Compendium manualis controuersiarum huius temporis, De fide, ac religione. R.P. Martini Becani, Societatis Iesu theologi ab eodem authore depromptum. Opus vtilissimum, quo resectis ambagibus, veritas catholica perspicuè proponitur; & aduersaria falsi

61쪽

quas alibi recensui ex Augustino

S. Quarto,Veiba Scripturae saepe efficiunt ambietuum Scium et x de

fectu distinctionis, praeiertim quado agitur de Deo, de Chae isto de Actu Etu Cluisti, te Ecclesia. N. in Deo spectati petest, vel unita.

cstentiae, vel T rinitas personarum In Christo vel humana Natura,ve.

diuina. Adue inus Christi duplex est: prior in natiuitate et posterio: in die iudici j. Ecclesia similiteri vel est militans in terra, vel triu-phas in coelo. Cum ergo Scriptura de his Ioquitur saepe dubiu dc obf-caru est,quo sensu de illis loqua tur : an scilicet de Deo, quatenui est unus in effetialan quatenus est trinus in personis An de Christo, qua Deus, an quae homo est 3 Aude primo ipsius aduentu,an de I cudo ZAn de Ecclesia militate , an detri uphante 3 De singulis dabo

ex eptu. De Deo. Matth. f.'. Pater

noster, qui es in caelis. Dubiu est, an ses

62쪽

me Scriptum. Is

sermo sit de Deo,quoad unitatem e stentiae, an quoaa distinctionein personarsi. vel, ut propon sit Scholastici:an nomen Patris sumatur ibi essentialiter,quatenus est commune tribus personis:an personaliter,quatenus conuenit soli personae primae De Christo colosisti. 1 s. Qui est imago Dei inuisibilis,

primogenitus omnis creatura : om

nia periptu, si in ipso creata sunt. Et ipse est caput corporie Ecclesia, primogenitus ex mortuis. Hic etiadubi si est .an haec intelligi debeae de Christo secundum diuinitate, an secundum humanitate,an Vtriamque modo De Aduentu Christi,

Hebr. i. 16. Et aeum iterum introducit primogenitum in orbem terra, dieit: Adout eu omnes Angeli Dei.

Quod aliqui intelligui de prima Christi aduentu, qui factus est in natiuitate: alij de secudo , qui siet in die iudicij. Si specteinus particula, Iterat evidetur intelligedu de D . secun

63쪽

s; Liber I. p. f.

secundo: si alias circunstantias. primo. Videantur InterpreteS. in Ecclesia Gal. .LC. & Eph. s. t. s.& Hebr. O. o. similis est dissi

6. Quinto. Ad lioc genus obscuritatis potest ri iam reuocari, quo quae in Scriptura dictitur de Chii, isto , aliquando intelligantur de Capite Ecclesi .e , quod est Chris

biseii sum omnibus diebus usque aiconsummationem aeculi. A liquando de corpore seu membris Ecclesiqui sunt fideles, ut Ach. v. .Saul Saule,quid me persequeri 'Aliqua do de utroque,ut Psal. L. E. Astithrut Reges terraeo Principes conuenerui aduersum Dominum, aluersus Christu eius. uod in capite olim impletum esst,& nuc quotidie impletur in membris. . sexto, cepe fit ut verba Scripturae non significent id, ad quod

G C a, ex communi hominum

64쪽

om sensti ac rudicio destinata ba cit; sed aliquid aliud , ad quod gnificandum ex speciali Dei vo-antate assum utur. Et ex hoc capidi, sensus illorum nobis obscurus ii, quia putamus illa sumi priori odo. Cum tamen sumantur po-heriori. v. g. Christus ait Ioan .lo.; o. Ego ct Pater unum fumis. auar verba, quatenus a Deo assumntur, significant Patrem & Fi-ium esse unius naturae & essentiq, Alua personarum distinctione.At communi hominum iudicio, dioe non significarent. Nam ex commi hominum iudicios seclusa Dei reuelatione j ubi est una tantunatura & essentia, ibi est una tan- um persona. Ac proinde,qui iuxta v mmune hominum iudiciu diceret , Marcum & Tullium essegnius naturae & essentiae, diceretitiam esse unam eandelinque per Onam Et contra, qui diceret esse luas personas, negaret esse unius

D s natu

65쪽

s 8 Liber I. Cap. I.

naturae & cssentiae.'. Sunt & aliae causae obscutit tibi quas tantum insinuabo . l. Saein Scripturis, ubi minime putamus, subito fit transitus de careabus ad spiritualia de temporia haad aererna, de persona ad perseu & e contrario. Quo pacto Is ite fit transitus a duobus Regibus. Beatam Virginem. Et cap. i . iRege Babylonis ad Luciferum . ii Psabn. I. a Salomone ad Chrissitum. Et Ioan . s. a panibus lior deoceis ad Eucliadisti a. Vide D. Hic ronymum lib. s. ita Isaiam, cap. iii& Riberam in cap. t , oliae, v. 3. Secundo saepe n Prophetis no ta-uatur ordo teru gestarum. Tertici Saepe supputatio annorum non af patet liquida mari Saepe occuI-xunt hebrai sint , qui a paucis in

telligi possint. Plura de his aliae a

me dicta sunt. Sed hinc nascit ut alia quaestio,quae etiam paucis explicabitur. Nimirum.

66쪽

s. Suasio. Cur Dem voluerit Scripturam esse obscuramy

MAnae possunt assignari rationes. Hae tres piaecipuae tant. Prima, ut in Ecclesia te ruetur,rdo inter Doctores & Discipuos, inter Pastores.& oues: qui no et ria aretur,si Scriptura esset ta cla

rarit promi scue ab omnibus i meu igi possit. Eph. . D.& I. Corinth. f L. L s. Altera,vi maior sit authotitas de maiestas Scripturae, quaevi L scelet si omnibus,eti 1 infidelibus, esset clara & obuia. s Mait. 6. . Nolite sanctu dare canibres,neque mittatis margaritvi ante porcos,ne forte conculcent eas pedibu3 suis. letertia At non detur nobis occasio superbiae, quae sine dubio daretur, i si putaremus profudatissima fidei mysteria facile a nobis coprehedit posse. Haec occasio sublata es . Videmus enim tanta esse scripturae, obscu

67쪽

6o Liber I. cap. I.

obscuritatem , ut nostris viribea superare nequeamus et ideoq& aliorum ope indigere , &Deum confurere necesse esse ,

metes nostras illuminet,& mytti 1i Orusta arcana patefaciat. Si cui ficit David : Reuela oculos meos, di toti siderabo mirabilia de lege tua. x. Hinc fit,ut homines elati

superbi,qui suo iudicio prudensunt, & proprio ingenio multu tribuunt, non assequatur legiti Scripturae se sui quia Deus supcribis resisti, di humilibus dat gntiam. Et hoc est,quod ait Chri

Matth. II. xi. Confiteor tibi, Pate

quia abscodisti hac a sapientibis o prudentibis, S revelasti ea parurum

tesse esse sapientes, stulti factis si

Tales sunt Haeretici. l3. Sed obiiciunt nos Scripturari arguere , quando dicimus obscuram esse, Non ita est. Non argui mus,sed laudamus. Sicut enim lau

dati

68쪽

De Scriptura. CIxi Potest ab origine , quia diui-

Cth: & a certitudine quia infal-,ilis est:sic etiam ab obscuritare, ita reconditis mysteriis & pro- ,etiis plena est. Quod pulchret plicat Theodoretus praefationei EZechielem , ubi variis exem- is ostedit,ea omnia,quae pretio-i Gunt, ab hominum sensibus rei otiora esse. Primosquia margatae in profundo maris occultan- Irit. Auri argenisque venae in terae superficie non apparent,sed initimis eiusdem partibus conte-Untur. 3. Quae item in domibus retiosi ssima sui, non solemus pham exponere , sed in penuariis, impositis etia vinculis ac sigillis, iis hodire. . Consilia quoque earum reum, quae sunt maioris momenti,55 omnibus temere, sed fideliori-

us tantam amicis aperta esse vo-umus.Hinc infert,cum his omni-

us, Quae iam dixi, praestantiora sint

69쪽

ci Liber L p. I.

sint diuina,quae iri Scriptura corati nentur , merito factum esse, et ab hominum sensu & intelligerutia sint remotiora. . debeat Scruturam cum obscura sit, interpretarii

I. Tri Eus, ut paulo ante insinuet u volint huc ordine seria; ri in Ecclesia, ut alij doceant, a discant: alij Scripturam interpta tent ut , ali j alia officia exercean Unde sequitur, non omnes, si paucos , ex Dei ordinatione, debere Scripturam interpretari: Spraesertim eos , quibus id ex ossi clo incumbit,& qui ad hoc a Deo electi aut, iuxta illud Eph. . H. I sis dedit r/odam Aposiolos, quosdam Autem Prsphetas, alios vero Et a , gelistas,alios autem Pastores se D

quid omnes Atosoli'nsiquid emm Prophetae nunquid omnes Doctore t

70쪽

De Scriptura. 6

vr quid omnes . interpretamur

riasi dicat,Minime. Aliorum est

cere dc interpretati :aliorum aure & di scere. . Quod ibidem pulchia declarar simili Madine, quae ab humano ,rpore Supta est. Na sicut in hu-

Ario corpore Sut multa membra, non omnia exercet ide officiti:1 in Ecclesia, quae est corpushristi,multi sunt fideles. & non m nes eande a Deo gratia & ope-tionc habet. Nammi datur sermo pietiae,alteri Urratio virtutu,alijsicretio Pinitusi, alij interpretatiormonmma tot loquitur id si Apo-olu S,Rom. 2. . Unicuique sicut eus diuisii meri turam fidei. Quod C explico. , icut oculi nsi usurpatbi officiu audi edi, nec aures bib&i, nec pedes comedendi,quia hoc iis a Deo cocessum no es bita inces esia, non omnes debent sibi rpare officium docendi & Scri- uram interpretandi, nec omne miracula