장음표시 사용
271쪽
tum praecipue propter aquas intermedias . quae eo majore cum impetu salirent, quo profundior esset locus ii LM a quo primum aperirentur carum venae, solibresque
Exhalationum particulae tenuissimae qualcs aullo ni
cclcriptae lunt, nihil nisi purum aci cm solae componunt. . se
sed tenuioribus spirituum particulis facile annectuntur, illasque ex laevibus xlubricis ramosas reddunt ac deinde hae ramosae succis acribus ac metallicis quibusdam parit culis admisti sulphur constituunt admistae particulis terrae, multi sitiam cjusmodi succis gravidae faciunt bitumen; cum solis particulis terrae conjunctae faciunt argillam ct denique solae in oleum vertuntur, cum earum motus ita langvcscit ut sibi mutuo plane incumbant. Sed cum celerius agitantur, quam ut ita in oleum ver illi pollini si sorte in rimas lavitates terrae magna copia 'alilitant pingues ibi ' crastas sumos componunt , rion' absimiles iis qui ex candela recens exstincia egrediuntur: ac deinde si quae sorte ignis scintilla in istis cavitatibus ex citetur illi una protinus accenduntur, atque subito rarefacti omnes carceris sui parietes magna vi concutiunt, praesertim cum multi spiritus ipsis sunt admisti ita
Contingit et iam aliquando cum hi motus sunt ut in parte terrae disjecta Rapcrin, amma per jugaliolatium '' coelum versus rumpat. Idque ibi potius sit, qualia in bu milioribus locis tum quia sub montibus plures sunt cavi- is tales, tum etiam . quia magna illa fragmenta quibus constat terra exterior in se invicem reclinata faciliorem ibi praebcm cxitum sananiae, quam in ullis aliis locis. Et quam-6 G visi im
272쪽
23 PRINcipio RUM AILOSOPHIAE Vis claudatur terrae hiatus, simul ac flamma hoc pacto exco crupit, fieri potest, ut tanta sulphuris aut bituminis copia, ex montis visceribus ad ejus summitatem expulsa sit, ut ibi longo inccndio sussiciat. Novique sumi post in iisdem cavitatibus rursus collecti Raccens, facile percundem hiatum crumpunt unde sit, ut monte nonnulli crebris ejusmodi incendiis sint infames, ut Lina Siciliae, Vesuvius Campaniae Hecla sandiae,&c. Lxxix Denique, durat aliquando teme-motus per aliquot ho-Cμηρ ra aut lies non una tanthina continua cavitas csie
frisulὸani solet, in qua pingues Minflammabiles sum colligun-
ur, sed plures diveris, terra multo sulphure aut bitu
ρὸν aliquo minentura disjunctae cumque cxhalatio in unis accen- a terram semel concussit, aliqua mora intercedit, prius m duret quam flamma per meatus sulphure oppletos , ad alias possit pervenire.
. FI ed hic superest ut dicam , quo pacto in istis civitati
u. 6ή bus flamma possit accendi, simulque ut explicem ignis a naturam. Particuli terrestres, cujuscunque sint magni-u tudinis aut figurii, cum singulae seorsim primi clementi
motum sequuntur, ignis sormam habent ut tiam habent aeris formam, cum inter globulos secundi clementi Volitantes, corum agitationem imitantur. Sicque primam praxipua inter aerem Mignem disterentia est, quod multo celerius hujus quam illius particulae agitentur. Jam enim supra satis ostensum est, motum materiae primi clementi, multo celeriorem esse quam secundi. Sed alia tiam cst permagna differentia, quod citi crassiores tertii clementi particulae , quales sunt cae quibus constant vapores argenti vivi, possint acris sormam induere,
273쪽
A. 27 duere, non tamen ad ejus conservationem fiat necessariae, ac contra ille purior sit, minusque corruptioni obiam xius, cum solis minutissimis particulis constat Crassiores enim, nisi calore continuo agitentur, pondere suo deorsum labentes sponte exuunt fusiormam Ignis autem, sine crassiusculis corporum terrestrium particulis, quibus alatur & renovetur, esse non potest.
Cum cnim globuli secundi clementi occupent omnia intervalla circa crram , quae satis magna sunt ad illos , - -
capiendos, Tibi mutuo omnes ita incumbant, ut uni Miso absque aliis moveri non possint, nisi sorte circulariter circa proprium axem quamvis materia primi clementi, omnes cxiguos angulos a globulis istis relictos replens, in ipsis quam celerrime moveatur, si tamen non habeat plus spatii, quam quod in istis angulis continetur, non potest ibi habere satis virium, ad particulas terrestres, quae omnes a se mutuo, Ma globulis secundi clementi sustinentur, secum rapiendas, nec proinde ad ignem generandum. Sed ut ignis alicubi primum cxcitetur, debent aliqua vi cxpclli globuli coelestes, ab intervallis non nullarum particularum terrcstrium, quae deinde ab invicem disjunctae, atque in sola materia primi clcmenti natantes, celerrimo ejus motu rapiantur,4 quaquaversus impellantur.
Utque ille ignis conservetur , debent istae particulae III
terrestres csi satis crassae, solidae, atque ad motum aptae. - ut a materia primi clementi sic impulsae, vim habeant '
globulos coelestes, a loco illo in quoin ignis,4 in quem redire parati sunt, repellendi atque ita impediendi neglobuli illi, rursus ibi occupent intervalla primo le-
274쪽
LXXXm Ac praeterea particula terrestres, in globulos istos ima. ... ' ingentes, non possunt ijs impediri, ne ulterius per gant in egrediendo ex eo loco in quo primum clementum suas vires exercet, igni sormam amittant, abeantque in fumum. Quapropter nullus ibi ignis diu remaneret, nisi eodem tempore aliqua ex istis particulis terrestribus in aliquod corpus aere crassus impingendo, alias satis soli das particulas ab co disjungerent, quae prioribus succedentes, Ramateria primi elementi abrepto, novum ignem
I xxx lv. Sed ut haec accuratius intelligantur, consileremus pris, etiam varios modos quibus ignis generatur, deinde omnia
Oxcutiarur quae ad cuiconfer Vationen requiruntur, ac denique, quales sint diis elicet 's Nilii usitatius est, quam ut ex silic, bus ignis excutiatur hocque ex eo fieri existimo quod silices sint satis durid rigidi, simulque satis friabiles. Ex hoc enim quod sint duri rigidi, si percutiantur ab aliquo corpore etiam duro spatia quae multas eorum particulas interjacent,in a globulis secundi elementi solent occupari solito sunt angustiora,&ideo isti globuli exsilire coacti, nihil praeter solam materiam primi clementi circa illas relinquunt deinde ex eo quod sint friabiles, simulac istae silicum particulae non amplius ictu premuntur , ab invi-ccm distiliunt, sicque materiae primi clementi, quae sola circa ipsas reperitur, innatantes, ignem componUnt. Ita si A si silex, inter cujus anteriores particulas globuli secundi clementi conspicui sunt, B repraesentabit eundem silicem, cum ab aliquo corpore duro percutitur,n ejus
275쪽
Po A. 23 nacatus angustiores acti, nihil amplius nisi materiam priani clementi possunt continere Cier curulem jam perculium, cum quaedam jus particulae ab co separatae, ac solam materiam primi clementi circa se habentes in ignis scintillas sunt convcrsae. Si lignum . ouantumvis siccum , hoc pacto percutia i XXXV. tur, non idcirco scintillas ita mittet, quia cuna non ad c
276쪽
238 PRINcIPIORUM III Los OPHIR durum sit, prima ejus pars quae corpori percutienti occurrit, sectitur versus secundam, canaque attingit, priu quam haec secunda secti incipiat versus tertiam . Sicque globuli secundi clementi, non codem tempore ex multis corum intervallis, sed succcssve nunc ex uno, nunc ex alio discedunt. Atqui si hoc lignum aliquandiud sitis valide fricetur, inaequalis jus particularum agitatio ' vibratio, quae oritur c ista frictione, potest cx pluribus carum intervallis globulos secundi clementi excutere, simulque ipsas ab invicem disjungere, atque ita in ignem mutare.
. , Accenditur etiam ignis ope speculi concavi, vel vitrioae Eustinis conVeXi, multos Solis radios versus cundem aliquem lo-z-n QVm dirigentis. Quamvis enim istorum radiorum actio, globulos secundi clementi pro subjecto suo habeat multo
tamen concitatior est ordinario corum motu,&cum procedat a materia primi clementi, ex qua Sol est constatus, satis habet celeritatis ad ignem excitandum, radiique tam multi simul colligi possunt, ut satis otiam habeant virium, ad particulas corporum terrestrium cadem ista celeritate
Quippe nihil refert, aqua causa particulae terrestress ID . . ς'ς xxj NOVeri primum incipiant. Sed quamvis anica
. . ' fuerint sine motu, stantum innatent materiae primi elementi, ex hoc solo protinus celerrimam agitationem acquirunt eadem ratione qua navis, nullis senibus alligata, in aqua torrente es non potest, quin simul cum ipsa seratur Et quamvis cae terrestres particulae, nondum primo clemento sic innatent, si tantum a qualibet alia causa satis celeriter agitentur, hoc ipso se mutuo d globulos secunc clementi circa se positos, ita cxcutient, ut statim ei lim
277쪽
PAR QUARTA. 239 natare incipiant in porro ab illo in motu suo conservabuntur. Quamobrem omnis motus valde concitatus sui scit ad ignem excitandum. Et talis in ulmine ac turbinibus sola reperiri cum scilicet nubes excelsi in aliam humiliorem ruens, acrem interceptum explodit ut in Meteoras explicui. Quanquam sane vix unquam iste solus motus cibi cs lignis causia nam sere semper acri admiscentur exhalationes,quarum talis cst natura, ut facile vel in flammam, vel saltem in corpus lucidum vertantur. Atque hinc ignes fatui circa Tcrram ct sulgetrae in nubibus 'stelis trajicientes cadentes in alto aere excitantur. Quippe jam dictum est cxhalationes constare particulis tenui illinis, ct in multos quasi ramulos divisis , quibus involutae sunt aliae paullo crassiores . x succis acribus aut salibus volatilibus eductae. Notandumquc cst hos ramulos solere clietam minutos Rconsertos ut nihil per illorum interstitia. prster materiam primi clementi transire possit inter particulas autem istis ramulis vestitas esse quidem alia majora intervalla quae globulis secundi clementi solent impleri tunc quo exhalatio non ignescit; sed interdum etiam accidero.
Ut occupentur a particulis alterius cxhalationis aut spiritus, quae inde secundum clementum expellentes primo duntaxat locum relinquunt, jusque motu protinus abreptae sammam componunt.
Et quidem in fulmine, vel sulgetris causa quae plures cxhalationes simul compingit, manifesta est propter unius nubis in aliam lapsum. In acre autem tranquillo una CX-halatione fragore densat ad quiescente facile alia ex loco calidiore adveniens, aut particulis ad motum aptioribus
278쪽
Σ PRINcIpIORUM PHILosopli constans, aut etiam aliquo leni vento impulsa, in ejus po- ros impetum facit, atque cciis secunctum clementum cxpellit cumque particulae prioris exhalationis nondum tam arcte smul junctae sunt, quin hoc aliarum impetu clis angi possint hoc ipso in faminam erumpunt qua ratione stellas trajicientes accendi puto.
Cum autem exhalationis particulae in corpus tam cras
lunes, o sum aeviscidum coaluerunt, ut non ita disjungantur, ii
ἡ cem dui ita aliquam emittunt, similem illi quae in lignis
mentibus putridis in piscibus sale conditis, in guttis aquae marinae, similibus solet apparere. X hocinim solo, quod globuli secundi clementi, a materia primi pellantur, fit lumen, ut arbcx supra dictis satis pater. Cumqueplurium particularum 2 raterrestrium simul junctarum intervalla tam angusta sunt, at ut soli primo elemento locum dent, cisi sorte hoc pri mum clementum, non satis habeat virium ad ipsa disjun L Igendas, facile tamen habet satis , ad globulos secundi clementi circumjacentes , actione illa quam pro lumine su dimendam esse diximus, impellendos. Et tales puto esse stet eritas cadentes saepe enim earum materia humi delapsa, Visci u cla A tenacesie deprehenditur quanquam sane non si cer tum , sui sic illam ipsam viscidam materiam, quae habuit lucem, potuit enim esse aliqua tenuis flammati adhae-
, in Vitis aqua marini, cujus naturam supra explia)u ma i cuimuS, facile est Videre quo pacto lux excitetur nempe Vm e rum particula quae sunt sexiles , sibi mutuo AE, O si mi manent impleXae, aliae quae sunt rigid ac Leves vi tempe- statis alteriusve cujuslibet motus e gutta excutiuntur,ctspiculorum instar vibratae, facile ex his vicinia globulos secundita et
279쪽
A. 2 rsecundi elementi expellunt, sicque lucem producunt Iolignis autem putridis, iis cibus qui siccari incipi int, talibus, non aliunde lucem oriri puto, quam quod in iis dum sic lucent, multi sint meatus tam angusti, ut solum
Q iod vero alicujus spiritus aut liquoris particulς mea xc ittus corporis duri, vel etiam liquidi subeundo ignem alia ' quando possint cxcitare, ostendunt foenum madidum alicubi conclusum calx aqua aspersa sermentationes omnes. ' liquoreique non pauci Chymicis noti, qui dum inter ses..permiscentur,incalescunt ac tiam aliquando insanamantur Non enim alia ratio cit cur cenum recens si recondatur antequam sit siccum, paullatim incalescat, sanam amque sponte concipiat, quam quod multi spiritus vel succiper herbarum, iridium poros, ab earum radicibus versus summitates sucre sueti, atq; ibi vias ad mensuram suam accom modatas habentes, maneant aliquandiu in herbis cxcis quae si interim angusto loco includantur particulς istorum succorum cx unis herbis in alias migrantes, multos meatus in ipsis jam siccari incipientibus inveniunt, paullo angustiores, quam ut illos simul cum globulis secundi elementi subire possint;ideoq; per illos suentcs sola materia primi clementi circumdantur, a qua celerrime impulsae gnis agitationem acquirunt. Ita, X.ca.s spatium quod ea inter duo corpora Bram, representet unum x meatibus alicujus hortis virentis , ac suniculi 13 cxiguis orbiculis circumdati, sumantur pro particulis succorum sue spirituum
280쪽
modi indatus vehi solitis spatium autem inter corpo fraDRE, si alius motus angustior herba siccescentis, quem subeuntcs eaedem particule a 3 non amplius secun ldum lcmentum, sed primum untaxat circa se habere possint Perspicuum est ipsas inter Bd , motum moderatum secundi clementi, sed inter D ME motum celerrimum primi sequi debere. Nec rcfert, quod perexigua tantum quantitas istius primi elementi, circa ipsas reperiatur Satis enim cst quod ipsi totae innatent quemadmodum videmus navem secundo lumine delabentem, non minus facile ipsus cursum sequi, ubi tam angustum ut ejus ripas utrimque sere attingat, quam ubi cst latissimum. Sic autem celeriter motae, multo plus habentibrjum ad particulas corporum circumjacentium concutiendas, quam ipsum primum elementum ut navis etiam in pontem aliumve obicem impingens, sortius illum quatit quam aqua numinis, a quo desertur. Et idcirco in duriores sceni particulas irruendo facile ipsas separant ab in-Vlcem praesertim cum pluresimul a divos partibus in eandem ruunt;cumque satis multas hoc pacto disjungunt
secumque abducunt sit ignis;cum autem concutiunt un- taxat, nondumquc habent vim multas simul ab invicem cissungendi, lente tantum scenum calefaciunta corrum
Iz'si elementi pervios,adeo laxari, ut aquae particulas, sed pri- molantum clemento culinas, admittant. Atque, ut hic