장음표시 사용
81쪽
videtur absurii sit, nec copo it dici possint similariu affectus diuersi, qui diuersas partes infesta tisi quidem Diam ad instrumeta sunt relati relinquitur xt unus morbus, liri plures similares male habeat aut qui in una solii parte silistat,c6positus putetur: Atqui neuter copositus dicitur, nisi gemina sit inteperies, ut ipse Galenus passim os edit, tuo quide costat,no ex subiecta materia sumenda esse copositionis morborur ximie. Quod si particularius quaedam qu .e in fine libri de Differetiis morborsi de hac re scribit Galenus, ex pedamus, inueniemus prosecto huc copositionis morborii modum ab his principiis, quiantea eo maxime aut hore posuimus alienti: Illic enim Di amatione statuitis e morbs totius instrumeti per accides, eo quod singularii partium instrumeti sit
morbus, atq; ophthaliatia, quae in una etia solu parte, nempe tunica oculi, quae adnata vocatur, consistit. Ide quoq; deerosione, ulcere cornea scribit, deniq; similariu corporum morbos ex accideti ad totu instrumentu pertinere: Ac de vicere quide, Merosione cor ne quid sentiedii sit, ex superioribus patere puto, ubi omne cotinui solutione ad sola instru- meta retulimus,& si illius opinione sequamur, no per accides, sed prim4 morbus est instrumenti ipsius, uti nil Io alio in re ruente te, viso per huiusmodi affectu laedatur: In famatio, si tantu crescat, ut magnitudinis ratione actiones infrumeti impediat, optime inter morbos instrumetarios, ut an tea ostedimus, reputatur alioqui minime, ut nec ali morbi similariti: si enim in sola coso rimatione, magnitudine, numero, csi positione, Munione morbos experim tur, eo authoro, instrumeta: necesse omnino est siue primo, siue secudario id
fiat, eoru gener u morbos esse qui instrumeti morbi esse debet: alioqui quo modo quaeso ex accideti fuerit alicuius partis imorbus, quod nec morbus qui de illius esse potest An noetia in hoc eo de loco sibi pugnare videtur Galenus dia quuprirno bis dixit let similariu corporu morbos ex accideti ad totu instrumentu spectare postea statuit eosde proprie ad totu instrumentu resere dos: eqs vero, qui una quampia partem inuadiit,& copositi sunt, ut inflamatio per accides fieri morbos instrumentoria.In quo etia nescio ita ratione moueatur quippe quum nihilo magis reserat plures partes, quam una laborare, si modo re vera sit copositus: Pr terea' uti illic scribit no referre siue quis plures dicat, siue unu morbu O-
82쪽
tius instrumetui, diuersos morbos, qui in diuersis partibus reside tu, eo quod curatio non varietur in hoc mihi videtur sui instituti obliuisci, quod est no docere quo modo capiantur morbi, quatenus curationem variant , sed quona modo reuera covosui,aut simplices dici debeant: sic profecto non erat quod laboraret in simplicibus inueniendis, quando curatio ipsa recte instituitur ad bibitis propriis remediis, siue simplices, siue copolitos morbos nucupemus, quibus medemur. Ac quum huius rei tractationem exactiorem se differre dicat in Methodum medendi, nec id postea praestet, quod pollicetur, facit ut dum negligentius quaedam suis locis explicat, perpetuo postea dubitemus, quo modo ea, quae varie
sunt explicata, recte capi debeant: Quamobrene diutius in
his more imur, certa perpetua quada docendi ratione, eos constituamus copositos morbos tum similaribus, tum dissimilaribus partibus, qui ex efficientibus morboru causis co-aunctis proueniunt, qua ratione si quis supputauerit ex complicatione quatuor primaru qualitata, quatuor in similaiiii parti una temperie resultabunt morbi copositi In tota vero earum substantia, magis simplices, quam copositi ut credo dici possunt: quum ignoremus quo modo ab huiusmodi morbis partes affigantur: quoniam vero quinque sunt posi
ta, quae instrumenta corporis constituunt: conformatio, masnaruup, numerus, coniuncti O, .unitas, quae omnia omni
us modis inter se coplicari valent, omnino viginti sex, oplicatis summis generibus,etsciunt morboru species, ut sequens tabula ostendit, ientagona figura mathematica
demonstratione docet. Ex speciebus vero ipsis, quae in singulis generibus reperi utur inter se colunctis certus numerus resultabit, quem facile a sequetur, qui arithmeticae omnino non sit ignarus: nec illud quidem ignoro nonnunqua similares partes quae instrumetum aliquod coficiunt, ipsum instrumentum propriis morbis simul tentari, queadmodum quum adest vicus,& intemperies sed hi non copositi, sed G-plicati potius morbi dici debet, quandoquidem copositi, sinplices circa eandem materia versantur, 3 aliud sit duosque morbos, aliud vero morbum fieri copositum: daqua re proximo libro,ad quem iam properandum esse duco, diligen
83쪽
Coniugationes morboru copositorii In partibus organIci .
Conformatio, Coniunctio, i magnitudo, Numerus, vitio
Conformatio, Coniunctio, Coniunctim, Magnitudo, Magnitudo, Numerus, Numerus, Vnio, unio, conserinatio, Consormatio, Coniunctio, Coniunctio, Magnitudo, Magnitudo, Numerus, Numerus, Vnio, Vnio, conformatio, Conformatio, Magnitudo, Conformatio Numerus, coniunctio, Numerus, coniunctio, ni Q,
Magnitudo Vnio, conformatio, Coniune ioconiunctio, Magnitudo Magnitudo, Numerus Nunieru- Vnio Vnio . . . . . confornratio Conformatio, Magnitudo coniunctio, Numerus
Numerus, conformatio Magnitudo, Numerus Nun rus, viam Vnio, Conformatio Consormatio, Coniunctio
Coniunctio, Magnitudo Magnitudo
Vnio Conformatio Coniunctio Numerus Vitio Vnio Conformatio conformatio Vnio.
84쪽
DIFFERENT IIILI B E jIFFERENTI A morborum sparsim,
i atque adeo varie, ut alia sere omnia pro Ce-
qttitur Galenus, ut quo loco sint illa legendae,& quid disserentia uniuscuiusque nomen' 'bis significet, non facile intelligere liceat: legas enim apud eum, ut ex multis paucos referamus, morbos quosdam esse magnos, quoncam simplices, alios acutos,nec interim satis explicari quid
per magnum morbum acutum, simpli naue intelligi ve-
Iit: sic nonnullos complicatos, quosdam graues , alios communes, quosdam proprios, Idenique multas alias differentias ab eo numerari senties, quarum quaedam ab uno, eodem onte manant, aliae diuersis nascuntur qua in re fontes, generalia capita imprimis poni oportebat, Voceri quaenam, quot essent, quibus sumerentur. deniq; quae propriae, essentiales, quae aliena Maccidentariae differentiae, explican dum. Nam cotemptis generibus, a quibus omnia diuidendo oriuntur, frustra infimas species,& differentias quaeres. Praeterea ut in diuisione febri uessientiales differentias ab accidentariis separanda esse censet, c6sque repraehendit, qui eas inter se miscent, vel in primis differentiis consistunt, tanto magis profecto id in morborum di Te Tentiis faciendum erat,&ab eo fugiendum 'quod in aliis clamnat, quanto communium tractatio singulorum explica tione artibus docendis est utilior: Que enim morbum diui dere nouit, non solum febrem, sed etiam alios omnes mor
bus probe diuidet: mirarique sane Icet, quod quum pluriama omnino morborum sint differentiae genera soluia doceat an libro de Differentiis morboruinut certe solum ea diluerentiam, qu: ex materia subiecta sumitur: Nam quidi
cit morbos quosdam esse similarium partium, alios instruimentariarum , nullam pr secto aliam differentiam explica quam quae e materia, in qua morbi gigniriatur calli-'
85쪽
ur, quum tamen liceat, sicut febres diuisit, sic abessen- ia morborum, aliis multis eorum differentias duce-: te: id quod nos, quantum in nobis fuerit, duce ratione estiere conabimur. inuantum enim dimicile sit bene diuidere. Jocet Aristoteles initio operis de artibus animalium: tan
tbque profecto dissicilior nobis est diuidendi ratio, quod ne
mo hactenus ex antiquis scriptoribus eam satis explicarec sit conatus Aiunt quidem illi genera per suas disterentias. in species diuidenda esse: At a quibus sumantur differetia ' i quod praecipuum est in hac re, non docent optaremque in P hoc Versari, qui praecipuis logicae philosophiaeque studiis
Φ contemptis totam vitam in aliorum placitis intelligendis,ll pertinaciusque defendendis conterunt, onteram si quidi definiendum, diuidendum, resoluendum, componendum ue siti aut cauta, vel esshctus rerum inuestigandi, nisi haec ad verbum ab aliis conscripta,&expressa legerin unde ani- tium capiendum sit omni arte destituti, ignorant: Scribit Galenti primo ad Glauconem omnes errores qui in me dicina nascuntur, ex malis diuisionibus prouenire: At pau- ci interim sunt Qui unquam morbum, vel aliud quidpiam, quod ad medicinam pertineat, diuidere per omnes suas dit se rei uias tentent: hinc quaestiones hinc dubitationes, Mi Ophismata omnia sere nascuntur Trademus ergo eas illerentia quae etsi exacta non fuerint, si ad illorum Ooicam, nunquam expressam diuidendi ratione reserre velimus,
erunt tamen arti nostrae utilissimae, utpote quae curationem
varient qua in re poterunt alij ab iisdem generabus alias disserentias ducere in quasdam in commodiore forte genere, quam nos fecerimus collocare: Neque enim omnes prosequi, sed quae magis sunt necessariae,& continuo in ore medicorum versantur, methoduinq potius docere qua alios inuitemus ad meliora excogitanda , tradere insti
86쪽
, IO AN ARGENTO LIB. Cluae sint,st a quibussumamur morborum differentia.
CAP. I. quum morbus sit costitutio pr. ter naturam, quae ab his sumentur disse tertiae ex quibus morbus definitur, proprias, istvocat estentiales merito existimabimus: fgi- tu a compositione differenti sumetur es entiales: Ita enam voco, qua curationem variare possunt ne inessentialis nomine litigemus. Porro copositionis differentiae quae iam a compositionis ratione, qu. edam a copositionis causis, aliae ab effectibus ali. ae denique a partibus copositionis ductitur, unde ab iis omnibus morborum propriae ditie retiae fient. nec muli in quidem laboro si quis eas i mduci dicat ab essentia, causis, effectibus morborum: Nos tamen hoc loco priorem diuisionem sequemur.
Sufercntiae morborum sumptae a compsitionis ratione.
CAP. II.' sane morbosae compositionis ratio, ut ali iuxta excedat, vel deficiat, quapropter ab excessus, defectusque quantitate differentiae capiuntur, quales sunt illaequum dicimu mor bos alios esse magnos alios paruos quosdam
etiam maximos, minimos,& extremos: sunt enim haec excessiis, desectus nomina: Est quoque de compositionis huius ratione ut id quod excedit vel unum sit, vel phira , unde morbi ima plices, compositi in inter compositos compli
2 V omnis a quibusda, ex quibus Ja, In
subiecta materia fit. sine praeterea alique assequitur,& quaeda habet, sine quil, fieri, proprius ne assis qui no potest: quare meriti di R I. prentia quas a capiet ab eis cietibus causis, quas da a materia ex qua,alias a subiecto in quo, alias a fine de
87쪽
t nonnianas etiam a caulis sine quibus fieri nequit. sunt orro inter causas efficientes quaedam propinquar, alia re-aota'. A propinquis ducuntur haedisserentiar, quum momos quosdam a Iidos, si igidos, lium id os, iccos dicimus, uosdam in numero, vel magnitudine, vel conformatione, et coniunctione aut unione consistere dicimus, quod scili et a caliditate, frigiditate, humiditate, siccitate, numerol arti una,& magnitudine, .caeteris a mediocritate rece- sentibus excit initur, de quibus antea in generibus dictum est. A remotioribus vero, uuae immediatas has mouent Musas, plurimae resultant disterentiae, quales sunt illae, quus nonanamus morbo biliosos,pituitosos, aestiuos, hyemales, qui . f. abile pituita, Utate, hyeme quae omnia vim
habet calefaciendi, vel refrigerandi, vel aliquid demum exl supradictis iaciendi, oriuntur. Similes sunt illis hae differrentiae quum ab ira moestitit, timore , exercitatione immoderata, Conano, vigilia, otio, vel labore morbos contra -
hi dicimus. Quoniam vero inter efficientes causas' hisdam Lint, quae morbos gignunt, quaeda fouent, vel augent, aliae tollu:u, ab illi g quoque differentia petuntur quemadmodum quum dicimus quosdam a causis euidentibus solum gigni, ut diarias febres, alios ab occultis ut putridas item
nonnullos ab externis solum causis nasci, vi vulnera: alios etiam ab internis, ut ulcera: non ullos praeterea a natura O-
la, alios a medico, alios utriusque operae urari, quosdam ab his quae per se agunt, alios ab his quae per accidens, nonnul los , internis iam tu, alios vero ab externis remediis tolli, a- lios a putredine alios ab aliis causis foueri, at in te di. Caete- ruta materia ex qua propinqua nascutu hae differentiae scilicet quida morbi fiant ex sanguine; ut inflanaatio, quida ex bile, ut erysipelas heipes, quida exiit uita, ut cede ina, scirrhi, ni genus, alij ex humore mella holico, ut cancer
elephatia sis. S altera sciri hi species: Ex remota vero materia hiducti disseretit videtur, si eos de tumores dicamus vel ex cibis biliosis, vel pituitosis, vel me lac holicis, vel sanguine plurimu gignetibus procreari At a matella subiecta nasci itur plurim disseretiar, qualis est ea quit quosda dicimus
esse morbos similariu partita cauosda instrumentariarum, quosda item particulares, quosdam uniuersales: eos ita 'ocantes, quiad partem nana, hos quod uniuersum corius in-
88쪽
co N. ARGEN LIB. I. pi/nt, alios proprios, qui Miuub mi
, ς - ψ idlio an natos,inos post natiui δώ- aEPC, qui cito ad terminii suum peruen
89쪽
eruentiat: longos quino nisi longo teporis spatio desinui.
A P. IIII. EO V V N T a sane morbosam compo- itionem ii aedam ut proprietates, quae cla It, reci lentia: Est enim morbo proprium, quod
suos more habeat: vnde quos a dicimus esse benignos, alios malignos. Proprium item est, quod tu vel legitimu , vel spurius hinc quidam dicuntur exquisiti, I legitimi, ali non exquisiti, nothi sunt por-
rosympto in ara, siue arcidentia morbi actiones laesar, turni etiam qualitate corpori prae ter naturam mutata V Ope i ira, qua in corpore fiunt corrupta: quam ob re ab illis omni-lbus non inutiles etiam disserenti. e ducuntur. Ab actionimbus quidem quum dicimus ni orbos quosdam esse, qui animales actiones, alios qui vitales, alios qui naturales ledunt, quosdam delirium, siuina, alios vigilia vel lassitudinis sensum inferre, vel dolorem excitare, vel aliud quidpiam huiusmodi, quod vel actio sit, vel maxime cum actione coniunctum, e quibus exactius agemus, quum expendemus quinam, 3 quot sint morborum effodius A qualitatibus corporis prouenit illa differentia, quum dicimus morbos quos dam esse qui icterum committunt, ut infaminationes, S t obstructiones hepatis, alios qui naturalem colorem in ni- grum vertunt ut obstructiones lienis. Ab operibus vero ca- pi videtur ea differetia , qua dicimus quosdam morbos ex crementa retinere vel plusquam natura postulat expelle re nonnullos sanguinem corrumpere, alios pituitam vel bilem plurimam ignore vel aliud in corpore facere, quae
differentia etsi proprie ab actione non sumitur, quum opus spes emus ouod sit, sine actione tamen exprimi nequit. Ita que ab utroque opere, actione duci videbitur. Porro quu morbi et sectum esse dixerimus haesionem , eo quod actio nes, qualitates, ' corporis opera la dat, ut ab his, quae facit dis p rentias accepimus sic a laesioni : differentiis non improprie resultabunt morborum di serentiae. Sumuntur autem laesionis digerenti ea modo Lusioni , quaedam enim,ehementes sunt, alio languidiores unge morbi quidam vehementes, qui vehementer laedunt, alij anguidi qui mitius
90쪽
IO AN ARGENT LIB. I. morbori dii ferenta no omnino alienae capi possunt qu'
Pertinent ad hoc genus illae etiam disse ulla, ou d moibi
morbum lampneumoniam. alio immobiles, nonnullos
cere moueri, ut qui ex flava biIe: alio, dissicii , quemad modum qua ex atra consistunt '
Dedisseremi sapartibu morbidustis.
terentias capere, quemadmodum quum dici-
in ' ΠΤ 'VI quosdam quatuor partes, siue ',' ex ut qui paulatim rituuntur,
nant nullTi., a, id bis ae J' μζmr poterit: quare ad accidenta Dedisseremi s accidenta; is morborum. CAP. VI.CCIDENTARIA disserentias voca
mus, quae ab extraneis rebus plurinasimque a natura morbi disiunctis ducuntur, quales sunt quae ab his stimuntur, unde morborumn ''ina sunt deri u ua, ut quum dicimus morbos quosdam clatronios telephi os, ut ulcera chironia,&relephia, vel regium vel comitialem morbum huiusmodi etiam videtur esse quaesumitur vel Ploco cin quo vigere cceperunt, Vt quum quosdam vocamus morbo Gallicos,
alios Anglicos, .denique accidentaria alienίsque disserentias eas esse agnosces, quae ad curationem minimὰ