장음표시 사용
61쪽
Methodi, lassim alibi,aliquam edit actionem constat pro fecit,sanguinem, spiritu, humorem, pilum, unguem adipem, disi quid aliud huiusmodi est in corpore; quod sollina gignitur nec vivit, partem esse non posse. Hanc controuersiam non
est facile componere; Nam si pars est id sine quo totum nequit esse,quo pacto animalis sanguine praediti, sanguis non erit illius parsξ cur etiam animalia quae nata sunt habere ungues, pialos poterunt constare absque illis Zerunt quidem forte illa animalia, sed non ea,Vt illorum natura postulat,praedita omnibus
suis partibus Hanc difficultatem non fugiunt qui negant haec partes esse, contracta suo arbitrio partis desinitione Manet enim adhuc dubium,cur ab authoribus praedictis dicantur illa, aliquando esse partes, aliquando non esse. Mihi vero videtur ratio huius rei peti a conlideratione totius: nam quum id quod ex multis constat diuersis rationibus considerari possit; fit ut idem nunc sit illius pars nunc vero minime Partem enim oportet esse eiusdem generis cum toto ita ut si totum sub- stantia sit, illius partes substantias esse sit necesse ut recte dicere solet Aristoteles, substantia partes substantias esse: si
vero totum est, cuius partes consideramus, accidens, erunt
utique illius partes accidentia ri totum est quantum . par te illius pariter quantae. Propterea nec linea ex punctis,nec
numerus ex unitatibus constare dicuntur; eadem ratione,sit tum est corpus, partes erunt corpora: si totum vivens,& partes
viventes. Ergo pili, sanguis,humores, spiritus, ungues,partes sunt substantiae corporeae, quia substantiae sunt, corpora: ani malis vero nequaquam quoniam animal viuit , non nisi ex
uiuentibus partibus constitui potest. Quia igitur Aristoteles,
Galenus considerant aliquando animal, ut corpus aliquan do vero ut animal est,ideb dicunt sanguinem, alia praedicta, nunc esse partes, nunc vero non esse: sic etiam Aristoteles docet, aliquando partes esse formam, materiam, non quidem cor poris vel animalis, sed substantiae; propterea inter partes ani mali. corporis, in libris praecitati mentionem haud qua quam facere solet formae materiae, quod nec etiam Galenus facit, qui elementa mundi, riuatuor humores inter partes non recenset, ut qui non substantiae aut corporis, sed animalis xhominis partes quaerat Acmulto quidem minus materiam formam partes unquam esse dicet: tanquam is qui communissima rerum principia, partes in medicina cotemnat Me-
62쪽
iit igitur anguinem, aliosque humores. spiritum intepartes animalis, hominis, quorum naturam,& compositionem quaerimus recipiendas non esse diximus. Nam ex e.
quod in parte non est fixum&stabile, nec proprium alicui quo pacto costare potest,quod est firmum solidum propri mn diuersam ab aliis habent naturam. Ergo humoresimo,
ritus partes non sunt, ex quibus instrumenta corporis conficiuntur habent autem nunc rationem materiae, ne cominu ni instrumenti nam quum ex illis similares partes io nuntur, materra illarum sunt,& corporis elementa:quum ego suo affluxu excitat calorem facultates insitas singulis partibus communia instrumenta esse, censentur. Caeterum si omnia ex unica substantia fiant, veluti ii uniuersae partes instrumenti ex sola carne constent, non seruatur numerus earum partium quas compositio dissimilari uir porturat Requiri vero in similaribus partibus idoneam substantiam mollitiem duritiem,crassulem tenuitatem, reliquas praedictas qualitates concedendunt esse puto: non tamen propterea noua genera morboru in dissimilaribus partibus ex illis nasci, quum poni debeant partes similares bene affectae tu sua temperie, iubstantia ,3 reliquis qualitatibus, quae ea vel etiam forte subiectam materi .im equitiatur Supponimus enim in omni re
materiam,cum fori Dan quaerimus nec materia vitia sorina
sunt,aut Artificis, qui formam materiae inducit: non enim dicitur domus male constructa ex malis lapidibus, liqnisi alia materia vitiosa sit consecta sed in sorina, qu propria illi d bet esse suerit erratum tunc enim dicimus corruptam esse proportionem,&domum malefabricatam; quod si illius formacie constitutio recta est, materia autem vitiata , dicimus quidem domum recte esse costructam aed illius materiam malam esse Ut igitur in domus, de aliaru rerii artificialium stri ictura maiateriam supponimus, suis qualitatibus praeditam; sic ii structura instrumentoriam corporis, supponendae sunt partes similares, cum illis qualitatibus, quae necessario earum materiam tem 'periem, tormam sequuntur & quaerendum postea quid in illis reperiatur;ex quo instrumenti, totius forma consurgat, itaque dicimus haudquaquam spectari morbos, aut vitia alia quae propria similarium natura,& temperie statim vel qualitatum eas sequentium merito proueniunt; alioqui quum ob
caloris,vel alterius qualitatis eacessiim impeditur actio partis
63쪽
Instrumentariae, ut motus corporis in febribus, cogeremur prosecto intemperiem ipsam, causasque illius ad instrumenta referre, ouod absurdum omnino foret. Nec vero illud nos mouet quod ea actione laedant partis instrumentariae propterea
quod non quidquid actioni partis illius ossicit, morbus est, sed
quod constitutionis illarum natura continetur, id enim per se actionibu sobest. Nam, ut antea diximus, intemperies, motum, sensum,& multas alias instrumetorum unctiones offendunt, quas tamen ab illorum morbis excludimus: propterea Galenus intemperaturas crystallini humoris laedere quidem oculi functiones censet, sed tamen eas ab oculi instrumentariae inquam partis morbis excipit. Quod si ita est duritiem mollitiem,colorem, Greliquas qualitates quae temperien sequuntur,etiam si actiones laedant, ad eas tamen partes minime pertinere putandum est. Sed ut temperies substantia idonea similarium supponitur, quum ex illis instrumenta consa. d bent; sic de praedictas qualitates supponere oportet. Adde quod minorbis per se medemur,eas autem qualitates corrigimus, non ipsis, sed temperatura adhibitis remediis. Eodem modo durities, mollities bene temperatis similaribus paratibus. secundum naturam habent. Nec par est de illis,quae est de asperitate.& laeuitate ratio.Nam durities,& mollities, non
mutata vehementer temperatura,Variari non posse creduntur. Asperitas verbi& laruitas, manente etiam eadem temperie, facile immutantur, utpote quae facultatis forma tricis prouidentiam sequantur, Quae eas partes laeves asperasque in eadem temperie, quas tales esse oportebat, efformat, quum sicciora
etiam quaedam ossa, quae aspera esse oporteret si temperatura vim spectaremus,laeuiora aliis humidioribus,mollioribusque efficta a natura conspiciamus sequitur raritas densitasque,vel calorem frigus,vel materiae copiam Minopiam. itaque si taparemus a partibus instrumetariis,quae teperiem, propriamq; naturam similarium necessario sequutur,4 communia omniabus actionibus instrumenta, non plura quam quinque relinquentur ad instrumentarias consciendas necessarias, nempe
conformatio,magnitudo, numerus,coniunctio,& continuitas
similariti. Sic enim domu recte fabricatam iudicamus, quum omnes siuas partes iusta magnitudine erectas acceperit: Mostia senestras, aliosque meatus idoneos habet, cibi expeditest era vel laruis, Mecentem figuram, connexionem sar
64쪽
Nam ordo in coniunctione continetur, quandoquidem rect non potest esse partium positura, nisi certo quodam ordine sim gulae partes fuerint dispositae. Ex quibus quidem patet similares partes materiam esse instrumentariarum ex similariuvero magnitudine consorinatione, ex pluribus similaribunumero,' coniunctione, dissimilaris instrumentaria partis formam,' compositionem resultare nec non sanitatem, morbuno in omni re,qui in parte est actionis causa, ponenda este; sed solum in eo,quod ad compositionem, formam ipsius
partis pertinet, nam cum etiam vitio materiae ex qua instrumenta conficiunturda dantur illorum actiones,ut antea ostendimus. certum est in his morbos dissimilarium non esse reps nendos sed selum in forma, constitutione, quae instrumentis debetur; iuppe cum morbus &fanitas affectiones quaedam sint, forma, quae rateriae addita partem constituit, intendique remitti artique nostrae subiic possunt materiae autem plurima uia exprimis principiis orta , nullam mutationem, nec medicinam admittant; propterea mirum non est. si aliquando multarum partium actiones laeduntur, necta' men illis prosit medicina ulla quoniam ex materia indita a primis principus vitium est contractum Est ei: morbus veante supposivimus vitium quod formae, Mnon materia nartium accidit. Est haec quidem de his nostra opinio, quan 'quam non impedio ut alij aliter sentiant. An vero quemadmodum compositionis cause postrae sunt, quae ad actionem partis edendam proprie cdserunt,ita omnis actio ex ipsa structura proueniat, postea expendemus, quum de effectibus morbo
65쪽
De morborum generibus,qui in instrumentariis ob formationem untur. A P. VIII.
v Galenus in partibus Am πλασιν vocat, nostri, nunc consormationem , nunc sormam vertunt, tria autem hoc nomine significari Galenus scribit figuram asperitatem dest uitatem,
Ei i cauitate: soliditates partium; Ie optime quidem, quum eas partes male estormatas dicere soleamus, quae vel peruersam sunt consequuta figuram,uel asperiores, vel laruiores, aut solidae, vel perso rata praeter naturam sunt essctae: quod si ita est tria in primis morborum genera in consormatione resultabunt; num, quod in figura, alterum, quod in asperitate, kla uitate tertium in soliditate, meatibus consistit: Acin singulis quidem generibus alij nascuntur morbi, tot profecto numero , quot modis earum recta constituti co rumpi potest: Nam multis modis figuram partium variari contingit, siquidem quae rectae natura esse debent curuari ponsunt, quae curuae erigi, inanes flecti, reflecti, distorqueri, in aeuualiter crescere, aut minui, quae rotundae nonnunquam quadratae evadunt. hae alias figuras capiunt denique tot morbi peculiares in hoc genere oriuntur,quot possunt ipsae ense figurae cuiusque partis. Nec illud etiam ignorandum est figuram aliquarum partium primo , per se, aliarum vero per Accidens corrumpi quemadmodum angustiore facto thorace pulmo figuram suam seruare nequit. At in asperitate, claruitate, unicum solum genus statuitur exasperatis scilicet parti bus quas laeves esse oportet, Millis laevigatis in quibus naturalis conditio asperitatem requirit. Caeterum in partibus, quas natura meatibus quibusdam, xcauitatibus donauit: multipli. ces morbi inueniuntur vel enim plures, aut pauciores, vel la tiores, aut angustiores, aut etiam penitus deperditae sunt cautistate ,& meatus: Partes vero, quas necesse est solidas esse, in hoe morbum experiuntur , quum excavatae fuerint mea. tusque aliquos acceperint quae quoniam exemplis apti sit me a Galeno docentur, latim etiam per seipsa innotescunt, ad alia morborum genera properabimus ac De
66쪽
De morbis in numeropartium. C A P. IX. NITRUMENTARI A partes quasdam ex nasini lari substantia alias ex pluritu sim
non placet, quod quosdam affectu,ad numerum ira ab hoc genere videntur alieni, tum quod etiam quosdam': ri hoc genere aliter ponat quam couenire videatu . tam ,
admodum si linguae portio, vel pudendi amputetu conten
ditque huiusmodi mutilatione eae dii a
rum, non autem ad magnitudii Em
inquit, quoniam etsi a nitudo , t hi, 'Pς ς' mutilatum animal videatur interim amen nutat has misit diminutus. At ego aliter puto esse sentibu dui huiusmodi diminutiones membi uni numerum si a uiti a i cularum saepe retinet, sed breuiores omne; fiunt esseCabscis
sa enim in v. ae portione, qua relinquitur suas venas norit e
carnem, genique or es partes, scibit eoi,sta magnitudine lamin las, nec facit quod totum rideam ob magnitudinem deperditam insigniter affectu: quum et tuis morbus non sit, sed parris elisia, qua certe mi
paret: quod si ex dimidio facta ob fu i 6
qui ad numerum spectant, reponamus, quia etiam uste ero scentem ulceribus carnem,quam ille ad magnitud em resere an eoden genere o collocabimus racetia si quis sipectet a 2 ni impedita causam, ueniet prosecto Vitium erim, ttudine, non in numero quod im loqui nequeat Iportio periit, usa in promptu est,qubii illa ob ρα
omnes ortu partes exert,extendique nequeat: luinetia oe
recte sentire mihi non videtur, quod didimo quarto Metho i
ophiasina, alopeciam inter hos etiam moria, potiar qui a
67쪽
numerum pertinent; quemadmodum,3 vitiliginem, meliceri. des atheromata,& steatomata, Nam si spectemus pilorum vitia quae in Ophiasi talopecia contingunt symptomata erunt. siquidem illis non medemur, sed subiectar intemperaturae,corruptionique humorum, quo fit ut morbus, qui in illis reperitur,intemperaturae sit genus quoddam, non autem in numero, morbus vllus: sic praeterea pilos partes corporis faceremus, vel similares,vel organicas agerent ergo aliquid: quando quidem omnis corporis pars suas habet actiones: Nutrirentur igitur ve omnes corporis partes, At ille negat secundo de Tempera
mentis pilos nutriri, sed excrementi affluxu impelli solum, in longitudinem extendi. Vitiliginem in libris de Symptomatis collocat inter symptomata, quae male peractam nutriistionem sequuntur,eandem vero vitiliginem inquam melic rides: praeterea chores, atheromata, steatomata morbos esse scribit ex intemperie, quam parit humoris vitium. Credit etiam decimo quarto Methodi carnem,quae ab ulceribus decuditur ad numerum attinere, quam in libro de Disserentiis morborum verius ad magnitudinem refert. Caeterum interea, qua corpori adiiciuntur nonnulla esse toto genere praeter naturam,ut lapidem in vesica, vermes, pus grandinem sustu-sionem in oculo,d quae in abscessibus reperiuntur, Henique
ne singula prosequamur quae ex substantia constant prorsus
inutili, atque ita corpori sunt inimica, ut non solum alterati nem, aut diminutionem, sed integram ablationem desiderentiquaedam vero ex genere eorum esse, quae secundum naturam existunt, optime a Galeno in libro de differentiis morborum cst proditum qui tamen non mihi videtur recte unguen oculi his annumerare quae dicuntur esse secundum naturam, ut si
xtus digitus, qui aliquibus adnascitur. Nam etsi unguis ille similitudinem quandam habet cum unguibus digitorum, nihilominus ex diuersa an utili omnino materia est consectus. Itaque commodius meo quidem iudicio consistet inde.
nere eorum,quae toto genere natura contraria censentur.
A P. X. V O prima morborum genera magnitudinis villo in partibus corporis nasti quilibet pacile agnoscere potest: vel enim supra modum excrescit partium mo- lea
68쪽
Ies, vel minuitur plusquam ratio postulat Est auro A ementi una ratio, tuum ipsa partium subtantia dein tu' vites quum partes utrimenti defectu contabestant. In rem tem etiam duplex aucta sicilicet partium substantadit onefamiliaris, cognataeque materiύ: quod ilii eu it ou
cera is partibus plus usto crescit ad magnitudine: quoquo
Genera morborum,qui ex mala conicinestione proueniunt.
- A P. 1 coniunctione partium spectari positum mutuam connexionem optime scribiti, inter se te, 'coniunguntur suo loco
quod sillaec vitientur duo omnino si rip
ne collocantur alte quum perperam eoi tanta posia: situ proprii morbi contingunt, si quod in super ore Ioco eo locari debet, in inferiore sit positum es o,
sinistri oportebat est e eoilodatum tibi,
anteriorem Iocum desiderat aut longili, iste duodetpinquum vii It esse natura aut iaceat a platus quod me constitui debet vel seris est, quod intus naturalem Lam b
exeruntur. At in connexione morbi nascuntur, quum i a
menta longiora , breuiora, crasseiora , tenuiora, gustioraque fuerint, vel aliam figuram, aut aliud dei que Vitium acceperint, cuius ratione piates peruers eonnerit: quod si partes inter se coarticulentur, utriusque vitio recta stru ctura corrumpitur, vari morbi nascuntur quum en inquar
69쪽
qua aliam suscipit angustiorem habet concauitatem, aut a-tiorem,quam alterius conditio requirat, aut e contra male L secta est, quae in aliam inseritur: quot erunt in singulis vitia cuius occalione stuctura instrumenti corrumpatur neq; enim
in omnibus eadem esse possunt quum figura magnitudine, multiplici alia ratione partes quieisdem vinculis copulantur, inter se differant tot plane morbi in illis resultabunt.
De morbo, qui communissimilaribus,2 instrumentariis partibus a Valeno ponitur. C A P. I L
ON TIM VI solutionem non esse morbum. i l illiuὴ causam antea ostendimus, atque hanc quidem non communem morbis similarium, instrumentariarum partium , sed propriam duntaxat instrumentariis putamus proptet ea nullum communem morbum simplicibus, xcompositis partibus ex soluta unione prouenire,ut Galenus putat, nobis persuademus.Nec in hoc quidem sponte,ut nec in aliis, ab eo in sentimus, sed a natura rei admoniti,4 principiis, quae paulo
antea, eo aut hore, posuimus, coacti; si enim morbus constitutio est praeter naturam , censeanturque ea singulas partes constituere, quorum beneficio partium actiones bene, maleve peraguntur, nullo pacto profecto immediatae, proxim aeque morborum causae de his enim agimus morborum similarium partium esse poterunt vitia,quae in illis ex diuisionibus, solutaque unitate nascuntur: propterea scilicet quod etsi pa tes similares per huiusmodi noxa vitiantur, illarum tamen actio. constitutioque minime offenditur. Nam quemadmodum nemo negauerit laedi partes similares , quum figuram suam, vel magnitudinem naturalem amittunt; non tamen ob id morbum in parte similari ea committere quispiam concedet quoniam illius essentia , constitutio non corrumpitur id quod agnoscitur, quoniam actionibus huius partis huiusmodi mala non obsint Ita quilinio similariti labefactatur, eas quidem aliquo modo offendi certissimia est; laesione tamen ad essentiam, copositionem illarum haudquaqua pertinere,
70쪽
nec in illis morbum parere eadem ratione putandum est, quod
scilicet nullum inferatur earum actionibus nocumentum licet Malia ratione idem probare. Si enim Galenus obstructio
nem vertarum lepatis, non venarum, sed ipsius visceris ino hum est dicit nimirum quod vena ut partes similares sunt v membranae quaedam, aut tunicae conliderantur, propter obstrustionem non impediuntur, quominus suas actiones exemceant: tuu idem ex solutione continui contingere non putabimus' quum nihil ad illarum actione uni litiusmodi cons
rata ted ola ipsa ex quatuor qualitatibus temperies id quod, si
authoritate certandum est, illorum causa, q irationum omnium momenta contemnunt, antiquorum sicriptorum e his ob ingenu imbecillitatem, quae probationum vim percipere nequit, ut mancipia imperio mouentur licet id facile probare quod doctioribus ex his, quae superius scripsimus, quum de similarium partium morbis ageremus, patere puto. Nam Galenus secundo Methodi solas qualitates primas actionum mi laruam partium causas esse ponit,& naturam illarum nihil aliud esse , quam temperiem tertio eiusdem operas libro prodidit. Omitto quod septimo libro stri,
bit eum, quia tionem similarium tueri velit, illarum emispeciem tueri debere quin etiam partem similarem id esse. quod est ob certam ex Memontis mistionem in libro de Con. stitutione artis,&in eo, qui inscribitur de Differentii mora horum aperte testatur, Ac denique nusquam unionem de ecsentia ' natura similarium vel dixit, vel probauit At quum in libro de Differestiis morbo nim communem esse morbum solutam unione: ristatuat, nullis prosecto rationibus nititur. quae cogant nos huic rei assentiti Est porris ratio, qua utitur huiusmodi si quid sit secundum naturam commune similari. tius, organicis partibus, quod animanti aut Diactionem, utvlum aliquem priaestet eo vitiato communis morbus statue. tur Atqui unitas communis est his partibus quum ob eam
unaquaeque illarum una dicatur, 3 unam edere functionem. Vnumque usum praebere; In ea ergo communis morbus ponendus. Imprimis enim illud concedere non possiimus quod devsiu partium scribit, quum de actione soldm agendum sit hoc loco siquidem in definitione morbi,sius ab eo nonio. nitur, sed actio, compolitionis vitium ex actione, non usu expendit quando etiam postea taliones, quae actiones offen