Opera omnia. Accurantibus A.B. Caillau [et] M.N.S. Guillon

371쪽

D talem Carnis vestrae. D Sine dubio pepercit infirmitati: et nescio quid gratius minus idoneis dicere tentavit. VII. Ecce, inquit, h0 dico qu0d capere potestis: Exhibuistis membra vestra deliciis illicitis, peccatorum suavitate ducti estis, ut illa faceretis ducat vos ad recta facta suavitas et dulcedo justitiae Damate justitiam, quo modo amatis iniquitatem. Digna est justitia , quae a vobis impetret ut exhibeatis illi quod exhibuistis iniquitati hoc est Humanum dico, io est, quod instrinitas vestra tolerare adhuc potest. Quid ergo suspendit Apostolus quid distulit dicere Quid distulit, dicam, Si potero. ΑΡ- pende justitiam et iniquitatem tantum-ne digna est justi tia, quantum digna fuit iniquitas Sic amanda est ista,

quomodo amata est illa Absit ut sic sed et utinam volsic. Ergo plus Plus omnino. In iniquitate Secutus S Voluptatem , pro justitia tolera dolorem. In injustitia . in quam SeCutu e delectationem, pro justitia tolera dolo rem hoc est plus. Ecce nescio quis aetatis lubricae impudicus adolescens, suavitate illiciente injecit oculos in Conjugem alienam, amaVit, Cupit perVenire quaerit tamen latere Sic enim amat Voluptatem, ut plus timeat dolorem. Quare quaerit latere Timet apprehendi, ligari, adduci, includi, produci torqueri, Occidi. Hae omnia timendo in illa appetitione suavitatis suae latebras quaerit: UCupatur abSentiam mariti, ipsum adjutorem flagitii siti timet inVenire, quia conscio se formidat implicare. Et vidimus

eum suavitate duci sed suavitas illa non est tanta, ut vincat etiam timorem et dolorem timoremque Cenarum.

Da mihi pulchram justitiam, da mihi fidei pulchritudinem: procedat in medium, Ostendat se oculis cordis inspiret servorem amatoribus suis. Jam tibi dicitur, frui me vis Contemne quidquid te aliud delectat, contemne prome ΕCCe contempsisti, parum est illi Humanum est huc,

372쪽

temnas quidquid te delectabat contemne quidquid te

terrebat Contemne CarCereS, Contemne inCula, Contemne equuleum, Contemne tormenta, Contemne mortem. ILECvicisti, me invenisti In utroque gradu amatores justitve

Vos probate.

VIII. Invenimus sorsitan aliquos qui praeponant jus titiae delectationem voluptatibus et delectationi corporis sui: qui autem pro illa poenas, dolores, mortemque Contemnat, utas est aliquis in vobis Saltem cogitemus, quod profiteri non audemus. Quid cogitamus Ubi cogitamus Milli Martyrum adjacent oculis nostris ipsi veri amatores persectique justitiae. De illis dictum est : Omne

gaudium existimato, fratres mei, Cum in tentationes Vanaias incideritis; scientes quod probati side vestrie pa- tientiam operatur patientia autem opus perseCtum habet . is Quid addi potest ut opus persectum habeat Amat, ardet servet, Calcat omnia quae delectant, et transit venit ad aspera, horrenda, truCulenta, minantia, calcat, frangit, et transit. O amare, o ire o sibi perire, ad Deum pervenire. Qui animam Suam amat, perdetis illam; et qui perdiderit animam Suam propter me, in vitam aeternam inveniet illam Si armaudus est amator justitiae, sic armandus est amator invisibilis pulcinitudinis usus dico vobis in tenebris, dicite in lumine; et quae in aure auditis super tecta praedicate β. Quid est 6 Quae dico vobis in tenebris, dicit in lumine ,

Quae dico et auditis mente, dicite praesumentes. Et quod in aure auditis, super tecta praedicate. O Quid est: α In aure auditis', In secreto auditis; quia profiteri et consitori adhuc timetis. Quid est ergo : Super tecta prae dicate , Domus vestrae, corpora Vestra domux Strae,

373쪽

IX. Sed prius, fratres mei plangite quod eratis . ut quod nondum estis, esSe 08Sitis. HOC quod loquor magnum est. Et unde nobis magnum Summum St, perseC- tum est, optimum est unde nobis y Audite unde nobis : Omne datum optimum et omne donum persectum de sursum est, descendens a Patre luminum, apud quem n non St transmutatio neC momenti Obumbratiot is Indues quod habemus bonum inde est quod nondum habemus. Non habetis re Petite, et accipietis. Si vos, ait Salvator, si vos cum sitis mali nostis bona data aros diis vestris, quanto magis Pater vester coelestis dabit bona petentibus se PDExaminet se ergo Omnis homo et

quidquid in se boni invenerit, quod pertineat ad justificationem nostram, agat gratias illi qui dedit, et agendo gratias illi qui dedit ab illo petat et quod nondum dedit donenim tu in accipiendo proficis, et ille in dando

deficit. Quantumlibet Capaces fauCes CapaCem Ventrem asseras sons vincit sitientem.

De verbis Apostoli, I Cor. I. Oui gloriatiat in Domino glorietur. Et de versu salmi 1 xx. In tura justitia

I. ADMONITI ab Apostolo Sumus, ut si qui gloriatur,

i Iacob. I, II. - Matth. II, 7 et O. - . Alias i, inter editos ex Carthusis MSS.

374쪽

364 s. . AUGUSTINI AEPISCOPI, in Domino glorieturi; is eique Domino cantavimus in Iuis tua justitia erue me et exime me . D HOC est ergo in

Domino gloriari, non in sua, sed in ejus justitia gloriari Ilaec autem justitia latuit eos, qui de sua justitia gloriantur. Et hoc maxime vitium apparuit in Judaeis Novum

Testamentum recusantibus et in Vetere homine remanen tibus. Frustra et infructuose in suis codicibus legerant atque Cantaverant: In tua juStitia erue me. Ignorantes enim Dei justitiam, et suam Volentes Constituere, it Sti is iis Dei non sunt subjecti . , Nemo ergo tanquam de

sua justitia glorietur , etiamsi ustus est. De Sua quippe justitia glorianti dictum est: si Quid enim tabes quod non accepisti Ergo Qui gloriatur, in Domino glon rietur. D Quid enim securius , quam in illo gloriari de quo nemo potest omnino confundi Nam si gloriatus sueris in li omine, potest inveniri aliquid in liomine imo multa inveniri possunt in homine, de quibus Confunda tur, qui in illo gloriatur. Cum autem audis non eSse in

homine gloriandum , utique nec in te mola enim tu non

homo. Si ergo gloriaris in te in homine gloriaris Det hoc est Stultius et execrabilius uia si gloriatus fueris inh0m in ejusto aliquo vel alio sapiente, ille non in se gloriatur in quo tu gloriaris; tu autem Si in te gloriaris, non SapienS, non justus es : si autem non oportet in homine Sapiente gloriari, multo minus oportet in insipiente gloriari. Qui autem gloriatur in se in insipiente gloriatur. Eo enim ipso insipiens convincitur, quia in se ipso gloriatur. Ergo Qui gloriatur, in Domino glorietur nihil tutius, nihil securius. Si potes, habes quod apprehendas in Domino gloriatus non confunderis. Xon enim aliquid reprehensionis inveniri potest in illo. In quo gloriaris. Ac per hoc et ille, qui non dicebat In mea justitia erue

375쪽

SERMO CLX, in VLBBIs aposT P coss. 365 me; seci dii tua justitia erue me hoc prius dixit: si In te speraVi, Domine, non Confundar in aeternum . II. Numquid enim aliud est in quo erraverunt Iudaei, aut quo alio vitio ab evangelicae alia extorres facti sunt,

nisi uno illo de quo Apostolus non tacuit, quod paulo

ante Commemoravi P aestimonium , inquit, eis perhi- beo, quia elum Dei liabent, sed non seCundum Scien-stiam . ibi laudavit, etiam reprehendit. Unde ergo

illi vitiosi Quia utique quamvis gelum Dei habeant,

non secundum scientiam. Et quasi consuleremus Alpostolum, et diceremus: Quid est quod dixisti, Don secundum scientiam Quae est ista scientia, quam illi non habent, qui tamen gelum Dei habent Quam scientiam non habent, vis audire Attende quod sequitur: dgnorantesn enim Dei justitiam, et suam volentes Constituere, justi tis Dei non sunt subjecti , Si ergo Zelum Dei habes, et vis habere secundum scientiam, et pertinere ad Testamentum Novum, ad quod Judaei propterea pertinere non potuerunt, quia Zelum Dei non secundum scientiam ha buerunt agnosce Dei justitiam, et noli tuam velle constituere hanc ipsam, si quam habes si bene vivis, si praecepta Dei facis, noli tuum putare hoc est enim velle suam justitiam constituere AgnoSC a quo CCeperis et habes quod accepisti. v Non enim habeS, quod non ac D cepisti. Si autem CCepisti, quid gloriaris , quasi non acceperis D Cum enim gloriaris quaSi non aCCeperis, in te gloriaris et ubi est Qui gloriatur , in Dominon glorietur Diatum tene, sed datorem agnosce. Spiritum suum se daturum Cum promitteret Dominus, re in quis sitit, inquit, Veniat ad me, et bibat. Qui credit iun me, lumina aquae vivae fluent de ventre ejus β. inde in te hoc flumen Recordare tuam pristinam Siccitatem.

376쪽

bibisses. Quid est, si non sitisses, non bibisset Nisi tu te inanem invenisses, in Christum non Credidisses Antequam diceret Flumina aquae vivae suent de ventren ejus prius dixi Si quis sitit, veniat et bibat. Ideo sumen liabebis aquae vivae, quia bibis: non bibis, si non sitis si autem sitiebas, quare tanquam de tuo sumine gloriari volebas Ergo Qui gloriatur, in Domino

glorietur i.

III ussit ego, inquit, fratres, Veniens ad Vos Veni non in elatione verbi aut sapientiae , annuntiati Vobis myS- teriums Dei nil it etiam Numquid dixi me scire, aliquid in vobis, nisi Iesum Christum, et hunc Cruci nixum , Etsi hoc solum sciebat, nihil est quod nesciebat Magnum est scire Christum Crucifixum Psed ante oculos parvulorum tanquam involutum posuit thesaurum : Christum, inquit, Crucifixum P, Quanta habet intus iste thesaurus P Deinde alio loco , cum metueret quibusdam, ne per philosophiam et inanem fallaciam seducerentur a Christo, thesaurum scientiae et sapientiae Dei promisit in Christo si Cavete , inquit, ne qui Vos edu-- cat per philosophiam et inanem seductionem, se Undum elementa mUndi, non secundum Christum, in quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientis absconditi . Christus crucifixus, thesauri sapientiae et scientiae absconditi. Nolite ergo, inquit, nomine sapientiae decipi. Ad hoc involucrum os advocate, hoc vobis ut evolvatur orate Stulte hujus mundi philosophe, quod quaeris nihi est quem non quaeris β. Quid prodest, quia multum sitis, et sontem Calcando pertransis Contemnis humilitatem , quia non intelligis majestatem si Si enim cognovis

I Cur ii, r. - Forte martyrium. - Cor. II, 2. - , Coloss. II, 8

et 3. - vii aliquid deest.

377쪽

Christum, inquit, crucifixum. Non dixi aliquid me in

vobis scire, nisi desum Christum et hunc crucifixum : humilitatem ejus, quam irrident superbi, ut stat in eis :u Increpasti superbos maledicti enim qui declinant a man datis tuis . AEt quod est mandatum ejus, nisi ut credamus in eum, et diligamus invicem In quem credamus pΙn Christum crucifixum. Quod non vult audire superbia, hoc audiat sapientia Mandatum ejus St, ut Credamus in eum. In quem In Christum Crucifixum. Hoc est man datum ejus, ut credamus in Christum crucifixum. Hoc omnino : sed superbus iste , erecta Cervice, tumenti ut ture elata lingua, insatis buccis irridet Christum crucifixum. Maledicti ergo qui declinant a mandatis tuis. Quare irrident nisi quia vilem Vesticulam forinsecus i umdatam vident, latentem intus thesaurum non vident pVidet Carnem videt hominem, videt CruCem, Videt mortem, ista Contemnit. Mane , noli transire, Osi Spernere, noli insultare. Expecta, scrutare sorte est aliquid intus quod te multum delectet. Si invenias u Quod oculus nou Vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit . Videt oculus carnemn est infra carnem quod oculus non videt. Audit auris tua vocem : est ibi quod auris nou au divit. Ascendit in cor tuum, quasi de terrenis Cogitationibus, homo crucifixus et mortuus est illi quod in cori hominis non ascendit. Ascendunt enim in Cor DOStrum usitatae cogitationes : Ascendit, inquit, in cor Moysi vi- D sitare fratres suos si , humana est ista conditio β. Et cum

Discipuli de ipso Domino dubitarent, et apud se ipsos

dicerent, Cum subito resurrexisse conspicerent Ipse est,

o Cor. II, 8. - Psal CXVIII, 2I. - Cor. II, 9. Exod. II, 11. - Forte cogitatio.

378쪽

368 AUGUSTINL EPISCOPI Non est Caro est, spiritus est hoc eis dicit u Quid consitationes ascendunt in cor vestrum 30 DIV. Quaeramus ergo, Si OSSumus, non quod in cor nostrum possit Scendere, Sed quo CO DOStrum mereatur

ascendere Merebitur enim in regnante gl0rificari, qui didicerit in crucifixo gloriari. Unde videns ipse Apostolus

non solum quo asCendat, sed etiam qua ascendat Multi enim Viderunt quo , ne Viderunt qua amaverunt Celsitudinis patriam, sed ignoraverunt mmilitatis viam. Sciens ergo Apostolus , et Cogitan et praemeditanS, non Olum

quo, sed etiam qua is Milii, inquit, absit gloriari, nisi , in cruce Domini nostri Jesu Christi . Dioterat dicere :Ιn sapientia Domini nostri Jesu Christi, et verum diceret: poterat, in majestate , et Verum diceret poterat, in potestate, et Verum diceret: sed dixit: In cruce Dibi mundi philosophus erubuit, ibi thesaurum Apostolus reperit: non contemnendo Vile inVolucrum , pervenit ad pretiosum involutum si Absit, inquit, mihi gloriari, nisi, in cruce Domini nostri Jesu Christi. D Bonam sarcinam sustulisti, ibi totum est quod quaesisti; et quid ibi mag- Dum lateret, ostendisti. Quale adjutorium, uter quemn mihi, inquit, mundus Crucifixu est et ego mundo δ. Quando tibi crucifigeretur mundus , nisi pro te crucifigeretur per quem factus est mundus Ergo re Qui gloria- δε tur, in Domino glorietur. Quo Domino Christo crucifixo. Ubi humilitas, ibi majestas ubi infirmitas cibpotestas ubi mors, ibi vita. Si vis ad illa pervenire, nolista contemnere.

V. Audisti in Evangelio filios Zebedaei. Quaereban

altitudinem, dicentes ut unus eorum sederet ad deXterantanti patrisfamilias, alter ad sinistram. magnam plau

i Luc. xxIv, 38. - Galat. I, a 4 et Beda et Florus ibidem. a Galat. VI, 4.

379쪽

illi celsitudinem requirebant, magnam Sed quoniam pOSt- ponebant qua Vocat eo Christus ab eo quo ire volebant, ad illud qua ire debebant. Quaerentibus quippe tantam celsitudinem quid respondit si Potestis hibere, Calicem, quem ego bibiturus sumi uem calicem, nisi humilitatis, nisi passionis quem bibiturus et in se

transformans infirmitatem nostram ait Patrici Pater, sis fieri potest, transeat a me calix iste Istos ipsos in se transformans, qui talem Calicem bibere recusabant, et alitudinem quaerebant humilitatis Viam negligebant Pon testis hibere, inquit, calicem, quem ego bibiturus sum P Christum quaeretis excelsum aedite ad crucifixum Vultis

regnare et gloriari in sedibus Christi prius discito dicere Nihi absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri, desu Christi . Haec est doctrina Christiana, humilitatis praeceptum, humilitatis Commendatio, Ut non gloriemur, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi. Nam non est magnum in Christi sapientia gloriarici magnum est in cruces Christi gloriari unde tibi usultat impius, inde glorietur pius unde insultat Superbus, inde glorietur Christianus. Noli erubescere de cruce Christici ideo in fronte tanquam in sede pudori signum ipsum accepisti. Recole frontem tuam, ne linguam expaVeSCa alienam. VI. Signum Veteris Testamenti circumcisio in latenti arne : signum Novi Testamenti crux in libera fronte. Ibi enim occultatio est, hi revelatio sillud est sub velamine, hoc in facie re hiandiu enim legitur Moyses, velamen, stuper cor eorUD JOSitUm Sisi. D Quare Uuia non transierunt ad Christum si Cum enim transieris ad Christum, , auferetur Velamen si ut qui habebas in occulto circumcisi0nem, in fronte porte CruCem Nos autem re

380쪽

velata acie gloriam Domini Speculantes in eamdem imaginem, inquit, transformamur, de gloria in gloriam. tanquam a Domini Spiritui. D Ne lio tibi tribuas ne hoc tuum putes, ne ignorans Dei justitiam et tuam volens constituere, justitiae Dei non is Subjectus Transi ergo ad Christum, o qui gloriaris de Circumcisione. Inde enim

vis gloriam habere, quod Verecundaris Ostendere SignumeSt, Verum St, a Deo praeceptum est sed occultationis Signum est: Novum enim eStamentum in Veteri volaba tur Vetus Testamentum in Novo revelatur. Ideo signum ab occulto transeat in manifestum, et incipiat esse in fronte quod latebat sub Veste. Nam in eo signo Christum esse praenuntiatum quis ambigat inde cultellus petri nus, re Petra autem erat Christus inde octavus dies circumcisionis, et Dominicus resurrectionis' Ideo Apostolus inde transiens, inde Veniens, transiens s ilico ad Christum, ut auseratur Velamen, novit unde glorietur.

si Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi si s Quid enim prius dixerat re equo enimn qui circumcisi sunt, ii Iegem custodiunt; sed voluntn vos circumcidi, ut in VeStra Carne glorientur Φ. D Tu

quid Apostole Τransse signum ad frontem si Mihi au- D tem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi nil habeo, inquit quod ignorabam. Venit

Testamentum OVum, rex elatilin Si quod occultabatur. Qui sedebant in umbra mortis, lumen ortum est eis . Revelatum est eis quod occultabatur : quod latebat, in aperto est. Venit ipsa petra omnes nos spiritu circumcidit, et suae humilitatis signum in redemptorum fronte defixit. VII. Jam gloriatio in cruce sit Christi: non nos pudeat