In Propertium quaestiones grammaticae et orthographicae...

61쪽

- 57 Quam orthographiam imprimis AF codicum fere omnibus eiusmodi locis usurpatam siquis non e posteriorum librariorum vulgari pronuntiandi consuetudine sed ex ipsa Propertianae aetatis lingua in libros manu scriptos fluxisse opinatur: qui tandem factum dicet, ut, quo qui ad Vetustatem propius accedit eodex eo illius orthographiae exemplarium minus, eo autem plus praebeat, quo remotior eius aetas cognoscitur ab antiquitate 3)γHanc igitur talium formarum frequentiam codicum N AF eum satis mihi persuasum sit nequaquam archetypo, nedum ipsius poetae dicendi consuetudini, sed vulgari modii aevi Italorum latinitati deberi'), ubique si modo quam verissimam amissi vetustissimi libri effigiem animo concipere Volumus, natiVas formas mss. V consensu traditas in ropertii verborum ordinem recipiendas existimamus alumnus, columna, contemnere simit.

At fateamur licet ne archetypm quidem his, quae commemoravimus, vulgaris linguae Vestigiis prorsus caruisse,

' Schuchardi l. l. I., g 149 Ιm pateren illelalter in dergi. Schreinungen aussersi gemoliniich. roVengaliae colompua, dampnar, dompna domptius ar. V. dipl. XXVIII. XXX. LXX und R)sompinar Contigit vir docto atque diligentissimo ut octo tantum pg. 49 illius scripturae documenta in vetustissimis libris manu scripti inveniret. - Quare haud scio an non satis pengitata sit L. Mulieri sententia praef. ad rop. g. XV prolata talia in vetustissimis libris saepe occurrere. Quod quam inconsiderate sit Propositum, praeterea vincitur ex Ribbeckii prolem Verg. ind. gramm. g. 441, Verg. VetuStissimorum codicum collatione, in qua Perpauca eius modi exempla reperiuntur.

62쪽

tamen non ei indulgendum est morositati et absurditati, propter quam itschelius vituperatur a Schuchardtio, , pg. 49 et a Corsseno , I, g. 123, cum vel in lauto, cuius aetate talis scribendi ratio prorsus abhorret, formas Velut dampnum contempnit, antempna probaverit ses. Prol. Τrin. g. III sq 3Nec assentiri possumus Ribbeckio, qui cum ceteris eiusmodi locis in Vergilio recensendo scripturam sine receperit tamen e Ι 104 vetustissimi sane Vaticani Ficodicis auctoritate nisus formam contempnunt' admittere non dubitavit. Ac ne Vergiliana quidem aetate istam orthographiam in usu fuisse clarius est, quam ut uberius demonstremus. Certis enim et inscriptionum illorum temporum et grammaticorum fundamentis caret, qui, cum iis ignota esset littera inter m posterioribus demum temporibus vulgari lingua inserta, cur omnino de illa scribendi consuetudine non disputent, in promptu est videre. Ρraeterea ab hae quaestionis parte non alienum duco monere, in Verbo temptare, qualis est firmata sane ipsius vetustatis documentis 3 ubique scriptura eodicis N in libris

tentare , 3, 15 3, 12, 19 19, 21; tentatur 1, 4, 25 tentat 2, 3 19 3, 34, 3 etiam )tentata , 21, 5 etiam 3

scribendi rationem constantissime exhibitam esse Quam solam legitimam esse cum ipsorum codicum V in hac orthographiae parte auctoritate evincitur. tum perspicue Corssenus , H, gg. 122 sq. docet, cum Verbum, de quo

Victorin. VI, 2l 1 reicit orthographiam temptat, probat scripturam

63쪽

- 59 disputamus, derivandum sit a participio tentus verbi tendere, seribendi rationem tentare ut primitivam sibi maxime probabilem esse. Itaque cum non absurda mihi videatur sententia, fodimam temptare et quae inde derivantur, ubi codicibus Ftraditur, quorum quam dubia fides sit in litteras vocabulis inserta ex exemplis colligi licet supra allatis, Italorum librariorum, qui suae aetatis communi scribendi consuetudine libentius aequiescebant, soli arbitrio tribuendam esse, contra Luc. linero cum constantia adoptatam orthographiam temptare, omnibus in ropertianis eius modi locis scriptura tentare' restituenda est, quam Baehrensius mirum in modum singulari tantum loco 3, 34, 3 consentiente etiam lib. F probavit. An tantum ei valet loco laudato solius F codicis auctoritas, cuius rursus lectionem 4, 21, 5 tentata V F, temptatam Baehr. perinde ac cete

arum membranarum omnino ab eo neglectam videmus 2

Antiquioris deinde suffixi ,,undo ex ondose prisco

prosecti, quod una cum recentiore in Hendo usque ad Ciceronis aetatem frequenter usurpatam esse ac ne posteribus quidem temporibus prorsus evanuisse inscriptiones indicant atque grammaticorum testimonia ), singulare apud Propertium legitur exemplum petunda , 1, 108 DF a Baehr in texi reo petenda ait. in ras. N V.

tum exstat deicundo. - Cf. rob. g. 119 7 Sunt vocabula, quae litteram et ino litteram convertant, ut puta capiendus et capiundus et cetera talia. - Contra Mar. Victor. VI, 10, 23: agendum

64쪽

Ρraeterea etsi reperiuntur petenda 1 10 9 omn codd.) petendus 4 22 40 omn. c0dd), facienda, capienda simit 33 gravissimo tamen testimonio librorum s DF supra allato satis existimo indicatum ne hoc quidem priscae orthographiae genere librum Vetustissimum caruisse, quam sane

librarii medii aevi, id quod alibi statuendum erat in vulgarem suae aetatis passim commutaverunt. Vetustatis vero

sola si quis proponat, recordatione locum 5, 1, 108 petunda ex ipsius archetypi vel recentiore scriptura alibrariis codicum in in antiquiorem demum transformatam esse, eius sententiam propterea prorsus reici licet, quod, ut nullo alio loco tale studium cernitur, frequentissimus est librariorum in formis eiusmodi seribendis recentioris orthographiae usus. Jam, quoniam inter se discrepant editiones lilieriana et Baehrensiana, proximam instituamus quaestionem, utra scribendi ratio monimentum an monumentum in ropertii carminibus magis sit probanda. Ac primum ante Augusti aetatem scripturam recentioremiam Viguisse testantur inscriptionum exempla: MONIMEN

Quae illius aetatis seribendi rati firmatur testimonio Cornuti apud Cassiod. ΙΙ, 150 11 Terentius Varro tradidit Caesarem per i eius modi verba solitum esse nuntiare et scribere inde propter auctoritatem tanti Viri consuetudinem laetam sed ego in antiquiorum multo libris, quam

caedendum, capiendum faciendum per e Otiu quam ero. Quo praecepto vir grammaticus id egisse videtur, ut in tanta interutramque scripturam fluctuatione certa denique scribendi ratio firmaretur. - raeterea L eissenbOrn. De gerundi et gerundivo lat. linguae, senaci 1844. - Corssen, rit Bettrage, g. 20 sq. Brambach l. i. g. 10 sq. - eue'. II, g. 346 sq.

i De gerundii it gerundivi frequentia in ropertianis ilegiis

65쪽

Gaius Caesar est, per u pleraque scripta inVenio, optumus intumus pulcherrumus lubido dicundum faciundum maxumemnumentum contumelia minume melius tamen est et ad enuntiandum et ad scribendum i litteram pro u ponere, in quod iam consuetudo inclinavit. Nec tamen posterioribus temporibus homines litteratos ad unam omnes scribendi normam se accommodasse, sed Vetustatis recordatione quadam lubentius in verbis eiusmodi scribendis redintegrasse priscam orthographiam ex testimoniis adparet grammaticorum et Long. VII, 50 5: et concedamus talia nomina per u scribere iis qui antiquorum Voluntates sequuntur, ne tamen sic enuntient, quomodo scribunt; erent Scaur. VII, 24. Cornut ap. Cassiod. l. l. Mar Victorin. VI, 10, 25, qui contra tale studium commendant recentiorem scripturam per i. Quae etsi in superlativorum formis omnibus omnium Propertianorum librorum mss. locis exhibetur, tamen ubique in Baehrensianis codicibus scriptura legitur:

a Baebrensio in textum recepta, ubi in membranis Neapolitanis recentior per i scribendi ratio exstat ea quam L. Μullerus in editione secutus est. Et hoc quidem concedendum est, si reVera in orthographico saltem genere tantam illis codicibus auctoritatem tribuimus, quanta in universum Baehrensio videbatur, priscam istam orthographiam propter summum librorum 88. Fi V 0nsensum ex archetypo potius in codices illos profectam esse, quam e librariorum quodam commutandi

studi0, quod de Neapolitano potius libro, ut alibi, ita hoc

loco Veri simile est. Cum vero ex testimoniis supra allatis clarius pateat ipsius Ρroperti aetate recentiorem scripturam monimentum iam latius in usu fuisse nec pauca in aliis vocabulis priscae orthographiae vestigia vel apertissima documenta codicibus, quotquot nunc exstant, servata perlustraVerimus, non alienum videtur suspicari altero post Christum saeculo

66쪽

- 62 Frontonis fere aetate 3, quo passim redintegrabatur priscrisoribendi consuetudo, librum etiam, ex quo nostri codices derivandi sunt, ad vetustiorem orthographiam revocatum

Praeterea omittendum non videtur, quod omnium Pro pertianorum librorum mss. auctoritate nititur scriptura constantissime adoptata iocundus:

et rutunda , 7 6 L. M. Baehr ex ut unda DV rotunda Keilius, Hauptius. Quam utriusque vocabuli orthographiam non tam rustico P0steri0rum temporum sermoni quam ipsi aureae aetati tribuendam esse collatis cum diligentia vetustissimis linguae m0numentis II, gg. 141, 179, 183 Schuehardito Visum est I, 9 Formen, Wie rutundus, lucusta iocundus, sin 80gut eaeugi, das ich mie schwer liberreden ann sieselen los rusti geWesen. in gemis verdienen Deli seli viele Schreibweisen, elelie ei uns sanktioniri sind, in Betres thre Κlassigitat in Ρrlilan durohgumachen. Cui tamen sententiae si obiecerimus haud pauca vilioris Vergit codicis Bern. cf. Ribbeck. prolegg. indo grammat-pg. 437 adnot. iocundus c. en V 363 et saepius sine dubio considerantes mihi eius modi omnino exstares ini CL Vel. Long. l. l. VII, 50 5 Brambach, g 109. ' Quod cum Luc. uellero, praef. ad Catuli. g. XII, Summa cum probabilitate visum sit de Catulli vetustissim libro, inde nostrude Propertii archetypo coniectura, cum fuerit eiusdem generi poeSis Studiosus poetaeque Veronensis fere aequalis multum adiumenti nanciScitur, praesertim cum codices Catulli eiusdem fere aetatis et condicionis ac Propertii sint atque, si auptii, Quaesit. Catuli Pg. VII, coniecturam sequimur, Catulli Tibulli Froportii carmina illo antiquo codice una comprehensa fuisse veri non dissimile Sit.

67쪽

utrum ad archetypum, an ad pravam potius Italorum elocutionem spectet ea quam de Ρropertianis codicibus memoravimus scriptura verborum: loeundus, rutundus. Atque ut in longe plurimis, quos medium aevum tulit, Italorum codicibus summa fluctuatio cernitur in aspiratione adversus nostram consuetudinem vocabulis passim adiecta

vel detracta, it Ρropertiani libri manu scripti quantis eiusmodi difficultatibus artis criticae infecti sint, nova et diligentissima Baehrensianae editionis collatione cognoscitur. Nobis quidem eo iam spectantibus, ut codicum Ρropertianorum orthographicum genus, quoad seri potest, ad archetypi normam et inde ad ipsius poetae aetatem refingatur, summi momenti esse debet locus Quintil. I, 5, 19-24, ubi quam brevissime totus aspirationis usus cum Variis permutationibus usque ad primi p. Chr. saeculi finem pedilustratur. Sed cum satis notum sit aspirationem nec ante Quintilianum nec postea umquam strictis grammaticorum

legibus stabiliri potuisse, sed suo quemque arbitrio vel vulgari suae aetatis latinitati aliquantum indulsisse, facile intellegitur, qui fieri potuerit, ut imprimis in recentioribus )Italae originis libris mss. tam insolens et ab ipsius scriptoris

non solum, sed etiam archetypi saepenumero aetate aliena aspirandi ratio exhiberetur ).

Reeckius. I. l. ig. 45 apud Catullum consentientibus libris haec collegit exempla scripturae iocundus c. eas. HIII, 9 XIII, 2;

68쪽

ita sub eonspectum serre liceat, ut prim locos maxime memorabile eomponamus, ubi littera Deontra Ommunem et primitivum usum initiis vocabulorum vel adiuncta vel detracta est

L, a. h addita initi vocabulorum vocali incipientium haretusa 5, 3, 1 Charethusa Nur aretusa DV;

Ismaria L. M. Baehr.

honerare , 9, 26 pro onerare ;honusta 3, 4 30 al. Noe a L. Milllero in textum reci, onusta Baehr. cf. Ribbeck. prolegg. Verg. ind. grammpg. 42l honustus et 2bo, Serv. ad Aen. Ι 89 sic ,Veteres

auctore Gelli II, 3. hoa a pro ora 1, 8, 15 A Wora Vmg. m. 2 horis 1, 8, 25

terve umerus, sed saepius longe humerus. - Flecheisen, 50 rtihel te , g. 31. - Curtius gr. tym. g. 487. Ribbeck. Q. g. 421 humerus saepe in rabe.b h omissa initio vocabulorum vocali incipientium arena , 8, 1 DF 1, 17 8 AF har. V alib. probabilior scriptura harena saepius cossim . spiratam sormam probant Charisius 103, 21 Mar Victor. VI, 22, 1; utych.

69쪽

In medio relinquit Serv. Verg. en I, 172. Cf. Ribbeck., l. i. g. 422. arundine 3, 27, 13 NO Luc ra , Baehr. 3, 64, 6 Baehr. har. N L. M. 5, 2, 33 0 Baehr. har N Luc. . 5 7, 25 Baehr. har. L. Adli. - Αspiratam scripturam commendant Eutych. p. Cassiod. VII, 201, 20 Agroee. VII, 122. rob. append. 198, 33. Cf. Ribbeck. l. i. g. 422. - Corssen. I, g. 107. edera , 3, 35 V Cf. Ribbeck. l. i. g. 422 edera

Aspirationem commendat antea erent Scaur. VII, 22, 17, omitti iubet Cornut. p. Cassiod ΙΙ, 153, 1, in medio relinquit Vel. Long. VII, 81, 3. Cf. Brambach. l. i. g. 285.i Vel. Long. VII, 60 4 Νοnnulli harenam cum aspiratione, sive quoniam haereat sive quod aquam hauriat, dicendum existimaverunt, aliis sine aspiratione videtur enuntianda. Nos non tam per illasenusRs, qua SuΡr Proposuimus, quam rοΡter originem Vocis, si quidem, ut testis est Varro, a Sabinis fasena dicitur, et sicut sfamiliariter in roransit, ita scin vicinam aspirationem mutatur. Praeterea L. Flecheisen. l. ., g 18. - CorsSen', I, g. 107.

70쪽

- 68 testimoniis et praeceptis supra allatis tum Catulli noto epigr. XXXIV, quo Arrius quidam a poeta propter talem loquendi morem irridetur: Chommoda dieebat, si quando commoda vellet Dicere, et insidias Arrius hinsidias

Jonios fluctus, postquam illuc Arrius isset,

Jam non Ionios esse, sed Hionios.

Quare in rebus illis tam ambiguis, quibus ad archetypi

imaginem, nedum ad ipsius poetae manum pro certo repraesentandam Vix quidquam effici potest, editoribus, si pro tam tristi codicum, quotquot nunc exstant condiciono quam commodissimam carminum formam restituere Volunt, aptissimum est, locis compositis et perpensis statuere qua nam scriptura numero praevaleat, cui soli in recensione soapplicent nec vero, id quod Luc. lisserus et Baehrensiusi saepius vel contra omnem librorum mss. fidem peccaVerunt sua ipsorum licentia, atque arbitrio traditam confusionem maximamque membranarum inaequalitatem etiam augere

Scripsit enim Lue ulliae rus harena 1, 17 8 4, 3, 23 4, 13, 35 4, 14, 17 4, 15, 33 4, 16, 29 5, 6, 3 arenas N contra arena: 1, 8, 1l 2, 3, 5 2 8b, 33 3, 25 7 4, 7, 26 4, 18, 3 5, 8 76. Scribitur in editione Baehrensiana harena 1, 8, 1l aren. DV l); 4, 7, 26 aren. Fidemque corr. m. ); 4, 11, 35 aren F, m. ); 4, 34, 17

i Item utraque scriptura promiscue exhibetur in editione Keiliana

harena , 7, 26 11, 35 14, 17; b, 6, 3 8 76 arena 1, 8, 11 17. 8 2, 3, 5 8, 33 3, 26, 7 4, 3, 23, 15, 33; 16, 29, 18, 3.