Opera omnia. Accurantibus A.B. Caillau [et] M.N.S. Guillon

261쪽

lla retribuat cui nihil absconditur. Quis otii in potest in suum hominibus demonstrare cum ficit, ut ostendat sua intentione animi faciat XIV. am ct ipsa verba fratres, satis perpense a Domia dicta sunt. Attendite quomodo dicat si Cavete sacere justitiam vestram coram hominibus ut videamini inquit, ab eis. Si hi posuit sinem ubi dixit uit videamini ab eis, is iste sinis est repreherisibilis atque culpabilis, isque ad hominum laudem velle benefacere, nihil ampliusnde quaerere. Quisquis ergo ideo tantum acit, ut videa- ur ab hominibus, reprehenditur a Domino in ista senentia. Illic vero ubi jubet videri bona facta nostra , Onbi sinem posuit ut tantummodo homi ues hominem Vileant et hominem laudent : sed transit ad gloriam Dei, it usque ad illam perducatur operantis intentio. Luceant, inquit. Opera Vestra Coram hominibus, ut Vi- deant hona facta vestrara , sed non hos lebes quaerere.

uid orgo Addit et dicit: si sit glorificent, inquit Pa-

, trem vestrum, qui in Coelis QSt. ni OC si quaeris, ut glo-ificetur Deus, noli timere ne videari ab hominibus. iam sic intus est eleemosyna tua in abscondito; ubi :olus illo, cujus gloriam quaeris, te Videt hoc quaerere. de apostolus aulus, postea illam Evangelii persecu-0 prostratu eSt. et ereCtus est praedicator, dicit: iram autem ignotus facio Ecclesiis Judaeae, quae erant in Christo. antum autem audientes erant, quia qui ali quando nos persequebatur . nunc Vangeligat idem , quam aliquando vastabat; et in me inquit magnifica-

bant Deum i , Non gaudebat quia torno qui acCeperat,ognos et atur; sed quia Deus qui dederat, laudabatur. pse enim dixit u Si adhuc hominibus placerem . Christi Sereus non essem . nil tamen alio loco dicit: Sicut

262쪽

n et ego omnibus per omnia placeo ossit ista similis quaestio est. Sed quic adjungit u Non quaerens, inquit, quo is mihi prodest, sed quod multis, ut salvi fianti nino est, quod illo loco ait: ussit in me magnificabant Deum: quod etiam Dominus dicit: it glorificent Patrem vesntrum , qui in coelis est D unc enim Salvi fiunt, cunii operibus quae fieri per li0mines vident, eum glorificant, a quo ne homine aCCeperunt.

XV. Restant duae quaestione : Sed vereor ne oneri sinjam fastidientibus, item lineo ne fraudem adhuc esu rientes Memini tamen quid solverim . et quid debeam Restat enim videre quid sit, si Nesciat sinistra tua quis

faciat dextera tua et de dilectione inimici , cuantiquis videbatur data licentia ut odissent inimicos quorum nobis imperatur dilectio. Sod quid facio Sbreviter de his disseram, fortassis non ita ut oportet intelligar si diutius, timeo ne plus graVem VOS Onere Sermoni , quam fructu expositionis sublevem. Sed certe minus quam satis est, intellexeritis ; adhuc me tenete debitorem, ut alio tempore ista plenius disserantur Tamei nun non oportet ea sic relinqui, ut omnino nihil inde di catur. Sinistra est animi cupiditas carnalis, dextera es animi charitas spiritalis. Si ergo cum quisque facit elee moSynam, miscet Cupiditatem temporalium Oin modorum ut in opere illo aliquid tale conquirat miscet sinistrpConscientiam operibus dexterae. Si autem simplici cliari tate et pura coram Deo conscientia homini subvenit, Dilii

aliud intuens, nisi ut illi placeat qui haec jubet, nescisinistra quid facit dextera. XVI. De dilectione autem inimici dissicilior est quaesti0

nec ea brevitate solvi potest. Sed cum auditis. Orate prinobis Det sorte Dominus Deus cito dabit quod putamu

263쪽

isse dissicile. Ex uno enim horreo vivimus; quia in una amilia sumus. Quod ergo no putamus esse valde intus

abdito, 0rte ipse qui promittit ponit in limine, ut sa- illime dari possit petentibus. Dilexit inimicos ipso Dominus Christus tendens enim in cruce ait Pater, ignosce illis. quia nesciunt quid saciunt x. D Secutus 3st ejus exemplum Stepli anus. Cum lapides in eum acerentur; et ait: α Domine ne statuas illis ioc delictum . nDominum imitatu est Servus, ut nemo SerVOrum Sit piger, et putet hoc esse factum quod a s0lo Domino si fri poterat. Si ergo multum est ad nos imitari Dominum imitemur conserVum. Ad eamdem quippe gratiam vocati 0mne sumus. Quare ergo antiquis di tum est Diligesto proximum tuum , et Oderii inimicum quum Pn Quia fortassis et ipsis Verum dictum est; sed nobis apertius pro temporum distributione, per ejus praesentiam qui Vi debat quid quibus vel tegendum esset vel aperiendum. Si enim habemus inimi Cuni, quem nunquam diligere jubemurn est autem diabolus mitiges proximum tuum , hominem Det Oderis inimicum tuum diabolum. Sed quia in ipsis h0minibus spei existunt inimicitiae in animis eorum, qui per insidelitatem dant locum diabolo, et ejus vasa fiunt ut operetur in siliis dissiden lipea potest autem fieri, ut relinquat homo malitiam suam, et convertatur ad Dominum et dum adhuc sinit dum adhuc persequitur, diligendus est, et orandum pro illo . et bene illi faciendum cita et primum prseceptum implebis , ut diligas proximum tuum hominem, et oderis inimicum tuum diabolum; et secundum , ut diligas inimicos tuos homines, et ores pro eis qui te persequuntur. XVII. Aisi brte putas non orasse Christianos illo tem-p0re pro Saul perSecut0re Christianorum. Fortassis ad

264쪽

α54 AUGUATINI IPISCOPI ejus conversionem vox illa Stephani martyris exaudita est. In illo enim perseeutorum ejus numero fuit et Iapidantium Vestimenta servavit. Idem etiam ad Timotheum scribens ait re obsecro primum omnium 1eri deprecan tiones . adhortationes , interpellationes gratiarum ac-n tiones pro Omnibus hominibus pro regibus et omnibus qui tu sublimitate sunt, uti quietam et tranquillam, vitam agamus t D Jubebat ergo orari pro regibus et et tun reges pel Sequebantur Ecclesias. Sed quas tunc pro

Se Orante pel Sequebantur, nunc pro se exauditas desundunt.

XVIII. Vis ergo et illud utiquorum custodire prae ceptum Dilige proximum tuum hoc est omnem homi nom. Ex duobus enim primis parcutibus omneS nati, Omne utique I OXimi sumus. Certe enim ipse Dominus

Jesus Christus qui diligi praecipit inimicos in duobus

illis praeceptis totam Legeni et Prophetas pendere testatus est Diliges Dominum Deum tuum ex toto Corde tuo. et ex tota anima tua . et ex tota mente tua; et diliges

proximum tuum tanquam te ipsum . is Nilii Ubi praecepit de dilectione inimici. Non ergo totum haec duo praecepta continent Absit. Quia cum dicit Diliges proxi- mum tuum, D ibi Sunt Omnes homines, etiamsi fuerint inimici: quia etiam secundum spiritalem propinquitatem

nescis quid tibi sit in praescientia Dei homo , qui tibi ad

tempus videtur inimicus. Quia enim patientia Dei ad poenitentiam eum adducit sortassis cognoscet et Sequetur ducentem. Si enim Deus ipse qui novit qui sint in peccatis perseveraturi, qui relicturi justitiam et irrevocabiliter ad iniquitatem lapsuri, tamen facit solem suum oriri super bonos et malos, et pluit super justos et injustos p invitans lique ad poenitentiam per patientiam ut qui ne-

265쪽

glexerint ejus bonitatem, exsteriantui inuino Severitatem quanta sollicitudine placabilem portet SSe hominem ne brte nesciens qualis futurus it. Cum T 'Sentes ejus inimicitias attetulerit, oderit cum Cum qu in peterna sc-licitate regnabit Inas,le et g praeceptum primum, Di lige proximum tuum minitem liomine ina et Oderis inimicum tuum diabolum Imple et secundum, Dilige inimicos tuos, Sed liomine Dora pro eiS qui te persequuntur, Sed pro

hominibus idne faciis qui te oderunt, Sed hominibus. XIX. Si esurierit inimicus tuus ciba illum si sitit, potum da illici hoc enim aciens carbones ignis Con gere Super Caput ejus Et hic quaestio est. Quomodo enim quisque diligit, quem vult ardere carbonibus Sed si intelligatur nulla contentio est. De illis enim vastatoribus carbonibus dicitur, qui dantur homini adversus linguam subdolam . Cum enim quisque beneiecerit inimico, et non victus malo ejus, vicerit in hono malum, plerumque illum tui micitiarum suarum poenitebit, et irascetur sibi, quod tam bonum hominem laeserit. Ipsa Vero Stio, poenitentia est, quae tanquam carbones ignis inimicitias ejus malitiasque ConSumit.

SERMO CL '

De vobis Actuum Apost xv II. Quidam autem L icurei et Stoici philosophi disserebaut Cum eo, CtC. I. ADVERTIT Π0biscum Charitas Vestra, uin legeretur lib0 Actuum Apostolorum. aulum locutum esSe Athe-

266쪽

niensibus, et ab eis qui praedicationem veritatis irridebant,

dictuna suisse verborum seminam in Dictum est quidem ab irridentibus . sed non respuendum est a credentibus. Erat enim revera ille seminator verborum, sed mess0rmorum. Et nos licet tantilli et nequaquam illius excellentiae comparandi, in agro Dei, quod est O VeStrum, verba Dei seminamus, et uberem messem de Vestri moribus expeClamus. Verumtamen unde admonemur loqui Charitati Vestrae qu0d ipsa lectione Continetur, hortamur attentius advertatis, si quo modo adjuvante Domino Deo nostro dicimus aliquid, quod nec facile , nisi dicatur ab omnibus possit intelligi neque cum intellectum fuerit, debeat ab ullo Contemni. ΙΙ. Apud Athenas loquebatur Athenienses in omni litteratura atque doctrina per alios populos magna fama pollebant. Ipsa erat patria magnorum philosophorum.

Inde se per Caeteras necis atque alias orbis terras Varia

et multiplex doctrina diffuderat. Ibi Apostolus loquebatur, ibi annuntiabat Christum crucifixum . Gudpeis quin dem scandalum, Gentibus autem Stultitiam . ipsis veron vocati Judaeis et Graecis Christum Dei virtutem ei Dol

sapientiam i y mo annuntiar inter superbos et doctos quanti periculi fuerit, Vestrum est cogitare. Denique sermono inito, audita illi resui rectione mortuomm 'Iupe

praecipua sides est Christianorum, alii irridebant: dicebant autem alii is Audiemus te de hoc iterum . , Nec defuerunt qui Crediderunt atque in eis nominatur quidam Dionysius Areopagites . id est, Atheniensi uni principalis Areopagos enim Atheniensium Curia Vocabatur et mulier quaedam nobilis, et alii. Facta est ergo loquente Apostolo tripartita illa multitudo, per quosdam gradus mira distinctione disposita cirridentium , dubitantium,

267쪽

credentium si uidani enim ut scriptum esse aii divi mus, irridebant : quidam dicebaut Audiemus in de hoc iterum isti dubitantes erant aliqui crediderunt. Inter irridentes et Credentes, medii sunt dubitantes. Qui irridet, cadit qui credit, stat : qui dubitat fluctuat. Audiemus te de hoc iterum, is inquiunt incertum , an casuri essent cum irridentibus, an statur cum Credentibus. Numquid tamen inaniter laboravit seminator ille vel horum Ille vero si formidaret irridentes, non per Ueniret ad credentes : quomodo seminator ille ex angelicia S, quem Commemorat Dominus, nam utique hoc erat au-lus , si trepidaret mittere semina, ne aliud caderet in via, aliud inter spinas, aliud in loca petrosari nunquam S

me posset etiam ad terram optimam perveniret. Et nos Seminemus spargamUS : Cordalrdeparate fructum date.

III. Hoc quoque, si meminit Charitas Vestra, cum legeretur audivimus, quod quidam ex philosophis Epicu reis et Stoicis conserebant cum Apostolo Uui sirit volsuerint philosophi Epicurei et Stoici, id est, quid senserint, quid Verum esse putaVerint, quid philosophando

sectati sint procul dubio multi Vestrum nesciunt sed quoniam Carthagini l0quimur multi sciunt. Adjuventergo modo nos dicturos Vobis Ad rem quippe valde per tinet, quod puto esse dicendum. Audiant nos et nescientes

et scientes nesciente instruantur. Ciente commonstat

tui Q illi cognoscant illi recognosCant. IV. Primo generaliter audite omnium philosopliorum commune studium , in quo Studio Communi habudiunt quinque divisiones et disserentias sententiarum propriarum. Communiter omnes philosophi studendo, quaerendo, di putando, Vivendo appetiverunt apprehendere Vitam boatam. Haec una fuit causa philosophandi sed puto quod

268쪽

etiam hoc philosophi nobiscum commune habent. Si enim a Vobis quaTam quaru in Christum credideritis. quare Christiani acti suerilis veraciter mihi omnis homo respondet : Propter Vitam beatam Appetitio igitur beati vita philosophis Christianisque communis est. Sed

res tam consona ubi inVeniri possit inde quaestio est, doinde discretio. Nam vitam malam appetere . Vitam boatam velle , vitam beatam OnCΠpiscere, desiderare. sectari, omnium hominum esse arbitror. Unde me video

parum dixisse hunc appetitum beatae vittae philosophis

Christianisque communem sedebui enim dicere. Omni uni hominum prorSUS Omnium honorum et malorum. Nam hi qui honus est, ideo honus est ut beatus sit; et qui malus est, malus non 8Set, nisi inde Se beatum esse posse spe

raret. De bonis facilis piaestio est, quod beatam vitamininuant, ideo boni Sint. De malis brte aliqui dubitani. utrum et ipsi beatam Vitam qu ant. Sed si separatos malos et a bonis discretos interrogare possem et dicere : ullis eati esse nemo diceret Nolo. Verbi gratia pone aliquem urem; lupero ab illo Quare furtum lacis habeam, inquit, quod non habebam. Quare vis habere quod non habebas uia miSerum est non habere. Si ergo miserum est non habere beatum putat hahere. Sed ut impudens est et errat, quia de malo vult beatus fieri. Bonum est enim omnibUs ea tum esse. Unde ergo ille perversus Quia bonum si rite malum facit. Quid cinaerit ergo Quid aSpirat C lpiditas malorum ad merce ldem bonorum Beata ita merces honorum est honitas opus est, beatitudo merCeS St. Deus optis jubet mercedem proponit, dicit : Hoc fac, et hoc CCipies. Ille au-iem malus respondet nobis : Nisi male secero beatus non ero. anquam dicat aliquis od bonum non pervenio, nisi malus suero. Non ideS, quia bonum et malum con-

269쪽

traria sunt Ilonum siti iis et iii aliun a Cis In contra rium Curris quando pervenis pV. Relinquamus ergo istos sorte opportunum erit ut ad eos redeamus, Cum de philosophis quod institui iam peregerimuS. Non enim arbitror sine Causa, pernesCientes actum esse aliquid magnum dispensante divina ipsa providentia, ut Cum essent plurimpe philosophorum Sectae in civitate Atheniensi, non contulerint Cum apostolo Paulo nisi Stoici et Epicurei Cum enim audieritis quid sentiant in sectis suis, videbitis quam non frustra sac-luin sit ut ex omnibus philosophis soli Cum aut con ferrent. Aeque enim ille eligere sibi potuit quibus alter cantibus responderet, sod divina Sapientia Omnia gubernanslios ei apposuit, in quibus dissensionis philosophorum lota prope Causa Consisteret. Breviter ergo dico : Indocti credant nobis do ii judicent de nobis Puto quia men liri non audeo indoctis judicibus doctis maxime quia dico aliquid ubi pariter et docti et indocti possint ora citer judicare. 0 ergo prius dico, hominem Constare ex anima et Corpore. Hi non peto Ut credatis, sed et vos peto ut judicetis. Non enim timeo, ne in hoc dicto male quisquam judicet de me, qui agnoscit e domo ergo, quod nemo ambigit. Constat ex anima et Corpore Sub stantia ista re iSta, persona ista quae homo dicitur, beatam vitam quaerit De hoc nostis ne insto ut Credatis, sed admoneo ut agnoscatis. Homo, inquam, id est, res ista non parVa, praeCeden Omnia peCora, omnia volati lia, omnia et natatilia, et quidquid carnem gerit et homo

non est homo ergo ConStan ex anima et Corpore sed non qualicumque anima, nam et peCUMCOnStat ex anima et Orpore 'Om ergo Constan ex anima rationali et

carne mortali, quaerit beatam vitam. Quae res faciat beatam vitam cum cognoverit homo, nisi hanc teneat, hanc

270쪽

sequatur hanc sibi vindicet, assumat Si potestas est, petat si dissicultas est, beatus esse n0n inest Tota igitur quaestio est, quid faciat beatam Vitam Constituite nunc

ante oculos vestros Epicureos, Stoicos et Apostolum quod etiam sic dicere potui Epicureos, Stoicos Christianos. Interrogemus prius Epicureos, quiae res faciat 1itam beatam. Iesp0udent Voluptas corporis. Hic anici edatis pet0, quia judices habeo. Utrum enim lio di cant hoc sentiant Epicurei, nescitis , quia illas litteras non legistis; sed sunt hic qui legerunt. Iedeamus ad interrogandos. Quid dicitis, Epicurei, quaeres facit beatani vitam P ess dent : Voluptas corporis. Quid dicitis Stoici, quae res facit vitam beatam Respondent : Virtus animi. Intendat mecum Charitas ostra . Christiani sumus inter philosophos disceptamus. Videto quare illoc

tantum duae secis procuraue sunt cum Apostolo Colla-

turpe. Nihil est in h0mine, quod ad ejus substantiam pei

tineat atque naturam . prseter orsus ei animam noruit,

duorum in uno hoc est, in corpore Epicuro p0suci uni beatam vitam citi ali , id est a Diana Stoici posuerula theatam vitam. Quantum ad 0minem portinet, si al, illo sibi est vita beata, nillil restat rueter corpus Planimam. Aut corpus est Causa Palf Vitu aut anima est causa boatur il Si plus 'si oris, ab homine recedis.

Hi ergo qui beatam ita in homini Sin homine posueruiit, alibi ponere omnino non tuerunt, ni Si aut in corpore, aut in anima. ΙΙorum qui in Corpore posuerunt, principatum Epicurei tenuerunt 'orum qui in anima posuerunt, principatum Stoici tenuerunt, VI. Ecce sunt, conserunt Cum ApDStolo aliquid-ne plus habeat Ap0stesus an vero uni harum duarum sectae necessario Consentire deberet ut etiam ipse causam beataevisse, aut in Corpore aut in anima poneret. Nunquam