장음표시 사용
51쪽
e, similati substantia, materia illa constare cordis enim materiam , iribstantiam dicimus esse propria suam carnem: quae uni sormis in sibi similis est Sic venam ex solida, densa, tenuique, Lalba substantia,& ligamentum de carnem,ex propria quadam materia fieri agnoscimus quae uum uniformis,
Munde quaque sibi similis sit, ideo similaris . homogena
semper censetur si e quoniam mintegra, diuisa eiusdem generis . similis permanet hac igitur ratione neruus, ligamentum,caro,dicuntur esse partes similares quod idem est,ac si dicas illarum materiam similarem esse partem enim pro materia,' substantia illius intelligimus. Cum vero sumit paratem non pro materia illius sed pro fama , ex oua fit ut possit aedere aliquam actionem , aut usum tunc quaelibet pars pra dictarum rerum nec diuisionem in similia, nec nomen idem
retinet: nam quaelibet nerui pars, neruus non est, nec venae pars quaelibet, vena, nec ligamentum unaquaeque ligamenti particula riuia nequeunt haec fragmenta idem praestare,quod neruus,vena, ligamentum. Quae quidem si vera sunt, ut ratio,.sensus docent vera esse, necesse est ut fateamur aliam esse tractationem, quum de nervo, cartil. agine, aut carne agimus, ut neruus,cartilago,& caro est, ab ea,qua haec consideramus, quatenus sunt similares partes; in hoc enim formam, in illo vero materiam partis exprimimus. Proinde cum dicimus ne iri,cartilaginis, ligamenti portiuncula esse neruum,cartilaginem ligamentu, intelligere debemus particulas illas eiusdem esse substantiae cum uniuersa parte: non quod re vera sint ne uiligamenta &eartilago: quum hoc nomen absolute pronun
elatum indicet, quod certam actione, Lusum praebere potest. Ergo quae ex simplici uniformi, di simili lubstantia re vera, aut primo intuitu constant partes simplices, ni rines, imitares vocantur. Accartilaginem, ligamentum, os similaria ocat Galenus quod re vera talia sint neruum vero id est ner- vi substantiam similarem vocat, quoniam etsi ex dissimili revera materia nempe medullari substantia, Membranis constet, tamen primo aspectu una, Meadem substantia apparet. Quod si ita est, quae posita sunt esse vitia similarium , propria illic non sunt quoniam actionibus similarium partium minime nocent; pars nanque similaris nihil deterius nutrietur, Maugebitur,si laxa, qui si adstricta, aut rara quam densa, et inollis,quam duri, aut crassa quam tenuis, vel parua, quam
52쪽
magna aut bene quam male conformata , aut denique in aliquo ex praedictis affecta. Itaq; si ventriculiis ob nimiam laxitatem nutrimentum exacte complecti, sceliciter coco luere nequit,id non patitur, similare corpus odit instrumentum, si quidem complexus,contractio lue huiusmodi illi ob cauit tem, quam habet,contingit Proprium vero alimentum, quo tunicae litus opus habent, nihil a laxitate, aut astrictione hac offenditiir: alioqui pulmo laxissima pars pessime nutriretur Requirat cerebrum tenuitatem, ut ingenii opera probe exerceat at id nihil ad illius constitutionem pertinet, qua te nussimilare consideratur Excretio quae percutem fit, dum suctores immoderate erumpunt, cutis non est actio, sed ea niuersum corpus ad transpirationem tanquam instrumeto quodam, ut verica ad urina collectionem ..emissionem titur: quarnobrem siue materiar, siue temperamanti ratione, praedicti vitia contingantinon enim id nunc docere volumus illud certe constat, similarium partium naturam ab illis minime labefactari, propterea quod actiones illarum integrae perstane.
Atque ob id Galenus septimo Methodi scribit eum, qui actiones similarium tueri velit, illarum temperamentum tueri debere Malibi partem similarem id esse quod est, ob certam erelementis istionem . nimirum quod crederet non solum ea ponenda esse deessentia cuiuscunq; partis, a quibus constarent, mutarenturque partium actiones, sed etiam quod similares ipsae ex solo temperamento quatuor primarum qualitatum conficerentur, propterea scilicet quod earu actiones soli temperamento tribui debere putaret. Cui certe in hoc asserit in non possum, non ob praedicta vitia, quae similaribus,ut ostendimus peculiaria non sunt, sed ob malignos morbos, quos ut medicamenta,qua venenis opitulantur, non a primis qualitatibus, sed a tota rei substantia prouenire ille etiam passim te. statur si enim partem similarem intelligeremus solum materiam, substantiam , ex qua neruus, caro ligamentum, Q aliae quae similares dicuntur partes fiunt nullum esset absurdum nam huiusmodi materiam similarem , tum in viventibus,tum in aliis inueniri videmus tanquam illam sola istura, quatuor elementorum efficiat. At quum partem similarem intelligamus non solum que constat ex simili substantia, temperataque est ex quatuor qualitatibus elementorum sed quae
vivit agereq; morbum pati potest,ut neruum, cartilaginem
53쪽
in corpore vivente cogimur praeter temperiem formam o custiorem agnoscere ex qua fit ut os non it similare: id enim habet a temperie seditis sit, pars viventis cluapropter recte eo loco inquit Aristoteles, rationem qua substantia simiu laris est caro, vel os . pars viventis non posse amplius a calido, frigido, humido, sicco proficisci,sed id sumi a forma, tuae inditur, inseriturque rebus a generante. Ergo partes corporis quae ex similari substantia constant, duplices patiuntur Orbos unum quatenus ex elementis constant ex quibus fit, ut similares sint, certo modo temperatq; alterum ex sorma, tua vivunt,& inter se differunt similares a similaribus, ut os, a nem, neruum, ligamentu inter sedisserre videmus, ut enim quaedam a tiones, qualitates prouenire agnoscuntur in partibus similaribus, pol,ssimum ab ipsa temperie, aliae a forma; sic rationi est consonum duo ponere in illis morborum gen ra,si modo in eo quod in parte est actioni causa sanitas Minorbus coiisistit. Quod vero hi morbi quos dicimus consistet insorma propri sint partibus qua constant ex lini 1lari substantia, non minus quam illi quos primarum qualit .itum ex ccuus
committit, patet, quippe cum attractiones, retentiones, coctionesque nutrimenti,atque etiam excrementorum ipsorum
expultionem in singulis partibus similaribus perperam obiri, at lue adeo ipsas quoque partes per malignos morbos insigni ter laedi, 3 homines denique saepius extingui, quam ab his,
qui aliter infestant, quotidiana docet experientia Carteium , siue ad formam siue ad temperamentum, siue ad Dccultas qualitates hos morbos referre velis, non magnopere conicia do, dummodo diuersi generis eos esse cognoscias ab illis, qui exprimis qualitatibus cocitantur quanquam lai Dei aptius meo
iudicio ad formam quam ad aliud quidpiam referantur, siquidem uniformis debet esse similarium partium natura, quae maxime mutam per huiusmodi morbos solet, quod pestilentes febres ostendunt in quibus laborantrum cutis vario colore, Momni alia qualitate pertiad afficitur, ut sibi similis, virili quaque similaris ut per alios morbos dici nequeat Uerum medici quoniam forma ruin naturam ignorant, nec quid illae proprie pati valeant, intelli unt, maluerunt hoc genus affectus in occultis qualitatibus, vel tota rei affectae iii,stantia ponere Appellet vero nusquasque illud quo nomine velit , si modo non ignoret formam in gula; m partium 'i'num
54쪽
earuni lena causam esse , magis etiam quam temneriem,&3 quaedam vitia in ea statuenda quemadmodum 'virtus, io. bumue actionum illi reseruntur accepta Nos autem deincepti Galenum sequuti, ne in varia appellatione Lectori difficuli item pariamus, huiusmodi morbos ex tota, vel in tota par-etrum subflantia vocabimus quemadmodum Ic ipsa medica rmenta ' alimenta tota substantia quaedam in nobis molirit . irecepto medicis vocabulo dicere solemus. At vero pars ani- malis non est amplius quae suas stinctiones exercere nequit, Γ ac ea constituere singulas partes dicuntur, quaequum in illis ii 1int, ad earum actiones edendas faciunt nec non in eo quod in partibus est actionis causa, Lanitas minorbus ponuntur inon mirunai partes quae duplicem actionem obeunt, unam aliquando laesam habeant, alia incolumi perseuerante: nam id accidit ob diuersam, quae in parte agnoscitur constituti nem; ita ut laedantur illae actiones, vitiata ea partis compolitione, a qua proueniunt; seruatur vero ea constitutio illaesa, cuius actiones integra perseuerant Etenim neruus ut pars est viventis , in similari substantia suam naturam habet, non ostenditur ab his quae constitutionem instrumentorum:iciant; nam nerui obstructio naturales facultates nequaquam labefactat, nec desinit neruus esse pars animalis, Tana ut similaris per huiusmodi obstructionem, quoniam iuit,&probe nutritur, manente scilicet illa Caea constitutione, quae neruo debetur, ut in similari substantia suam naturam Formam habet. At obstructio nerui, sensum, motumque percit, nimirum quod corrupta sit nerui constitutio; quae ei co uenit, ut est instrumentum corporis.
De generibus morborum, qui ad intempe
riem pertinere ac tur. A P. V. V esse morborum genera similaribus parti-
bus peculiaria unum , quod ad intemperiem pertinet, alterum , quod in uniuersa partium substantia constituitur, abunde demonstratum esse puto. Nunc vero operaepretium est , ut paucis doceamus qui quotve in unoquoque genere inueniantur. Hanc enim Plato optimam docendi rationem existim culti
55쪽
ult, quae assim mis generibus exorsi,ad infimas usque species continue progreditur, qua in re non est opus , ut plurimum laboremus in illis explicandis, qui in intemperie ponuntur:si enim ex quatuor primis qualitatibus inter se iusta quadam ratione istis, confusisque elementis , quae propria sanis est corporibus temperies, oritur, necesse profecto est octo omn1no qualitatum excessi morbos in hoc genere resultare: simplices quatuor singulis qualitatibus exuperantibus, totidem xompositos iunctis inter se duabus qualitatibus excedentibus calore, ι rigore cum humore, Hiccitate quin potius illud explicandum an ex solo calore, vel rigore morbus aliquis
contrahi valeat Calorem namque exuperantem sequi siccitatem,& vincente rigore redundare humorem vetus etiam
suit opinio quemadmodum libro primo de Temperamentis
meminit Galenus: propterea recentiores sebrem non solum intemperiem calidam, sed etiam siccam contendunt esse: quod si febris ipsa huius natura creditur , nullus profecto ali uir linquetur morbus, in quo solus calor clarius vincere videaturi At si aut horitate certandum sit,non deest his Galenus , quina
sentiunt quippe qui libro primo de Victu acutorum,' in Aphorismis cono Methodi febrem suapte natura calidam, siccam affectionem, mob id frigida. humida postulare refert. Verum idem author illis etiam favet,qui in solo cal re febrem constituunt, ut in libris de Differentiis morborum, Moctauo Methodi Llibro de Differetiis febrium, atq; passim
alibi: quo sane constat quam incerta sit ea doctrina, quae ali rum verbis nititur. Atqui rei natura docet excelsu solius caliris morbos nasci. Nam et fi siccitate sibi adsciscat calor, non statim tamen, sed quum diu inualuit illius vis, id facit, nec omnis siccitas, quae agete calore prouenit, eius generis intemperiem, oua inter morbos reputari debeat, committit. Siquidem non qualemclinque, sed tantam omnino oportet esse qualitatis vincentis exuperantiam , ut insigniter affectae partis actionibus obsit. Quamobrem etsi febris siccitatem parit, mob id humido victu perpetuo eget, solius tamen caloris exuperantia. morbum facit, ob siccitatem autem non semper, sed quum vehemetius progressa, magna quoq; siccitatis quae iam acti nes alia corporis opera offendere possit,author euadit. Eadeesto de frigidis morbis ratio quod scilicet frigus vitiata cocti ne humorsum sobolem procreet, sed non statim, aut non ita insigit iter
56쪽
ansigniter temper, ut humoris ratione morbos intemperari putari debe. u. .e erum compositam intemperiem duolsus
' *ili litatibus vincentibus alio
hor est Galenus in libro de Differentiis morborum. At quur hoc genus morbi, quod ex humorum collectione nas i iij moremque Pr ternaturam excitat ad instrumenta alii, re-
iacit quidem optima ratione Nam etsi perpetuo compositam
antemperii in gignunt huiusmodi humo th oh i
quo quilibet illorum duas habet in se erit petates qualita e tamen nonnunquam perinde crescunt tumores, i ab
nraguitii linem structura quo tu torrumpa p φρος nequeunt, non tam ob
dii is, in tu ita salsa calida Liuia
ca A pituit alsa, frigida, cuium ida lab humore melanchm
id certe postulat , quod omnino fieri nequit 8 Nam formarum naturam, rerum substantiam quis exprimat quod si ex effectibus qua ies illa sint docere velamus, eiusdem natura multas iudicabimus esse, luce reuera plurimum inter se discrepant, propterea quod eadem saepe sequuntur res omnino diuerbs, 2 quae inter se discrepant, ab eis em saepe proueniunt: ii ex causis ut res ipsa exigeret, rem disti ignere tentemii
maior etiam difficultas orietur. Nam si sing a qua que pro sequamur, ut nunquam assequemur quod quae rimul sic nec seuera consectabimur si vero ipsa genera causaruna,qua nam quaeso,
57쪽
quaeso. quo constitui poteriint 'An licemus quosdam morbos ab aere ambie iue, quo J.im ab assumptis venenis prou nire: alios ab his, quae extrinsecus corpus impetunt quales sunt. iii morsu ferarum concitantur. Verum nec in hoc quidem assequimur quod volumus, quoniam fieri potest, ut eiusdem natura morbos committat aer ambiens quos alia pariunt quae assumuntur, foris ni cent. Nec illuci etiam constat quot genera morborum in tota substantia ab omnibus il-ilis 3 singuli causis constitui valeant non enim quem mimo-ldum hi, qui a quatuor qualitatibus nascuntur octo omnino: sunt quales sint, ex alici ri possunt sic cuius naturae existant quae praedicta pariunt diu rsos namque morbos aer pestilens gigi ut , nec quos possint venena sacerr at hii Desticompertum. At nec ex remediis genera borum morborum inueniri post uni propterea quod eadem remedia diuersis o bis saepe opitulantur ut heri. ca, quae non solum morsibus
ferarum, sed etiam pestilentibus morbis , quos a res leuit,
assumptis veneni succurrit quando etiam nec ipsa remedia, quae aduersus huiusmodi morbos saciunt generibus sunt dis tincta, quamobrem, propria horum natura non agnoscitur, nec causae nec e sectus, nec remedia certis generibus sunt comprohensa sic nec genera horum morborum certo numero explicati possiriat. Ad id sane pertinet quod Galenus passim
scribere solet reni edin qua tota substantia corpori prosunt sola experieistia iuuenta , nulla autem ratione constares quo rum autem ratio nulla est , nec certa genera possunt esse.
Quod si quis putaret haec genera esse quae tradi imus, quum dicebamus quaedam ab assumptis, quaedam ab aere ambiente alia ab his qua extrinsecus nocent sumi errat: possunt enim hae sorte illorum morborum resedisserentiae, ipsi autem Oibi, quos quaerimus , certe non sint Non enim propterea constat quot
sint genere discrepan te morbi qui ab illi nastun
58쪽
De generibi morborum inlirum entariarum partium.
Is SIMILAR Es omnes partes, quae mi nimae, simplicissimaeque existunt ex similaribus, maiores vero ex minoribus illis instrumentis conflari, atque deinceps ordine quodam, de progressu maiores semper ex minoribus constitui, donec uniuersum corpus tandem ex maximis quibusque partibus, artubus, thorace, ventre, capite resultet, optimus author est Galenus: Requiri autem in omnibus partibus, quae ad instrumentorum compositionem assumuntur certam conformationem magnitudine numerum, is coniunctionem adem in libro de Differentii morborum tra lit quia iunionis corruptionem de qua postea agemus, propriam quoque his partibus constituamus, quinque omnino hactenus resultabunt opri, simplices his partibus morbi unoquoq; scilicet ex illis praeter natura affecto quae etsi recte dicuntur, non tamen propterea constat omnia esie comprehensa hoc numero, quae' morbos in his partibus pariunt si enim morborum proximae. sunt causae, quae constitutionem partium labefactant, huius autem generis putantur esse, qua illarum actioni bus obsunt, imprimis videbuntur alia ponenda, quae instrumenta corporis efficiant praeter ipsas similares partes: quippe qui in absque calido natiuo , nempe sanῖuine M spiritu nulla pars sua officia exercere valeat deinde plura quam quinque illa praedicta necessati putabuntur in partibus similaribus . t ex illis instrumenta recte componantur: quur enim quaeso quemadmodum magnitudinem, consormationem, numerum, coniunctionem,&vnionem, sic idoneam substantiam in partibus similaribus non requiremus ad instrumenti constitutionem Nam si quid ex ossibus. carne confici debeat fiant vero omnia vel ossea , vel earnea, mala prosect reddeturanstrumentaria partis structura, etsi alia omnia adsint, quae a Galeno ponuntur quasdam praeterea actiones obutiritiem, mollitiem, crassitiem, tenuitatem , laxitatem , adstrictionem, raritatem, densitatem, colorem, odorem, saporem dc denique
59쪽
lenique reliquas quas solemus secunda , tertiasque qualitates nominares, laedi, antea ostendimus oua quum ad sistat lares non pertineant proprias certe instrumentariis existimare oportet inuando omnes actiones omnino vel a similaribu . vel dissimilaribus proficiscuntur Quamobrem si ea de substantia partium creduntur, quae actionibus pro- esse, obesseque possunt: quia huiusmodi qualitates , quar noxas euidentes actionibus dissimilarium corporum inserunt, magis contemnemus quam quae ad consorinationem, aut magnitudinem, de alia praedicta pertinere dicuntur tridi vero actiones instrumentaria partis ob huiusmodi qualitates praeter naturam affectas facile docere possumus: quae enim praeter naturam durae aut molles sunt facta ad in tum, alias multas actiones, quae citra controuersiam instrumentariis propriae censentur ineptissima redduntur: Galenus , ut antea ostendimus ad ingeni acumen obesse cras sitiem cerebri, quemadmodum etiam sanguinis profusiones ob tenuitatem tunicarum vasorum contingere refert libro tertio de Causis symptomatum quin etiam ob raritatem in1- moderate ob dentitatem minus quam oportet uniuersum cor pus digeritur Ventriculum continere amplectique non posse alimentum dicimus , quum praeter modum laxatus uerit, propterea adstringentia ad illius robur, coctionem conferre credimus caeterum laedi visionem , quando cornea Ocu li tunica densior quam conueniat , aut rarior extiterit, vel alieno colore suerit infecta , nemo est, qui non agnoscat. , Nec alienum quidem est ex sapore foetidoque odore similarium partium actiones instrumentariarum corrumpi, quod
Galenus etiam in libris de symptomatis ostendit Hare de similia in hac re adferri possunt quorum quaedam script
tres recentiores nullo modo attingunt, alia vero meo quiadem iudicio male interpretantur. Nam quit sanguis , de spiritus quemadmodum ossa , caro ligamenta assumi non debeant ad partium instrumentariarum compositionem non docent, quid vero de mollitiae, duritie crassitie, tenuia
c x xit te, densitate , laxitate adstrictioneque sentienis
i dum sit, explicare non conantur, solius coloris mentionem facientes, quem temere concedunt morbum esse, bi in eum. . qui praeter naturam est, ututatur fuerit hac ratione quoniam etsi
60쪽
etsi temperies non est ex his tamen est , qua temperiem se . qui intur. Nam ii causam morbi dicerent esse huiusmodi colorem condonari illi posset facilius hic error . morbus enim
nullo modo esse potest, qui in ipsa non sit constitutio labesa ctata. Illud vero si concedamus non solum ipsam intempe tiem , sed etiam quod temperiem sequitur esse morbum; eadem ratione actionem. laesam inter morbos ponamus oportet, ut ante ostendimus, quippe quum ex vitioso temperamento non minus illa quam color partium euari et Praeterea quum morbum constituunt esse ea, quae temperiem sequuntur similarium quoque partium morbum fateantur necesse est de vi sionem ipsam actionem corneae tunicae similaris partis, non totius oculi: quo fiet ut actio unius partis a constitutione alterius vitiata primo impediatur, alioqui illorum opinione morbus non esset quae omnia profecto sint absurda. Ego vero aliter puto esse senties duila: Ac imprimis sanguinem, si iii tum inter ea non esse recensenda , quae instrumentarias partes conficiunt. Nam etsi absque illis actiones exerceri non
possunt, tamen non ut partes id praestant sed ut instrirmenta, quibus natura ad uniuersas scinctiones utitur: quae alitem instrumenti naturam subeunt, in omnibus rebus seiunguntur
ab his, quae res ipsas constituunt. Quod ut facilius intelli ipossit, opereprectum esse duco paulo altius rem exordiri: nam cum pars sit, quae ad totius constitutionem facit, mirum sorte videbitur , quod Aristoteles novi nulla recenseat aliquando inter partes, quae alibi negat partes esse Flenim capite 1ecim do terti libri de Historia animalium inter similares
phtes, sanguinem, saniem , sevum, excrementa , pituitam,
ut anque bilem numerat id om de sanguine scribit capite s esci indo libri secundi de Partibuς At capite secundo primi de
Histori , inter partes animalis humores ne illa quana ponit; quin etiam idem author capite sexto siecundi de partibus scribit partem omnem constare ex sanguine, tanquam sanguis
pare non sit: quod aperte testatur capite decimo eiusde 4ibri, sangit inem , inquam, nullam esse animalis partem Aristotelem sequutus Galenus, passim docet quasdam partes fieri exsanguine, alias vero ex semine, in libris de Elementis . alibi humorcis nequaquam appella partes, sed sensi illi corporis elemeiata: in merito quidem inam si omnis
piis, ut ille statuit in libro de Constitutione artis, septimo Methodi,