Operum philosophicorum, t. 1 (Jean-Baptiste Du Hamel)

발행: 1681년

분량: 804페이지

출처: archive.org

분류: 화학

51쪽

hronomia Physica.

nisi quod nec sola reflexio, nec sola luminis refractio, sed reflexio cum refractione conjuncta colores, qui apparentes vocitantur procreat ab utraque eni in sic lumen imminuitur, ut in colores commigret, nec amplius nativum candorem recuperet Sed de coloribus , qui apparentes dicuntur , suo loco uberius disserenduntas . . nunc des X is coloribus, qui ut a luce tiadam interiore emereant,

minen refractionem patiuntur. Quid igitur lucem illam in

uir ringit 3 An sorte opacitate quadam subjecti debilitatur F propria

tu inmis sedes perspicuum existitu atque lux purior, uberior maiorem perspicuitatem consequitur quo vero materia densiori aut major opacitati lux immergitur, eo quoque fit debilior ac minus incera Ad summam, lux .color subjecti pelluciditatem, vel opacitatem sequuntur. Diio maxime di aphanum est , ut coelum, idein quoque totum lucidum existit. mine veteres credidere astra nihil esse praeter partes coeli densioresta quod si perspicua non sunt, id ipsis accidentarium existites sic vitrum commimitum, non ex te quidem sed ex accidenti est invium lumini sic flamma omnis elidi a phana, sed sui splendore, densitate, non vero opacitate sua nae enim non confundimus, densitatem, opacitatem visum ter-mmu Ac colorem vegetiorem quam aqua nactus est' est enim ille candidus, haec viridis Nullum denique est corpus adeo concretum H pysium fluod ueliqua perspicuitate, atque adeo quadam luce nono m. donetur. Est igitur color obscurior, quo res minus lucis, aut pelluciditatis habet. Inde ergo, inquies, aurum, argentum, talia metalla tanto uigore nitenti unde marmor aliud candidum, aliud nigrum in-

Qρ-o. haec diluitur obiectio Sunt corpora, quae alteratione quadam inpuntur, ut herbae, flores, luctus. Haec quidem colores suos non mutant, nisi quandam in sua substantia mutationem subeant, quatenus numorem sortita sunt magis vel minus coctum,ac subactum. Alia vero tint, quae non proprio,in congenito colore, sed mutuatitio, rextrantecus accedente imbuuntur, ut lapides, inmetalla, quorum penerationem suo loco reddemus. Haec quippe coloribus adventitiis, non aliter tinguntur, atque aqua aliquot atramenti guttis insecta atrum colorem induit. His de coloribus in universum pro nostra facultate traetatis, sequitur ut praecipuas eorum species persequamur tum si vobis ita videbitur, quo ordine inter se disponantur dicemus. Men. Nobis vero, ut pro utroque respondeam, ordo iste rerum

placer o

52쪽

Liber Primis. s

Si, Quod si omnes colorum species prosequi volumus, nec finem reperiemus, ac frustra laborabimus Color quippe i iridis in millei amplius species secatur, cum nulla fere sit planta alteri colore non dissimilisci simplices ergo quasi primitivos colores, ex quibus caeleri multiplici sobole succrescunt, investigemus. Th. Non alios primigenios colores agnoscunt Philosophi pra, ter albumi nigrum in quorum varia praemistione reliqui omnes emergunt quod vel pueri didicimus. Simp. Multa ei iasmodi dicuntur in scholis , sed credere omnia, Ois, se

vide ne non sit necesse. Cedo enim qua arte, quave industria rube. l. vi exisus, ac caeruleus, ex albi nigrique mi X tura prodire possintv Duo vi-bies huitra, quorum alterum sit candidum, alterum nigrum, simul jungantur; su a lux ea penetrans neque rubrum, neque alium colorem , nisi sorte ci- non pro nereum exhibebit. Si rubrum nigro temperes, rubeus color, quamvis deunc obscurior semper consistet. Quocirca album, nigrum, rubrum, accae i. ruleum inter primitivos colores numeratos oportet, quibus addemus a. flauum, quidquid reclames Theophiles non enim ex albo rubroque, ut tu sumebas exurgites nam laniculus ex tenuissimis filis albis ruis brisque contextus, non flavum, sed rubrum colorem paulo dilutiorem, area vo toto genere seclusum praefert. Sed nihil prohibet quominus in eodem censu viridem ac purpureum colorem reponamus; quamvis enim viridis ex flavii caerulei permistione, ut purpureus ex rubro caeruleoque di manet, nihilo tamen se citis in Iride viridem, ac purpureum conspicimus, qui ex flavo caeruleoque non prodeun .

Quid enim color nisi lux quaedam diminutara quid simplicius luce, quid cum ipsa misceri potest i an calor calor accedens quiddam compositum, ac concretum essicis prosecto non alibi quaerere oportet colores omnium primos, quam ubi lux ipsa sincera est, nulloque infecta corpore, ut in Iride Atqui in duplici ride, quarum una per

reflexionem radiorum, altera per reti actionem efformatur, omnes hi colores conspicui sunt ut taceam de albedine, innigredine , quae omnium colorum extremi sunt velut margines, atque nemine repugnante inter simplices colores recensentur cum lux ipsa candida apis pareat unde candor supremum gradum inter colores obtinetes albedo quippe in tenebris lucet Nigredo qualis in pice, incarbone conis spicitur, aliquam lucis quamvis tenuissimam portionem adepta est. Tenebrae quidem hoc atro colore quasi imbutae apparent sed tamen pix nigrior nobis videtur, quod visum fortius assiciatu cum haec ni is nigredo sit realis, illa duntaxat privativa. Forsitan spiritus, qui ab oculis continenter emittuntur, nonnihil de atro tenebrarum colore 3 detra-

53쪽

cetrahunt, quadam tenui mina luee diluunt. Caeteri colores flami TXubeus, viridis, caeruleus, ac purpureus in Iride et Son nube

ses et 8a 'x lv ordinem, nec non do dissidii

taurum i 's 'dum singuli sortiti sint, eodem duce indage Ai,hah ' β qrum rump*rui hoc pertractavit argumentur

festum est ubet subsidit mani ih ues Qq ' si dxio vitra, quorum unum duo, . rethram qm , simul jungas, lux Solis per

iis quos in Iride coelesti intuemur: nam hic rubetis illic flavis eo lor

cosores uni collocandi,quove ordine digerendi,perfruissimi

atque

54쪽

atque in suo genere praestanti sirini, quales in Iride cernimus, spem-tur. Neque enim ignoramus esse quoddam purpurei oenus aliquo camile lucidius Non demum colorum series ex eo collisti potest quod unus facile in alium degeneret videmus quippe cerussam canis didam , ignis calore in minium rubrum , ut lignum album inretorti in earbonem facessere Sic fructus virides statim purpurei aut nigri eva Obidunt. Nec desunt tamen qui caeruleum viridi, imo x rubro praeserant

Aer, inquiunt, purissimus caeruleo colore imbutus appareta vapores vero qui sunt crassores, vel nubes subobscurae, rubrum coloiem produnt flamma candelae proxima videtur caerulea, quod eadem sit purissima , cum superior flammae pars, quae minus sincera est, subrubra cernatur: spiritus vini accensus caeruleam flammam emittit, eum serrum candens,&carbo incensus rubrum colorem exhibeant. Ex qui.hus intelligitur, rubrum in corpore crassiore excipi ac caeruleum coistorem, subjectum magis perspicuum exigere. Addunt quod quae sunt caerulea, ubi non ad Solis , sed ad candelae lucem inspici lint ut viis ridi colore tincta cernantum indicio est caeruleum in viridem deis genare; ubi tenuiori luce perfunditur. Haec sane magna probabilitate dicuntur; neque tamen tanti sunt, ut viridem colorem de suo loco dejiciant. Negamus quippe caeruleum aerem videri , quod sit purissimus sed forte profunditas aeris tenebrosa lucis candore diluta hunc ipsi colorem conferti meque etiam flamma lucernae proxinia purior existit imo partes aquosae, una cum oleo inflammabili simul accenduntur : Quocirca humor ille aqueus nondum bene donlitus caeruleum colorem proditi adcm evenit in sulphure, vel spiritu vini incensore nam phlegma una cum oleo simul incenditur, atque in tam praecipitis nilammatione , unum ab altero separari nequit sed quae summe sicca existunt, atque hoc humore aquoso carent, flarn maria eo candidiorem , quo sinceriorem reddunt. Quod de caeruleo colore qui exigua luce illustratus , viridis apparet, subjiciunt, id vero concedimus e sed non idcire illis procedit, quod volunt imo contrari una hinc colligimus. Debilior enim lux cum sit, lucidiore duntaxat obiectoriin, imagines educit, atque ob oculos ponit sic quae flavo tinguntur colore, in dubia vel tenuiori luce apparent candida Anionis tinuo flavum albo praeponendum P Expolui quam brevissime potui numerum,' seriem colorum i reliquum est, ut quae singulis particulis lucis portio contingat, excutiamus. Quod ut laci litis assequamur discedendum est parumper a coloribus, ad quos mox revertemur e pauca de vocum harmonia sunt dicenda. Praeclare quidem Aristo. icles eandem inter colores, quae inter sonos, ac numeros invenitur,

esse

55쪽

suas inuesse proportiorem tradit. Quid enim suavem concentum essicit nisi te rata re gravis, acuti soni certa proportio, quam non in sonis modo sed propomo etiam in coloribus,3 caeteris sensuum objectis, animus expetit Diversa namque obiecta aliter, atque aliter organa assiciunt; sed eumdem iucundi aut molesti, grati vel inerati sensum imprimunt. Idem quippe effectus ab eadem causa proficiscitur. Neque solus sensus huius voluptatis, vel molestiae est arbiter, cum aegris oculis saepe iucundus sit colorum quibus laeduntur aspectusta nec bruta , quibus isdem lentus, saepe acriores vigent , aut colorum amoenitate. aut vocum modulatione delectantur. Soli homini a natura concessum est, ut pulcritudinem qua soni, .colores aspereuntur me cipiat Inde ergo illa pulcritudo ex proportione. Cur vero una praealtera delectet animum, longior sim si explicare suscipiam, praestat in alium differre locum Hla solum quae sint illae proportiones, ex quibus colorum pulcritudo prodeat, delibasse lassiciat. Et certe multo ilicenotiores lunt, magis obviae in sonis, quam in coloribus. Nam sonus vel nihil est , quam aeris motus , vel sane cum motu coniunctus eli motum Ter dimetitur, quasi numeris suis persequitur Mathesis Uuaerendum igitur nobis est, quae proportio ad sonorum suavem concentum exigatura sic enim prie munietur via ad perfectiorem colorum notitiam comparandam. Iam proportio alia est simplexu alia composita Inter simplices prima est dupla inter a. I hanc excipitiet qui altera ters ma cum major minorem in dimidiam eius partem continet. Tertio loco collocanda est pro psertio sesquitertia inter c. res ubi maior minorem includit i tertiam praeterea illius partem. Uuare prima proportio est inter i. ina secunda inter a. et tertia denique inter ' Quorsum hae numerorum minutiae

Simp. Non hoc de nihilo est, sed non possum una omnia dicere.

An rem igitur. Cum citharae alicujus chorda magis vel minus tenditur, graviorem, vel acutiorem sonum reddit atque acutiores sonos emittit, quo magis intenditur quia frequentiores edit vibrationes. quibus aerem verberat 'quocirca duae chordae aequales, inaequaliter te ni , uni uni sonae. Si una duplo magis quam altera intendatur, i et duplum illi pondus appendatur duas excursiones, cum altera uriam duntaxat, conliciet. Igitur illa erit altero tanto acutior adeo ut ni nervi concentum efficiant omnium longe eratissimum , qui diapason, te octava vocitatur. Idem eveniet sit 8imidiae chordae idem pondus appendatur: nam duplo velociores futurae sunt vibrationes Iami alterius chordae tertia pars rescind.itur , eodem appenso pondere, sonum

56쪽

Liber nimis.

sonum acutiorem edet, eat proportione, quae sesquialtera dicitur, ex qua concentus exsurgit, qui diapente, seu quinta nominatur. Denim que si quartam partem chordae adimas, fiet proportio sesquitertia , ex qua diatessaron, seu quarta prodit. In modulatione, quae diapason dicitur, alternis tantaxat vicibus duo soni simul concurrunt, atque ad aures una appellimi siquidem una vibratio est altera duplo tardior. Hinc forte harmonia gratissima oritur. In diapente duo soni solitari aurem seriunt' sed in tertio ictu de vibratione ambo utriusque chordae soni simul uniuntur. Tandem in concentu, qui diatessaron appellatur, quarto quoque ictu, uterque sonus simul auditus tympanum percutit. Qtiod si fides magis intendamus, aliae succrescent proportiones, quas si explicare volumus, necesse est ut longi iis evagemur Amoeniores sunt duodecima, decima quinta, haec disdiapason, quia ex duplici octava coalescit illa diapasopente, quia ex octava, quinta componitur, nomen accepit in hac proportio est quadrupla, in illa tripla existit. Nam si tres numeros sumas, . ra. adeo

ut secundus sit primi duplus, tertius sit primi numeri triplus a proculdubio inter secundum, intertium erit proportio sesquialtera quae quidem proportiones in duodecima manifeste se produnt, quae ex octava seu dupla, diapente, seu sesquialtera conflatur. Unde finervus citharae triplo , vel quadruplo magis quam alius sibi aequalis

tendatur, duodecimam, vel decimam quintam efficiet. Undecima vero eandem proportionem exigit, quae inter .in reperitur; nam 8. bis continenti.&praetereas Brevius, ex oetava, inquarta componitur hinc diapasotessaron appellatur. Hae sunt, ii bene memini, proportiones, ex quibus potissimi Diratissimi concentus oriuntur, quas ad colores transferre non erit difficile. Num omnium colorum series albo nigroque claudatur, visus, qui sincerus colorum omnium est arbiter, eo maxinae delectatur, qui inter album nigrum medio loco consistit nam extrema quaeque sensi s laedunt nec summus c lor, vel summum frigus tactum, nec gravior, vel acutior sonus auditum juvat; sed sonus, vel calor temperatus, auditui, vel tactui arridet. Quocirca ille color medium locum adeptus est, qui prae caeteris visui maxime blanditur cis sane viridis est, ut supra monuimus Unam in Iride medium locum sibi vindicat. Iam quo res omnis fiat illustrior, et . lucis gradus albo tribuamus, ex quibus certes ad viridem colorem pertinebunt; adeo ut inter utrumque sit dupla proportio diapason similis, quam natura maxime assectat nec potest enim viridis color medium lochim inter album nigrumque usurpare, qui ex ag. gr. lucis, qui albo competunt, i a sibi vindicet. Lubeus vero color lon-

57쪽

se gratior est oculis quam flavus nam inmedium vicinius petit. Sit initur inter album rubrumque proportio sesquialtera, ea diapente, gratissimus post diapiason concentus sic inter avum D album proportio sesquitertia seu diatessaron venitur ita ut rubro C. flavo I 8 gradus luminis conveniant et namque intra octavam, hi soli concentu reperiuntur diatessaron scilicet, ac diapente. Infra viridem caeruleus, purpureus, O niger conisistunt qui diapalo tessaron, seu undecimae diapaso pente, vel duodecimae indiscliapason, sive duplici octavae respondent. Cum itaque caeruleo plus insit lucis, quarti

ptirpureo; illi novem gradus lucis concedamus, qui ad as compara ti eam rationem habent, quam . di quaeque concentum diapas

tessaron estici tes quidem di bis in dig. continentur, acre supersunt, nempe i ipsius novenarii. Sic purpureo octo gradus tribuimus, seu tertiam partem totius lucis, quae in albedine invenitur; haec ratio insonis modulationem essicit, quae diapaso pente vocitatur. Nigro demum colori 6 duntaxat gradus damus, quartam ipsius lucis propo tionem, quam albedo complectitur. Est initur inter hos colores extremos proportio si initis disdiapason , vel octavae duplici. Neque hic excutio, cli una proportio sit altera nobis jucundior hoc enim longiorem exigit disputationem , quam in alium locum ejicimus. rh. Praeclare intelligo nec dum tamen mihi satisfactum putem, quousque nobis exposueris quae sit inter lucem ipsam, albedinem proportio : hinc eni in quo cuique colori gradus lucis competant,

constare poterit.

Sin, Huc ibam, lux ab albedine solo differt splendore, ut sit

inde monuimus' luci splendorem detraheu nihil et it praeter candorem. Iam illud quod dicturus sum, paradoxon tarte videbit ut dicam tamen, tantum ab albedine lucem dissidere, quantum albedo ipsa differt a nigredine. Nam inter lucem purissimam, atque albedinem tot colores splendidi interjacent, quales in trigono vitreo Soli adverso conspiciuntur quot inter albedinem, .nigredinem intercedunt: ergo inter albedinem, Wnigredinem cum sit proportio quadrupla, eadem in te lucem, Walbedinem ratio invenietur; cumque albedini et . gradus lucis insideant, in ipsa luce 'g. gr. reperientur. Eadem quoque manebit inter alios colores proportio adeo ut color splendens quadruplum lucis, quae in dilutiore inest, complectatur. Atq; ut in musaea, quantumvis octava duplicetur,eandem semper efficit modulationem clametsi intervalla sonorum augentur, idem concentus manet,

quod ipsi octavae peculiari quodam iure convenit, neque in ullam aliam cadit has moniam sic lux quantumvis fulgeat, semper videtur candida:

58쪽

Liber nimis si

clida nec rubeus nec viridis aut alius color ipso splendore in alium commeat. Non temere mihi excidet mirabilis proportio , quae sonos interi colores occurrit Album, innigrum cum caeteris coloribus bene cohaerent sed optime albo cum viridi convenit' nam simul iuncti procreant octavam tum album cum nigro disdiapason, cum rubro diapente efficit. Minus bene album cum flavo, ve caeruleo concinit, cum illo diatessaron, seu quartam, cum caeruleo undecimam iacit flavus, incaeruleus pulcr conveniunt est enim inter eos proin portio duplan sic flavus cum viridi diapente efficit; sed cum rubro l-nime consentit Rubeus color cum purpureo optime consonat, est enim inter rubrum inpurpureum dupla , ut inter rubrum, caeruleum proportio sesquialtera, quod facile ex iis, quae diximus, colligitur. Ne sim longior, non aliae proportiones ad suavem sonorum modulationem, atque ad gratum colorum aspectum conspirant nec aliis modis colores , ac soni simul uni uniurn eadem utrobique vel blandiuntur sensibus, vel eos offendunt. At inquies, soni non soli objectio tarii considerantur, sed cum aliis uniuntur, ut quendam efficiant concentum quid igitur efficit,nt solus color viridis, aut rubeus oculis arrideat An sorte cum viridem intuemur colorem, albedo semper incurrit, cum qua octavam seu diapason facit quidni albedo ipsa cum aliis coloribus nunquam non misceatur, clim nihil sine lumine intueri liceat 3 An non lux ipsa candor est sincerus, ac purissimus ea quicquam sine lumine contuemur I sed de his tantum est. De coloribus Iridis dicetur alilis pluribus. Eccum puerum, qui nos ad prandium vocat Pomeridianis horis quae ad Astronomiam Physicam pertinent discutiemus.

a LIBER

59쪽

Apronomia Physica.

LIBER SECUNDUS.

De natura , motibus corporum caelestum. CAPUT PRIMUM.

suae t caeli, siderum materia.

I. regis a planetis secerni, quod illi propria luce fulgeant planetae

ver sint opaca corpora, lumine emendicato reluceant. II. Cau- se sic inti lationis stellarum adseruntur. III. De Sosiae natura ejmacuu et ariae opinionet excutiuntur. IV. Agitur de cometarum

loco es generatione. V. Caelum esse instar aeris Pirabile es ,

quidum concludimu .

s Genander, Simplicius, Theophilus.

Atis datum est valetudini, iuvat reliquum diem Philosophiae consecrare. Th. Nihil equidem repugno. Quin igitur ad illa spatia nostra sedesque pergimus, ubi cum satis erit deambulatum, liceat considere Hic summa cum voluptate Simplicium de natura,&motibus corporum coelestium disserentem audiemus. Simp. Dicam sane non quae vera, sed quae ad veritatis similitudinem mihi propensiora esse videantur : neque enim ignoras, metprobabilia tantum conjectura sequi atque ut nihil confuse, aut peris turbate moliamur primum quae sit materia coeli inquirendum nobis est; tum de variis siderum motibus agendum; postremo, si vobis ita videatur, quae ad praxin Astronomicam pertinent eae cutiemus.' Optime viam, quam nos tenere oporteat, ingrederis Perge quaeso, nihil te interpellabo, nisi quid forte necesse erit. Sim. Quando ita jubes, agere diaria primum de siderum, tum de aes et coeli materia disserere. Non equidem a receptissima Philosophorum sententia recedam, qui stellas a planetis sejungunt, quod planetae e-netis is mendicato duntaxat lumine stellae vero propria, atque ingenita luce raminet fulgeant. Corpora quippe omnia sunt vel lucida, vel diaphan , vel

60쪽

Liber Secundus.

opaca hoc est, vel luce in ex se mittunt vel extra se reniit tunt vel denique in se transmittunt. Itaque, Sol stellae lucent, planetae relucent, expansum vero illud, in quo sidera veluti suspenduntur, sive aer, sive coelum live .et iter, aut quocunque alio nomine signetur, tralucet. Sic non ita pridem amicus noster, quem merito Menander,

laudibus ad coelum usque efferre soles, totum hunc aspectabilern munis dum in tres quasi gradus, te coram distinguebat. Men. Virum narras singulari doctrina, ingenio plane mirabili, atque omni genere laudis excellentem. Sim. Nunc ad Aorsa revertamur. Cum fixarum lux sit vegetior, planetarum vero lumen sit placidius ac debilius palam est fixa sine nita luce fulgere, planetas vero mutuatitio duntaxat lumine relucere. Hinc stellae scintillant, planetae non item quod fixarum lux testis putissima visus aciem perstringat, pupillam contrahat, nervulos, ex pro ali quibus retina contexitur, compungat sic enim motum illum scintil ce fulgerelationis tremulum imprimit cadeo ut Soli stellae intremiscere vide planetarumantur . Secus accidit in planetis, quibus nulla , vel parva admodum no temscintillatio competit, quod sint corpora aspera, inopaca, quae lucem i. quidem regerunt, sed reflexione debilitatam, ac pluribus umbellis temperatam. Prosecto tanta est stellarum a Sole distantia, ut Sol ex . earum loco visus, vix major mediocri stellula appareret Non igitur lux fixarum adeo vehemens, ex lucis solaris reflexione proficiscitur,

sed ipsis propria est, incongenita Quod vero Sol, fixae pupillam

magis contrahant, inretinam sic vocamus membranulam in undo oculi existentem , in qua rerum imagines depinguntur vehementitasqulim planetae percellant, longe evidentius est, quam ut probatione indi reat nam lux illa Solis , fixarum purissima oculos illabens, immodico calore vel motu fortiori crystallinum humorem, aut retinam laedit, forte adurit. Hinc pupillam contrahimus, ne lux uberio oculos offendat. Id videre est in selibus , quorum pupilla de die est angustissima , noctu vero multum apertior Hinc qui de tenebris in lucem prodeunt caligant oculis, quod uberiorem lucem, quam latior pupilla admisit, sustinere non possint. Sic nocte accensae faces e-min I vitae, longe majores quam revera sint, apparent latior enim

pupilla majorem quoque objecti lucidi imaginem admittit. Quare

stellae, iacescente aurora multum imminuuntur Mnoctu Ionge majores, quam par sit, cernuntur: tum quod lux illa tremula, scintillans, plures retinae nervulos percutiat tui etiam, quia de nocte pupilla magis explicatur. Accedit denique capillitium , seu coma quaedam lucidis corporibus adhaerescens, quae eorum imagines non na-Gra rvm

SEARCH

MENU NAVIGATION