장음표시 사용
101쪽
PARs SECUNDA. 6; quam per se ipsasjungerentur non etiam cst modus ullus diversus a quieto:nullus cnim alius magis adversari potest motui per qucm istae particulae separentur. quam ipsarum quies. Atque praeter substantias Riarum modos, nullum aliud genus rerum agnoscimus. Quantum auton ad suida . cisi sensu non advertamus I VLiplorum particulas moveri, quia sunt nimis exiguae facile iniis, tamen exissectibus id collinituri praecipue in aered actua 'μ' ex eo quoci alia multa corpora corrumpant Neque enim misi se
actio ulla corporea qualis ista corruptio cst sine motu lo cali si potest AE causae ipsorum motus infra dicentur. --
Sed in cois disiiculta. quod ista suidorum narticulae
non possint omnes codem tempore in unam quamque partem serri; quod tamen requiri videtur ut non im diant motum corporum ex qualibet parte Venientium; quemadmodum videmus illas cum non impedire. Nam si, ' empli causa corpus
jus non juvabunt, sed contra magis impedient, quam si plane client sine motu. Quae dii istas ut solvatur, recordandum cst non motum sed quietem, si motu contrariam Minotus determinationem versus unam partem, esse contrariam jusdem determinationi crsus partem oppostam ut jam dictum cst itemque omne id quod Vctur, tendere semper, ut pergat moveri secundum lineam rectam. Ex his enim piaci primu corpus durum Rdum
102쪽
dum quiescit, magis opponi sua illa quiete, motibus pamticularum corporis suid, simul spectatis , quam iisdem
opponeretur suo motu,s moveretur. Ac deinde quantum ad determin, tionem, Verum quidem
cst tot esse ex particulis ipsus D, quae movent Ura C versus B, quot sunt quae moventur in contrarium. quippe eaedem sunt quae Venientes DC, impingunt in superficiem corporis B, ac deinde retorquentur versus C. quidem singulae ex istis seorsim spectatae, impingentes in B pellunt ipsum versus F, atque ita magis impediunt, ne moveatur versus C, quam si essent sine motu; sed quia totidem etiam ab F tendunt in B; illudque pellunt versus C; idcirco,quantum ad hoc attinet, Bion magis pellitur versus unam partem quam versus alteram ct ideo, nisi quid aliud accedat, manet immotum. Cujuscunque enim figurae ipsum esse supponamus , semper accurate a totidem particulis suidi, ex una parte pelletur quam ex altera;
modo ne uidum ipsum in ullam partem magis seratur quam in reliquas. Et supponere debemus B, omni ex parte a suido DF circumdari Atque s sorte non tanta sit istius sui si quantitas in F quam in D, nihil refert quia non agit in B se toto, sed duntaxat iis suis partibus quae superficiem iis attingunt. Hactenus vero spectavimus B ut immotum ham si ponamus ipsum ab aliqua vi, aliunde adveniente impelli versus C, haec vis quantumvis exigua susiaciet, non quidem ad ipsum se sola movendum, sed ad concurrendum cum particulis corporis suidi FD, ipsas iue determillandas
103쪽
PARs S rc UNDA. 63 terminandas ad illud etiam pellendum versus C, eique
partem sui motus communicandam.
Quod ut clarius intelligatur ingamus primo corpus
durum B nondum esse in suidos D sed hujus suidi par d ministraticulas aeto a dispositas in modum annuli, moveri circulariter secundum ordinem notarum ei aliasque ouyaomovcri codem modo secundum ordinem notarum ou .
ut enim corpus aliquod sit suidum, debent diis particulae moveri pluribus modis, ut jam dictum cst.Quicscat deinde corpus durum B in hoc fluido FD inter adis, quid fictrnem particulsaeio impedientur ab ipso, ne possint transire ab versus a, ut absolvant circulum sui motus; itemque particulae oro a impedientur ne pergant ab a versus hae venientes ab i versus, pellenti versus C;itemque venientes ab γ versus a ipsum tantundem repellent versus F: ideoque nullam solae habebunt vim ad illud movendum, sed resectentur ab o versus u.d ab a versus e setque una circulatio ex duabus, secundum ordinem notarum ario u)ait ita propter occursum corporis B, non quidem sile tur ullo modo ipserum motus, sed mutabitur tantum determinatio , nec incedent per lineas tam rediis vcl tam prope accedentes ad rectam , quam si in B non impingerent. Tandona denique accedat nova aliqua vis pcllens Buccus Q haec vis, quantumvis exigua, juncta ei qua particulae suid venientes ab Versus o. ipsum etiam pollunt versus C, superabit cam qua venientes ab versus a illud in contrariam partem repellunt atque ideo susiiciet ad ipsarum determinationem mutandam disiiciendum ut serantur secundum ordinem notarum Duo, in quantum
hoc requiritur ad motum corporis Bion impediendum. quia
104쪽
66 PgIN cI pro RuM PHILOs OPHI Equia cum duo corpora determinantur ad motum versus
partes plane contrarias ct sibi mutuo oppositas illud in quo majores vis, alterius determinationem debet mutare. Atque quod hic dico de particulis ei os , de omnibus etiam aliis suid F D. quae in B impingunt, cst intelligendum quod nempe singulae, ex iis quae illud pellunt emsus C, oppositae sint totidem aliis, id ipsum in contrariam partem pellentibus quodque perexigua vis illis adjuncta, susiciat ad harum determinationem mutandam quodque quarta vis nullae sorte describant tales circulos , quales hic repraesentantur aes h oiu', haud dubie tamen omnes circulariter δε aliquibus modis huic aequipollentibus mo
LVIII. Ita ergo mutata determinatione particularum uidi, quae impediebant ne corpus B moveretur versus C, hoc tartissmo corpus B omnino incipiet moveri ' quidem adcm cumj TE. Celeritate, qua vis a fluido diversa illud pellit si supponatim durum mus in isto fluido nullas csic particulas, quae nonicietatis, his his Vel saltem aeque celeriter mox cantur. Nam si quae tardius, p*r agantur, quatenus ex illis constat rationem fluidi non ha-
β' rum in hoc luido cxistens movendum sed atria requiritur, ut superct resistentiam us oritur ab istarim sui si particularum tarditate. Ac ideo pe videmus aercna , aquam Ralia suida multum resistere corporibus, quae in ipsis valde celeriter aguntur, iisdemque sine ulla disiicultate cedere, cum lentius procedunt. ix Cum autem corpus B sic movetur versus C, non putan-
. dum est , illud accipere suum notum a sola V cxterna
libuis . ipsum impellente, sed maxima ex parte a fluidi particulis. ira
105쪽
PARsSΕc UNDA. 67 ita scilicet, ut cae quae componunt circulo acto Soa uo, non omnem tantum amittant de suo motu , quantum acquirent 'particulae corporis durii, quae sunt inter octa quippe immo quae jam facient partem motuum circularium ei Oa- uo a quamvis prout ulterius procedent versus C, no iso omisvis semper suidi particulis jungantur. Superest tantum hic explicandum cur paulo ante non
dixerim mutari absolute determinationem Particularum iam ab axuo. sed mutari inquantum hoc requiritur ad motum
corporis Bion impediendum. Quippe hoc corpus B non . potest celerius moveri, quam a vi adventitia impulsum
est quamvis saepe omnes particulae luidis D multo plus Dina iuro. habeant agitationis. Hocque unum est cx iis . quae nobis in iter philosophandum praecipue sunt observanda, ut ne cui causae ullum csiectum tribuamus, qui potentiam ejus cxcedat. Ita ponentes corpus durum B in medio fluidis Dprius immotum nunc ab externa aliqua vi exempli cau- Sa a manu mea. tardo motu impelli, cum haec sola impulso meae manus sit causa cur moveatur , credi nonicbet ipsum celerius moveri quam impellitur; quamvis omnes suidi particulae mulio cel criti mo, cantur, non putandum cstias determinari ad motus circulares aeto a Sc uoad similes , qui sint celeriores hac impulsione , sed ipsas quatenus celerius aguntur, in quaslibet alias partes, ut prius scrri.
Atque ex his clare percipitur, corpus durum undique suido cinisti m Min illo quiescens ibi an si iam in aequili brio consilere, ac quantumvis sit magnum sim per tamen si a minima vi pose in hanc vel illam partem impelli sive illa vis aliunde adveniat, sive in hoc sit sita, quod si uidum ' tem f. i istud
106쪽
defertur, non idcirco moueri. LXIII. Cur quadam corpo-ν tam dura sint,ut quam is parva non facile manibus nostris divis dantur.
68 PRINc I pro studi PIII Los OPHIAE istud totum simul, versus aliquem locum seratur, Ut sumina seruntur versus mare , ac totus aer Euro stante scr-tur versus occidentem. Quod ubi contingit, omnino necesse est corpus durum in tali sui do existens . simul cum ipso deferri Nec obstat regula illa quarta, juxta quam, Ut paullo ante dictum est, corpus quiescensa nullo alio se minori quantumvis celeriter acto, potest ad motum impelli. Quinimo si ad veram ct absolutam motu naturam attendamus, quae consistit in translatione corporis moti, ex vicinia corporum aliorum sibi contiguorum. in utroque ex corporibus, quae se mutuo contingunt, est aequalis, quamvis non eodem modo soleat nominari, plane agnoscemus, non tam proprie moveri corpus durum cum sic a suido ipsum continente desertur, quam si non ab eo deserretur quia tunc nempe a vicinis istius suidi particulis minus recedit. Unum autem adhuc est, in quo experientia regulis moetus, paullo ante traditis, valde videtur adversari nempe quod videamus multa corpora, manibus nostris longe minora, tam firmiter sibi mutuo adhaerere,ut nulla carum
vis ungi possint. Si cnim illorum partes, nullo alio glut no sibi invicem adhaereant, quam quod singulae juxta vicinas quiescant. Omne corpus quod quiescit, ab alio se majori quod movetur, possit ad motum impelli ion apparet prima fronte ratio, cur exempli cauSa, claVUSserreUS, vel aliud quodlibet, non magnum, sed valde durum corpus , sola vi manuum nostrarum in duas partes dividi non possit Licet enim unamquamque mediam partom istius ClaVi pro uno corpore numerare, cumque ista media pars manu nostra sit minor, videtur ejus vi debere posse moveri,
107쪽
PAR Srcu NDA . 'veri , atque se ab alia media parte divelli Sed notandum cst manus nostras cis admodum molles, sive ad naturam corporum suidorum, magis quam durorum accedentes; ideoque non totas simul agere solere in corpus ab iis movendum , sed cam tantum ipsi in partem , quae corpus istud tangens tota simul in illud incumbit. Quippe sicuti media pars clavi serrei, quatenus ab alia cus media parte est dividenda rationem habet unius corporis sic par manus nostrae proxime illam tangens in pSa minor, quatenus a reliquis ejusdem manus partibus sejungi potest habet rationem alterius corporisci Et quia facilius a reliqua manu potest separari, quam pars clavi a reliquo clavo dista separatio sine doloris sensu sieri nequit, ideo clavum scrreum sola manu frangere non possumus sed sinam malleo lima forfice aliove instrumento muniamus, ut ita ejus vis ad partem corporis dividendi, minorem corpore quo utitur ad illud dividendum applicetur, quamlibet cusduritiem poterit superare. LXIV. Nihil hic addam de figuris, nec quomodo ex carum in No
s ita varietate, motuum quoque arietates innumerae,rim si
consequantur; quia satis ista per se patebu0t, hic inquet
usus veniet ut de ipsis agamus. Et suppono meo lectore., H. Misve prima clementa Geometriae jam novisse, vel statem: mi ingenium satis aptum habere ad Mathematica deni σι ---ii,
strationes intelligendas. Nam plane prosicor, me nullam a r
atiam rerum corporearum materiam agnoscere, quam it mma naim
iam omnimode divisibilem figurabilem &mobilem quam 2. et '
Geometrae uuantitatem Vocant, pro objecto suarum
demonstrationum albumunt;acimt plane in placonside- Ambis ba
rare, praeter ista divisiones, tiguras ct motus nihilque de
108쪽
Pgi Norpio RUM PHILOSOPHI Eipsis ut verum admitteres, quod non cx communibus illis notionibus , de quarum veritate non postumus dubitare, iam evidenter deducatur, ut pro Mathematica demonstratione sit habendum. Et quia sic omnia Natui se Phaenomena possunt explicari, ut in sequentibus apparebit, nulla alia Physicae principia puto esse admittenda, nec alia etiam optanda.
Nuciatis jam quibusdam principii rerum materialium, quae non a praejudicii sensuum, sed a lu- a mine rationis ita petita sunt, ut de ipsorum veri- β'p6s tate dubitare nequeamus examinandum est,an ex iis solis omnia naturί phaenomen possimus explicare Incipiendumque ab iis quae maxime universalia sunt Ma quibus reliqua dependent nempe a generali totius hujus mundi spectabilis constructiones. De qua ut recte philosophemur, duo sunt inprimis observanda: Unum it attendon- res ad infinitam Dei potentiam, R bonitatem, ne creamur nimis ampla in pulchra, ct absoluta ejus opera maginari; di contra caveamus ne si quos sorte limites, nobis non certo cognit , in ipsis supponamus, non sitis magnifice de creatoris potentia sontire id camur. II. Alterum ut etiam caveamus ne nimis superbe de nobis
o . T ipsa sentiamus. Quod sieret non modo, si quos limites, nobis
109쪽
do vellemus attingere, tanquam si vis nostrae cogitatio
nis.ultra id quod a Deo revera factum est serri postici sed . . se etiam maxim si res omnes propter nos solos ab illo crea tas osse fingeremus vel tantum si sines quosibi propo si lino
suit in creando universo, ingenii nolita Vi compreneno Pol a
Q iam vis enim in Ethicis sit pium dicere omnia a Ue iii propter nos secta ella, ut nempe tanto magis ad agendas ei gratias impellamur, jusque amore incendamur; cm isa -- quamvis etiam suo sensu sit verum , quatenus scilicet rebus onidibus uti polliumus aliquo modo saltem ad inge .s. nium nostrum in iis considerandis exercendum Deumque ob admiranda ejus opera suspiciendum: Nequaquam tamen est verisinam te . sic omnia propter nos facta esse, ut nullus alius sit corum usus essetque plane ridiculum Rineptum id in Physi a confideratione supponere:quia non dubitamus quin multa exsistatu, vel olim extiterint, jamque esse desierint, quae nunquam ab ullo homine vi a sunt aut intellccta, nunquamque ullum usum ulli przebue-
'Principia uicin qua jam invenimus, tam vasta sunt S
tam Lecunda, ut multo plura Mus sequantur, quam iii hoc mundo aspectabili contineri Videamus ac citam multo iis , -- plura quam inciis nostra cogitando perlustrare unquam issit Sed jam brevem historiam praecipuorum naturae, iis, Phaenomenon. quorum causae hic sunt investigandς. nobis ob oculos proponemus non quidem ut ipsis tanquam rationibus utamur ad aliquid probandum; cupimus nim Milones effectuum a caudis, non autem e contra causarum
110쪽
72 PRINCI pro RUMPHI Los O pHl gabisscctibus de lucere sed tantum uti innumeris essectibus, quos ab iisdem causis produci pose judicamus, ad UnOS potius, quam alios considerandos mentem nostram determinemus. V: Nobis quidem primo intuitu, terra caeteris omnibus ri, mundi corporibus multo m joris vicietur, Soldiu ia, a nictetoris stellis sed visus desectum indubitatis ratiociniis .is,. s ' emendantem, inprimi advertimu Lunae a terra distana m Ter iam circiter tri inta terrae diametros aequare, Solis vero
nam sexcentas aut septingentas: ulla ulliantia clam apparentibus Solis' Lunae diametris conserentes , facile ex ipsis colligimus Lunam quidem esse multo minorem terra, sed Solem sic multo majorem. VI Agnoscimus etiam , Visu ratione a luto , Mercurium plus ducentis terrae diametris a Sole distarc Ucncrem quorum plus quadringentis Martem nongentis aut mille Jovem tribus millibus & amplius ac Saturnum quinque aut sex millibuS.
, lantum autem ad fixas, non permittunt quidem phae-
posses ρο nomena, Ut ipsi a Sole aut terra non magis uuam Saturnum distare arbitremur, sed nulla obstant, quo minus ad quantumlibet immensam distantiam remotas esse sup-
ponamus' colligiturque ex motibus coeli infra cxplican
i. - - dis, ea ' Obj es adeo litantes, ut Saturnus ad ipsas
eoelaeon se comparatu Videatur admodum propinquus .
Ex ilibus manifestum est, Lunam terram, fix Jove kam Use Vel Saturno conspicerentur, multo minores csie apparitu-2 2, . ras , quam appareant Jupiter ωSaturnute terra conspe-- Satur ii nec sorte etiam Solem majorem visum iri si resnicere
riis tu e x XV, quam I ixae nobis e terra videntur atque idcirco,