장음표시 사용
241쪽
PAR Q UARTA. zzῖ nec etiam premantur singulae partes sundi nisi a totidem guttis, quot ipsis perpendiculariter incumbunt. Nam CX- cmpli caussa, in vase ABC, aquae gutta i non premitur ab alii Σ3 supra ipsam exsistentibus, quia si hae deorsum serrentur, deberent aliae guttae 6
aut similes in carum locum ascendere; tuae,cum sint aeque graves, illarum
desectasiam impediunt. Hae autem guttae Junctis viribus premunt partem flandi B quia si cisciant ut descendat defccndentitiam ipsae, ac in carum locum partos aeris 89. quae sunt ipsis leviores, ascendent. Sed candem vasis partem B, non plures guttae premunt quam haei 13 vel aliae ipsis aequi pollentes quia eo temporis momento quo haec pars B potest descender non plures eam sequi possunt. Atque hinc innumera experimenta circa corporum gravitatem, Vel potius si sic loqui licet, gravitationem quae male philosophantibus mira videntur per-sacile cst cxplicare. Notandum denique, quamvisjprticulae materiae coele xxvi sis codcin tempore multis diversis motibus cieantur, o G tu
in res tamen carum actiones ua stimul conlpi ire ac tan- ---. .
quam in aequipondio consistere, unasque aliis opponi ut cx hoc solo quod torrae moles objectu suo carum motibus , . adversetur, quaquaversus aequaliter propendeant ad se ab iis vicinia, ct tanquam ab ejus centro, removendas nisi sorte aliqua exterior causa, diversit alcin hac in re consti
242쪽
tuat. Talesque aliquot causi positant cxcogitari;sed an ear uia Tectas sit tantus, ut sensu deprehendatur, nondum mihi compertum est Uis luna in is, quitenus a Sole ac stellis in omnes caeli
partes se diffundit am satis suprafuit explicata superest: tantum ut hic notemus ejus radios a Sole delapsos, Ter
p Miristi rae particulas diversimode agitare. Quippe quamvis in se spectata, nihil aliud sit quam pressio quaedam, quae sit secundum lineas rectas, Sole in Terram extensas quia tamen ista pressio, non aequaliter omnibus particulis tertii elementi, quae supremam terrae regionem componunt, sed nunc unis, nunc aliis, ac etiam, nunc uni ejusdem particulae extremitati, nunc alteri applicatur facile potest intelligi, quo pacto ex ipsa variae motiones in particulis istis cxcitentur. EXempli caussa, si AB sit una ex particulis tertii clementi, supremam terrae regionem componentibus, qu incumbat alteri particuis C, atque inter ipsam & Solem aliae multae interjaceant, Ut DEF hae interjacente nunc impedient, ne radii Solis G G,
premant extremitatem B, non autem ne premant A sicque cxtremitas deprimetur, atque alia' 1 tolletur. Et quia illae particula assidue stum mutant, paullo post opponentur radiis Solis tendentibus versus A non autem aliis tendentibus versus B; sicque cxtremitas A rursus attolletur, i deprimetur. Quod idem in omnibus terr particulis, ad quas Solis radii pertingunt,
243쪽
Haec autem particularum terrcstrium agitatio, sive or XXIX. tis a lumine, sive ab alia quavis caussa calor Vocatur; praesertim cum est major solito in movet sensum caloris enim denominatio ad sensum tactus refertur. Otandum que est unamquamque ex particulis terretiribus sic a Wita toti m 'e
tam perleverare pollea in suo motu juxta leges naturae, donec ab aliqua alia caussa sistatur atque ideo calorem alumine ortum , semper aliquamdiu post sublatum lumen
Notandum praeterea particulas terrcstres, a radiis So XXX. lis sic impulsas, alias sibi vicinas, ad quas isti radii non per veniunt, agitare hasque rursus alios, S sic consequenter. M om μ' Cumque semper tota Terrae medietas a Sole illustretur tot ejusmodi particulas simul commoveri, ut quamvis lumen in prima opaca supersicie subsistat calor tamen ab cogenitus , usque ad intimas parces mediae terrae regionis debeat pervenire. Notandiim denique istas particula terrestres, cum a XX XI.
calore plus solito agitantur, in tam angusto spatio vulgo
non poli contineri, quam cum quiescunt, vel minus o mnior Vciatur; quia figuras habent irregulares quae minus loc 'se' 'occupant,cum certo aliquo modo junci quiescunt quam cum assiduo motu disjunguntur. Unde fit, ut calor omnia sere corpora terrestria rarefaciat, sed una magis, alia minus pro vario istud figura particularum, ex quibus constant.
His variis actionibus animadverss, s rursus considerea XXX tr. mus Terram,jam primum ad viciniam Solis accedentem
244쪽
αοφ 'sti scipio Ruu ii iam si I IIT, in cujus suprema regio constat particulis tertii clementi, mutuo non firmiter annexis, quibus immisti sunt glo-ὰ. m. buli coelestes, aliquanto minores iis, qui res criuntur in ea coeli parte per quam transi, vel etiam in ca ad quam c-sa. nit, facile intelligemus minores istos globulos, majusculis qui' in circumplectuntur loca sua relinquere;hosque majusculos in illa cum impetu ruentes, in multas tertii clementi particulas impingere, praesertim in crassiores, ipsa que infra caeteras detrudere, juvante etiam ad hoc vi gravitatis;atque ita ossiccre ut istae crassiores infra caeteras depulsae figurasque habentes irregularcs4 varias, arctius inter se nectantur quam superiores,'motus globulorum caelestium ni rumpant. Quo sit, ut suprema Terrae re-
gio, qualis hic exhibetur: vorsus A in duo corpora valde civersa distinguatur, qualia exhibentur versus B ctae, quorum
245쪽
PAR QUARTA. OTrum superius B est rarum , uidum tellucidum inserius autem C cst aliquatenus densum, durum Mopa
Deinde ex eo quod cxistimemus corpus , a corpor UI
B distinctum fuisse per hoc solum quod ejus partes a glo
bulis coelestibus deorsum prosiae sibi invicem adhaererent, intelligemus etiam aliud adhuc corpus, quale est D inter asumma ista duo debere postea generari. Etenim figurae particula ' rum tertii clementi cx quibus constant corpora Ad C, admodum variae sunt, ut supra notatum est, ipsasquc hic in tria praecipua genera licet distinguere. Nempe quaedam sunt in varia quasi brachia divisae, atque hinc inde expansetanquam rami arborum, alia id genus; atque hae sunt, tissimum qu a materia coelesti deorsum cxpulis sibi mutuo adhaerescunt in corpus C componunt. Aliae sunt solidiores figurasque habent, non quidem omnes globi vel cubi seditiam cujuslibet ruderis angulosi atque hae s majusculae sunt, infra taeteras vi gravitatis descendunt; si autem sint minusculae, manent prioribus immistae, occupantque intervalla quae ab ipsis relinquuntur. Aliae denique sunt oblongae ac ramis destitutae, instar bacillorum atque hae prioribus etiam se interscrunt, cum satis magna inter ipsas intervalla reperiunt, sed non illis facile annectun
Quibus animadversis rationi consentaneum est ut cre xxxiv. damus, cum primum particulae ramosae corporis C sbi mutuo coeperunt implicari, plerasque cx oblongis suisse' iis
ipsis interjectas, easque postea dum ramosa illae magis S a
magis presta, paullatim arctius jungebantur, supra ipsas ascendisse versus D, atque ibi simul congrcgatas suisse, in
246쪽
1Ο isti N cIpIORUM PHILOSOPHIAE corpus a luobus aliis Bdc valde diversum Eadem ratibne, qua videmus in paludos locis terram calcando, aquam ex ea exprimi, quae postea ipsus supersciem tegit.Nec dubium etiam, quin interim alie plures ex corporem delapsae snt, quae duorum inferiorum corporum Ccti molem auXerunt.
,2 2 Rmyi autem initio , non solae ista particulte oblona
gae ramos interjectae fuerint, sed aliae etiam, que tanquam rudera aut stagmenta lapidum Blide crant, notandum ta- ρι .Ebvii men has solidiores, non tam facile supra ramosas ascendisse, quam illas oblongat vel, si quae ascenderint, facilius postea infra ipsas rursus destendisse oblongae enim, caeteris paribus, plus laabent superficiei pro ratione sue molis; atque ideo a materia coelesti per meatus corporis fluente, facilius expelluntur &postquam ad D pervenerunt,
247쪽
PAR QUARTA. O ibi transversm jacentes supra supersciomistius corporis C, non facile meatibus occurrunt, per quos in ipsum regredi positiat. Sic itaque multae oblongae particulae torti clementi XXXVIIersus D congregatae sunt & quamvis initio non fuerint inter se persecte aequales, nec similes, hoc tamen commu
ne habuerunt, quod nec sibi mutuo, nec aliis criti cle
menti particulis facile possent adhaerere, quodq; a mate- - Hic est ipsas circumsuente moverentur propter hanccnim proprietatem a corpore C excesserunt, atque in D sunt simul collectae; cumque ibi materia coelestis assidue circa illas suat citaciatque ut variis motibus cieantur, una in aliarum loca transmigrent, successu temporis seri debuerunt ae vcs, ct cretes, inuam proxime inter se aequales, atque ad duas tantum species reduci. cmpe quae suerunt satis tenues, ut ab illo solo impetu , quo amateria coelesti agebantur secti possent, circa alias paullo crassiores, quaeri secti non poterant, convolutae, ipsas secum detulerunt. Atque hae duae particularum species se-xilium scilicet atque inflexilium, sic junctae facilius persevcrarunt in suo motu quam silae sexiles, vel solae in sexi-lcs potuissent unde factum est ut ambae in corporeo remanserint atque etiam ut illa quae initio circa alias secti potuerunt, postea successu temporis, assiduo usu se insectendi magis magis sexiles redderentur, fierentque instar anguillarum aut brevium funiculorum aliae autem, cum nunquam seci rentur, sequam ante exilitatem habuerint, cam paullatim amitterent, ac telorum instar rigidae manerent.
Praeterca putandum cst corpus , prius distingui cce VI i
248쪽
pisse a duobus aliis Bd C, quam haec duo perfecte se , 'inata esidiat, hoc est, priusquam C esset tam durum ut non Darii diti amplius possent ejus particulae arctius connecti, Ransea ' rius expelli a motu materiae caelestis ac priusquam particulae corporis B ita essent omnes ordinatae, ut isti materiae
coelesti faciles aequales vias undique circa se reberent rideoque postea multas particulas tertii clementi, suis eadhuc a corporei versus C expulsas Atque hae particulaesi solidiores fuerint iis quae congregata erant in D, infra ipsa descendentes corpori se adbunxerunt, ac prodi-Versa ratione suarum figurarum , vel in ejus supersciemanserunt, vel infra ipsam penetrarunt: sicque hoc unum corpus C in plura alia divisum cst otiam sortem aliqua sua regione totum suidum evasit, iis particu
lis ibi congregatis , quarum figurae impediebant notabim ut ub
249쪽
Ubi autem etiam particulae,minus solidae iis quς corpus D componebant, exi deorsum lapsae sunt, haeserunt in superficie hujus corporis D a quia pleraeque cx ipsis sue
runt ramosς, paullatim sibi mutuo annexae corpus durum E a duobus Bin D, quae sunt suida, valde diversum, composuerunt. Atque hoc corpus E, initio admodum tenuecrat,instar crust vel corticis superficiem corporis D contegentis sed cum tempore crassius evast, novis particulis c corporem se illi adjungentibus4 nec non otiami D, quia cum reliquis ejusdem corporis D plane similes non essent, motu globulorum coelestium cxpellebantur, ut mox dicam. Et quia ille particulae aliter disponebantur, in iis partibus terrae ubi dies crat vel aestas, quam in iis ubi erat nox vel hyems, propter diverias actiones luminis caloris, quod huic corpori accedebat in una die, vel in una aestate aliquo modo distinguebatur ab eo, quod cidem accedebat in die vel aestate sequenti sicque ex variis quas crustis vel corticibus, sibi mutuo superinductis suit consarum.
Et quidc non longo tempore opus fuit, ut Terrisuprema rcgio A, in duo corpora Bd Odistingueretur nec
etiam ut multae particulς oblongae coacervarentur versus D:nec denique, ut prima interior crusta corporis E sor marctur. Sed non nisi spatio plurium annorum particulae corporis D ad duas species paullo ante descriptas reduci, atque omnes crustae corporis E formari potuerunt.Neque enim initio ratio fuit, cur particulae quae consuebant versus D non citent una aliis paullo crassiores di longiores, D a nec
250쪽
111 PRINcIpIORU PHILO OPHI Enec etiam cur ostent plane laeve: teretes, sed aliquid adhuc scabritici habere potuerint, quamvis non tantum haberent, ut ideo ramosis annecterentur potueruntquectiam secundum longitudinem plans csic vel angulosae, ac crassiores in una extremitate quam in altera. Cum autem sibi mutuo non adhaererent, ideoque materia coelestis Lsidue circumfluens, vim haberet ipsas movendi, pleraeque paullatim mutuo attritu laeve 'cieret elevaserunt, atque inter se aequalesin secundum longitudinem aequaliter crasae propterea quod per easdem vias transibant in aliae in aliarum loca succedebant, quae loca non poterant majores recipere, nec a minoribus tota impleri. Sed pleraeque etiam, cum ad communem aliarum normam reduci non possent, paullatim motu globulorum cael stium, ex hoc corpore in ectae sunt Raarum quidem nonnullae se corpori C ad junxerunt; sed maxima pars sum sum ascendit versus E&B, materiamque augendo corporii subministravit.
st in jppe tempore diei R estatis, cum Sol unam medie.
hbὸ i. itam talem Corpori D, i lumini.& caloris rarefaciebat, non poterat omnis materia istius medietatis inter duo corpo- misisti Vicina CR E contineri neque haec corpora vicina, quae
dura erant locis expellere atque ideo pleraeque ejus ma-i ita. Q j p rxi ulae, per poros corporis E ersus B ascende- ,-- bant, deinde tempore noctis & hycinis costante ista
quem rarefactione, ob gravitatem suam rursus di condesant Multae autem caussae crant, propter quas particula tertii clementi, quae sic ex corpore Digrediebantur, non poterant omnes postea in illud reverti. Nam majore impetu LAlbant, quam redibant; quia major est vis dilatationis acalore