Compendium manualis controuersiarum huius temporis, De fide, ac religione. R.P. Martini Becani, Societatis Iesu theologi ab eodem authore depromptum. Opus vtilissimum, quo resectis ambagibus, veritas catholica perspicuè proponitur; & aduersaria falsi

531쪽

x. Et probatur ex Euagello.NIIoan. Baptista rogatus a militibuiuuid faciemus es, nos non dissu sit illis militiam, sed dixit: Nemnem concutiatis, neque calumnias

faciatis,=contenti Oote stipendi vestris. Luc 3.is. Simi liter Clitis irogatus a Pharisaeis,an Iiceret casari dare censum, seu tributum n stipendiis militaribus , respon Reddite Galari, qua Casaru su Vide August.lib o. contra Falstu,cap. I. Et ratio duplex est.Vn quia Principes Christiani possu fluti gladio in puniendis priuari malefactoribus. Rom. I 3. A. EPletiam in vindicanda publica inaria. Altera, quia bellum ex narii sua licitum est,ut supponimus.8 go etiam licitum est Clitis hiat modo non sit illis peculiari met

dato prohibitum .' At non

hibitum. - - 'l

3. Dices,prohibitu es h a thiis Mati. s. p. Ego aute dico vobis,' i

532쪽

De Besso. s. Te fit tere malaseo quis te percusse-

it in dexteram maxillam,praoe illi alteram.Et Mattii.tc. I L. Conserte gladium tuum in locu suum. mnes enim qui acceperint gladium,

adio peribunt. Respondeo. Prius estimonium potest dupliciter in-elligi. Primo,ut nunquam resistasaalo,sed quotiescunque te aliquis

ercutit in unam maxillam , praet- eas illi & altetam. Hoc necesseton esh. Nam neque Christus,ne-

ue Apostolus hoc fecit. Cluis us

nim , cum percuteretur in unam taxillam coram Pontifice , non

raebuit alteram, sed restitit increando Si bene locutus sum,quid merdis es autem male , testimonirem taede de malo. Ioa.i8.1 3. Simili-lr Paulus, cum ex mandoto Poticis iuberetur percuti, respondit: ercutiet te Deus, paries dealbate. ch. L 3 . 3. Secundo, poteli intelligi, t non resis has malo, id est, utyn quaeras priuatam vindictam:

533쪽

sed potius paratus sis alteram ma xillam praebere,id est, alteram in iuriam accipere , quam acceptam ulcisci. Hoc Christus vult. Nec inde sequitur, bellum esse illicitum. Nam etiam,qui bellum infert,noli debet hoc facere ex priuato affecte vindictae , sed ex recta intenti ob boni publici, ut recte notat Augu stinus libr. xx. contra Faustu , eas T . o. Thomas in x. h. quaestiosto O.art. I. Molina de iure & iust. diis, Io T. & alij. x.In altero testimonio sunt durpartes. una, Diverte gladium iis

in locum suum. Vbi Christus no lo

quitur de bello,sed modeste reptenendit Petrum,ob has causas. Primo,quod clim omnes Apostoli ruterrogassent, Domine, si percutim, in gladio ripse solus, non cxpecta iChtisti responso , s tinxisset dium & seruum Pontificis vulnirasset. E. quod temerarium eri num hominem contra integra vii

534쪽

militum collo item insurgere. l.

quod, si opus fui stet, Angeli Chri-

ltum defendissent. An putas, inquit , quia non possum rogare Patrem , , exhibebit mihi modo ptu, quam duodecim legiones Angelorum' quod non vellet suam mortem impediri. Calicem, quem dedit mihi Pater, non vis,ut bibam illum Haec non obstant, quo minus bellum sit licitum , seruatis iusti belli

conditionibus. s. Altera pars est, Omnes enim,qui

acceperint gladium, lassio peribunt. Ubi non vult significare , omnes Iladio perituros , qui gladium ac- eperint, quia constat hoc falsumere: sed allegat veterem lege, quaa ubebat homicidam occidi. Gen. S. S. SNicunque effuderit humanum sanguinem, fundetur sanguis illius. t Leuit. et . II. Sui percusserit S

icciderii heminam . metrae moriatur.

8x eo autem , quod homicidae se- undum legem debeant occidi, Ll non

535쪽

sio Lib. IV.Cap. V

no sequitur, bellum esse illicitum, alioqui fuisset etiam illicitum inveteri Testameto,quia ibi lex illa lata est contra homicidas.Et ratio est quia bellum suscipitur pro defensione publicae iustitiae,& ad putblicam i ni iam propulsandam, aut vindicandam, quod recte fieri

potest Homicidium autem committitur contra publicam legemit Decalogi & contra tultitiam,quoi,

recte fieri non potest.

De Iuramento.

i.Turare nihil aliud est quarit Deum, qui mentiri non ps ii test,in testem vocare. Quod dupli

citer fit. vel enim vocamus eum L.

testem, quando aliquid asserimu vel quando aliquid promitti niv

unde duplex solet distingui tua

mentum assertorium & p comi

rium. in priori vocamus eum in t stel

536쪽

De Iuramento. 33 i

stem,quod assertio nostra sit vera: in posteriori, quod promissio nostra si iacere facta sit. x. Nunc quaest io est, an Christi nis licitum sit iurare Negant An baptissae,quia dicut Christum prohibuisse,Matth. s. 3 3.ubi dedit nobis hanc legem: Audistis,quia dictu est antiquii: Non periurabis. Ego

autem dico vobis,non iurare omnino: neque per coelum, quia thronus Deie 'meque per terram,quia scabellumes pedic elui: neque per Ierosol ma, quia Antias est magni Regis: neque

er caput tuum iuraueris, quia non potes unum capillum album facere, aut nigrum. Sit autem sermo vester,

Est es Non. no: qucd aute his abundantius est,a mala est Qua legE repetit lacobus Apostolus in episto

la sua canonica,cap. S. I t. Ante omnia aute , fratres mei,nolite iurare, neque per coetu, neque per terra, ne

que aliud quodcuque iuramentu Sit utem sermo veperira,est: Non,non.

537쪽

3. Nos contra asserimus, non iuramentum, sed abusum iuramentia Christo prohibitum esse. Prior pars patet, quia Apostolus Paulus tape legitur iurasse,quod non fe-

cisset, si a Christo fuisset absolute

prohibitum. Rom. i. '. Testis mihi est Dem .Et x. Corinth. i.x3.Testem

inuoco Deum in animam meam. Et '

Philipp. i. g. Testis mihi est Deus, s

quomodo cupiam omnes vos in visce- ribis Iota Christi. Et i.Timoth. i. ix I Testor eorum Deo S Christo insu. Et in epist. ad Haebr os,cap. c. l

siam finiri per iuramentum. Quod ietiam confirmari potest ex quoti- diana praxi, quae viget apud Chri- stianos in iudiciis & tribunalibus. M

Quando enim reus suam innocent 'li

tiam n6 potest probare per testes, iubetur illam interposito iuramem

eo attestari. Et sic cessat lis & con-

trouersia.

. Posteriorem sic explico. Abusus

538쪽

De Iuramento. us iuramenti in eo consistit,quod aliqui soleat facile,etiam in rebus

Parui monaeti,& sine ulla necessitate,Deum in teste vocare, quod est contra reuerentiam Deo debitam. Hunc abusum prohibet Christias, Ego autem dico vobis, non iurare omnino. Vbi parti cula,omnino,

non significat, quod nullo casu lictat iurare; sed quod nulla forma,

neque per Deum, neque per cream turas licitum sit iurare absque ne

cessitate. Quod alibi aliis verbis

exprimitur, Exodi et O. . Non sumes nomen Domini Dei tui in vanum. Et Deut. s. Io. Non usurpabis ,

Nomen Domini Dei frustra ubi isti duet particulqfrustra,fi in vanum,

idem valent,ac si dicas, Temere,desine necessitate Vide Augustinum lib. de mendacio,cap. 1 S.

539쪽

i. A Nabaptistae docent, licitam 1 Aesse polygamiam,id est,tici-

tu est e homini Christiano, plures simul habere uxores:quod damnatum est in Concilio Tridentino,

sessit can. L. Nos tria tepora distinguimus. Primum ab initio mu-

di usque ad Abrahamum.Secunduab Abrahamo usque ad Christum. Tertium a Chrilio usque ad fine mundi. In primo fuerunt primi parentes cum proximi, suis posteris. In secundo Iudaei cum suis progenitoribus, Abrahamo, Isaac& lacob. In tertio sunt Christia

x. Igitur in primo viguit sola

monogamia, ex Dei institutione. Gen. I. 2T. Masculum Sseminam ereavit eos.In secundo,concessa est

polygamia: In tertio, reducta est

540쪽

De Uinculo Matrim. s 3 s

monogamia , & explosa polygamia , Mart. i'. . Qui fecit hominem ab initio, masculum S reminam fecit eos. Et 1. Corinth. V. t.

Unusquisque suam uxorem habeat, S unaquaque suum virum habeat.

. De Uinculo Matrimonij. L A Nabaptistae docent, vincussi, tum matrimonij apud Christianos dissolui posse propter haeresim alterius coiugis, quod etiam damnatum est in Triden. sess. x .can. 3. Et merito. Nam Christus Matth. I p. 6. generatim dicit: Nuod Dem coniunxit, homo non separet, x. Nec obstat, quod olim I datis concessum sit,dato libello reis pudij , dimittere uxores suas , dc alias ducere : quia hoc factum est propter duritiem cordis eoium, iuxta illud Matth. 1 p. 8. Moses ad duritiam