장음표시 사용
641쪽
sunt, praesertim si duo aut plures venti contrarii simul concurrant. Et denique etiamsi nulli Venti nec nubcs ἡ s, . iadsint, si tantum exhalatio subtilis penetrans, quae nempe salis naturam participet, alterius pinguis sulphure poros ingrediatur, hoc ipsum sussicere potest ad
tenues quasdam flammas tam in sublimi, quam in fimo aere excitandas Nempe quales sunt in sublimi stellae trajicientes khic apud nos,tum ignes illi per acrem Volitantes, qui fatui dicuntur, tum alii lambentes dicti, qui puerorum capillis , equorum ubis, hastarum ferro pinguedine aliqua inuncto, vel aliis Quimodi corporibus adhaerent. Certum quippe est, non tantum Violentam agitationem , sed saeptissime etiam solam diversorum corporum misturam, igni producendo sufficere Ut videmus in calce aqua conspersa, aut in foeno,si priusquam siccum sit recondatur, Z in multis aliis exemplis, quotidie Chymicis occurrentibus.
Sed omnes isti ignes,si cum fulmine comparentur,VM
de parum roboris habent; non enim nisi e mollissimis , si is& maxime glutinosis, oleorum partibus componuntur istis
Et quamvis maxime penetrantes: vividae salium partes,
ad eorum productionem quoque concurrant, tamen hae , fulmi aliis permixtae non manent, sed celerrime in liberum aerem dissiliunt, simul ac illas inflammarunt. At c contra, fulmen praecipue ex his maxime penetrantibus di vividis constat, quae violenter pressaein nubibus illitae, reliquas secum in terram abripiunt. Atque ii qui norunt, quanta vii celeritate polleat ille ignis, qui fit ex nitro sulphure permixtis quamque e contra debilis sit illa flamma, quam pars oleaginea sulphuris a sale aut spiritibus separata potest producere, facile illa quae hic dicta sunt sibi
persuaderi permittent. Ienes autem fatui, lambentes diutius durant, aut d mmo citius
642쪽
276 ME TE ORORUM citius evanescunt, prout flamma eorum magis aut mi-jties, L. nu tena est materia eorum magis aut minus densia Origone compacta. Sed illi qui altius in aere, stellarum instar apparent, non nisi per brevissimam moram durare pos- . is ci . h. iunt Nisi enim materia Valde rara tenui constarent,st; -- proprio pondere in terram deducerentur. Et ideo Phi' losophi optime illos compararunt ei flammae, quae secun-.bAmri dum iumum lucernae recens extinctae decurrit, cum haec
zzz. 'ςςyn' sterius ab ea honnihil remotae ruria
ia. e. - sic dituri. Sed magnopere miror eosdem posteaim .hὸ credidisse comesas, itemque columnas, aut trabes i
am ni liq ndo in corio apparent, nihil aliud esse,
Aesis, hi quam eXbalationes accensas: nam latrum phaenomen Dii Iurentes, e duratio quae fatis longa esse solet, cum brevissima illa 2 mox , consumendis exhalationibus in aere pendentibus uincit, conferri plane non potest. Et quoniam generationem Mnaturam illorum, in alio tractatu curiose explicare annuus sum meque illa magis, a iis, a Meteora pertinere arbitror, quam terrae motu si mistar, ςxδli , qR xlxi in sciiptores eo congerunt, iis omissis, ta . . non inpim hic loquar nisi de luminibus quibusdam,
quae noctu sereno aere tranquillo apparentia, populis
xj ψῆς sono in dant acies spectrorum in aer deprae
ntium fingendi. Victoriam aut cladem partis cui a , . is estis Vent, e eo praesagiendi, prout timor aut spes in animis
molix Mici, Et quidum quia nulla unquam ejusm
. ui ipQQt Cylla ipsemet Vidi, neque me fugit quantum su-sit perstitim ignorantia, relationes quae de iis fiunt corrumpere solea: augere hic satis habebo leviter attingere causas Omnes, ex quibus aliquid tale produci posse milia videtur. Prima est, cum variae nubes in caelo exiliunt tam exiguae ut totidem milites videri possint, unae vi alias decidentes latis multas exhalationes invol
643쪽
vunt, ad parva quaedam fulgura excitanda, interdumque ignis globulo Waculandos 5 nonnullos sonitus emittendos quo ipso hi milites confligere videntur. Secunda
est, cum hu)usmodi nubibus in caelo existentibus, non quidem unae in alias decidunt, sed diversimode micant, lumen illud reflectunt, quod coruscatione 5 ignes alicujus magnae tempestatis, tam longe inde vientis, ut ibi ex terra non percipiatur, ad illas usque transmittunt. Tertia denique , cum hae nubes, aut aliae quaedam magis ad Septemtrionem accedentes, a quibus lumen accupiunt, sunt in regione acris tam excelsa, ut radii Solis jam infra horizontem delitescentis , ad illas pollini pervenire. Si enim attendamus ad restactiones S reflexiones, quas duae aut tres Cusmodi nubes, variis in locis sitti, lumen unae ab aliis accipientes cilicere possunt, facile intelligemus non opus este , ut supra modum excelsae sint, ad solitas quasdam luces noctu exhibendas atque etiam interdum ad ciliciendum ut ipse Sol supra nostrum horizontem appareat, eo tempore quo illum infra esse certum est. Sed ista minus ad hanc priorem hia ustra tactus partem videntur pertinere, quam ad sequentem, in qua de ii omnibus quae in sublimi ac re aliter quam sint apparent, loqui deinceps institui, postquam hactenus omnia, quae ibidem videntur ut sunt, explicare
Am mira est Iridis natura, tam curiose a M'm '
multis egregiis viris ivit inVeiligata, tamque isti bin, parum cognita, ut nullam aptiorem materiam M talia
eligere possim ad ostendendum ope Methodi
644쪽
II. Luomodo e in causope globi
278 ME TE OROR Mqua utor, posse perveniri ad nonnullarum rerum scientiam, quam ii quorum scripta ad nos pervenere non habuerunt. Primo, postquam notavi hanc Iridem non tantum inices apparere, sed etiam in aere nobis vicino, quoties multae in eo aqua guttae a Sole illustratae, exsistunt ut in fontibus quibusdam per fistulas aquam Haculantibus experimur facile mihi fuit Judicares, a solo modo quo radii luminis in guttas agunt, atque inde ad oculos nostros tendunt, eam procedere. Deinde quum scirem has guttas rotundas esse, ut supra ostensum est, sive parvae sive magnae sint Iridem semper eodem plane modo in illis repraesentari, statui aliquam valde magnam considerare, ut tanto facilius in ea, quid in singulis contingeret agnoscerem. Cumque in hunc finem pilam vitream, satis accurate rotundam ' valde pellucidam, aqua implevisse , deprehendi, Sole, exempli gratia , lucente ex parte caesi TZ oculo posito in puncto E, si locarem hanc pilam in regione B M partem illius D totam rubram,& multo illustriorem quam reliquum videri. Et sive propius illam adducerem , sive ulterius removerem , sive ad
dextram sive ad sinistram verterem , vel etiam circa verticem meum rotarem dummodo lineam cum altera M, quae imaginatione ab oculi centro ad centrum Solis est proferenda, angulum duorum, quadraginta circiter graduum constitueret, pars illam semper aequaliter rubebat sed simul ac hunc angulum paulo magis
dilatabam , rubor evanescebat: ii contraherem, non ita simul onanis evanescebat, sed antea velut in duas partes, minus scintillantes dividebatur, in quibus flavus, cararuleus, d alii colores apparebant. Deinde regionem etiam K hujtis pili respiciens, notavi, facto angulo KEM, duorum quinquaginta circiter graduum, hanc partem
645쪽
partem metiam rubram apparere, sed non tam lucidam uti S paulo tantum ampliore codem angulo facto, alios ibidem colores magis dilutos exister: sed eo dem aliquantulum contracto, vel satis multum ampliore facto, illos omnino disparere. Unde manifeste didici, toto aere adi hujusmodi pilis, aut carum loco guttis, reserto, punctum aliquod admodum rubrum in singulis carum relucere debere, a quibus lineae eductae ad oculum E cum linea LM angulum duorum ci quadra-
646쪽
18 ME TE ORORVMginta circiter graduum constituunt quales illas suppono quae litteram signatae sunt atque haec puncta simul considerata , loco in quo consistunt non obscrvato nisi per angulum sub quo videntur, instar circuli continui rubro colore perfusi apparere .similiter puncta quaedam esse debere in iis guttis quae sunt in i , e quibus linea ductae ad E angulos paulo acutiores cum Era constituunt , a quibus circuli colorum dilutiorum componuntur atque in hoc primaritimi principem coelestem arcum consistere Deinde eodem modo supponendo angulum duorumi quinquaginta graduum csse,m guttis X rubrum circulum debere apparere , dc alios circulos minus saturo colore imbutos in guttis Y atque in hoc secundariam Iridem conssistere. Et denique in omnibus aliis guttis notatis littera , nullos ejusmodi co-III lores elle debere.,b iis .m Polica Cum accuratius examinarem in pila CD, ελ Aiam unde rubeus color in ejus partem conspicuus oriretur, notavi illum pendere a radiis Solis, qui venientes ex A. L ad B, aquam ingrediendo frangebantur in puncto B dc permen uni ibant ad C, unde reflexi ad D, cibi aquam egrediendo am. iterum stacti tendebant ad . Nam simul ac corpus alia χἡjρου quod opacum k obscurum alicui linearum AB, B C, nam D, vel o opponebam , rubicundus color evanesce- .esi ἡ . ., bat; licet tin pilam exceptis duobus punctis B dc Distitem sit obnuberem, corpora obscura ubivis circumponerem,
, ai. dummodo nihil actionem radiorum ABCD impediret, fouisis aucide tamen ille refulgebat. Postea eodem modo investi
refractio gata causa rubri illius coloris, qui apparebat in , inveni
illum est a radiis Solis, qui veniente ab F ad , ibi ea
ad Ohtilis frangebantur Versus H, Wilam reflexi ad I rursusque
' ab L recte i ad K, tandemque iterum stacti in punctori, an C tendebant ad . Atquc ita prunaria Iris sita radiis post
647쪽
duas refractiones, unam reflexionem ad oculum venientibus secundaria vero a radiis, qui non nisi post duas refractionesi duas reflexiones codem pertingunt. Ideoque haec semper altera minus est conspicua.
Sed supererat adhuc praecipua dii Scultas, ni quod C. ἡ. . etiamsi posito alio Mus pila situ, radii etiam post duas ita Otinactione si unam aut duas reflexiones, ad oculum G- possint pervenire nulli tamen nisi in eo situ, de quo jam ' locuti sumus, ejusmodi colores exhibeant. Atque ut hanc tisiit, .
648쪽
flexionem, nec etiam multipli-νem refra
181 r Tro RORVM amolirer, inquisivi an non aliqua alia res inveniri posset,c Mus ope colores eodem modo apparerent, ut facta ejus comparatione cum aquae guttis , tanto facilius de eorum causa udicarem. Et commodum recordatus, per prisma vel triangulum ex Crystallo similes Videri, unum contassideravi, quale est MN P, cujus duae superficies MN,&NP sunt omnino pla-
inclinata, ut angulum O vel o circiter graduum contineant atque ideo
si radii Solis ABC, pcnetrent M N ad angulos
rectos, aut fere rectos, ita ut nullam notabilem refractionem vitrum ingrediendo patiantur, satis magnam exeundo per Ndebeant pati. Et tecta alterutra ex his superficiebus, opaco aliquo corpore, in quo sit angustum soramen, quale est D E, observavi radios per illud foramen transeuntes, atque inde effusos in linteum aut chartam albam GH, omnes colores Iridis ibi depingere, di quidem semper rubrum in F, ωcaeruleum seu violaceum m. Vnde primum didici, curvaturam superficiei guttarum, generationi colorum minime necessariam esse haec enim crystallus superficiem nullam habet, quae non sit plana neque anguli magnitudinem sub quo apparent. hic enim permanentibus illis mutari potest: licet fieri possit ut radii tendentes ad F, am magis jam minus incurventur, quam euntes ad H, semper tamen qui ad ,
649쪽
rubrum depingent,&caeruleum qui ad H. Neque ctiam μ' reflexionem hic etenim nulla omnino est Nec denique O , - is,
saepius iteratas refractiones,quum hic tantummodo unita Gm erv.
nat. Sed Judicabam unicam ad inmaum requiri, qui
dem talem ut Mus cnectus, alia contraria non destruatur.
Nam experientia docet si superficies N&NP, parallelae forent, radios tantundem per alteram iterum crectos, quantum per unam frangerentur, nullos colores depicturos. Neque dubitabam, quina quincia necessarrum sit ad horum colorum productionem sine illo nim nil cernimus. Et praeterea observavi umbram quoque aut limitationem luminis requiri dempto enim corpore opaco quod in NP, colores FG H itatim evanescunt: atque ii satis laxam aperturam D faciamus, rubrum, croceuma flavum quae ad F ngia latius propterea x. panduntur, ut nec viride, caeruleum S violaceum quae adH sed totum spatium intermedium littera G notatum, album remanet. Quibus animadversiis intelligere conatus sum, quare vi hi colores alii sint in Id quam in D: quum tamen rcfra 'ctio, umbra S lumen eodem modo in utroque concur Vtim iij rant. Et considerata luminis natura quemadmodum illam silai in Dioptrica descripsi, nempe tanquam actionem vel motum materiae Musdam valde subtilis, cuius partes tanquam exiguae sphaerulae per Oros corporum terrestrium devolutae concipiendae sunt agnovi has sphaeru-rulas, pro diversitate causarum, quae harum motus determinant, diversimode moveri S speciatim omnes refractiones, quae in candem partem sunt, illas ita disponere ut in catadcin etiam partem rotentur sed quum nullas vicinas ipsis multo celerius aut tardius decurrentes habent , motum illarum circularem propemodum motui rectilineo aequalcm csse. Quum ero in una parte Vinno cinas
650쪽
18 ME TE ORORVM cinas habent, quae ipsis tardius decurrunt,4 in adversa alias quae celerius,vel saltem aeque .celeriter,ut in Confinio Luminis, umbrae contingit; si occurrant eis quae
tardius moventur, ea parte, secundum quam Ο- tantur, ut accidit iis quae componunt radium EM, hoc essicere,ut earum motus circularis, motu C-ctilineo tardior sit: itan contrarium feri, si eisdem occurrant parte adversa, ut accidit iis, quae componunt radium D F.
Quae ut melius intelligantur, supponamus pilami a 34, sic impulsames ab V ad X, ut recto tantiimmotu incedat, Hu illius latera, IMO, aequali Celeritate delabantur, usque ad superficiem quae Y Y ubi motus lateris 3,quod priusquam aliud istam superficiem contingit, retardatur, non mutato
ut tota pila necessario rotata incipiat,secundum ordinem num C rorum I 23. Et praetcrca imaginemur illam quatuor alus pilis Q, R, , ,