장음표시 사용
81쪽
PARs S rc UNDA. 'Deus siciat, ut corpus, quod vas aliquod replet inde auferatur . nullum aliud in ejus locuti succedat. Jam autem, ut errorem illum emendemus, consilerare oportet nullam quidem,si connexionem, inter vasd hoc vel illud corpus particulare quod inio continetur sedisse maximam ac omnino neces ariam, inter vatis siguram concavam' extentionem in genere sumptam quae in cacavitate obc contineri: Adeo ut non magis repugnet nos con cipere montem sine valle, quam intelligere istam cavitatem absque cxtensione in contenta, vel hanccxtens
non absque substantia quae si ex tonsa quia, ut saepe dictum est, nihili nulla potest esse cxtenso. Ac proinde si
quaeratur quid siet, sociis auserat omne corpus Quod in aliquo vase continetur, nullum aliud in ablati locum, nire permittat respondendum est vasis latera sibi invicem hoc ipso ore contigua cum cnim inter duo corpora nihil interjacet, necesse est ut se mutuo tangant ac manifeste repugnat ut distent, sue ut inter ipsa st distantia, Riamcnu illa distantiis nihil quia omnis distantia si modus extensionis. ideo sine substantia cxtensa cuc non potest.
Postquam sic advertimus substantiae corporcae naturam, inio tantum consistere, quod si res extensi ejusque tensoncm non esse diversam ab ea, quae spatio quantumvis inani tribui solet facile cognoscimus fieri non post ut si aliqua ejus pars plus spatii occupet una vice quam alia,scque aliter rarosiat, quam modo paullo ante xplicato vel ut plus si materiae, sue substantiae corporcae in vase
cum plumbo, vel auro, Vc alio quantumvis gravi ac duro corpore plenum est, quam cum acrem tantum continet, vacuumque existimatur quia partium materiae quantitas,
82쪽
η PR1NcrpIORUM PHILOSO III gquantitas, non pendet ab earum gravitate, aut duritie, sed a sola extensione quo semper in eodem vase est aequalis. XX. Cognoscimus etiam fieri non posse ut aliquae atomi, nis: ἡ sive materi: partes cx natura sua indivisibiles cxistant. st ημι Cum enim si quae sint, necessario debeant esse cxtensae, quantumvis parvae fingantur, positimus adhuc unamquamque cx ipsis in duas aut plures minores cogitatione dividere, ac proinde agnoscere esse divisibiles. Nihil enim possiimus cogitatione dividere, quin hoc ipso cognoscamus esse divisibile atque ideo, si judicaremus id ipsum, sic indivisibile udicium nostrum a cognitione discntiret. Quin etiam singamus, cum c sacere volui sic, ut aliqua materiae particula, in alias minores dividi non possit, non tamen illa proprie indivisibilis crit dicenda. Ut cicnimi secerit cani a nullis creaturis dividi posse, non certe sibi ipsi ejusdem dividenda facultatem potuit adimeres quia fieri plane non potest, ut propriam suam potentiam imminuat quemadmodum supra notatum est. Atque ideo absolute loquendo, illa divisibilis remanebit, quoniam ex
aeti Cognoscimus praeterea hunc mundum sive substantiae
Dem μ' corporeae universitatem , nullos extensionis suae fines ha-: bere. Ubicunque enim sine illos esse fingamus, semper ul- ς'f' tra ipsos aliqua spatia indefinite extensa , non modo imaginamur, sed etiam Vere imaginabilia, hoc est realia cite percipimus ac proinde etiam substantiam corpoream indesinite extensam in iis contineri. Quia, ut jam fuse Ostensum est , de ejus extensionis , quam in spatio qualicunque concipimus, eadem plane ostium idea substantiae cor
83쪽
PAR s SECUNDA . que Hincque etiam colligi facile potest , non aliam csie ma xxii teriam coeli quam terrae atque omninos mundi essent infiniti non posse non illos omnes X una ct cadem male ria constare nec proinde plures, sed unum tantum esse
posse quia perspiaue intelligimus illam materiam cujus in innatura in o solo consistit quod si substantia extensa 'omnia omnino spatia imaginabilia in quibus alii isti mundi
csse deberent, jam occupare nec ullius alterius materiae ideam in nobis reperim US. Materia itaque in toto universo una Riadem existit XX mutpote quς omnis per hoc unum tantum agnoscitur quod sit extensa omnes' proprietates quas in ea clare percipi mus, ad hoc unum reducuntur quod sit partibilis Mino
bilis secundum partes & proinde capax illarum omnium
assectionum , quas cccus partium motu sequi poli per i- - cipimus Partitio enim, quae sit sola cogitatione. nihil mu tat: sed omnis materiae variatio sue omnium citis formarum diversias pendet a motu . Quod passim ctiam a Philosophis videtur suisse animadversum quia dixerunt naturam si principium motus & quietis. Tunc enim per naturam intellexerunt id , per quod res omnes corporeae tales evadunt quales ipsas cita experimur. Motus autem, scilicet localis , neque nim ullus alius xxiv
sub cogitationem meam cadit; nec ideo etiam ullum a ta , ἡ
lium in rerum natura singendum puto motus, inquam, ut ' Σ.- vulgo sumitur , nihil aliud est quam actio, qua corpus aliquo ex uno loco i/ abummi rat. Ea idcirco, quemadmodum supra monuimus, candem rem codem tempore dici posse locum mutare ac non mutarinita cademittam dici potest moveriti non moveri.Ut qui sedet in navi, dum ea solvit et Q portu,
84쪽
s asscipso RuM PII Los O pHII portu, putat quidem se movcri, si respiciat ad littora, eaque ut immota consideret non autem si ad ipsam naVim, inter cujus partes eundem semper tum servat. Qitin eciam , quate u vulgo putamus in omni motu osi actionem, in quiete vero cestationem actionis, magis proprie tunc dicitur quiescere quam moveri, quia nullam in se Melionem sentit. xxv. Sed si non tam ex Vulgi usu quam circi veritate, Conscieremus, quid per motum debeat intelligi, ut aliqua cir sum determinata natura tribuatur idicor positamus esse tranflationem inura parto materi in He unim corporis,ex vis Dia e .rum corporum qiu illa immediate contingunt, o tanquam quiescemiaspectantur, noeiciniam n/-.Ubi per unum compus, sive unam partem materiar, intelligo id omne quod simul transfertur cis rursus hoc ipsum constar possit ex multis partibus, quae alios in se habeant motus Et dico esse transationem, non vim vel actionem qua transfert,
ut ostendam illum semper sic in mobili non in movente quia haec duo non satis accurate solent distingui acisieduntaxat ejus modum, non rem aliquam subsistentem, sciat figura est modus rei figuratae ac quies rei quiescen
, hi QS ppQROidi dum cst magno nos in hoc praejudicio
1dbhj,tis, is aborare , quod plus actionis ad motum requiri arbitremur,quiim ad quietem. Hocque ideo nobis ab ineunte ae-mbstiis late persuasmiis, quod corpus nostrum soleat moveri a nostra voluntate cujus intime conscii sumus 4 quiescerec hoc solo, quod terrae adhaereat per gravitatem, usus vim non sentimus. Et quidem quia ista gravitas, aliaeque plures causea nobis non animadverse, motibus, quos in membris
85쪽
PAR Srcu NDA. Tmembris nostris ciere volumus, resistunt, ei sciuntque ut fatigemur, putamus majore actione, sive majore vi opus esse ad motum ciendum , quam ad illum sistendum su mentes scilicet actionem, pro conatu illo quo utimur ad membra nostra, R illorum ope alia corpora permoVCnda. Quod tameni ejudicium acile cXuemus, si consideremus, non modo conatu nobis opus esse ad movenda corpora externa , sed saepe etiam ad corum motus sistendos, cum a gravitate aliave causa non sistuntur Ulixempli gratia non majori utimur actione ad navigium in aqua stagnanto quiescens impellendum . quam ad idem, cum movetur, subito retinendum vel certe non multo majori hinc nim demenda st aquae ab co sublevatae gravitas, xcjusdem lentor, a quibus paulatim sisti posset. Cum autem hic non agatur de illa actione quarunt et xxviiligitur cite in movente vel inco qui motum sistit sed de sola translatione, ac transationis absentia, sive quiete:ma-Ρ -- nisestum est hanc translationem extra corpus molumis se non posse, atque hoc corpus alio modo se habere cum otia transfertur; alio cum non transfertur, sive cum quiescit adeo ut motus inuic nihil aliud inio sint, quam duo diversi modi. Addidi praeterca, translationem serii Vicinia corpo xxviii. rum contiguorum in viciniam aliorum, non autem cxi no loco in alium quia ut supra explicui loci acceptio a z--ria est , ac pendet a nostra cogitatione sed cum perho rt, nisitum intelligimus cam trant lationem , quae sit c vicinia corporum contiguorum , quoniam una tantum corpora codem temporis momento cuidem mobilis contiguai
86쪽
separantur ab invicem, unum potius quam aliud mobe dii dicatur.
se postant, non possumus isti mobili plures motus eodem
tempore tribuere, sed unum tantum.
Addidi denique transationem illam fieri ex vicinia, non quorumlibet corporum contiguorum , sed corum un-ta at , qu tanquam quiescentia spectantur. Ipsa enim translatio si reciproca , nec potest intclligi corpus AB rano serri ex vicinia corporis CD, quin simul etiam intelligatur corpus CD, transscrri ex vicinia corporis A B Ac plane cadem vis Mactio requiriturix una parte atq; e altera. Quapropter si omnino propriam, R non ad aliud clatam naturam motui tribuere vellemus, cum duo corpora contigua unum in unam , aliud in aliam partem transeriantur, sicque a se mutuo separantur, tantundem motus in uno quam in altero osse diceremus. Sed hoc a communi loquendi usu nimium abhorreret cum cnim assueti simus stare in terra , camque ut quiescentem considerare, quamvis aliquas jus partes aliis minoribus corporibus contiguas, ab corum Vicinia transferri Videamus, non tamen ipsam ideo moveri putam US. Hujusque rei praecipua ratio est, quod motus intelligatur est totius corpori quod movetur, nec possit ita intelligi csse totius terrae, ob translationem quarundam ejus partium, ex Vicinia minorum
corporum quibus contiguae sunt; quoniam saepe plures ejusmodi translationes sibi mutuo contrarias, in ipsa licet advertere. Ut si corpus EFGH sit terra, supra ipsam codem tempore corpus B transferatur
87쪽
ab Eversus F, ac CD ab H versus G. quamvis hoc ipso
partes terrae corpori Assi contiguae, a B versus A trans se rantur, neque minor vel alterius natur actio in iis est debeat, ad illam translationem, quam in corpore Am, non ideo intelligimus terram moveri a B versus A sive ab Occidente versus Orientem quia pari ratione ob id quod c-jus partes corpori CD contiguae, transferantur a C versus D intelligendum sic cana ctiam in aliam partem moveri, nempe ab Oriente in Occidenterm quae duo inter se pugnant. Ita ergo ne nimium a communi .su loquendi recedamus non hic dicemus terram Ovcri sed sola corpora AB MCD atque ita de reliquis. Sed interim recordabimur, id omne quod reale est ac postivum in corporibus quae moventur, propter quod moveri dicuntur, reperiri tiam in aliis ipsorum contiguis, quae tamen ut quiestentia tantum spectantur. Etsi autem unumquodque corpus habeat tantum unum xxxi. motum sibi proprium, quoniam ab unis tantum corpori L minbus sibi contigui quiescentibus recedere intelligitur in . participare tamen etiam potest Maliis innumeris si non m periit pars aliorum corporum allos motus habentium. Ut i . si ι. si quis ambulans in navi horologium in per gestet, cushorologii rotulae unico tantum motu sibi proprio movebuntur sed participabunt cliam ex alio quatenus ad uncis homini ambulanti, unam cum illo materiae partem component, Rix alio quatenus crunt adjunctae navigio in mari suctuanti in ex alio quatenus adpunci ae ipsi mari δε denique alio quatenus adjunctae ipsi terrae, si quidem tota
terra moveatur omnesque hi motus revera crunt in ro
tulis istis; sed quia non facile tam multi simul intelligi iace
88쪽
PRINOIpIORUM PHILO sop III Retiam omnes agnosci possunt, sussiciet unicum illum,qui proprius est cujusque corporis, in ipso considerare. Cis, Ac praeterea ille unicus cujusque corporis motus, Ui i m ρ' ci proprius est instar plurium potest considerari ut cum
: 2 ,. . et circularem circa ipsarum axem alium rectum sc- unum est, cundum longitudinem viae per quam seruntur. Sed quod
tales motus non sint revera distincti patet CX eo,
quod unumquodque punctum corporis quod movetur, unam tantum aliquam lineam describat. Nec refert, quod ista linea saepe sit valde contorta, R ideo a pluribus diversis motibus genita videatur; quia possiimus imaginari codem modo, quamcunque lineam, etiam rectam, quae omnium simplicissima st cx infinitis diversis motibus ortam sic. Ut s linea AB seratur versus D in codem tempore punctum A seratur versus B, linc recta AD, quam hoc punctum Adescribet, non minus pendebit a duobus motibus rectis, ab A in B, ab AB in CD quam linea curva, quae a UOVikro-t puncto describitur, pendet a motu rectod circulari. Ac proinde quamvis saepe utile sit unum motum in plures partes hoc pacto distinguere, ad faciliorem ejus perceptionem, absolute tamen loquendo, unu tantum in unoquoque corpore est
,, esisti LX J0 Rutem , Jod supra suerit animadversum , loca stibis, Omnia corporibu plena esse, semperque casdem materiae: Q V libu locis coarquari sequitur nullum corpus D .i, alvi moVeri posse nisi per circulum, ita scilicet,ut aliud aliquod
89쪽
corpus ex loco quem ingreditur expellat, iocque rursus
aliud Sc aliud usque ad ultimum quod in locum a primo derelictum, codem cini oris momento, quo derelictus cst ingrediatur. Hocque facile intelligimus in circulo perfecto, quia videmus nullum vacuum, nullamque rarefactionem, aut condensationem requiri, ut pars circuli Amoveatur versus B modo codem lcmpore parsi moveatur versus C, Ciersus D ac D versus A. Sed idem intelligi ctiam potest in circulo non persecto. quantumlibet irregulari, modo advertatur. quo pacto omnes locorum inaequalitates , inaequali motuu cleritate possint compensari. Sic tota materia contenta in spatio EFGH, circulariter moveri potest absque ulla condensatione vel Vacuo ct codem tempore ejus pars quae est versuSE, ranssire versus G,ac a quς cst versus G transire versus E:modo tantum ut spatium in G supponitur siequadruplo latius quam in E ac duplo quam in F
H ita etiam quadruplo celerius moveatur in E quam
in G, ac duplo clcrius quam in F vel H Atque ita reli- a quis
90쪽
31 PstifcIpIORUM PHILOSOPHI Equis omnibus in locis motus celeritas angustiam loci Compenset Hoc enim pacto, in quovis determioato tempore tantundem materiae per unam istius circuli partem, quam per alteram transibit. Fatendum tamen est in motu isto aliquid operiri, quod sis sequi mens quidem nostra percipit esse verum, sed tamen, quo
ma eria in particulas revera in H Mas
pacto fiat non comprehendit, nempe divisionem quarUndam particularum materiae in infinitum sive indefinitam, atque in tot partes, ut nullam cogitatione determinareqv mvis ea possimus tam cxiguam, quin intelligamus ipsam in alias b, adhuc minores,cipsa esse divisam Fieri cnim non potest, ρ si ut maioria quae jam implet spatium G, succcssive impleat omnia spatia innumeris gradibus minora, quae sunt inter G RI; nisi aliqua ejus pars, ad innumerabiles illorum spatiorum mensuras figuram suam accommodet quod ut sat necesse est omnes imaginabiles ejus particulas, quae sunt revera innumerae, a se mutuo aliquantulum removeri,& talis quantulacunque remotio, vera diviso est. Notandum autem me hic non loqui de tota materia, sed tantum de aliqua usparte. Quamvis enim sup
jus partes csi in G, tantae latitudinis, quantae est spatium E itemque etiam plures alias minores, quae a neant indivisae;nihilominus intelligi pol est ea moVeri circulariter Versus ,
modo quaedam aliae ipsis admistae sint, quae se quomodolibet