장음표시 사용
301쪽
: Quomodo, notat modum actionis, an facta sit remisso, aut intense Τ an ex malitia, aut ignorantia & infirmitate; an ex negligentia, aut contemptu sormali Τ - , Quando , significat tempus , utrum V. g. die Festo quis inebriatus sit, an agrum proximi mepsuerit; quia in posteriori exemplo actus pugnat contra justitiam simul & religionem ; in priori
verti contra temperantiam & religionem. Q. 4. Quid obsiervandum circa circunstantias PR. Expendendum an novam addant speciem bonitatis , aut malitiae: an augeant duntaxat, aut minuant si ve notabiliter, sive leviter intra eamdem speciem. Q. s. Quandonam circunstantis novam addunt j ciem bonitatis, aut malitis; vel augent solummodo P- R. I. Addu*t no Uam speciem , quando essiciunt , ut actus Vel pertineat ad diversas virtutes , Vel contra eas pugnet. Sic circunstantia Sacerdotis in paupere sublevando essicit, ut elee-- mosyna pertineat ad misericordiam &ad religio- nem : sic malitia furti in loco sacro est contra justitiam& religionem, propter circunstantiam loci. Hinc in. genere moris plures peccati species possunt concurrere in. uno & eodem actu propter multiplices ejus circunstantias, ut patet in Sacerdote, qui ad peccandum induxit suam consanguineam conjugem : Primo enim peccaUit Contra castitatem : Secundo contra charitatem ratio-
ne scandali, quatenus induxit aliam personam ad peccandum et Tertio contra religionem, ut quia si persona sacra : Quarto contra justitiam erga maritum : Quinto contra reverentiam consanguineis debitam , quod peccatum dicitur ince-- stus.
302쪽
stus. Et haec accurate sunt observanda; cum in sacramentali Confessione ejusmodi circunstan- . tiae peccati speciem mutantes tint explicandae, ut definiit Concilium Trident. sess. I 4. can. 7. Dixi, quando pugnat contra aliam specie virtutem, . non . Uerb contra duo praecepta eamdem virtutem
spectantia, ut contingeret in eo , qui jejunium quadragesimale violaret iis diebus, quibus occur. runt jejunia quatuor temporum ἔ is enim unius specie peccati reus esset, quia duo illa jejunii praecepta eodem die Occurrentia ad unam pertinent virtutem. Secus si solvens jejunium quadrages1' male , ex alia Virtute astringeretur praecepto jejunii, puta ex religione voti , vel ex injuncta a Confessario satisfactione, cum enim diversa illa praecepta spectent diversas virtutes, violatio je-Junii quadragesimalis in illo casu esset duplex peω
Catum in confessione eXprimendum. , -- R. 2. Circunstantiae augent aut minuunt notabiliter bonitatem , aut malitiam actus intra eamdem speciem virtutis, aut. peccati, quando longe major, i vel minor est honestas , si Ue turpitudo in cultu, aut violayione ejusdem virtutis. Sic longe laudabilior est qui pauperem sublevat ex necessariis, quam qui ex superfluis : qui cum ser- vore perseverat in bono opere arduo & dissicili, quam qui remisse & Ieviter illud attingit. Con-.tra vero gravius peccat contra justitiam; V.g. qui furatur ingentem pecuniae summam , quam qui modicam et qui cum Sacerdos sit,. peccat contra castitatem & religionem, quam si esset sollim Dia- conus, aut Subdiaconus. Utrum autem circun- stantiae, . quae malitiam notabiliter augent intra
eandem peccati speciem , sint in consessione ex-
303쪽
ponendae, expendetur ubi de Sacramento Poeni-
Q. 6. Quid requiritur ut actus humanus bonitatem aut malitiam trabat ex circunstantiis p '. R. Ut conserant actui bonitatem, necesse est ut sim praevisae & aliquo modo intentae, quatenus honestae sunt, quia ex dictis nulla est bonitas moralis, nisi sit voluntaria. Ut autem conferant, satis est , ut cum vitari possint & debeant, nihilominus voluntax illas Vitare negligat, malum enim est nolle declinare a malo. '
Q. I. Dona Melium opera suntne meritoria Lutheranis & Calvinianis nomen m riti adeo exosum est , ut Calvinus lib. 3. Instit. cap. IS. paragr. 2 & seqq. audeat scribere vel res Patres pessimo consuluisse fidei sinceritati, dum usi sunt vocabulis meriti & mercedis, sed vel ipsum Spiritum Sanctum reprehendat qui in Scripturis sacris ejusmodi vocabula usurpat, ut Idalth. S. Vers. ΙO. Merces vestra copiosa est in Gaetis. 2. Tim. vers. 8. In reliquo reposita es inibi corona -- sitris quam reddet mihi Dominus in illa die justus Ddex : non fiam autem mihi, sed N iis qui diligurat a . venitum ejus: Vel, quod aequius est , fateatur so pessimi consuluisse suae sectae, dum aperte pugnat adversus Scripturam sacram &universalis Ecclesiae traditionem. Quare ad propositam quaestionem R. De fido est bona opera justorum ex gratia elicita esse meritoria; sic enim definiit Concilium
304쪽
De Actibus humanis. a 8sTrid. sess. 6. can. 32. Constatque definitio ex scripturae testimoniis mox laudatis. - Dices T. Roman. 6. habetur. Gratia Dei obta aeteΥna. Psalm. IO2. Qui coronat in misericordis, S miserationibus. Unde sanctus Augustinus in Ps. 7o. Cum , inquit, praemium venerit, sua dona coronabit : Ergo vita aeterna non est merces.
Distinguo antec. Vita aeterna est gratia, &miseratio, quia Deus gratuite ad eam eligit, UO eat , & auxiliis effcacibus perducit, concedo :est gratia duntaxat, nullamque habet rationem mercedis aut reaemii, quasi eo digna non sint bona justorum opera, Nego antecedens. Nam ex Sancto Augustino lib. de cor. & grat. cap. IS Vita aeterna, quam certum es bonis operibus debitam re di, a tanto Apsolo gratia Dei dicitur, cum gratia non operibus reddattar, sted gratis detur; fine ulla dubitatione confrendum est ideo gratiam vitam oeternam Vocari, quia his meritis redditin, quae gratia contulit homini.
Sic dives , qui tempore hyemis pauperes aluit; injunctis operibus ipsi satis inutilibus , gratiam. fecit & simul mercedem retribuit: gratiam quidem, quia gratis illos conduxit; mercedem Vero, quia promisia alimenta ipsis exhibuit. iInstas : Lucae 17. ait Christus. Cum feceritis omnia .... Dicite, servi inutiles fumus: Ergo. . , Nego conseq. Ideo enim servos inutiles nos existimare debemus : I. Quia nihil utilitatis perhona nostra opera Deo conserimus : 2. Quia cum natura servi Dei simus, potest quidquid libuerit praecipere, etiam nulla proposita mercedi spe, debitorfactus es Deus, inquit sanctus Augustinus ser. Is 8, alias I 6. de verbis Apostoli, non
a nobis alisiad accipiendo, sed adsuid, suod ei placuit,
305쪽
promittendo. Aliter enim dicimus homini, debes mihi, quia promisissi mihi: Noliter dicimus, debes mihi, quia dedi tibi. Possumus exigere Dominum nostrum, ut dia
camus , redde quod promisisti; quia fecimus quod jκssissi.
' Dices et . Rom. 8. Nonsuntcondignae pastiones bu- .jus temporis adjutturam gloriam, quoe revetabitur in no-
Distinguo antee. non sunt eondignae , si secundum Vntitatem & veluti materialiter specten. tur Concedo : si secundum virtutem & inn xum Christi capitis nostri, unde procedunt, Nego antecedens. ' . . . . . it' ' Dices 3. Non potest sine Christi injuria alia quid tribui meritis nostris ; quia videremur paris firi gloriam inter ipsum & nos , dum salutem nostram, partim ad ejus merita , partim ad nostra, referremus: Erg - . Νego antecedens. Cum illa ipse Grassus Iemr verba sunt Concilii Tridentini sess. 6. cap. 16. tanquam caput in membro, θ' tanquam vitsi in palmites, in ipso j ficatos jugiter virtutem influat; qua virtus bona eorum opera semper antecedit, θ' comitatur, SAMequitur, X fine qua nulla potato Deo grata π memtoria esse psipent. Enim vero sicut in ordine natu- hae elucet Dei omnipotentia& infinita virtus, per uuam causis secundis tribuit vim & essicaciam producendi effectus, ad quos illa instituit '. ita in ordine gratiae Christus meritum & virtutem suae passionis in eo maxime commendat, quod non solum in se . sed & in nobis' sit merendi princi. pium. ' O. a. Ouotvlax est meritum' . R. Dupsex, aliud de congruo, aliud de eo
digno. Primum est meritum secundum quid, di
306쪽
. De Actibus humanis ' digrin latiori significatione. Secundum ita dicitur
simpliciter ,& proprie. Ad meritum de congruo evocantur dispositiones , quas diximus in adultis requiri ad justificatsonem; de iis enim sic scribit Sanctus Augustinus Epist. Ι94. alias IoS. nec ipsa peccati remisisio sine aliquo merito est; neque enim nullum mer rum fuit illius qui dicebat, propitius esto mihi peccatori. Sed . nemo absolute & simpliciter dixerit peccatorem , paenitentia sua mereri remissionem peccatorum, quae est opus misericordiae, non verbjustitiae.
De merito de condigno.Q. I. Ouid es meritum de condigno pR. Est opus bonum, & supernaturule ab homine justo & viatore libere elicitum, pro
quo Deus mercedem promisit. Dicitur I. opus honum; cuique enim notum est opus non esse laudabile, nec praemio dignum , visi fuerit bonum , stipendia peccati mors , inquit Apostolus Rom. 6.
Huc igitur revocari necesse est, quae de bonitate actuum humanorum praemisimus ; cum exit. Omne pendeat meritum; neque enim satis est op rari bonum , nisi & bene. An non artifex qui injunctum opus elaboravit, laudabilem materiam adhibuit, puta protiosum pannum, sed male & praeter artis regulas concinnavit,i pinnam meretur nedum mercedem y Sic se habent apud
DRum , qui operibus ex objecto & ossicio bonis
307쪽
vacant, Publicam rem administrant, familiam regunt, agrum colunt, & quae sunt honesti sui
status ac conditionis strenue exequuntur, sed alio quam ad Deum & vitam aeternam referunt, puta ad lucrum , auram popularem & DUOrem humanum. Unde Sanct. Augustinus concione I a. in Ps. II 8. expendens haee verba, Averte oculos meos, ne videant vanitatem in via tus Umi a me, sic habet , In qua vanitate praecipDum locum obtinet amor laudis humana, propter quam mutis magna fecerunt, qui magni in hoc secula nominati sunt .... ad quam perUenientes preceper uni mercedem suam, vani vanam. Ab hac, vanitate υolens Dominus avertere oculos suorum, attendite, inquit , ne justitiam vestram faciatis coisram hominibus , ut videamini ab eis , alioquin non habebitis mercedem apud Patrem Uestrum . . . 'monuit, ne etiam propter pecuniam dicant, non potestis Deo servire & mammonae. Monuitne propter ira necessarium victum, atque Desitum, dicens, ne λliciti sitis animae vestrae, quid manducetis, neque corpori vestro, quid induamini; s enim v num est propter hominum laudes bona facere, quanto υ nius propter adipiscendam pecuniam, vel augendam, Aere tinendam, S si quid quimodi est commodi temporalis , quod nobis accidit extrinsecus, quia omnis es vanitas & C. Enimvero ex communi omnium sensu nemo mercedem ab eo expectaverit, in cujus gloriam& obsequium non fuerit operatus t longe enim absurdissimum foret, si quis a te remunerari expeteret, ex eo quod sibi laborasset, suam vineam V. g. in proprium commodum diligenter excoluiΩset: Atqui ejusmodi sunt, qui suis commodisserviunt in operibus ex objecto honestis,& vitam aete nam expeliant a Deo, cujus gloriam & obsequium non intenderunt. Oremus
308쪽
Oremus igitur, & multum oremus, eum opus aliquod meditamur, ut, quod propriis viribus non possumus, avertat Deus Oculos nostros, ne videant ejusmodi vanitates , vigilemusque ejus auxilio nixi, ne quod in nobis remanet cupiditatis in decursu operis sensim germinet, inficiatque quod ad ejus gloriam puro corde susceperamus; cupiditas enim est illa arbor, seu radix mala, quae non potest bonos & condignos fructus f
. Quae cum ita sint, lugendi pro secto, & qu,m
saepissime a Pastoribus commonendi innumeri homines , quibus pereunt opera, alioquin ex omineio bona , & condigna vitae aeternae pretia, si alillam, ut par est, referrentur. Namque ad comparandum regnum Coelorum necessarias impensas faciunt agricolae: nec plura exiguntur, quam impenduntur ab artificibus & aliis, qui utilitet pro Republica laborant, ac divinae provjdentiae diu noctuque desudantes serviunt, finem tantum modo mutent non contemplantes quae Videntur , sed quae non videntur, ut loquitur Apostolus, S aeternum gloriae pondus in praemium certo con-- sequenturi Uerum quia ad ejusmodi opera solae ιncitat cupiditas , sola vires, & animos subminis strat, meritis exeunt vacui, tandemque ad lucem Veritatis evigilantes , exclamare coguntur cum illo, qui dicebat, Praeceptor, per totam noctem Isbo rantes, nihil cepimus, Lue. S. DiCitur Ψ Super naturale s est enim fidei dogma in variis Conciliis definitum adversus Pelagianos,st Semipelagianos , & confirmatum in Concilio Tridentino sesL 6. can. I. g. 3. hominem viribus
liberi arbitrii mereri non posse justitiam & vitam D.Habori TMolog. m. VIII. T aecer
309쪽
aeternam , omnem palmitem in me non ferentem
ctum, inquit Christus Joh. Is tollet eum, Pagero Sicut palmes non potes ferre fructum a semetipso knisi
manserit in vite, sic nec vos, nisiis me manseritis. Et, ratio est, quia Opus naturale , quantumcumque ex ossicio laudabile, nullum habet ordinem, nullam proportionem ad Vitam aeternam. Duo autem neces ario concurrere debent, ut
actus sit supernaturalis , scilicet supernaturale principium & motivum seu finis supernaturalis. Principium quidem, quia causa naturalis nota nisi naturaliter operatur. Ut ergo Voluntas, quam diximus esse principium actuum humanorum , supernaturaliter agat, Christo tanquam capiti conjungatur , unumque cum ejus spiritu
principium effetatur , necesse est juxta illuctJoan. Is Qui manet in me N ego in eo, hic feror
hum multum. Attrahitur autem vivificus ille Spiritus per orationem, ut habetur Psalm. II 8. os meum apemui, S attraxi Spiritum. Ergo qui propria nituntur industria & neglecto orationis studio, toto naturae impetu feruntur ad opera exteriora: puta lectionem , agriculturam , &c. non viden tur operari supernaturaliter , nec proinde apud Deum mereri; quia principium ex quo procedunt ejusmodi opera, est mere naturale. Motivum quoque seu finis supernaturaliter
movens concurrere debet ad actum supernatura-
lem, quia omnis actus speciem & essentiam desumit ab objecto motivo; ac proinde actus erit naturalis, si motivum sit naturale, qualis est civi- vilis honestas, familia alenda, scientia aequirenda, lucrum faciendum, captanda hominis ben volentia. Non movet autem bonitas finis , nisi per
310쪽
per sui amorem. Amor vero non potest esse sine cognitione : Ergo ut motivum supernaturale moveat voluntatem, necessarium est, ut agens vel actu vel virtualiter attendat ad finem, & ejus amo
Dicitur 3. Ab homine justo; ait enim Christus Joan. IS. Hut palmes non potest ferre fructum is sieme.
tipso, nisi manserit in vite; Ac nec vos, nisi in me mam seritis: Atqui Christus non manet in nobis ; nisi per charitatem & gratiam sanctificantem , juxta illud I. Joan. 4. Qui manet in cbaritate, in Deo manet, ου Deus in eo. Enimvero peccatum lethale T. animam separat aDeo. Iniquitates vesrcle diviserunt inter vos N Deum vestrum. Isia. S9. 2. Odium Dei Concitat Juxta illud Sapientiae I . Odium sunt Deo impius S impietas ejus. 3. peccatorem constituit obnoxium pamae aeternae : Atqui repugnat . eumdem mereri damnationem simul , & vitam
Ad meritum igitur de condigno in primis requiritur personae dignitas. Respexit Dominus ad Abel, N ad munera ejus: ad Cain autem pecCatorem in N ad munera illius non =espexit. Gen. . in Societate humana accepta sunt amici munuscula, inimici vero ingrata despecta. Denique actiones Christi Domini, licet secundum entitatem spectatae essent finitae, A ejusdem speciei cum bonis justorum operibus, infinitum tamen Ualorem & meritum hauriebant ab ejus persona, utpote infinite digna : Ergo moritum de condigno praecipue repetitur ex dignitate & sanctitate personae. Unde summi Pontifices Pius U. & Grego, gorius XIII. merito damarunt XIII. Baji propOsitionem, qua asserebat bonum opus citragratiam