장음표시 사용
111쪽
PAR TERTIA. 73 circo uisne praejudicio partes mundi aspectabilis inter se
comparemus cavendum csi,ne Lunam, vel Terram, vel
Solem magnitudine Stellas superare arbitremur. Disserunt autem inter se Stellae, non modo quod unae
aliis sint majores sed citam quod quaedam propria luce -- fulgeant aliae vero tantum aliena. Ut inprimis de Sole du
bium esse non potest. quin luccin qua oculos nostros perstringit in se tabcat nequcinim tantam ab omnibus Fixissimul sumptis mutuari potcst cum ipse tantam ad nos non mittant nec tamen a nobis magis distent quam a Sole ac nullum aliud corpus apparet magis radiosum a quo illam accipiat;s quod autem cubi proculdubio appareret. Idem de omnibus Stellis fixis facile credetur ab iis, qui considerabunt quam vividos radios vibrent, ac quantum a nobis Ra Sole sint remote:si cnim alicujus Stellae fixe tam vicini essemus quam Solis credibile ostiam ipso non minorem, nec minus lucidam cite apparituram. Contra vero Lunam videmus, a tantum parte splen Adere uuam Soli habet obversam unde cognoscimus illam in , - - cse proprio lumine destitutam, tantum radios a bole , -- acceptos versus oculos nostros rescctem. Quod idem et Dini iam de Venere perspicillorum ope observatur. Idcmque de Mercurio, Marte Joved Saturno non dissiculter persuadetur, c co quod corum lumen Obtusuis sive placidius sit quam fixarum. Ra Sole non adeo distent, quin
possint ab ipso illuminari. Denique idem de terra cxperimu consata enim est ex ,
opacis corporibus, quae Solis radios excipientia, illos non . Mauri. minus valide quam Luna resectunt quin etiam nubibus cst involuta,quae licet multb minus opacae sint, quam ple fit, .. que
112쪽
Pgi No I prostia, Pu ILosopΗ raeque aliae ejus partes, saepe tamen ipsas videmUS. Cum a Sole illustrantur, non minus albicantestac quam Lunam; adeo ut sit satis manifestum, cam ratione luminis a Luna, Venere, Mercurio, aliisque planctis non disica re Xri sit odistiam confirmatur ex co , quod Luna existente z-ἡ.His inter Solem Terram , jus facies quae a Sole non illus a T. ra stratur, debile quoddam lumen ostendat, quod facile con-
Jlcimu ad illam pervenire a terra quae tunc radios a Sole recepto eam versus resectit minuitur enim paulatim, prout pars terrae a Sole illuminata, abisse avertit.,.ι- . Atque omnino si terram ex Jove respiceremus, minorri M., quidem, sed sorte non minus lucida nobis appareret, quamis hinc Jupiter appareat; ex vicinioribus autem planctis ma- imposse nu-N Videretur scd ex Fixis propter nimiam earum ista im
tiam, omnem conspectum cstugeret. Ex quibus sequitur ipsam inter Planetas ct Solem inter Stellas fixas posse
Mimia, Disterunt etiam inter se Stellae in co , quod illae quas fixas vocamus, eandem semper a se mutuo distantiam, distantiam eundemque ordinem servent aliae autem assidue inter sessisum mutento uncte Planetae sive errantes appellan-
Equidem ut in medio mari tempore tranquillo, cum, I. qui e una navi alias eminus respicit, inter se situm mi
,rii, etiam suae, motus a quo procedit ista situs variatio sit tri- imi Qix 'V. Ita errores Planetarum e terra conspecti, tales .. i. pparent, ut X ipsis solis cognosci non ponit quibusham corporibus sint proprie tribuendi Cumque sint valde inaequale implicati, non facile cit illos explicare, nisi ex Variis
113쪽
PARs TERTIA. variis modis quibus possunt intelligi, unum aliquem eligamus, secundum quem ipsos fieri supponamus. In quem finem inventae sunt ab Astronomis tres diversae hypotheses, hoc est, positiones quae non ut verae, sed tantum Ut phaenomenis explicandis idoneae considerantur. Harum prima est Ptolemaei quae quoniam multis phae Y Vinomenis adversatur. ut inprimis incrementora decre H
mento luminis, quod in Uenere sicut in Luna observatur jam vulgo ab omnibus Philolbi his dici solet ideoque hic f
Secunda st opernici AE tertia vclionis Brahe quae ' I
phaenomenis satisfaciunt. non magna inter ipsa diste rentiaist nisi quod illa Copernici aliquanto simplici sit -- ct arior adeo ut Tucho non habuerit occasionem illam ' mutandi nisi quia non hypothesin dumtaxat, sed ipsam
rei veritalcm explicare conabatur. Quippe cum Copernicus non dubitasset motum terrae urit. tribuere hoc Tycho tanquam in Physica valde absurdum atque a communi hominum sensu alienum voluit omen se dare: d. quia veram motus naturam non satis considera
vit, verbo tantum asseruit terram quiescere,ac re ipsa plus motus ci concessit quam alter. uapropter ego in hoc tantum ab utroque dissentiens, quod omnem motum verius quam Tycho, o Curiosius ita, qtiam uuam os emicus sin terrae detracturus; illam hic propo C linam hypothesin, quae innuam implicissima, o tam ad is, iacim phaenomena intelligenda , quam ad corum causas naturales investigandas accommodatissima esse idetur ipsamq: tantum pro bypothesi, non pro rei vcritate haberi velim. α Primo,
114쪽
6 Psti scipio RuM PHILOSOPHI EXI. Primo quia nondum certi sumus, quantum a nobis dixi stent stella fixae, nec positimus eas fingere tam remotas,
. a sa Ut hoc phaenomeni repugnet, ne simus contentiauppo- μγρὴμ neres ta esse sit a Saturnum , ut vulgo Omnes admit-
insanies tunt, sed libertatem sumam liquantumlibet altiores existimandi. Si cnim carum altitudinem, cum distantiis hic supra terram nobis notiS Vellemu comparare, illa, quae jam iis ab omnibus conceditur, non esic nimus incredibilis quam quaevis major si vero ad Dei creatoris ona ii potentiam respiciamus, nulla potest cogitari tam magna, ut ideo sit minus credibilis quam quaevi minor Atque non tantum ad Planetarum, sed etiam ad Cometarum phaenomena commode X plicanda, maximum spatium inter illa. sphaeram Saturni ponendum esse, infriostendam.
XXI. Secundo, quia Sol in hoc convenit cum fixis, iums amma, quod lumen a se ipso emittat putemus eundem AE, Xm 'itiam in motu cum sanima 4 in situ cum fixis conveni- .miata. c. Nempe nihil quidem hic supra terram videmus csie . . , naobilius flamma; nam alia corpora, juxta quae posita Boisi L .ae est, nisi sint admodum solidad dura particulatim dii l. 'ρ- ρρο vi ac secum movet; sed tamen eius motus fit tantum se-
araro cundum parte , R tota migrare non solet ex uno loco in alium, nisi ab aliquo alio corpore, cui adhaereat, deseratur: qua ratione positimus tiam existimare Solem constare quidem ex materia valde suidad mobili quae omnes caelitii cum jacentis partes secum rapit; sed in hoc nihilominus stellas fixas imitari, quod non ex una coeli regione in aliam migret.
.,- diuque incongrua videri debet Solis cum samma com
115쪽
paratio luco quod nullam lammam hic Videamus quae flamma non conti inuo egeat alimento quod idem de Sole non ob servatur. Ex legibus enim naturae , non minus lamma, ita egeat quam quodvis aliud corpus ubi semel cxistit semper exi ' ' stere perseverat, nisi ab aliqua causa externa destruatur: sed quia constat materia quam maxime luidad mobili. assidue hic scipra terram a materia circumjacente disii patur; atque ideo eget alimento, non ut cadem quae ani cxistit conservetur sed tantum ut dum ipsa extinguitur, semper alia nova in ejus locum sublii tuatur Solem autem non ita destruunt partes coeli ci vicinae ideoque non ua eget alimento quo reparetur. Sed tamen etiam infra ostendetur, novam semper materiam in Solcm ingredi, aliam ex collabi. Hic ue notandum cst si Sol in situ non disserat a fixis, XXm. ipsas omnes in unius alicuJu spnaerae circumlerentia non λει, iis a
versari quemadmodum multi supponunt, quia ille in ea
dem ista sphaerae circumferentia cite non potcst Sed ut sis. Sol vastum quoddam circa se spatium habet, in quo nulla Stella fixa continetur cita singulae ix ab omnibus aliis valde remotae sie debent. Munae multo magis' i in aliae a nobis Ma Sole distare. Sic in hac figura si ii Sol, ire
erunt stellae fixae atque aliae innumerae suprad infra. ω ' ultra hujus sigurae planum, per omnes spatii dimensiones sparsae intelligentur.
117쪽
PARs TERTIA. 'Tertio, putandum cli non tanti in solis & Fixarum xxi sed totius tiam coeli materiami indamille si V l l ltu' i. dam quod jam vulgo omnes Astronomi concedunt, quia vident phaenomena Planetartim vix aliter posse cxplicari. XXV Sed in hoc multi mihi videntur errare quod fluiditatem ci , ,
caelo tribuentes. illud tanquam spatium plane
imaginentur , ita ut motibus quidem aliorum corporum intrista non instat, sed praeterea nullam habeat in ad ipsa se cum deserenda neque enim in rerum natura ullum tale vacuum esse potest , ac uidis omnibus hoc st communes, ut ideo tantum non rc sistant aliorum corporum Otibus quod in seipsis etiam habeant motum Et quia blamotus facile in omnes partes determinatur, jus cuin in unam aliquam partem est determinatus ne sario secum deserunt alia omnia corpora in se contenta quae a nulla causa externa retinentur , quant uni is ipsa sunt soli. dan quiescentia&dura ut ex ante dictis cst maniis stum. Quarto cum videamus Terram nullis columni fuit ut xxvitam . nullisque scinibus appensam sed circum quaque sui 'diltimo tantum coelo cinctam esse putemus quidem illam quiescere ac nullam habere propensionem ad motum, , quandoquidem ntillam advertimus sed nepta rem VS hoc d in obstares quo minus ab isto caelo d. stratur in Hiis motibus immota obisequat ut in navis nullis ventis nec cinis
impulsa nullisque anchoris alligata, o medio mari quid
scit cisi sorte aquae ingens moles occulto cursu delabens, ipsam secum serat.
Et quemadmodum caeteri plancta in hoc cum terra conveniunt, quod sui paci ci radios Oli rescctant, oiu.
118쪽
8o PR1Ncipio stuM PHILOSOPHO non immerito arbitrabimur illos ctiam in hoc ci miles esse, quod unusquisque quiescat in cacoeli regione in qua Versaturi quodque omnis variatio situs quae in illis obser-VatUr CX eo tantum procedat, quod Omnis materia coeli, quae illos continet. OUCatur. Hicque oportet corum meminisse quae de natura mo-- tus supra dicta sunt nempe illum quidem, si proprie o- rei veritat m, esse tantum transla-
moveri, tionem unius corporis ex Vicinia eorum corporum , quae
Lesbi . ipsam immediate contingunt,4 tanquam quiescentia spe-qμ mvis dantur, in viciniam aliorum sed saepe etiam ex usu vulgi
lium migrat, motum vocari & hoc sensu dici posse, can-ilcm rem codem tempore moveri ac non OVcri, prout ejus locum varie determinamus. Unde sequitur nullum in terra, nec etiam in aliis planetis, motum proprie dictum reperiri; quia non transferuntur cvicinia partium coeliquae illos immediate contingunt, quatenulistae parte caeli, ut immotae considerantur ad hoc enim deberent ab omnibus simul si ungi quod non sit;sed quia materia caeli suida est, nunc unae ex ejus particuliS,nunc asiae, a Planeta quem contingunt removentur, idque per motum qui illis tantum tribui debet non autem Planetae Quemadmodum partiales translationes aquae' aeris , quae in terrae superficie fiunt, non tribui solent ipsi terrae, sed illis aquae ct aeris partibus quae transferuntur. XXIX Motum autem sumendo juxta usum Vulgi dicendum
.... . Solemnii assed non nisi admodum incongrue idem de quamli, Terra dici potest. Vulgus enim a Terrae partibus, ut immobilibus
119쪽
PARs TERTIA. rmobilibus spectatis stellarum loca determinat hasque ea -- tenus moveri judicat, uatenus a locis ita determinatis , recedunt: quod commodum est ad usum vitae ideoque ra mtioni consentaneum. ii initiam omnes ab ineunte aetate
putavimus, Terram non esse globosam sed planam ct in ocaisse ubique idem sursum, R idem deorsum eosdemque
mundi cardines, Orientem Occidentem, Meridiem, Septentrionem quibus idcirco usi sumus ad reliquorum omnium corporum loca designanda. Sed ii quis Philosophus animadvertens terram clie globum in coelo suido Amobili contentum, Solem autem ritellas fixas cundem semper inter se situm servare, his utatur ut immotis ad illius locum determinandum, R ideo virmet ipsam moveri, absque ratione loquetur. Nam primo juxta philos phicum sensum locus determinari non debet per corpora valde remota. quales sunt fixae sed percontigua ejus quod dicitur moveri. Ac deinde juxta usum vulgi non est cur Fixa consideret ut immota , potius quam terram , nisi quod pulci ultra ipsas noni se ulla alia corpora a quibus separentur, quorum respecti dici possint moveri terra autem quiesceres, illo sensu quo dicit terram moveri respectu Fixarum . Atqui hoc putare a ratione cli alienum: cum cnim mens nostra sit talis naturae, ut nullos in mundo limites agnoscat, quisquis ad immensitatem Dei, sensuum nostrorum infirmitatem attendet, aequius esse judicabit suspicari ultra illas omnes stellas fixas quas videmus sorte si alia corpora, ad quae comparata terra
quiescere ipsae autem omnes simul moveri dici possint, quam suspicari nulla posse talia esse. Sic itaque sublato omni scrupulo de terrae motu, pute-
120쪽
81 PRINcipi o RuM PHILO sopit amor Area mus totam materiam coeli in qua Planctae vorsantur, in Q. Otam cujusdam vorticis, in cujus centro est Sol assidue gyrare ac jus partes Soli viciniores celerius movcri quam remotiores, Planetas' Omnes, e quorum numero est Terra, inter cassilem istius caelestis materis partes semper versari. Ex quo solo,rine ullis Machinamentis, omnia ipsorum phaenomen facillime intelligentur.Utinim in iis suminum locis, in quibus aqua in se ipsam contorta vorticem facit, si variae festucae illi aquae incumbant, videbimus ipsas simul cum ea deserri, & nonnullas etiam circa propria centra converti, io celerius integrum gyrum absolvere , quo centro Vorticis crunt viciniores & denique , quamvis semper motus circulares assectent, Vix tamen unquam circulos omnino persectos describeres, sed nonnihil in longitudinem xlatitudinem aberrare. Ita eadem omnia de Planctis absque ulla dissicultat postumus imaginari, per hoc unum cuncta corum phaenomena
cumjacens ita moveatur in easdem partes, nempe ab Oc aera idente per Meridiem versus Orientem, sive ab A per B Versus C supponendo polum Borealem supra hujus fgu
planum eminere, ut ea quae est circa Saturnum, impendat sere annos triginta ad eum per totum circulum , deserendum; a vero quae si circa Jovem, intra annos Izillum cum ejus asseclis deserat per circulum V: Si que Mars duobus annis, Terra cum Luna uno anno, nus octo mensibus,' Mercurius tribus, circuitus suos in circuli g, , , E materiacceli cos deserente, absol-