장음표시 사용
261쪽
P QUARTA. 223 Qui iluxus licet non admodum celer manifeste tamen La V. deprehenditur, eo quod magnae navigationes sint mul Laeta to tardiores &dissiciliores versus partes Orientales quam --- versus Occidentales & quod in quibusdam maris angu- Ustiis, qua semper sua versus occasum; denique quod caeteris paribus, cae regiones quae Mare habent in Orion zz
te, ut Brasilia, non tantum Solis calorem sentiant, quam 'ν 'cae quae longos terrae tractus habent ad Oricialem a re ad Occidentem, ut Guinca quoniam ac qui a mari venit frigidior est quam qui a Terri Notandum denique, totam quidem Terram mari non L V. tegi,ut paullo ante assumpsimus sed tamen quia occanus
per omnem qu ambitum se dissundit, idem de illo quati α-- -- tum ad generalem aquarum motum esse intellietendum
ac si totam involveret Lacus autem Iagna, quorum se rem aquae ab Oceano sunt disjuncte, nullos ejusmodi motus: patiuntur quia corum superficies tam latae non sunt, ut multo magis in una parte quam in alia ob Lunae praesentiam a materia coelesti premantur. Atque propter inςqualitatem siruum ani actuum, quibus cingitur occanus, iis aquarum incrementa & decrementa diversis horis
ad diversa litora perveniunt, unde innumerae corum varietates oriuntur. Quarum omnium varictatum caus particulares dedit L V .ci poterunt ex dictis, si consideremus aquas Oceani cum
Luna nova est vel plena, in locis a litoribus remotis ver 'sus Eclipticam AEquatorem hora sexta tam matutina, et i quam cspertinaisi altissimas, a idco versus litora sue sis hora aurem duodecima csic maxime depressas ct id om litoribus ad illa loca res uere:ac prout litora sunt vicina
262쪽
11 PRINcIpIORUM AILoso pHII vel remota, prout acuae ad ipsa tendum per vias magis rectas vel obliquas, latas vel angustas, proflandas vellaudo as ad ipsa citius aut tardius, ct in majore aut minore copia deserri; Ac etiam propter admodum varios ct inaequales corum anfractus, saepe contingere ut aquς versus unum litus tendentes, iis quae ab alio litore veniunt
occurrant, utque ita carum cursus diversimode mutetur
Ac denique varios ventos, ct quorum nonnulli quibusdam in locis ordinarii sunt, istas aquas diversis modis impc iere. Nihil enim puto ullibi observari circa luxum krc-
fluxum maris, cujus causi in his paucis non contineantur. 1 vii Circa terram interiorem C, notare licet eam constare
I particulis cujustis Murae, ac tam crassis, ut globuli secundiri, is elementi, ordinario suo motu cas secum non abripiant, sed tantum deorsum premendo graves reddant, ac permeatus, qui plurimi inter ipsas reperiuntur, transeundo, nonnihil commoveant. Quod etiam facit materia primi clementi, cos ex istis meatibus, qui angustissimi sunt, replens ac idem faciunt particulae terrestres superiorum corporum D&E, us saepe in eos qui sunt omnium lati sim descendunt, atque inde nonnullas ex crassis hujus corporis particulis secum abducunt. Quippe credibile est, superiorem ejus superficiem constare partibus ramosis sibi quidem mutuo valde firmiter annexis; utpote quae dum hoc corpus formaretur, impetum globulorum coelestium per corpora B&m discurrentium, primae sustinuerunt fregerunt;sed inter quas nihilominus permulta sunt intervalla satis lata, ut per ipsa particul: aquae dulcis in salis, necnon etiam aliae angulo aut ramosae, ex corpore Edelapsae, transire possint.
263쪽
ras habent tam cretosin tam laevos, ut quamvis ob gravitatem suam sibi mutuo incumbant nec, quemadmo' dura aquae partes globulos secundi clementi undique circa se suere permittant, facile tamen agitentur, tum a minutioribus ex istis globulis, qui nonnulla ctiam spatia inter ipsas inveniunt, tum praecipue a materia primi clementi, quae omnes angustissimos angulos ibi relictos replet. Atque id liquorem componunt valde ponder
sum & minime pellucidum, cujusin i cst argentum vi
Praeterea, quemadmodum videmuscas maculas, usquotidiose 'rca Solem generantur,iguras habere admo dum ii gulares xvarias, ita cxistimandum cst mediam . --.. Tar regionem , quae cx materia istis maculis simili
consata est non ubique sic qualiter densam ct ideo qui busdam in locis transtum praebere majori copiae primi clementi,
264쪽
PRINCI pro Ru PRILos O pHIAE elementi, quam in reliquis; atque hanc materiam primi elementi, per corpus C transeuntem ejus partes quibuDdam in locis sortius quam in aliis commovere scuti etiam calor, a Solis radiis excitatus atque, ut supra dictum est, usque ad intima Terrae pertingens, non uni sormiter agit in hoc corpus C. quia si ilius ei communicatur per fragmenta corporis Ε, quam per aquam D; atque altitudo montium cssicit, ut quaedam Terr partes Soli obvoris, multo magis incalescant qua: n ab illo aver ς ac denique aliter incalescunt versus Equatorem, aliter Versus polos,
calorque sic per vices variatur propter vicissitudinem tum dici ' noctis tum praecipue a latis inmis Unde fit, ut omnes particulae hujus terrae interioris , semper aliquantulum,in modo plus modo minus moveantur non eae solum quae vicinis non annexa sunt ut particulae argenti vivi,& salis,d aquae dulcis, taliae ouaevis in majoribus jus meatibus contenti sed citam caequae sunt omnium durissimaeac sibi mutuo quam firmissime adhaerent. Non quidem quod hae ab invicem plane sc-
265쪽
A. 227 parentur ed eodem modo quo videmus arborum ramos ventis impulsos agitari, eorum intervalla nunc maioram si nunc minora, quamvis istae arbores idcirco radicibus suis non evellantur: ita putandum cst crasas kram las corporis particulas, ita connexas esse atque implexas ut non soleant vi caloris ab invicem plane disjungi, sed aliquantulum duntaxat concutiantur, Mnacatus circala relicis modo magis modo minus aperiant. Cumque dimores sint aliis particulis, cx superioribus corporibus in meatus istos delapsis, ipsis facile motu isto suo contundunt comminuunt, lacque ad duo genera sim- raruin reducunt, quae hic sunt consideranda. Nempe particulae quarum materia paullo blidior est, quales sunt salis meatibus istis interceptae, atque contu
la ex cret hiis rigidis planae ac sexiles redduntur, noti
aliter quam scrri candentis virga rotunda crebris malleo
rum uibus in laminam oblongam potest complanari
cumque interim hae particulae vi caloris actae , hinc inde permeatus istos serpam duriscorum parietibus allise.at quo astriciae. gladiolorum instar acuuntur, sicque in succos quosdam acres, acidos crodentes vertuntur qui succi postea cum uictallica inareri concrcstentes, atramentum sutorii xum lapidea alumen ' sc alia musta com
Particulae autem molliores, quales sunt pleraeque x xii terra cxterior E dc lapis, nec non etiam cae aquae dulcis ibi penitus clisae tam tenues evadunt, ut motu materiae DC primi clamenti discerpantur, atque in multos minutissi in spinos quam maxime sexiles ramulos dividantur: qui ra . muli crrestribus aliis particulis adhocines, componunt
266쪽
sulphur,bitumen,&alia omnia pinguia sive oleaginea,qus in sodinis reperiuntur. Ioh, Atque sic tria hic habemus , quae pro tribus vulgatis Dei mi Chymicorum principiis, sale, sulphure ac Mercurio sumi m s' possit liat, sumendo scilicet succum acrem pro salo, mola Ci φquomo i Missimos ramulos oleagineae matcriae pro sulphure, ipsum
i binisi Ue argentum VlVum pro illorum Mercurio Credi. pq ' que potest omnia metalla ideo tantum ad nos pervcni re, quod acres succi per meatus corporis C fluentes,
quasdam ejus particulas ab aliis disjungant , quae dein . de materia oleaginea involutae , atque vestit:e, facile ab argento vivo calore rarefacto sursum rapiuntur, ' pro divorsis suis magnitudinibus ac figuris , diversa metalla Q. constituunt. Quae sortasse singula descripsissem hoc in loco, si varia experimenta, quae ad certam eorum cognitionem requiruntur, facere hactenus licui siet. I, L. Rm Pro Consideremus terram exteriorema, cujus
.aef. iis . fragmenta quaedam sub mari delitescunt , alia in camara m Jos extendi intur, alia in montes attolluntur. Et note mus inprimis, quam facile in ea possit intelligi, quo paeto sontes & lumina oriantur & quamvis semper in mare luant, nunquam tamen ipsorum aqua desciat, nec niare augeatur aut dulcescat. Quippe cum insta campos' montes magnae sint caritates aquis plenae, non dii raetiabium cst, quin multi quotidie vapores, hoc cli, aquae particulae vi caloris ab invicem disjuncis , ac celeriter motae, usque ad exteriorem camporum superficiem , atque ad summa montium juga perveniant. Videmus enim etiam plerosque istiusmodi vapores, ulterius iusque adnu-bcs attolli ac facilius per terrae meatus ascendunt, abejus an
267쪽
P uis o A. 229 ejus particulis sussulti quam per acrem, cujus suidae ac mobiles particulae, ipsos ita sulcire non positiat. Postquam autem isti vaporos sic ascenderunt, rigore succedente torpescunt,4 amissa vaporis forma rursus in aquam Vertuntur: luae aqua descendcre non potest per cos dem illos meatus per quos vapor ascendit, quia sunt niniis angusti sed aliquanto latiores vias invenit, in intervalliScrustarum sive corticum . quibus tota cxterior terra coimilata est quae viae ipsam oblique secundum vallium camporum declivitatem deducunt. Atque ubi istae sui terraneae aquarum viae, in superficie montis , vel vallis. vel campi ci minantur, ibi sontes scaturiunt quorum rivi multi simul congregati sumina componunt, per decliviores exterioris terrae superscici partes , in mare la
Quamvis autem assidue multae aquae ex montibus vcr. J V sus mare suant nunquam tamen idcirco cavitates ex quibus ascendunt, possunt exhauriri, nec mare augeri. Haec enim terra cxterio , non potuit modo paullo ante descripto generari, nempe ex fragmentis corpori si in supersiciem corporis C cadentibus quin aquam multos sibi patentissimos meatus, sub istis stagmentis retinuerit, per v vj, quos tanta scio per ejus quantitas, a mari versus radices p- --ο- montium redit, quanta ex montibus egreditur. Atque ita,
ut animalium sanguis in corum venis Marteriis, sic aqua in terrae vcnis Min fluviis circulariter fuit. Et quamvis mare sit salsum, solae tamen aqui dulcis LXVI. particulae in sontes ascendunt, quia nempe sunt tenues ac z. 'sexiles particulae autem salis cum stat rigidae ac durae nec facile in vapores mutari, nec ullo modo per obliquos eo ai. Fies terrae
268쪽
di isti Ne IpIORUM III LosopΗIAE terrae meatus transire possunt. Et quamvis assi tu ista aqua clulcis in mare per sumina revertatur, non idcona, re dulcescit, quia semper aqualis quantitas salis in eo inru
LXVII. Sed tamen non valde mirabimur, si sorte in quibusdam
L. Lis, puteis , a mari Valde remotis , multum salis reperiatur. μι- ζnim Prra multi rimis fiatiscatior facile potest ut aqua salsa non percolata, usque ad illos puteos perveniat: sive quia maris superficies aeque alta est atque ipsorum fundus sive ctiam, quia ubi viae suo satis latar, facile selis particulae, a particulis aquae dulcis, per corporis duri declivitatem sursum attolluntur. Ut experiri licet in vase, cujus labra nonnihil sint repanda, quale est A dum enim aqua
salsa in o vaporat Ur, Omnes ejus orae salis cru-sa vcstiri soloni. xxviii. Atque hinc otiam po cis ., is test intelligi quo pacto in montibus nonnullis magnae fa-Σ--Σ lis moles instar lapidum concreverint quippe aqua maris suo eo ascendente, ac particulis sexilibus aquae dulcis ulterius porgentibus, solum sal in cavitatibus, quae casu ibi fuerunt, remansit, ipsasque implevit..' aliquando alis particulae , nonnullos satis angua RQ Vrr m atu pervadunt, atque ibi nonnihil de dura
ex ' V hx axe sua depercientes, in nitrum, vel sit nam i
ν, si, Cum, Vel quid simile mutantur. Quinetiam plurimae terrae particuis oblongae, non ramois,ac satis rigidae, ab origine
269쪽
Po uis . A. 23 Isine sua nitri Maliorum salium sormas habuerunt. Neque enim in alio stae sunt cessorinae , quam quod illinrum particul oblongae non sexiles, nec ramos, ac prout de caetero variae sunt, varias salis species compo
Praeter vapores cx aquis sub terra latentibus eductos, xx. multi etiam spiritus acres &olea inde exhalationes nec i non Vapores argenti vivi aliorum metallorum particulas secum clientes , c terra interiori ad cxteriorem ascen α' , dunt atque cx diversis corum misturis omnia ostilia componuntur. Per spiritus acres intelligo particulas suc- - 'corum acrium, nec non otiam salium volatilium ab invi- in s unctas tam celeriter se commoventes, ut vis qua in omnes p pric moveri persevcrant praevaleat cinrum gravitati Per exhalationcs autem intelligo particulas ramosas, tenuissimas oleagineae materis siccitam mos Quippe in aquis ' aliis succis oleis particulae tantum repunt;sed in vaporibus, spiritibus, ct exhalationibus,
Et quidem spiritus majori vi sic volant, ' facilius an v xxigustos quosque terrae meatus pervadunt, atque ipsis in tercepti firmius horent.' Llco duriora corpora cliaciunt,
quam exhalationes, aut vapores. Cumqti permagna in uiatim. ter haec tria sit diversias . pro diversitate particularum ex ' IMquibus conitant, multa etiam ex ipsis lapidi: in , aliorum s n/ aque fossilium non transparentium genera oriuntur, cum
in angustis terr meatibus inclusa lis reian ipsusque particulis pcimiscentur Et multa genera fossilium trans parcnthina atque gommarum,cum in rimis ' cavitatibus torrς Primum in succos colliguntur,&dcinde paulatim, maxime lubricis
270쪽
13Σ PRINOIPIORUM PHILOSOPHI glubricis 'luidis eorum particulis abeuntibus, reliquae sibi mutuo adhaerescunt.
grubri, Sic etiam Vapores argenti VIVi, terrae rimulas ct magus Culos meatus perreptando, particulas aliorum metallo G ,-- rum sibi admistas in iis relinquunt, R ita illam auro, ara gento, plumbo, aliisque impraegnant; ipsque deinde obct quumbri cXimiam suam lubricitatem ulterius pergunt, aut deorsunt relabuntur aut etiam aliquando ibi haerent, cum meatus per quos regredi possent, sulphureis exhalationibus in pediuntur. Atque tunc ipsis argenti vivi particula, minuatissima istarum exhalationum quasi lanugine Vestitae, mi nium componunt. Ac denique spiritu Mexhalationcs,
nonnulla etiam metalla, ut aes, serrum, stibium, e terra interiore ad eXteriorem adducunt.
eis bis is Notandumq; est ista metalla sere tantum ascendere ex ij partibus terr interioris, quibus fragmenta xterioris M.fallis iis immediate conjuncta sunt. Ut X.gr in hac figura c. vetuveraruΠtμ v, quia per aquas iis posita vidEfir. passim omnibus in locis metalla reperiantur. Yi Q Notandum etiam haec metalla, per terrae venas vorsus Cur potis radice montium solere attolli, ut hic versus v ibidiae no-
, ausis iis ritumum congregari, quia ibidem terra pluribus rimis
quam in aliis locis fatiscit quidem in iis montium par--, si tibiis, quae Soli meridiano vel Orienti obversae sunt magis .: quam in aliis congregii ii, quia major ibi est calor, cujus vi
attolluntur. Et ideo etiam in illis praesertim locis, a sestaribus quaeri solent. Neque putandum est, ulla unquam odiendi pertinacia, mri . si usque ad interiorem terram posse perveniri tum quia cx- ' terior nimis est si ad hominurn vires comparetur