Renati Des-Cartes Principia philosophiae

151쪽

PAR TERTIA. II 3tem sui motus , impedit ne usque acleo evagentur, ut ad perveniant. Quod dein non habet locum in materia primi clementi etsi enim in hoc consent at cum partici lis secundi quod simul cum ipsis gyrando, recedere conetur a centris vorticum in quibus continetur in eo tamen maxime discntit, quod non opus sit ut quidquam de sua coleritate remittat, cum ab istis centris recedit, quia ubique sere aequales invenit vias . ad motus suos continuandos; nempe in angustiis angulorum, qui globulis secundi elementi non implentur. Quamobrem non dubium est, quin materia ista primi clementi, continuo suat versus S, per partes polis xx vicinas , non modo ex vorticibus K ML seditiam ex pluribus aliis, qui non exhibentur in hac figura; quia non omnes ini cm plano sunt intelligendi, nec verum corum situm, nec magnitudinem, nec

numerum possum determinare. Non etiam dubium est, quin cadem materia culuat ex S, versus vortices Od C. acitiam versus plures sed quorum nec stum, nec magni, redinem, nec numerum definio Ut nequc definio an ea dem illa materia rex Od C statim revertatur ad K MI an potius digrediatur ad multos alios vortices , a prim coelo remotiores, antequam circulum sui motus absol

vat.

Sed paulo diligentius cst consilerandum quomodo ipsa LXXII-

moveatur in patioue g. Nempe illa ejus pars quae venit,bisaiis,

ab A recta pergit usque ad , ubi globulis secundi te menti occurrens, illos Versus B propellit; eodemque modo II mi. alia pars quae venit a B, recta pergit usque ad , ubi occurrit globulis secundi clementi, quos repellit versus A Et statim tam quae est versus quam quae versu sfrcflectitur in

153쪽

PARs TERTIA IIS

in omnes partes versus cclipticam g omnesque globulos secundi clementi circumjacentes, aequaliter pellit ac denique per meatus, qui sunt inter istos globulos circa cclipticam eg versus M MY clabitur. Praetcrea dum ista materia primi clementi, proprio motu sic recta sertur, ab Ad B versus f&s, serturitiam circulariter motu totius vorticis circa axem AB adeo ut singula ejus ramenta lineas spirales, sive in modum cochleae contortas, dest ibant;quae spirales postea, cum ad i&j pervenerunt, inde utrimque resectuntur versus cclipticam eg Et quia sp tium e g, majus est quam meatus, per quos materia

primi elementi in illud ingreditur, vel ex ipso egreditur, idcirco semper ibi aliqua ejus materis pars manet, corpusque suidissimum componit, quod perpetu circa axem fise ipsum rotat. Notandumque est in primis hoc corpus sphaericum esse

debere. Quamvis enim ob inaequalitatem Vorticum, non Dia ualii

putandum sit, omnino aequalem copiam materiae primi e 'lementi summitti versus S, a vorticibus vicinis unius poli, si atque a vicinis alterius nec etiam istos vortices ita esse λtos , ut materiam illam in partes dirceia oppositas mittant; nec alios vortices, primum coelum versus ejus cclipticam tangentes certum aliquem ipsius circulum,qui pro ecliptica sumi possit, codem modo respicere, materiamque cx S, per omnes partes istius circuli, aliasque ipsi vicinas egredientem, pari facilitate in se admittere: Non , men inde ullae inaequalitates in figura Solis argui possunt, sed tantum in diis situ , motud quantitate. Nempe si vis materiae primi clementi, venientis a polo A versus S major si quam venientis a polossi, illa quidem materia priusi

2 quam

155쪽

PAR ERTIA. II quam alterius occursu repelli possit, longius progredietur versus B, quam ha altera versus A sed ita longius progrediendo ejus vis minuetur; ac juxta leges naturae, sentinuo tandem ambae repellent illo in loco, in quo carum vires crunt inter se plane aequales, atque ibi corpus Solis constituent: quod proinde remotius crit a polo A, quania polo B. Sed non majori vi pellentur globuli secundi clementi in ejus circumscrentiae parte d quam in parte , nec ideo circumferentia ista minus crit rotunda. Item si in teria primi clementi, facilius egrediatur c versus O, quam versus C, illic scilicet liberius spatium inveniendo hoc ipso corpus S nonnihil accedet versus O. R isto accessu spatium interjectum minuendo, ibi tandem sistetur, ubi vis erit utrimque aequalis Atque ita, quamvis ad solos quatuor vortices respiceremus, modo tantum cos supponamus cse inter se inaequales, inde sequitur, Solem S, nc in spatio medio inter δή, nec etiam in medio inter L Mille debere. Majorque adhuc in ejus situ intequalitas, potest intelligi ex eo, quod alii plures vortices

ipsum circumstent. Praeterea si materia primi elementi, veniensi vortici-LXXIV bus cni non secundum lineas tam rectas seratur ver i inosus, . quam Versus alias aliquas partes cxempli causa, με in t 'quae venit ex K versus , quae autem ex L versus g. hinc fiet ut potis 4 circa quas tota Solis materia vertetur,non

siit in lineis rectis aridi ad S ductis, sed Australis sal quanto magis versus e accedat, ct Borealis dic us . Item si linea recta S , per quam materia primi clementi, Deillime greditur ab S versus C, transeat per punctum circumserentiae Icd, vicinius puncto quam punctos au

157쪽

snea S Y per quam ista materia praecipue tendit ab Sic sus O transeat per punctum circumferentiae d. vicinius

puncto quam puncto hinc fiet ut e Solis ecliptica sive

planum in quo movetur illa ejus materia, quae maximum circulum dcscribit, paulo magis inclinetur a partee, Versus polum squam versus polumf sed tamen non tantum quam linea recta SN; atque cx parte g. magis inclinetur versus quam versus f sed etiam non tantum quam recta Sa. Unde sequetur axem, circa quem tota Solis materia vertitur,4 cujus extremitates sunt poli non osse lineam accurate rei iam sed nonnihil curvam sive inflexam: materiamque istam aliquanto celerius gyrare inter e &vel interf& . quam inter edf, vel d&g ac serieitiam. non omnino aequali celeritate gyrare inter edit, atque interf&g. Quod tamen non potest impedire, ne ipsius corpus sit xx V. quam proxime rotundum quia interim alius ejus motus se et Ia polis versus eclipticam , inaequalitates istas compensat. --ο Eademque ratione,qua videmus ampullam vitream ex eo lo fieri rotundam quod aer in ejus materiam igne liquc- fictam, per tubum ferreum immittatur quia nempe iste aer, non majori vi ab ampullae oriscio in jus sendum tendit, quam inde in omnes alias partes resectitur, aeque facile illas omnes pellit Ita materia primi clementi, corpus Solis per ejus polos ingressa, ct t omnes globulos secundi clementi circumjacentes, aequaliter undequaque repellere non minus illos in quos oblique tantum resectitur quam illos in quos directe impingit. Notandum deinde matcriam istam primi lcmenti. xxvι

quamdiu versatur inter globulo secundi, habere quidem ' 'a

motum

159쪽

Cana' , ac circularem circa polos toti coelo AMBY vosi

communem sed praeterea etiam maximam ct praecipuam

partem suae agitationis impendere, in minutiarum suarum figuris assidue mutandis , ut omnes exiguos angulos per quos transi accurate possit implere Unde sit, ut ejus vis valde divise debilior sit ac singulae jus minutiae motibus globulorum secundi clementi tibi vicinorum obsequantur, semperque paratarint ad exeundum ex illis angustiis, in quibus ad tam obliquos motus coguntur, atque ad rota pergendum versus quascunque partes Eam autem materiam quae est in corpore Solis coacervata, valde multum virium ibi habere, propter consensum suarum omnium partium in eosdem celerrimos motus omnesque illas suas viros impendere, in globulis siccundi clamenti circumjacciatibus hinc inde propellendis. Atque cx bis potest intelligi, quantum materia primi 'vi clementi conserat ad illam actionem, in qua lucem con ae . sistere ante monuimus in quomodo illa actio non modo q' ρ Versus cclipticam seditiam versus polos in omnes parte se dissundat. Nam primo si putemus est aliquod spatium in Id lo a materia primi clementi repletum in tamen a se ti magnum ad unum aut plures ex globulis secundi re Epicndos, non dubium cst quin unod codem temporis nomento, globuli omnes contenti in cono I f., jussus est concavum licin sphaerium e versus illud acce

dant.

Iamque id sipra ostensum est de globulis contentis in

triangulo, cujus aris erat semicirculus eclipticae solaris, io, o

quamvis nondum ulla actio primi clementi spectaretur: e sed t.