장음표시 사용
131쪽
positione sit timendum. XLVI M. Itaque ut naturae legum cssicacitatem in proposta hypothesi ostendere incipiamus,conssiderandum et illa par Mai.
ticulas, in quas totam hujus mundi materiam initio dixi
sani suisse supponimus, non potuisse quidem initio sie ihi th sphaericas, quia plures globuli simul juncti spatium continuum non replent; sed cujuscunque figurae tunc suerint, eas non potuisse successu temporis non fieri rotundas, quandoquidem varios habuerunt motus circularcs. Cum cnim in principio satis magna vi motae fuerint, ut unae ab aliis sejungerentur,cadem illa vis persevcrans, haud dubie satis magna etiam suit, ad carum omnes angulos, dum sibi mutuo postea occurrerunt , atterendos ad hoc cnim non tanta, quam ad illud requirebatur. Et cx hoc
lo quod alicujus corporis anguli sic atterantur, facile intelligimus illud tandem fieri rotundum quia hoc in loco nomen anguli, ad omne id, quod in tali corpore ultra guram sphaericam prominet, est cxtende
Cum autem nullibi spatia omni corpore vacua esse pos δ
sint cumque rotundae illae materiae particulae simul junctς, ---: perexigua quaedam intervalla circa se relinquant necesse ' est ista intervalla quibusdam aliis materiae ramentis mi ma- nutissimis, figuras ad ipsi implenda aptas habcntibus, casque pro ratione loci occupandi perpetuo mutantibus, impleri. Nempe dum carum materiae particularum, quae sunt rotundo anguli paulatim atteruntur id quod ex ipsis eraditur adeo est minutum, ' tantam celeritatem acquirit, ut sola vi sui motus in ramenta innumerabilia divida-M 3 tur;
132쪽
9 Paisci pro RUM PHILOs Op Η tur; sicque impleat omnes angulos , quos aliae materiae particulae subingredi non possiunt. nis sue Notandum enim est , quo minora sunt ista particula rum ii rum ramenta, eo facilius moveri, atquc in alia ad. .uti At Duc minutiora comminui posse: Quia quo minora, eo plusiim ivi habent supersciet, pro ratione suae molis occurrunt aliis corporibus secundum superficiem dividuntur vero secundum molem. i. bis . Notandum etiam est ipsa multo celerius agitari, quam: et teri particulas, a quibus tamen suam agitationem acquirunt: quia dum hae per rectas ct patentes vias ieruntur, expellunt ista per obliquas Rangustas. Eadem ratione, qua videmus, solle, quamvis lente claudatur aerem tamen valde celeriter inredi, propter angustiam viae per quam transit Jamque supra demonstratum est aliquata materiae portionem celerrime moveri, ac in pares cipsa indefinitas dividi debere, ut varii motus circulares' inaequales , sine rarefactione vel vacuo fieri possint nec ulla alia praeter hanc ad id apta reperitures 'm 'qV duo habemus genera materiae valde divera
Q Unx P est illius, quae tantam vim habet aestationis, ut aliis corporibus occurrendo, in minutias indesi nitae parVitatis dividatur, &s stura siti,
unaque paulo post inveniemus, constans pam
133쪽
PAR TERTIA. v tibus vel magis crassis, vel figuras minus ad motum aptas habentibus. Et ex his tribus omnia hujus mundi aspectabilis corpora componi ostendemus: Nempe Solem & Stellas fixas ex primo coelos ex secundo, Rucr-ram cum I anctis cometis ex tertio. Cum cnim Sol Fixae lumenix se omittant; coeli illud transmittant;Terra, Planetae ac Cometae remittant triplicem hanc disserentiam in aspectum incurrentem, non male ad tria cle
Non male etiam omnem materiam n spatio II com Liri prehensam, quae gyrat circa centrum S pro primo coelo sumemus & omnem illam quae circa centra F, f innume rabiles alios vortices componit, pro secundo Et cnique quidquid ultra illos duos coelos reperitur, pro tertio Existimamusque hoc tertium, respectu secundi esse immen viis sim
sum δε secundum respectu primi permagnum. Sed tertiis coeli consideratio non est hujus loci; quia nullo modo a nobis spectari potest in hac vita, ct de mundo tantum
aspectabili tractamus Vortices autem quorum centras fomnes simul pro uno tantum coelo numeramus quia sub una Meadem ratione a nobis considerantur Sed vorticem S licet hic non appareat ab aliis diversu , pro peculiari tamen coelo quidem omnium primo sumimus: quia Terram habitationem nostram paulo post in illo inveniemus, ideoque multo plura in ipso habebimus spe ctanda quam in reliquis in nomina rebus non propter ipsas, sed tantum ad nostras de iis cogitationes explicandas imponere solemus. I V.
Crevit autem initio paulatim materia primi elementi ex eo quod particulae secundi, assiduo motu se rivi m
135쪽
magis ac magis attererent; cumque major ejus quantitas fuit in univcrso, quam necesse crat ad implenda exigua illa spatia, quae inter particula sphaericas secundi clementi sibi mutuo incumbentes reperiuntur, quidquid cum residui suit postquam spatia ista impleta sunt,ad centra S, F, f, confluxit ibique corpora quaedam sphaerica suidistima
composuit nempe Solem in centro S ac Stellas fixas in aliis centris. Postquam cnim particulae secundi clementi filerunt magis attritae, minus spatii occuparunt quam prius, nec ideo ad centra usque se cxtenderunt, sed ab iis aequaliter omni ex parte recedentes, loca ibi sphaerica c- liquerunt, a materia primi clementi cx omnibus circum-jacentibus locis eo assiliente, replenda. Ea enim caelex Naturae, ut corpora omnia quae in Or LV.
bem aguntur, quantum in se est, a centris sui motus rece. 'dant. Atque hic illam vim,qua sic globuli secundi clementi, nec non otiam materia primi circa centra Si congregata, recedere conantur ab istis centris, quam potero accuratissime explicabo: In ea cnim sola lucem consistere infra ostendetur Rab ipsius cognitione multa alia dependent. IVi Cum dico globulos secundi clementi recedere Onari iis . a centris circa quae Vertuntur, non putandum cst idcirco me illis aliquam cogitationem uingere, ex qua procedat Miminia
iste conatus sed tantum ipsos ita esse sitos, ct ad motum C . .
incitatos, ut revera sint ob versus ituri,s a nulla alia causa 'il. impediantur. Ouia vcro frequenter , multae causae diversae agunti mul in idem corpus, atque unae aliarum cuccius impe-driis se,
diunt, prout ad has vel illas respicimus, dicere possumus, ipsum Du.
136쪽
98 PgiscipIORUM PHILO sopIta Ripsum codem tempore tenctere sve ire conari, versus diversis partes. Ut exempli causa, lapis A, in funda E A, circa centrum Drotatus, tendit quidem ab A versus B, si omnes causae quae concurrunt ad ejus motum determinandum, simul spectentu quia revera co-versus sertur; Sciis respiciamus ad solam vim motus quae in ipso est, dicemus ibium cum est in puncto A. tendore versus C, juxta legem
motus supra expositam ponentes scilicet incana Acisse rectam, quae tangit circulum in puncto A. Si enim lapis essenda egrederetur, eo temporis momento, qUo Veniendo ex L pervenit ad punctum A, revera pergeret ab A Versu SC, non Versus B ac quamvis unda hunc flectum impediat, non tamen impedit conatum. Si denique non respiciamus ad totam istam vim motus, sed tantum ad illam ejus
137쪽
PARs TERTIA. 99 ejus partem quae assenda impeditur, cana scilicet distinguentes ab alia ejus parte quae sortitur suum csiectum, dicemus hunc lapidem dum cst in puncto A, tendere tantum versus D sive recedere conari a centro E secundum lineam rectam EA D. Quod ut clare intelligatur, conseramus motum quo lapis in puncto A existens ferretur versus C. si a nulla aliavi impediretur, cum motu quo formica in codem puncto A existens, moveretur cliam versus C, si linea L csiet
ea νυχι euiariter moventur. conentur receiure a centrosus motus.
baculus, supra quem recta incederet ab A versusa, dum interim ipse baculus verteretur circa centrum E aes usdem baculi punctum A, describeret circulum ABF cssentque hi duo motus ita inter se contemperati, ut sormica perveniret ad cum baculus csic in C, ct a lacum baculus sici in G, atque ita ipsa semper cxisterct in incarecta AC G. Ac deinde conseramus t iamiam vim, qua idc m
138쪽
ro PRINOIpIo Ru PHILosopΗIA idem lapis, actus in funda secundum lineam circularem ABF recedere conatur a centro E secundum lineas re
FG, cum cona tu qui rem,nerct in formica,si vinculo vel
glutino aliquo detineretur in puncto A, supra baculum Y, dum interim iste baculus eam deserret circa Centrum L, per lineam circularem ABF, ac ipsa totis viribus conareturire versus Y atque ita recederea centro E secundum incas
rectas in Y EBY &smilcS. Scio quidem motum istius formicae soroinitio tardissimum, atque de ejus conatum, si tantum ad principium
139쪽
naotiis reseratur, non videri magnum tale posse atqui profecto non plane nullus est, Milum sertiturissectum augetur, adeo ut motus ex eo proveniens satis celerisse possit.Nam ut adhuc alio utamur exemplo, si E Y sit canalis, in quo globulus A contineatur, primo quidem
iste canalis agetur in gyrtam, circa centrum L, glo- bulus A motu tantum tardissimo progredietur Versus sed secundo monacnto paulo celerius inccdet: priorem enim vim retinebit, ac praetcrea novam acquireta novo conatu recedendi a centro E quia quandiu durat motus circularis , tamdiu ille conatus durat, ' quasi renovatur singulis momentis. Atque hoc experientia confirmat; si nim canalis ΕΥ, valde celeriter agatur circa centrum L, brevi globulus in coixistens,ab A ad Y perveniet. Idemque etiam experimur instanda quo celerius enim lapis in ca rotatur, O magis lanis intenditur; atque ista tensio, a sola vi qua lapis recedere conatur a centro sui motus exorta,cxhibet nobis istius vis quantitatem.
Quod vero hic de lapide in funda, vel deitobulo in ca ιδ
nati circa centrum L rotato, dictum est, facile intelligitur natum codem modo, de omnibus globulis secundi elementi quod nempe unusquisque satis magna vi recedere conca -- tur, a centro Vorticis in quo gyratur retinetur enim hinc
inde ab aliis globulis circum postis, non aliter quam lapis a funda Sed praeterea ista vis in illis multum augetur, cx 3 co
140쪽
pora Solis O, Fixarum simirotonia.
ior PgrescrpIORUM PIO Losop IIII co quoi superiores ab inscrioribus, Rim vos simul a materia primi clementi, in centro cujusque vortici congregata, premantur. Ac primo quidem , Ut accurate omnia distinguantur , de solis istis globulis hic agemus media linateriam primi clementi magis attendemus, quam si spatia omnia, quί ab illa occupantur, Vacua essent, hoc est, quam si plena sient materia , quae aliorum corporum motu nullo modo juvaret, nec impediret. Nullam enim aliam csse posse spatii vacui veram deam, ex antedictis est manifestum. Cum globuli omnes qui volvuntur circa S , in vortice AEI, conentur recedere ab
ut jam demonstratum est, satis patet illos qui sunt in linea rcctari A premere se
SE, promere se Versu SI, atque ita de caeteris: Adeo ut, non sint satis multi ad oc- cupandum omne spatium inter , ct circumferentiam LI AEI, totum id quod non occupant relinquatur cr-sus S. Et quoniam ii qui si, mutuo incumbunt, exempli causa, ii qui sunt in linea recta SE.)non omnes instar baculi Vertuntur, sed uiri citius alii arctius circuitum suum absolvunt ut infra susus cxponetur, spatium quod relinquunt Versus S, non potest non esie rotundum. Et senim