장음표시 사용
631쪽
C VI. 16snisi certis corporibus adhaerent quod procul dubio ex eo fit, quod particulae quibus constant sint talis figurae,
ut cum iis aliorum corporum necti non possint. Cum ros noctu non decidit, .nebula mane sursum recedens terram omnino siccam relinquit, pluviam breVi ah hb, sequuturam est credere licet. Nam hoc vix accidereio Acidat test, nisi quum terra noctu non satis refrigerata, vel manc se supra modum calefacta, multos Vapores exspirat qui nebulam in altum pellentes,ciliciunt ut ejus gutta sibi vicem occurrentes Jungantur,atque ita tam crassae evadant,
ut paulo poit in pluviam decidere cogantur. Praesagit etiam venturam pluViam ac nubibus Obdu ictus , cum Sol nihilominus in ortu lucide splendet hinc: . enim liquet nullas alias nubes, m Vicinia nostri acri Vcr- ba sus Orientem esse , quae obstent ne Solis calor , a quae ' supra nos haerent, condenset, cliOVO Vapores quibus
augeantur a terra nostra attollat. Haec autem causa cum luim
matutino tantum tempore locum habeat, si ante Meri
diem non pluat, quid in vesperam accidet minime poterit docere.
Plura hic addere de multis aliis pluviae signis non libet, μ' l.
quum maximam partem incerta sint. Et si consideremus: 'eundem calorem, qui requiritur ad condensanda nu fisa med iabes, S pluviam inde dc fundendam , illas ctiam dilatared ua vapores mutare posse, qui Vel paulatim m acrem evanescant, vel ventos ibi generent; prout nempe nubium partes magis comprimuntur aut disperguntur , aut calor paulo Morem vel minorem humiditatem ad unactam habet aut ac circumfusus magis aut mimis dilatatur, vel condensatur facillime udicabimus omnia illamatis incertam dubia esse , quam ut hominum genio praenosci queant saltem in his regionibus, ubi magna terrarum minarium inaequalitas, Ventos admodum m-li con-
632쪽
266 ME TE ORORVM constantes producit in locis enim ubi certis anni temporibus idom semper venti recurrunt, haud dubie pluviae impendentes faciluis praenoscuntur. CADU VII.
De templatibM, fulmine, b ignibus a is
- . . . SP ςyVm RVbς non tantum Ventos generant, . um in vapores dissolvuntur , sed etiam inter
L p., dum totae simul tam labito lotu ex alto de M'. .' risCςndunt, ut Omnem subjectum acrem magna
' propellentes, Ventum ex eo compψnant, qui hiast validi stimus quidem, sed non diuturnus esse potest ejus
r. que imilem facile experiemur, si vel in sublimi aere ita
Ο hibisti CXpanso, ut omnes Mus partes a terra aequi distent , illudni pluυias totum simul decidere permittamus Fortes pluvia ple-
. H. rumque VJusmodi Ventum antecursorem habent, qui is maniscit ex alto deorsum agit, ju)us frigus abunde monstrat illum ex nubibus venire , ubi aer communiter frigidior est quam circa nos. 11. Atque hic ventus emcit ut hirundines solito humilius z. - Ol Rxς , pluViG secutura praebeant argumentum certas enim muscas, pabulum illarum, deprimit, quae abblaniis in diente aeris serenitate, in altum evolare solent. Idem et-
in st nonnunquam, cum nubes adeo parva est, cl
i isti se xam parum descendit, ut ipse valde debilis vix in aere li- .. i. hςx isti xi tur si minis illapsus, cineres testucas in anar Hl soci contorquet, ibique parvos quasi turbines CXci festiba: citat, satis mirabiles iis qui corum causam ignorant, Juxto D quo plerumque nonnulla pluvia consequitur.
633쪽
li ratur, quum vaporibus aequaliter ibi dispersis, simul ac , , minima nubes in parte aliqua cogis p C se per omnia vicina loca extendit, necessario tempe
suro it tanto gravior quanto nubes Mor ponderosior, a
hoc pertinacior quo ex altiori loco desce fit. At T in
Que ita vehementes illos turbines generari arbitror, quos Tr ML dicunt, nautis nostris in longinquis navigationibus maxime formidabiles iraesertim paulo ultra Promontonum Bonae Spei, ubi vapores
mari Ethiopico surirentes, quoniam cst latissimum Solis radiis maxime incalescit, facillime ventum occis dentalem incere pollunt, qui curium naturalem ab Oriente scilicet in occasum aliorum, quos mare Indi cum emittit sistens,illos in nubem cogit quae nubes quoniam oritur ex aequalitate , quae est inter haec duo a ria vastissima, hanc crram quae etiam cit valde lata, multo Mor evadere de t quam illae quae in noliris regionibus generantur , ubi tantum claden tam moribus i iis inaequalitatibus , quae sunt inter nostras planities, lacus,&montes. Et quia fere nunquam aliae nubes in iis locis cernuntia', statim ac nautae aliquam coire animadvertunt licet interdum initio tam parva esse videatur, itillam Batavi cum bovis oculo compararint , atque dea poeilarint ii licet omnis reliquus ac valde serenus, defaecatus appareat, nihilominus vela contrahunt contra magnam tempestatem se muniunt, quae statim
etiam insequitur. Eo quoque majorem illam est solere existimo, quo minor mitio haec nubes apparuit cum enim fieri nequeat satis crassa, ut acrem obscurando sit conspicua, nisi simul etiam sat satis lata, ita exigua videri non potest,nisi ex eo quod sit valde remota notum est ouo ex altiori loco descendit corpus grave,hoc impetum
634쪽
ME TE ORORVM ejus esse validiorem. Ita haec nubes sublimis,& subito magnas ponderosa facta, tota delabitur, magna vehementia omnem aerem subjectum agens,in tempestatem hoc ipso ciens.Notandum etiam vapores huic aeri immixtos, illa agitatione dilatari multos quoque alios Oceanum omittere ob fluctus suos ita concustas, qui vim venti augentes, tardentes descensum nubis, diutius tempestatem saevire cogunt.
o.. .. Py xςyς ςXh latione his aporibus immisceri lent, Ia cum tam longo ac illi a nube descendente propelli
s, sepol non possint, ob partes minus solidas, .s urarum ma- . Tisi irregulam , aeris agitatione abiis separantur: Eo dem modo, quo, ut supra diximus, rusticae cremorems.m isti lactis tundentes, butyrum a sero secernunt. Atque italiae exhalationes, hinci inde in diverso acervos con- ti gregatae, quam altissime possitntMuxta nubem fluctu an
xς , andem malis aut funibus navium adliterent cum nutas bo es, bes ad linen sui motus accedens, illas eo usque depressit. ἡ-b Et ibi violenta aeris agitatione accenta ignes illos com-Σ. Ita ' ponunt, si Helini dicuntur, nautas spe seremta-j, bis, ti breVi futurae solantur. Notandum tamen est has tem aut quin pestates, in fine vehementissimas esse, interdum pIures nubes una aliis incumbere posse,infra quarum singu---λ asQusmodi ignes reperianturi quod forte antiquis ocimur casionem dedit, cum unicum viderent, quem Helenam appellabant, illum mali ominis existimandi, quia nempe tunc gravissimum tempestatis impetum adhuc expectabant Et tum demum illos serenitatem pramunciareir dendi, cum duos videbant, quos Castorem Pollucem vocabant quippe raro plures notarunt, nisi forte cum tempestas ultra solitum vehemens cran quo tempore iam terdum tres numerabant, quos ideo etiam mali ominiscite arbitrati sunt. Sed audio,nunc a nautis etiam quatuor
635쪽
C VII. 169aut quinque simul solere observari forsan quia navigia
majora, plures in iis malos habent, aut quia per loca navigant, ubi exhalationum copia major attollitur. Quid enim in latioribus Oceani partibus accidat, sola conjectura assequi possum , quum nunquam in iis navigaverim, nec niti valde dubias .incertas de ipsis clationes habeam. Quod autem ad illas tempestates attinet, quae tonitru ' fulgure turbinibus 5 fulmine comitatae est solent, . ibes quarumque nonnulla exempla in terra notare potui orati. non dubito quin oriantur ex eo quod cum plures nubes, tabulatorum instar, unae aliis superstratae sunt, interdum contingit, ut superiores magno impetu ua inferiores dilabantur: Vt si duabus nubibus A nive rara
ca superiorem A feratur, quam circa infe
rosiorem reddere posse Adeo ut eae ex Mus partibus quae altissimae sunt, primae descendentes, alias quae ipsis in via occurrunt, deturbent A secum rapiant atque ita omnes simul magno fragore tonitu , in nubem inferiorem ruant. Eodem modo, quo in Alpibus olim circa mensem Malum cvidisse memini, vi Solis calefacta nive ponderosio ireddita, minimum acris motum, subito magnas illius moles devolvisse, quae in vallibus resonantes, fatis bene tonitrui sonitum imitabantur.
Atquc hinc liquet quare hyeme rarnis hic apud nos tolt 3 net,
636쪽
z e ME TE ORORUM V net, quam aestates tum enim non tam facile calor sussi-
ciens nubibus disibivendis ad superiores usque pertingit.' m liquet etiam quare tempore Vehementis aestus, quando
vento Septentrionali, qui diu non duraverit, calor hu--, 4EMI mensin veluti sui cans denuo succedit, tonitru postea ct avs, sequi solet. Hoc enim testatur ventum illum Septen- Eb trionalem ad terram accedendo, calorem inde in illam hi u a regionem aeris egisse, in qua nubes sublimiores formana pr- φας - tur , ipsumque etiam Ventum, postea e vicinia terrae is se expulsum , ad illam regionem aeris in qua sunt nubes inferiores nempe a Vaporibus tepidis qui e terra calente egredientes , acrem infimum dilatarunt. Vnde fit ut non modo superiores nubes condensari debeant, delabi sed etiam in seriores adeo raras atque extensa remanere , aerisque subjecti dilatatione ita sursum protrudi, ut alias m se cadentes excipiant, ibique sistant, S saepe etiam ne quid omnino ecus ad terram usque descendat, impediant. v II. Notandumque est illum strepitum , qui supra nos C ita excitatur, melius exaudiri debere, ob aeris circumiis si . 3. qumue positi resonantiam, majoremque esse pro copia
unde oriun nivis decidentis, quam cum ingentes nivium moles e ' ρμ'ς montibus in valles delabuntur. Notandum etiam, X
bisfia. hoc solo quod partes nubium luperiorum , vel omnes simul decidant, vel una post aliam, vel tardius vel celerius, vel quod inferiores majores aut minores , crassiores aut tenuiores sunt, magis aut minus obnituntur, facillime omnes diversos tonitruum nosissici posse. Vii Differentiae autem quae sunt inter fulgura, turbines, ,- fiuntii, non pendent nisi diversa natura exhalatio- Ventia si num , quae ita spatio quod duas nubes interjacet repe-
e. ι iunt, in , S a Odo' xl harum nubium superior, in in-h mo fh feriorem cadit. Si enim magnus aestus, siccitas praeces
637쪽
VII. 71serit , atque ita hoc spatium exhalationes copiosas, maxime subtilesi ad concipiendam flammam aptas conti-ncat, superior nubes sere tam exigua ne nequit, nec tam lente descendere, quin impulso ac re inter feriorem medio, fulgur aliquod elidat, id est flammam levem codem momento enascentem. Atque ita tum hujusmodi fulgura cernere possumus, nullo omnino tonitrus murmure exaudito, interdum etiam nubibus non ita densis, ut conspici possint. Contra vero si nullae ita aere exhalationes flammationi idoneae adsint, boatum quendam tonitrus audire postumus, nulla coruscatione apparente. Et cum supes ior nubes, non nisi per partes se mutuo consequentes delabitur, Vi quidquam aliud quam fulgura S tonitrua producit. Sed cum tota timulsatis velociter decidit, potest etiam tu bine si fulmina generare Rus enim xtremitates ut paulo
Ncelerius quam ejusdem medium descendunt quia cum aer illis sub ectus minus itineris coniiciendum habeat, ut inde egrediatur,' Iam ille qui medio sub)icitur, facilius iis locum cedit; his ita nubem in seriorem citius contingentibus, milli imaeris versus medium includunt, ut hic videtur in D: statimque postea hic aer magna Viprellia S
638쪽
272 ME TE ORORVM pressiis, expulsus ab eodem nubis superioris medio, quod pergit descendere, viam necessario sibi facit, vel perrumpendo nubem inferiorem , ut videmus ad P, vel aliquam ex ou extremitatibus divellendo, ut ad G At que ita aperta hac nube, magno impetu in terram ruit, unde statim rursus ascendit, se celerrime circumagendo quoniam alius aer, aut alia corpora ipsi Occurrentia impediunt, ne secundum lineam rectam moveri per at, aeque velociter ac agitatio Mus requirit quo fit ut turbinem componat. Et quidem hic turbo sine fulmine cfulgure esse potest, si nulla sint prorsus in isto acre exhalationes , ad concipiendam flammam idoneae.
..-. 'ς COR xx si sisti muli sint , omnes in unum cum hi
sis, sis tum Cocunte , Magno impetu simul cum ipso in ter
mo quod ram ruentes , In Iaduntur, fulmen componunt. Po-
estque hoc fulmen interdum hominum corpora non lae ι, is, dendo , ipsorum vestimenta comburere, pilosque ad cuia C. 'em depasccre cum nempe exhalationes quibus conta, alti stat, qUssique sulphur solent redolere, non aliam quamdium ij leorum naturam participant adeo ut levem tantum flammam nutriant quae non nisi corporibus combustio- . . E. ni magis donei adhaeret. Vte contra, interdum ossa carnibus integris confringere, vel vagina illisa, gladium liquefacere potest, si hae exhalationes maxime subtiles S penetrantes, solam salis volatilis, aut aquae fortis naturam habeant tum enim sine injuria cedentia corpora perlapsum quidquid resistit comminuit ac difiringit. Vt aqua fortis, durissima metallorum corpora re luens, vix quicquam agit in cram.
P0 em fulmen interdum in lapidem durissimum
iis' xx ntihu his exhalationibus, multae aliae pin-2 Vς sulphureVimmisceantur praesertim si crassiores
639쪽
etiam adsint, similes ei terrae, quae in fundis vasorum, in quibus collecta est aqua pluvia subsidit. Quemadmo- .liti idum experientia discimus, si hujus terrae, nitri S sui quaminophuris certas partes simul misceamus,misturamque istam: ' incendamus, illam momento temporis in lapidem quendam concrescere. Iam vero si nubes a latere dehiscat, ut in fulmen obliquo itinere libratum , facilius turcium fastigia, vel montium vertices tangit, quam loca
humilia, ut videmus ad . Nec deest etiam ratio propter quam cum nubes infra perrumpitur, saepius loca edit S cminentia quam humiliora fulmine feriantur. Si enim , ex gr. nubes di, non magis hic quam alibi, liunde disposita sit ad dehiscendum, certum est illam apertum iri in F , ob resistentiam subjectae turris. Nec magis deest ratio, quare singulas vices, quibus tonitru auditur, nonnihil pluviae subito decidentis consequi soleat 5 quare cum haec pluvia satis copiose est unditur, postea non multum tonet. Nam si illa vis qua superior nubes in inferiorem decidendo, illam concutit, satis valida sit ad eandem omnino dejiciendam , manifestum est fulmina cessare debere. Et quamvis saepe sit minor, nihilominus tamen ex ea fere semper aliquos nivis in in floc-
640쪽
27 ME TE ORORVM floccos excutit, qui decidentes aeris inferioris calore in pluviam solvuntur. Denique non sine ratione vulgo creditur,vehementesta istia' sonitus , qualis campanarum, aut bombardarum , fulmidium aut iis vim infringere, nam concutiendo nivem , ex qua nu-ῆρm bes inferior constat, illam ad descensum invitati discu- ,.Misas; tae Ut ii satis sciuia qui in vallibus ubi moles nivium eminuatur montibus cadentium timentur, iter facere sunt assi teti. Nam ibi ne quidem loqui aut tussire audent, ne sonus vo
Q. , Sed ut sit pra notavimus, aliquando sine tonitru fulgu
senerὸntur rare posse, ita in regionibus aeris,ubi multae exhalationes detinentur, pauci vapores nubes ita leves, parum . hi, densae formari queunt, ut alia in aliam ex loco satis edito untur. ruente, nullus fulminis sonus audiatur, neque tempestas in acre excitetur, licet plurimas exhalationes Convolutas Jungant unde non tantum illae minores flammae oriuntur, quae stellae coelo cadentes vel trajicientes dici solent, sed interdum etiam globi igne fatis crassi, qui ad terram usque delabentes,pro quadam specie fulminis alio minus vehementis sumi possitiat. X ita Et praeterea quoniam valde varia est, multiplex ex-S'ρμρή halationum natura, mihi facile persuadeo fieri posse in-
pluati ii 3ὸ terdum, ut a nubibus comprestae materiam quam da in sanguine, componant, quae calorea specie eXterna lac, carnem,aut
λι E Gnguinem aliquo modo referat vel quae subito accensa& combusta fiat talis,ut pro ferro aut lapidibus sumi possit, vel quae denique corrupta putrescens, in exigua quaedam animalia brevi tempore convertatur. Ut inter prodigia saepe legimus, ferro, sanguine, locustis aut simi libus pluisse. V. Praeterea quoque ac re nullis nubibus obducto , exha-