장음표시 사용
141쪽
bitatione re victu hospitalitas dicitur. Iv
exteras nationes iter habuerunt omni. aet te homines vel utilitatis vel iucunditatis
gratia. At quum nec erectae initio essent cauponae, nec hospitia c*nstituta , divertere ad habitatores locorum debuerunt, quia bus alerentur . Hinc . nata liberalis VirtuS, quam nunc commendo vehenientissime. Αeg Ptii, quum Deos peregrin i crederent , Vi tutem . hanc non sine maxima religione ..c
luerunt; ad .eamque sibi persuaserunt Stoici divino quodam spiritu homines concitari . Veteres Galli, Celtiberi, Atlantici, Aethyo- , ψiique recipiendorum hos um laude floruere nullo praetermissis castissimae bene Volenti e ossicio . Item Romani, & Persae, &Indi hobitales fuere in . primis , & publica hospitia, erexerunt ad . peregrinos iamicissime benignissimeque tractandos. Nihil de Ger-nianis dicam, de quibus Tacitus a r Quem
cumque . mortatium arcere tecto nefas habetur: Pro fortuna qui aie 'apparatis epulis exc Pis Νotum ignotumque quantum aaius hospitii nemo discernis . . Similiter omitto
142쪽
97 exempla prope innumera , quae suppeditat Christianae Religionis Historia . θS. LXXXVIII.
Caritatis quae latissime patet, & ad selicitatem societatis omnino facit effusio quae dam in advenas est hospitalitas quam ii diligentius exercent, qui sunt humani, gene ris amantiores V . Hinc barbaris omnibus commune ut hospites pellant auctore Er tosthene apud Strabonem c : quod quiadem vitium & naturae & EVangelio contrarium inhospitatitas vocatur. Non esse tamen inhospitales crederem qui facile quemcum que adventantem hospitem non recipiunt. Cur enim benigne alacriterque. ignotos O nes sine delectu excipiam Θ Quid si scrinia expilent mea Θ Quid si vitae insidias parent ΘEst etiam liqspitalitati contrarium 1admi shospites violare t nec dici potest quanta i sit in hoc flagitio immanitas quae publicam fidem securitatem coniunctionemque omnem subvertit . Scythis & Messagetis lex erat
143쪽
de advenis trucidandis . Quae lex Dii immorsitates ca)lLXXXIX.
Liberalitas erga pauperes ἐλεηuo συνη VO-catur. In statu naturae ea serme sumuntur esse omnibus quae sunt necessaria ut se ipsi servent ac tueantur. Quare nihil pertinere videtur ad huius disputationis institutum deliberalitate disserere , qua sublevantur calamitates hominum indigorum. Itaque exprimam commodius in altero opuscul. hunc locum & attexam sorte loco miserationis . Μagnitudo quaedam liberalitatis , quae usitatam consuetudinem & alienam expectationem Vincat , generositas, spundor, magnificem ita definitur. Hinc otindidi, magni et ii dicuntur, quarum est propria. Sed de rebus in quibus cernitur magnificentia dicam libro secundo: haec enim virtus post civile imperium nata is
Q Vide Iohannis Schilleti dissere. De Iure hospitii apud veterer adnexam eiusdem Mantiductioru Philosoph. Mor. ad Iu-νωprud. Frequentior apud veteres hospitalitas . quam pauli tim defecisse ob invectum commercium censet Μontesquieu De l' prie des Loiae liv. XX. chap. a. Sed quum detur nostra etiam aetate hospitalitati Iocus; haec adhibenda in eos potissimum, qui magis indigent ut excipiantur.
144쪽
Beneficium excipit Gratia, in qua, ut i quit Tullius ca), cimicitιamor o inciorum a
terius remunerandi voluntas contineatur. Τri
plicem ego gratiam distinguo unam labii ;alteram eordis, tertiam agonis: possumus enim gratiam agere, habere, referre ei a quo beneficium accepimus . Si primam absolute spectes , & sine adiunctione alterius, ea memdax quaedam significatio est, quae malitiam& calliditatem prae se fert, virtus non est . Si secundam a priori illa divellas; quae est gratiae aperta utilitas in societatem Θ Si tertiae oblivisceris quum potes, satis ostendis te nolle accepta beneficia compensare, nec ullam dare operam, ut gratus sis ac Videa ris. Quae quum ita sint quibus beneficium datum est, ii quum possunt factis , sin minus dictis & animo ac voluntate beneficium pro beneficio reddere debent, & quantum in ipsis stum est benefacientibus prodesse . Sane vix constat sine gratia societas, cuius
pendet maxime persectio a commutatione ossiciorum: hanc' autem commutationem re
145쪽
JO moves si gratum animum tollas . Nam qui gratiam nullam habere aut referre vult ei qui benefecit: cur aliorum commoditatibus consulet 8 Pauci praeterea benefacerent aliis cum alicuius commodi iactura, si nulla esset remuneratio beneficiorum. Quamvis . enim dignior sit quae laudetur beneficentia, cui nulla copulatur spes c*mpens tionis, ut a me superius dictum est, & Barbeyracio etiam animadversum; quum tamen hominum mentibus cimmeriam noctem. intemperans obducat , huiusmodi est plerorumque ingenium, ut aliis beneficia dent gratiae perserendae caussa. Patet igitur manifestissime gratiae necessitas in naturali societate. Vi
deantur Aristoteles a), & Cicero b , qui
oratione pro Plancis laudeS gratiae ita orn te & eleganter praedic tui eum hic audire necesse sit . Quum omnibus virtutibus , inquit, me assectum esse cupiam, tuin nihil est quod malim quam me st gratum esse st v deri . Haec es enim una Minus non solum
maxima , sed etiam mater virtutum Omnium.
reliquarum . Quid est pictai nisi voluntas gra-
146쪽
ra ἱn parentis Θ Qui sunt boni cives , qui Felii ,
qui domi de patria benemerentes , nis qui pa triae beneficia meminerunt ρ Qui sancti, qui re
ligionem - colentes , nis qui meritam Diis immortalibus gratiam iusis honoribus O memori mente persolvunt Cuius opes tantae esse possιnt aut unquam fuerunt, quae Ane multorum amicorum inciis sare possnt 8 Quae )em se sublata memoria O gratia , nulla extare possunt.
Gratiae opponitur ingratus ansmus . In prati autem sumus si benemerenti gratias non agimus, hec habemus, aut non reserimus quum facultas datur. Sunt etiam qui benescia vituperent, aut ea pro maleficio h heant ut occasonem arripiant non agendae aut non reserendae grat;ae. At huius facilitaS, convenientia, utilitas tanta v sa est hoc.
min;bus ad bonum societatis , ut ii ingratum inagis, quam iniustum horreant di exsecrentur ; quamvis iniustitia evertatur societas infelicior solum ingrato animo fiat. Id ex eo sorte est quod animi valde immanis ac barbari esse credant a beneficiis quae serae ipsae sentiunt non commoveri. odi ego pe-
147쪽
stem hanc hominum, & ab omni secietate mea arceo. Scio enim esse homicidas, orannos , fures, adultoros, rapto S, facrilegos, erodiatores'. infra isti omnia ingratum esse, nisi quod omnia isa ob ingrato animo sunt, Anequo vix ullum magnum facinus accrevit se . Scio maledicta omnia me dicere quum ingratum hominem dico b' .
Si amans genus humanum affabilem te praestas omnibus, atque in sermone, in i cis & ludis, in actione, in omnique vitaid' tenes quod decorum est; μrbanus diceris. Grata omnibus ac iucunda urbanitas; haecque urbano homini communem benevolentiam & observantiam conciliat. Ex quo i telligitur delectationem ab urbanitate alterius omnes capere, erigique Veluti ac recreari. At virtus quae Voluptates affert generis eiusdem , utilis profecto est societati,& digna in qua omnes perpetuo studeant exerceri. Lam qui negligit, inurbanus est.
a Seneca Lib. I. De c. X. b) Publius Mimus apud Buddeum Theot. Moral. p. II. c. III. 1ect. 4. S. I9. Vid. etiam Μ. Anton. lib. IX. S. ax
148쪽
Ad sermonem quod attinet, inurbanum dicunt , qui oratione fastidium ac molestiam audientibus parit , qui austerum & insuavem dicto se praebet, qui tristitiam, inanitatem, elationemque in verbis ostendit. Si ludos& iocos cernis, ad quos non esse saetos homines a natura Visum est Ciceroni ca); asinurbanus est, qui iocandi genus adhibet non ingenuum ac facetum, sed petulans, obscoenum, illiberale. contumeliosum, acerbum, illudens, addam & saluum. Quum enim i geniosus & sagax sit oportet qui iocis
ludis uti vult; nihil est prosedio quod si
machum magis moveat & taedium asserat insulsitate iocandi . Quis , si micam habeat salis, absque incredibili patientia buccones istos sustineat Z In actione demum urbanus non est qui ornatis politisque moribus caret, qui saetis aliorum φαντασίαν quomodocumque offendit, aut id prosequitur quod ingratum iis est quibuscum vivit . Vide Iacobui Baccium se ) . Cavenda tamen nimia
a m. lib. I. O Ethicorum p. III. e. XXV. XXVI. XXVIII. 'Eadem ferme ratione qua instituitur αν αλυὸις pulcri in Metaphy
149쪽
Io urbanitas est, quae graVem virum dedecet, essicitque ut sabula omnium sit, qui in eam incidit .
Quamquam mutua omnes benevolentia conglutinemur oporteat, quippe qui pares natura sumus, & terrae incolae quasi communis societatis , cuius maxima ab omnibus curanda felicitas est r attamen si hanc b nevolentiam tam late longeque diffusam in aliquem aristiori coniunctione conseramus coiifirmemusque tempore & usu & continua vicissitudine ossiciorum, atque ex mutuo amore animorum copulatio existat; henevolentia isthaec amicitia Vocatur a , cuius, ut
sieis disciplinis , altera institui hic potest urbanitatis, ut mihi persuasum est. Sed populariter interdum Ioqui cogor; quod subseciva non incurrant tempora, ut loquar subtilius . a Amieitia iuncta cum iis, qui vinciuntur vinculis affinitatis , earitas in suos dici potest. Nemo est qui dubitet, quin propinquis firmius se communicet duce veluti natura secialis amor ; iisque maior dividenda ideireo sit vicissitudo ostieiorum . Ex hac caritate difficile non est probatu regulas etiam fluere haereditatum . Si enim filii paternam haereis ditatem adeunt congruenter naturae; sublatis filiis haeredes natura instituti consanguinei esse videntur propinquiores . At si isti divitiis assiuant, & alii interea quod vix sumi potest in primigenia conditione in summa rerum necessariarum inopia versentur; an non suadet naturalis commen-
150쪽
Ios inquit Cicero a), nihil est tam naturae a
tum, tam conveniens ad res vel fecundas, vel adversas . . . Haec tales O tantas Opportuniis eates habet, quantas vix queo dicere . . . .
Quid dulcius quam habere quocum Omnia audeas se loqui ut secum 8 Quis esset tantus fructus in prosperis rebus , nis haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet 8 Adversas pero
ferre di iis esset sine eo qui illas gravius
etiam . quam tu ferret . . . Amicitia quoquo te verteris praeso es; nullo loco exeluditur numquam intempsiva ; numquam molem es . Itaque non aqua, non igni, ut aiunι pluribus locis utimur, quam amιcitia.
Tametsi amicitia privatorum virtus sit, cui non omni ex parte tradita socialis. Viris tutis notio convenire prima specie videatur;
nihilosecius placet mihi hoc loco de ipsa disserere tum quia modus quidam generalis
datio ut his potius obtingant facultates Suadet quidem ni fallor . Sed in hIs mea versatur non sine metu oratio . Quid enim ego minimi protii homo prae tantis viris qui obfirmate dissentiunt i Eminus ergo inspiciantur ista, ob quae posset mihi procella sorte imminere aliqua, aut nescio quae tempestas excitari. ' - .ca In Laetio.