장음표시 사용
381쪽
DE METHODO. Is Geometricae atque Algebrae tribus artibus sive scientiis quae nonnihil ad meum institutum facere posse videbantur. Sed illas diligentius examinando, animadvcrti quantum ad Logicam syllogismorum formas aliaque fere omnia Cus praecepta, non tam prode is ad ea quae ignoramus investiganda, quam ad ea quae)am scimus aliis exponenda vel etiam , ut ars Lullii ad copios S sine udicio de iis quae nescimus garriendusa. Et quamvis multa quidem habeat verissim, optima, tam multis tamen aliis, vel supervacuis vel etiam interdum, Oxiis ad uncti esse, ut illa dignoscere 'eparare non minus saepe dissicile sit, quam Dianam aliquam aut Minervam ex rudi marmore excitare. Quantum ad ceterum
Anal sua atque ad Algebram recentiorum, illas tantum ad speculationes quasdam quae nullius usus csse videbantur se extendere in praeterea Analysin circa figurarum considerationem tam assidue versari, ut dum m- genium acuiti exercet, imaginandi facultatem delati- stet S laedat Algebram veris,ut solet doceri,certis regulis S numeranae formulis ita cile contentam, ut vidcatur potius ars quaedam confusa, cuJus usu ingenium inuodammodo turbatur mobscuratur, quam cientia qua excolatur, peripicacius reddatur. Quapropter
existimavi quaerendam mihi cis quandam aliam Methodum, in qua lucquid boni est in istis tribus ita re-
metaretur, ut Onam S interim earum incommodis ca-
Atque ut legum multitudo saepe vitiis excusandis
accommodatior est, quam iisdem prohibendis, adeo ut
orum populorum status sit optimc constitutus sui aue, habent, sed quae accuratissime obter, tu , Si pro immenia ista multitudine praecepto in ovibus Logica reserta est, equentia quatuor mihi
satam ii iesu, tum, modo tirmiter; constan
382쪽
is DissERT A Τ Iote statuerem ne semel quidem ab illis toto vitae meae tempore deflectere. Primum erat, ut nihil unquam veluti verum admitterem nisi quod certo& evidenter verum esse coetnosderem hoc est, ut omnem praecipitantiam atque anticipationem in udicando dilige tissime vitarem nihin amplius conclusione complecterer, quam quod tam Iae e dis s. rationi meae pateret, ut nullo modo in dubium possem revocare. Alterum, ut dissicultates quas essem examinaturus, in
Tertium,ut cogitationes omnes quas Veritati quaeren
dae impetiderem certo semper ordine promoverem cipiendo scilicet a rebus simplicissimisi cognitu facti
ut paulatim inuasi per gradus ad difffiliorum:
magis compositarum cognitionem ascenderem , in aliquem etiam ordinem illa mente disponendo,quae se mu
tuo ex natura sua non praecedunt.
dissicultatum partibus percurremiis,tam perfecte sinoula
catenae, quarum ope Geometrae ad rerum dissicillima
383쪽
rem ex omnibus qui hactenus in scientiis veritatem quaesiverunt, solos Mathematicos demonstrationes aliquas, hoc est certas S evidentes rationes invenire potuisse, satis intelligebam illos circa rem omnium facillimam iutile versatos mihique idcirco illam candem primam esse cxamur indam ,etiamsi non aliam de utilitatem expectarem, quam quod paulatim astite facerem ingenium
meum veritati agnoscendae, falsisque rationibus non assentiri. Neque vero idcirco statim omnes istas parti culares scientias, quae vulgo Mathematicae appellantur, addi lcere conatus sum; sed quia advertebam illas etiamsi circa diversa ob ecta versarentur, in hoc tam cia omnes convenire , quod nihil aliud quam relationes live proportiones qualdam quae in iis reperiuntur examincnt, has proportiones solas mihi csse considerandas putavi, Squidem maxime generaliter sumptas, in usque tantum ob ectis spectatas, quorum Ope facilior earum cognitio ridderetur re quibus eas non ita alligarem , quin
facile etiam ad alia omnia quibus cohuc narent, potiem transferre . Ac deinde quia animadverti ad ea quae circa incas proportiones quaeruntur agnosccnda, interdum singulas separatim esse considerandas, S interdum multas simul comprehendendas memociara mendas, cistimavi optimum fore si tantum illas in lineis rectis supponerem, quoties singillatim essent cuia siderandae: Quia nempe nihil simplicius, nec quod distinctius tumphantasiae tum sensibus psis possct cxhiberi occurrebat; atque si easdem characteribus sive notis quibuidam quam brevissimis fieri posthi designarem , quoties tantum 1-sent retinendae, pluresque simul complectendae. Hoc enim pauo quicquid habent boni Analysis coinci;ic ca
384쪽
i8 IssERTATIO ca Algebra, mihi videbar assiimere unius defetactum alterius ope emendando, quicquid habent incommodi vitare. Ac revera dicere ausim, pauca illa praecepta quae si legeram accurat observando, tantam me facilitatem acquisivisse ad dissicultates omnes circa quas illae duae scientiae versantur extricandas, ut intra duos aut tres menses quos illi studio impendi, non modo multas quaestiones invenerim quas antea dissicillimas udicaram, sed etiam tandem e perVenerim, ut circa illas ipsas quas ignorabam putarem me posse determinare quibus viis
quousque ab humano ingenio tui possent. Quippe
cum a simplicissimis S maxime generalibus incepi siem, ordinemque deinceps ObserVarem, singulae Vcritates quas inveniebam rcgulae erant, quibus postea utebar ad alias dissiciliores vestigandas. Et ne me forte quis putet incredibilia hic actare, notandum est Cu)usque re unicam esse veritatem, quam quisquis clare percipit, de illa tantumdem scit quantum ullus alius scire potest. Ita postquam puer, qui primas tantum Arithmeticae regulas m ludo didicit illas'in numeris aliquot sim tu colligendis recte observavit, potest absque temeritate affirma re se circa rem per additionem istam quaesitam, id omne invenisse quod ab humano ingeni poterat in Veniri. Methodus autem.illa quae verum ordinem sequii enumerationes accuratas facere docet, Arithmeticae certitudine non cedici
Atque haec mihi Methodus in eo praecipue placebat, quod per illam viderer est certus in omnibus me uti ratione , si non perfecte , saltem quam optime ipse possem ι sentiremquc Qus usu paulatim ingenii mei tenebras dissipari, illud veritati distinctius & clarius percipiendae assuefieri. Cumque illam nulli speciali materiae
385쪽
DE METHODO. 9 alligassem, sperabam me non minus feliciter ea esse usurum in aliarum scientiarum dissicultatibus resblvendis, quam in Geometricis vel Algebraicis. Quanquam non idcirco statim omnes quae occurrcsant examinandas suscepi nam in hoc ipso ab ordine quem illa praescribit deicinissem sed quia idcbam illarum cognitionem a principiis quibusdam,quae ex Philosophia peti deberent, dependere, in Philosophia autem nulla hactenus satis
certa principia suisse Venta non dubitavi quin deis quaerendis milia ante omnia esset cogitandum. Ac praeterea quia videbanollorum disquisitionem quam maximi esse momenti,nullamque aliam esse in qua praecipitantia Lanticipatio opinionum diligentius essent cavendae: non ex illimavi me prius illam aggredi debere, quam ad
maturiorem aetatem perVenissem tunc nim Viginti tres annos tantum natus cram;Nec priuiquam multum temporis in praeparando ad id ingenio impendissem;tum erroneas opiniones quas ante admi ierat vellendo,tumvaria experimenta ratiocmationibus meis materiam praebitura colligendi, tum etiam magis S magis eam Me ii thodum quam mitri praescripicram X colendo, ut in ea
Ac denique ut illi qui novam domum , in locum Clus i. quam inhabitant volunt cxtruere, non modo veterem ae minius volunt, lapides, ligna caementum, aliaqWς diu' ---- canti utilia sibi comparant, Architectum consulunt, vel ri
sinet se in Architectura exercent kexempla domus in faciendae accurate describunt; sed etiam aliam aliquam fium parant, quam interim dum illa aedificabitur possint on incommode habitare sic ne dubriis anxius haere ei circa ea,quae inibi erant agenda, quamdiu ratio sua- atque ut ab illo tempore vivere inciperem quam felicis-
386쪽
ρo IssERTATIO si me fieri posset Ethicam quamdam ad tempus mihi estinxv, qua tribus tantum aut quatuor regulis continebaturi quas hic non pigebit adscribere. Prima erat, ut legibus atque institutis patria obtemperarem, miterque illam religionem retinerem quam Optimam ha dic ibam, in qua Dei beneficio fueram ab ine te aetate instatutus atque me in caeteris omnibus gubernarem Juxta Opthiones quam maXim moderatas, atque ab omni extremitate remotas, quae communi usu receptae sient apud prudentissimos eorum cum quibus mihi es et vivendum. Cum enim jam inde inciperemus omnibus quibus ante addictus fueram dissidere, utpote quas de integro examinare deliberabam certus cram nihil melius facere me posse, quam si interea temporis prudentiorum actiones imitarer. Et quanwis forte nonnulli sint apud Persas aut Sinas non minus prudentes quam apud nos , utilius tamenbudicabam illos sequi cum qiribus mihi erat vivendum: Atque ut recte telligerem, quidnam illi revera optimum esse sentirent
ad ea potius quae agebant, quam ad ea qua loqueban tur attendebam non modo quia inum more, eo litusque corrupti sunt, ut perpauci quid sentiant dicere velint, sed etiam quia permulti saepe ipsi met ignorant est
tum esse)udicamus,Malia per quam nos ita iudicasse agnoscimus:atque una cepissime absque altera reperitur
tacillimae, atque ut plurimum optima sunt omne
quippo nimius vitiosum esse sis: Iii 'F
387쪽
DE METHODO. vias, sive ut ita loquar inter nimietates, reponebam promissiones omnes quibus nobismet ipsis libertatem Lutandae postea voluntatis adimimus. Non quod improbarem leges quae humanae fragilitati atque inconstantiae subvenientes , quoties bonum aliquod propositum habemus, permittunt ut nos ad semper in codem perseverandum voto stringamus, vel etiam quae ob dem commerciorum quaecunque aliis promisimus, modo ne bonis moribus adversentur cogunt nos praestare. Sed quia videbam nihil eis in mundo quod temper in eodem itatu Permaneret, quantumque ad me, vitam ii instituebam ut iudicia mea in dies meliora, nunquam autem deteriora fore sperarem raraviter me in bonam mentem pecca- . re putallem, i ex eo quod tunc res quasdam ut bonas amplectebar , obligassem me ad easdem etiam postea amplectendas, cum forsan bonae esse desiissent, vel pletion amplius bona Jud;ςδyς inciri Altera regula erat, ut quam a line constan S. terina propositi semper ciliam me minus indubitanter at-Que cunctanter in us peragendis perseverarem, quaeo rationes valde dubias, vel forte nullas susceperam
ouam in iis de quibus plane eram certus Vt in hoc virorum consili unitarc , qui si ori in media aliqua
fulva aberrarint , nec ullum iter ab aliis tritum, nec
quin partem eundum sit agnoscant, non
vast 5 incerti modo versus unam, modo versus 'eiam endere debent, de multo minus uno in loco
leues ratione, et ς ς tu, quam aliam
388쪽
modius quam in media viva poterunt subsistere. Eo dem modo quia multa in vita agenda sunt quae disterre plane non licet, certissimum est quoties circa illa quid revera sit optimum agnoscere non possiamus, illud dea Dere nos sequi quod optimum videtur vel certe si quaedam talia sint, ut nulla nos vel minima ratio ad unum potius quam Contrarium faciendum impellat, alter iitrum tamen debemus eligere,, postquam unam semel lententiam sic sumus amplexi, non amplissis illam ut du- Diam , in quantum ad praxim resertur, sed ut plane ce ram' certam debemus spectare quia nempe ratio pro. Her quam illam elegimus vera certa est. Atque hoc sussiciens sint ad me liberandum omnibus istis anxietatibus conseientiae mors is, quibus infirmiores animaeturqueri selent quia multa saepe uno tempore ut bona ertia regula erat, ut semper me ipsum potius Quam ui
Fortunam vincere studerem cupiditates prop squam ordinem mundi mutare 'Atqζo in univiam mihi firmiter persuaderem nihil extra proprias zotiones absolute essem nostra potestate a ut Cuida quid non evenit, postquam quod nobi at
egimus ut eveniret, inter ea quae feci lane non possimi Phil0kphico vocabulo impossibilia appellantur sit a
Dcem reddendum. Nam cum ea sit voluntatis nostrae
natura, ut erg: nullam rem unquam feratur nisi Iam illi noster intellectus ut aliquo modo possibilem reor sentat si bona omnia quae extra nos posita sum ain
389쪽
DO METHODo. Met ualiter nobis impossibilia conlideremus , non magis dolebimus quod ea sorti nobis delint, quae natalibus
noticis deberi videntur, quam od inarum vel exi. canorum reges non imus. Et rerum neccilitati voluntatem nostram accuratissime accommodantes, ut jam nonretitamur quod nolira corpora non inctam parum corruptioni obnoxia quam cit adamas , vel quod ali ad volandum inflat avium non limus instructi ita neque fam-taris desiderio torquebimur , si aegrotemus, nec libertatis, si carcere detincamur. Sed fateor longissima exercitatione , meditatione laepissime iterata opus esse, ut animum nostrum ad res omnes ita spectandas assuefacere possimus. Atque hoc uno mihi persuadeo positam fuisse omnem artem illorum Philosophorum, quio: fortunae imperiose eximebant, Doris cruciatus ac paupertatis commoda de elicitate in suis Diis contendebant. Nam cum assidue terimita potestati sibi a Natura concessae contemplarentur, in lane sibi persuadebant nullam rem extra se positam's v nihil praeter tuas cogitationes ad se pertinere, ut nil, etiam ampinis optarent tam ab olutum in rami emun istius meditationis usu acquirebant, hoc
iusque animi motibus regendis ita
sis coipationes quibus in hic ira boim
390쪽
referam, dicam tantum nihil me invenisse , quod pro 'me ipse melius videretur, quam si in eodem instituto in
quo tunc eram perseverarem hoc est, quam si totum , lvita tempus in ratione mea excolenda , atque in verita
te juxta Methodum quam mihi praescripseram vestitaganda consumerem Tales quippe fructus trius Metatho di am degustaram , ut ne suaviores ullos nec in aetis
annocuos in hac vita decerpi posse arbitrarer . CumquE ui illius ope quotidie aliquid detegerem, quod, vuleo
ignotum 'licu)us momenti esse existimabam, tanta ta desectatione animus meus implebatur, ut nullis aliis re bus astici posset. Ac praeterea tres regulae mox expositae satis rectae mihi vis non fuissent, nisi in veritate per hanc Methodum investiganda perseverare decrevistem Nam cum Deus unicuique nostrum , aliquod rationis lumen largitus sit ad verum a falso distinguendum, non pinassem me vel per unam diem totum alienis opinionibus regendum tradere debere, nisi statui em easdem proprio ingenio examinare, statim atque me ad hoc re aciendum fatis parassem. Nec quamdiu illas sequebar absque errandi metu futilem , nisi sperassem me nullam interim occasionem, meliores si quae essent inveniendi praetermissurum. Nec denique cupiditatibus imperare ac rebus quae in potestate mea sunt contentus esse potuissem , nisi viam illam fuissem sequutus, per quam confidebam me ad omnem rerum o nitionem perventuriun cu)us essem capax, simulque ad omnium verorum bonorii in possessionem ad quam mihi licerct aspirare Quippe cum Voluntas nostra non determinetur ad uiquid velle sequendum vel fugiendum,nisi quatenus ei ab intellectu exhibetur tanquam bonum vel malum,
sussiciet si semper recte)udicemus, ut recte faciamus