장음표시 사용
141쪽
iisti, Theophile' quantus quaeso erit Martis epicyclus, qui illum ter arae tam prope admovet, intantum retrogradationis arcum efficito sed plura peccat Ptoletnaeus, qui omnium planetarum Sole excepto Imotus inaequales super proprium centrum existere , contra ipsius aristis principia decernit. Nec dissimulat opernicus quinque planetarum motus occasionem ipsi praestitisse, de telluris mobilitate cogitandi, quo, inquit, principia artis permaneant, Wratio inaequalitatis a parentis reddatur constantior Hoc certe systemate posito atque concesso, quinque planetarum theoricae minime sunt obscurae. Nam singuli orbem Soli excentricum percurrunt. Finge Solem in puncto Aconstitutum Iupiter exentricum suum DC duodecim ferme annis Peragrat dum centrum minorem circulum MPmduplo velocitis decurrit , Atque interim apogaeum medium C lentissimo motu ince-cit in conlequenti aes vix enim singulis diebus '' . conficit. Ea deinest coeteroruin fere theoria, nisi quod Mereurio aptetur,quod prae reliquis majorem inaequalitatem praeserat. Ptolemaeus quippe minimas illius a Sole digressiones, in signo Librae, majores in Ariete, maximas in Geminis , Aquario contingere observavit. Vix tamen sub con-Ipectum cadit, quod Soli sit finitimusti nonnunquam instar actitae in disco solari visus est... ,ti dxitudo porro eadem fere in omnibus planetis manet, quamvis
i. . lor est dr*di, cum planeta perigatus terram vicinius petit, minor cum apogaeus longissime . nobis distat id enim juxta leges Optices
neri necesse est, cum ouae propiora sunt, eadem majora videantura.
uod si excentrici orbes tibi displiceant nihil repugno, quin elli-Ples planetis decernas ea lege ut Sol inferioris soci locum occupetae quemadmodum scite ex illustri Pagano superius exposuisti' nam ipse nobiscum sentit .systema Copernici amplectitur, de quo susiius quam institueram, disserui, quod tibi, Theophile, nimis quam ab- Iurdum, a communi sensu penitus abhorrere videretur.
vitrem Thoam si praeet disputationis tuae rationem ineamus, quae mi-
.IT. ' g 'Hylio ii mo Vontineri videtur. Illud systema coeteris est
rem tur anteponendum, quod cum phaenomenis optime consentit se diu uum adeo omnibus experimentis satisfacit, a Copernicae uita quid io itur impedit, ne illud coeteris explosis amplectamur. Eadem ratione mihi liceret contorquere, ac concludereri nullum fere systema cum phaenomenis non convenit ergo nullum est reiiciendum quasi ex falso verum concludi non posset An oblitus es illius regulae, quam Arithmetici tradunt hanc si bene memini, falsarum positionum vocitant;
nam talus quibusdam posivis, ipsum qui quaerebatur numerum solerter
142쪽
ter inveniunt. Quidni ergo falsissimae hypothesi phaenomena congruent Vingeniose quidem Copernicus, cur stare , hietrogradi videantur planetae ex motu telluris explicat sed clim orbem ipsum, in quo terra devehitur, nihil quis in punctum esse cum firmamento coma paratum asserit illud sane mihi et caeo tavaro videtur. Multa quoque quae dubia sunt, pro certis atque concessis Cosernicae assumunt , Neque adeo certum est Martem infra Solem descendere neque rati ones ex parallaxitim doctrina depromptae satis firmae sunt, ut iis credere sit necesse. Non etiam satis cornpertum est, an superiores planetae directi semper existant, eum in apogaris versantur. Enimvero quam concinne Copernicus Planetarum orbitas non eodem , sed
diuersis centris describita ac nescio quo modo nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo ex his recentioribus Astro
Men. In me quidem haeresi persevero, donec aliquid probabili
Th. est haeresim vocas hoc opinionis monstrum non enim modo sensui krationi sed etiam sacrarum scripturarum auctoritati
Men. Bona verba ubili locis scripturae pugnandum foret 'sexcenta proferrem, quibus eam saepe non quid sit, lac quid nobis appareat, docere comprobarem Nisi forta illos haereticos appelles,
ut negant veras aquas supra firmamentum existere, aut contenduntellas quas intuemur, non esse innumerabiles, sed vix ultra coo sub aspectiim cadere. Sim. Obsecro te, dulcissime Menander, terram Solem suis Q eis restitue Quod si pertendis Soli quietem, terrae motum tribuere universa, Theologorum .Philosophorum manus in te impetum faciet. Nae tu mihi ipsam Astronomiae urbem prodere videre, dum castellum ejus tam pertinaciter defendis, ctimque terram moveri contendis, totam Philosophiam pervertis. Ecquid tandem fidei causa ac fers' Optime, inquis, huic systemati phaenomena, nulli vero alteri
concinunt. Id certe tibi non concedam et nam si terram in medio mundi, ut par est, constituamus, circa quam Lunae, Solis, Martis, Iovis Saturni orbitae convertantur; Venus aut eis Mercurius eirca Solem, ut sidera edice circa Iovem, torqueantur: omnium pha nomenon rationes hinc apertissime constabunt.
Men. Adde etiam omnia sidera imico motu ex variis composito agitari, quae quidem est P. Fabry sententia se imita sunt quae te dena opinione retrahant, quae libens praetcrii tuo, ne lono licitiosaque conten C ne tempus teram. Ivi.
143쪽
msum G. Cedo quae sunt illa incommoda, quae hanc sequuntur hy sest ma ex pothesima quid hoc mundi ordine concinnius praeliarum errantium
P. Fabr sol motus moderatures superiores habet artem Iovem, Satur- propotu num , qui celerius quidem ab ortu in occasum progrediuntur, hinetur tardius versus ortum promoveri apparent Luna vero Sole semper est inferior, inpraeter omnia sidera tardissimo motu in occasum nititur. Venus dentiun/ Mercurius , modo ocytis , modo tardius quam Sol cientur, eoque nonnunquam superiores, aliquando inferiores existunt sunt enim velut Solis satellites. Men. Jam omni verborum prolixitate eoncisa, dic nobis quibus motibus quinque illi planetae erantur, quam figuram sibi uniuscujusque orbita vendicet. D. Jam alias diximus Solem motu ex tribus aliis conflato, nimirum circulari, qui quotidiana conversione finitur recto, seu transverso a Septentrione in Austrum, quique declinationis motus appellatur alio denique recto ascensus, descensus , ab apogaeo in perigaeum agitari: atque ex his duo ultimi annuo fere spatio circumscri- Duntur. Idem plane in omnibus planetis usu venit in quo motus declinationis est tardior po circularis fit celerior. Uno verbo, motus diurnus omnium planetarum est contortae spirae similis, non in orbem Perfectum circumductus inomnes fere planetae ellipticam potius figuram, quam circulum motu suo delineant.
Men. Quid porro causae est, cur planetae in apogaeo sint directi, in perigaeo retrogradia
. Ratio in promptu est cum enim circa apogaeum versantur, tardius ab ortu in occasum deferuntur, quod majus habeant spatium decurrendum in motus sit omnino aequabilis hinc magis in ortum promoveri videntur. Contra, cum perigaei sunt, tum celerius ab ortu in occasum rapiuntur, quod aequabili motu minorem circulum citius Percurrant. Quocirca tum stellas quasi a tergo videntur relinquere, ac retrogradi vocantur, quod non in ortum, sed in occasum remeare nobis appareant. Jam ubi in medio ascensus indescensus intervallo morantur, tum in eodem loco consistere creduntur, quod eodem temporis spatio cum stellis fixis diurnam revolutionem perficiant, atque iisdem stellis per aliquod tempus subjiciantur. Men. Pulcre tu quidem; sed quare frequentiores sunt Saturni quam Jovis, in ovis quam Martis regrestione Spri. Quod Saturnus celerrime in occasum moveatur, hinc citius Solem aisequitur. Nihil addo de motu latitudinis, quem ex iis, quae
dicta sunt, in Lunae theoria colligere est expeditum. In Venere latitu-
144쪽
Zo maxima ad Boream, in Mercurio ad Austrum deflectitur quia Venus suas spiras seu declinationis motum tarditis quEm Sol: Luna autem longe celerius conficit hinc evenit, ut in Luna caput,&cauda Draconis in occasum, seu in praecedentia cnodi autem Veneris, sive intersectionum loca in ortum, hoc est, in consequentia ferri appareant. Postremo Venus ab apogaeo ad perigaeum s 8g dies, et a. horas Mercurius ver dies is horas ti impedit; non secus atque Astra Medice tardius feruntur, quo longius a Iove discedunt. Sed De ortu et cur Venus ab apogaeo recedens fit vespertina, seu vespere emergit , occas s. cum vero a perigaeo discedit, fit matutina pridem de Mercurio dictum p racta puta. Qtio id fiat illustrius, terram in puncto , Solem in D, Uenerem per i gaeam in F concipiamus. Tum igitur praecipiti cursu ab ortu in occasum sertur unde inretrograda nobis videtur, quod citi tis in occasum tendat; sed hunc motum, cum ad apogaeum H Properat ,
145쪽
paulatim remittit quare celeritis in ortum niti nobis apparet; cumque citi iis Sole oriatur, Solem percurrit, inmatutina vocitatur. Jam ubi ad apogaeum H pervenit, mane occultatur: nam una cum Sole oritur. Verum ab apogaeo egressa atque ab H inta tendens, tardius Sole oriatur super toti Zontem DB, tu move motum diurnum tarditis Sole cori ficit, ctim sit directari ergo mane nobis non oritur, quod eam Sol ab.
Dondatu sed vespere Solem sequitur. Tandem ubi ad perinaeum rediit, vespere occultatur, quia una ctim Sole occidit; sed postquami ex hoe loco eluctata est, tu sum contendit, non vespere, sed mane emergit. Circa utriusque stationis puncta G, in longiori tempore
sui copiam facit. Superiores vero planetae cum Sole congressi, fiunt orientales, seu matutini Solem quippe praecurrunt, clim celerius Sole ab ortu in occasum rapiantur; cumque de nocte stipra hori Eontem ascendant, mane emergunt, vespere Solem antevertunt Uespertini autem fiunt cum a perigaeo, seu ab oppositione ad apogaeum eluctantur; tum enim de die oriuntur, atque ante Solis occasum emergunt: contrarium enim in his atque in una eveniti, quae cuin cyus Sole
ab occasu in ortum promoveatur, post interlunium vespere post plenilunium mane apparet; illic Solem sequitur,llic praecedit. Sed in his minutiis diutius quam par sit immoror.
CAPUT SEXTUM. De stellarum fixarum theoria.
I. Utima Carte num proponimus. II. Multis istud oppugnatur, tionibus III. Exposito firmamenti motu, quaedam ex Euclide theoremata praemittuntur. IV. Trigonometria fere nitem seu triangulorum Analysis ad ramim Pronomicam necessaria paucis demo rationibus absilvitur.
Blacro te, mi Theophile, istos omnes aculeos, aeto tuo sum hoc disputandi genus relinquamus i quod sit universale mundi systema quem locum unaquaeque stella sibi vindicet, quae tandem sit motuum coelestium causa, placida armis depositis inquiramus i ac primum quid illuliri Cartesio videatur, breviter ex-Pona .. Th.
146쪽
Tu Sentit vero Cartesius nihil unquam elegans.
Men. Ego qui nihil quam probabilia sequor; refellere sine pertinacia in reselli sine iracundia paratus sum. Meministi tu quidem. Simplici, quod paucis abhinc annis una cum aliquot ex amicis nostriste conventum venimus; cumque ita ut fit, varios sermones inter deambulandum caederemus, in hanc quaestionem, quae nunc nobis est in manibus, incidi inus. Forte quadam unus qui tum aderat, in Cartesiis in acerrime invectus est negavit ulla mentis Egitatione hanc turbina.
tam ut ipse loquebatur Philosophiam concipi posse. Iuni amicus
noster, vir sane omni laude major, diserte,ac copios est ut est summussandi artifex, non quid ipse sentiret, sed quid artesio videretur exposuit. Ad eundem, inquit, ferme modum, tota mundi machina veristitur, quo cernimus in hoc flumine aquam in se contortam variose ficere vortieesu in quibus non raro alii minusculi reperiuntur; qui omnes circa sua centra torquentur, dum communi vertigine , majoribus rapiuntur. Aliquando, iuvenit, ut folia arborum, vel paleae mma horum minusculorum vorticum centro inhaereant, circumacia sae- Carte Mopius gyrent, dum majores vortices gyrum suum semel absolvunt . Vortices demum circularem motum aflectant, sed vix perfectos orbes describunt, nec parum in longitudinem, vel latitudinem excurrunt . Non dissimili, inquiebat, modo totum hoc universum, si Cartesio creo dimus, in varios vortices , tanquam in diversas provincias distinguitur, centrum uniuscujusque Sol, vel stella obsidet Solem efficit materia primi elementi tenuissima, quae cum sit quietis impatiens .motum ab auctore naturae sibi impressum pertinaciter conservet raptis, si me circa se vertitur, atque eodem prorsus motu coelum in planetas
omnes circumagit, eo malori impetus quo centrum vicinius petunt . Alii autem vortices minoris notae circa terram, Jovem, Venerem, torquentur adeo ut terrariss vicibus circa se volvatur, dum semel Communi vertigine circa Solem circumducitur. Sic Venus, Iupiter,&alii forsitan planetae circa suum centrum gyrant quemadmodum ex eorum scintillatione colligimus. Astra Medice cum Iove peculiarem vorticem constituunt sic Luna circa terram duodecies volvitur,
cum telluris globus semel circa Solem gyrat. Is enim prohibet
quominus terram inter majores planetas, qui suum habeant peculiarem vorticem, maiori licet contentum, reponamus. Postremo, planeestarum motus non erunt accurate in orbem circumducti nec spatium,
in quo deferuntur, erit perfecte sphaericum sed instar ovi ex parte altera latius , obtusius existet, sub qua coelum expansum lentius fluat, quam ubi est angustius, necesse est reum vero locum planetas a qui im
147쪽
quisque sortitus est, qui ejus soliditati magis congrueret; adeo ut G ti verisimile sit planetas eo majores, vel certe solidiores existere, quo longius a Sole recesserunt. Quo magis credibile est partem Lunae nobis obversam, minus habere soliditatis et argumento sunt nigriores italae maculae, quas liquidas D fluxiles esse satis compertum est. Id vero, euod jam subinde insinuavi ex mente Cartesii, magnos vortices esse fere innumerabiles, pulcre hinc demonstrabat, quod eorum numerus, stellarum numero exaequetur. Nam si unaquaeque stella propria luce fulget, nihil a Sole, nisi forte sola magnitudine, dissidet adeo ut sin aulae fixae proprium suum systema habere videantur. Non enim ut plerique sibi perluadent, stellae omnes eidem sphaerae astigiintur. Coelum quippe solidum non est, sed fluidum a nec necesse est, ut stellae ei.
dein circumferentiae inhaereant nam corpus lucidum optime in meis
dio constituitur, ut undique fulgeatri nec commode in extrema sua n. i. perficie collocatur, ubi media lucis portio pereat necesse est. Quod fit, is si igitur sol una exsilii censeatur, atque omnes sint immobiles, me iistimui lius in centro sui vorticis, quam in circumferentia, unaquaeque ste hahusu la instar Solis consistit Totum etiam coelum cum sit sui rabile, in peris , repta petu motu versatur, atque in eo planetae, ut naves secundo flumine cuniar devehuntur. Nec terra, nec ullus planeta proprie movebitur sed sui
vorticis motum consequetur et tum enim res movetur, cum a vicinia aliorum corporum divellitur , quod terrae vel alii planetis non conis
venit quamvis motui totius coeli obsequantur. Qua quidem ratione omnem de terrae motu invidiam amoliri in proclivi est. Coelum polrbquam minimo impetu convertitur, quod nihil ei resistat, ac motum maxime affectet. Quocirca totum hoc universum non instar globi concipiendum est, inlicet finitum sit, nullis tamen terminis illi escar cumscribere possumus. Non equidem infinitum, sed indefinitum decernimus atque in eo compitira sunt centra, in quibus totidem fixae, tanquam faces accenduntur, atque ingens aether, seu expansum circasu in Solem celerrime agitatur. Dubitari quoque non potest , quin stellae immenso a nobis distent intervallori quandoquidem cometae
mole maximi inter Saturni coelum a fixarum vortices excurrunt
Nec minus supra fidem est stellarum a nobis distantia, quae ab omnibus Astronomis statuitur, quam quaevis alia major. Denique metuendum non est, ne Dei opera ambitiose augeamus, & majora quam par sit, aut divinam deceat omnipotentiam fingamus. Addebat, quod cum stellae fixae immobiles existant, nequaquam mirum est, si eandem inter se distantiam servare videantur, quamvis aliae aliis nobis sint viciniores; tanto tamen a nobis sunt sejunctae intervallo, ut discrimen nullum
148쪽
nullum percipi queat. Tandem manni illi vortices die inter se sunt
coaptati, ut unius poli partes alterius a polis remotissima contingant sie enim mutuo inter se commercia exercebunt' cumque vortex raptissime circa suit in axem contorqueatur, illius materia quantum potest a centro recedit, atque per partes solis remotiores erumpit,
quod ibi motus sit concitatior Quare necesse est ut in proximum vorticem ingrediatur, nec subire poterit commΘditas, quam per par te polis finiti uias ubi motus est placidior, minor a de resistentia in venitur. Materia vero cum sit tenuissima meatus satis amplos quibus excipiatur offendit Sic partes totius universi praecipuae in se senati tuo agunt, .velut nundinationes sua exercent. Haec sere amicus noster, sed majori facundia de systemate Cartesiano disserebat, quae quidem nec me ut assentiar cogunt, nec vera esse putem, sed stili probabilitate non carent pleraque vero hujus generis omnia latent criistis occultata in circumfusa tenebris. D. Haec tamen vobis tam sunt de sendenda, quam moenia hinc enim Plailosophia Cartesiana velut religata pendet; ea sunt inconcus suibissa novae, stactenus inaudite Philosophiae fundamentata neque hic rationibis de terminis, sed de tota possessione agitur ex his laticibus a Car hoc spe-
telii elementa fluxerunt, Primum conflatur ex tenuissima in centro ma oppu- cujusque vorticis accensa materia, quae fons omnis calori S , lucis,&gnetum motus existit a Secnndum ex innumeris globulis coelestibus constat, qui caelum , vel expansum aethera componunt Tertium denique ex
partibus crassioribus,, ramosis compingitur, ex quibus planetaeo in ne prodiere Atque illud est prorsus mirabile, quod tenuissimae substantiae agitatio totum aethera, .solidissimos planetarum globos
intestimabili celeritate, ruinquam fatiscente motu abripiat. Jam quis I. ratio, ferat mundos illos innumerabiles, planetas commentitios stellarum asseclas, qui nec sensu, nec ratione deprehenduntur. Sed illud pal a. mare est tenuissimam materiam in centro vorticis agitatam , globulorum coelestium , sive aetheris expansi pressione lumen .calorem .essiceres adeo ut simul, D eodem tempore globuli coelestes in rectas lineas, seu radios diffundantur ac totum coelum in orbem, ipso etiam Plonetas , ne terra quidem excepta, contorquereri gravia deorsum Protrudere, atque infinitos prope alios effectus solo motu , qui nec concipi nec enarrari queat, procreare valeant. Itiae mal im, ratio . evincet motum a centro ad circumferentiam propagari, cum X Mechanices legibus constet, motum lono facit is a circumferentia ad centrum, quam vicissim diffundi. Jam omitto praeclaram vorticum . compagem, certe necesse est ut alter alternis sibi contigui motum im-
149쪽
pediat, atque aliorsum inflectat. lino si Cartesio credimus, quando que evenit, ut vortex minor . vicinis,&majoribus absorbeatur. Hi ne quaeda in stellae tractu temporis oblitterantur. Id scilicet contingit, cum stella maculis crassioribus involuta expansum circa se aethera movere amplius non potest, unde in alios vortices commeat stella vero ut motu sic luce sua excidit, atque in planetam vel cometam degenerat. Planeta fit cum altius medio vortici immergitur tumque sui turbinis motu agitatur rat vero in cometam abit, dum extremis vorticibus insidet, facile ex aliis in alios migrat. Num igitur me cogis etiam fabulis credere Profecto hominis est intemperanter abutentis otio, literis, ea scribere, quae nec demonstrari, nec ratione
perluaderi possunt. Atque ego prorsus ineptire videar, si in his fa- uulis refellendis diem consumam. Jud magis ad institutum nostrum pertinet, quod ut Solem, e De motu stellas immobiles constituitis. Quod si vos rogem , unde ergo oriri, 'mamen. occidere nobis appareant statim ad terrae motum diurnum, tanquam ad aram confugietis. Sed terra quidem moveatur est enim satis agilis, atque ad motum accommodata. At quid esticit ut stellae paulatim versus ortum progredi videantur Nam spicam Virginis Timocharis Alexandrinus in vigesimo secundo gradu Uirginis , anno ab obitu Alexandri trigesimo observavit eandem Ptolemariis anno Alexandriuga in G. cum semisse Uirginis deprehendit Copernicus denique anno Christi cras spicam virginis a principio Librae gradibus p. scrupulis r. recessisse comperit. Sunt inter Timocharidem, Copernicum anni Sis quo temporis intervallo spica Virginis a . gr. Iuxta signorum seriem promota est. Idem prorsus constat ex aliis observationibus Timocharidis, Hipparchi, Menelai Geometrae, Ptolemaei Alba tegnii, timo pernici inter se collati su nisi quod a Timocharide usque ad Ptolemaei te inpora, stellae tardiori motu, quam a Ptolemaeo ad Alba tegnium, O longe celeritis ab Alba tegnio, ad nostra usque tempora progressae videantur. Nam Hipparchus observavit eam stellam, quae Regulus, seu Cor Leonis dicitur, ab aestivo solstitio ferme signo integro dissitam. Ptolemaeus post acs annos vix tres gradus progressum fuisse deprehendit Alba tegnius post y o nos fere duodecim gradus promotam invenit adeo ut i gr. ab aestivo solstitio distaret. Postremo Copernicus post, i annos eandem stellam'. gr. O . confecisse reperit, ita ut ab eadem metaris gr. iam distaret. lnde ergo ille motus P Numquid forte cum Nicola Coperci coterrae axem paulatim declinare, ac locum mutare contendes p Sed
hoc effugium ne ipsis quidem Coperaucaeis placet Lansbergius enim
150쪽
i fieri posse negat, quod annis labentibus , ipsa terrae climata situme ominutarent; qu deque olim erat Zona torrida , nunc temperata existere tu necesse igitur est, ut hic motus non telluris globo, sed fixis eoin petat sectis enim eundem motum reliquis planetis affingemus . Ego vero crediderim stellas unico motu ex duobus conflato , instar Solis maliorum planetarum agitari. Sed motus declinationis eo est tardior, quo circularis velocior existit. Quare stellae spiras deseri bunt, de consertas, ut citra errorem pro circulis persectis usurpari
Jam quod stellarum locum attinet, quis definire potest, utrum eiadem coelo inhaereant, an aliae aliis sint a nobis remotiore 3 Hae e siqua alia sunt densis is tenebris obducta ac licebit Cartesio quidquid libuerit fingere dumodo deliria sua, cerebri vigilantis somnia, tanquam aeternae,&inconcussae veritatis principia non venditet dum enim generosiores illi animi vitant humum, incommnnes opiniones spernunt, nubes saepe, inania captant. Men. Morosior es, .ultra quam par sit a Cartes alienior . Qii' si illius scripta evolvas, aliud sentias Hypotheses suas ut multum probabiles, non ut indubitatae fidei oracula proponit. Abunde satisfecerit, si omnia phaenomen cum systemate quod exposuit, aptisssima consequenti consentiant. Jam si tibi placet, Simplici, excussis planetarum, stellarum theoricis, ad ipsius Astronomiae praxim de
Si, Dies ante nos deficiet, quam omnia,quae ad usum sphaerae, tabularum calculos pertinent, possim evolvere. Quid, si nobis viam, quam Astronomi tenuerint in motibus corporum coelestium deis finiendis, vel tabulis construendis, demonstrare aggrediar i scientiam parallaxium, ex quibus fiderum a terra distantias industria mirabili scrutantur, atque observationum defectus, qui plerumque solent occurrere velim, uti par est, pertractare, in immensum protrahetur oratio. Sequar igitur summa rerum fastigia, dabo operam, ne affectata brevitas perspicuitati, vel accuratae rerum tractationi quid obsit. Verum antequam rem ipsam agamus, pauca d Geometriae sontibus,qtiae ad triangulorum resolutionem spectant, non quidem demonstrata supponere, sed utcumque demonstrare nobis incumbit; ac libenter utar ea quam tu, Menander, nobis delineasti figura Sint igitur rectae lineae Det paralleloe, quae scilicet in infinitum produ sua mictae, nunquam concurrunt; vel ut definit Posidonius; quae neque an linraia. Duunt, neque abnuunt; sed lineas omnes perpendiculares, quae utras rastela,
que connectunt quales sunt Tri, os ubique aequales sortiuntur