장음표시 사용
171쪽
g. CXII. Eis alis patiens sim in perserendis vul
gi praeiudiciis tolerandaque opinionum &consuetudinum praVitate , quibus inficimur omnes, & a natura desciscimus: soleo tamen aliquando subirasci quum retineri institutum video arcte devinciendi concludendi
que fasciis infantes . Quid enim magis inimicum naturae , aut perniciosius infantium valetudini, aut corporis firmitati contrarium
magis Θ Quid non potest esscere malorum violenta haec compressio l Gibbi deformes distorti ii saepe sunt, quia hi, vinculis alli
gantur . In tanta huius saeculi luce cur adhuc inhumanam consuetudinem hanc servant florentes Itali, quam docti quique lamentantur cu)l Extant hac super re typis editae dissertationes doctissimae . Haec dum scribo menti occurrit suasisse me olim cuidam matri, quae lac praebebat infanti , ne cum illo inhumaniter ageret eumque ab incommodis
a Qui regnum Siamum incolunt, Iaponiani, Indi, Nigritae, sylvesta es novae Franciae populi, & Americae plerique immanem hanc consuetudinem nesciunt Taceo innumeros alios quos possem recensere, si vellem . Vid. Busson Histoire naturelia De lyhomme.
172쪽
Iarillis integumentis solveret ac liberaret. A gumenta attuli plurima, & popularia quiadem ut vim omnem haberent flectendo sim plicis & insciae matris animo: eam omnibus etiam precibus oravi. Vici tandem; & eo mulierem adduxi ut ipsos. a quibus barbarum hunc morem didicerat , vehementer reprehenderet ac Vituperaret. Ego iam trium
pho superbiebam meo ; iamque plaudebam mihi quasi bene essem meritus de humanit te. Heu Θ indicavit insans fletu & lacrymisse molestia aliqua conflictari. Exuit mater fascias, & puerulum a sordibus ac secibus purgat. Paullo post me spectante, quis crederet P arctius illum imperturbata devinxit . Vidi, obmutui, discessi illud cogitans co
tra inVeteratam opini'num pravitatem nihil umquam demonstrationes potuisse. Quod de
fasciis, idem de thoracibus iis doceo quibus praecingi solent pueri, quaeque impediunt
ne membra dilatentur congruenter naturae , ut omittam alia incommoda plurima, quae hinc sequuntur o
Illud etiam animadverto cavendum a pa rentibus ne mollis si omni puerorum aetate
173쪽
Ia 8 educatio, quae Virtutem tollit ac robur co poris & detrimentum assert in omne posterum tempus Vitae. Itaque ciborum copia & delectu Optimam corporis constitutionem comparare pueris debent quum a mammis disiun ni sunt . Non irritent eorum gulam cibi, nec stomachum repleant: vinum autem Vel numquam,
vel dilutum aqua eis propinetur et secuS pueros habebunt valetudinis imbecillae . Sed mater infeste benevola, sed crudeliter misericors nutrix, licet praeclara haec esse dicant praecepta frugalitatis, non tamen servant ut rerum magister usus ostendit. Valet etiam plurimum ad corporis firmitatem tuendamque valetudinem si pueri assueti sint sustinendo labori & incommodis tempestatum. Quid ergo timent parentes , & domi tragoedias agunt quum pueri frigus interdum & aestum
Patiuntur, quum caput non tegunt dormienteS , quum duriusculus sorte est lectulus ΘIllud timent quod conseri plurimum ad physicum bonum puerorum. Maxime Vero commendantur motus & exercitatio aliqua r in quo Graecos possumus in exemplum assum re , quibus in honore erant corporeae eXe citationes , quae etiam ab arte medica ceu
174쪽
Iayremedia malis innumeris adhibebantur. Vide Aristotelem sa). Pauca haec de physica ed catione. Medicorum est praecepta tradere ,
Providendum est praesertim animo puerorum, cuius cultui consert maxime, si bene sit instituta , physica educatio . In animo ingenium & cor disternimus. Utrumque autem colendum e nam tales fere sunt homines , quales eos institutio essecit. Lycurgus ut Plutarchus narrat, duos catulos isdem
prognatos canibus diversa omnino ratione educavit; alterum delicatum O luxuriosum , alterum indapni O venationibus aptum reddens. Quodam inde tempora quum frequentes in concionem Lacedaemonii colvissent et magnum , inquis , Spartani ad virautem concipiendam ariferunt isdsuefactio, educatio , doctrina, atque conadocefactio, quod ego vobis iam nunc commonia
stabo : smulque duos isos catulos productos oposim in medio patina lepore , dimisit. Quo
rum cum alter ιllico leporem , alter patιnam Peteret, neque etiamnum assequerentur Lacedae-
175쪽
si ratione, ventri alter deditus, alter venaticus evaserunt a . Utinam id perspectum,
ut par est. & cognitum parentes haberent i Utinam quanti sit momenti recta puerorum institutio moderatores reipublicae frequentius cogitarenti Cui debuit Sparta, ut se incol mem tueretur nisi strenuis civibus, qui P triae defendendae improbam & iugem operam dederunt 8 Eorum autem virtus in optiamas leges de pueris instituendis conserenda procul dubio est. Sed eo, unde discessi, re
Ii puerorum ingenio consulunt, qui eia sciunt ut necessariis ac utilibus cognitionubus imbuantur, quae tum illis prosint, tum cietati; quaeque idcirco ineundis ab un quoque muneribus respondeant et non enim eadem docendi sunt omnes. Nihilo secius qui miles futurus est, qui iudex, qui mereat
ca) De liberis MLeandis. b) Vide Platonem De Repub. Diat. VII., Aristotelem VIII. Polit. cap. I., Bielialdum Instit. Politi, ut innumeros alios sileam σ
176쪽
I3 Iram iaciet, eadem apud nos ratione instituuntur, donec annum seXtumdecimum agant
aut decimvmoctavum: quo quid stultius dici, aut singi potest Z In id etiam incumbere utile esset, ut pueri sermone patrio erudirentur. Itali sumus. & italam linguam igno ramus . O fulgentissimam huius saeculi e pultricemque tenebrarum lucem l In eo er-rare possunt parentes si incultos esse patiantur pueros quos sorte vident ingenio tardiores . Eniti potius & esscere debent ut
eorum torpentem animum excἱtent inducan
que in spem cogitationemque prosectus fariciendi. Inssammare eos necesse est, gloriaeque & honoris stimulis quas calcariis impellere. Nam sicut ab eo qui nullo communis boni desiderio gagrat, quemque nulla Vehemens affectio trahit, nihil magni, nihil praeclari aut familiae aut societati obvenit: ita ab eo ex-
spectanda sunt omnia quisquis sit, qui honesta dulcedine gloriae tangitur , eamque quasi mercedem desiderat rerum gerendarum. Maxima vero adhibenda diligentia est, ut pueri ab ineunte aetate & Deum agno- stant & cultum, quo illum decet venerari. Vult recens quidam Scriptor ut donec pu
177쪽
ri adoleverint, eXpectetur, ne plus exigatur quam aetas serat. At nisi ad haec quamprimum ii adsuescant, inutilis sorte & irritus erit parentum labor. Praeterea cur ignorare Conditorem suum, cur divinum cultum ne
gligere pueritia debet Θ Adde cognitiones istas ad cor optime conformandum mirum in
modum conducere: nam fraenos validissimos iniiciunt permotionibus animorum metus Dei& Religionis amor.
Cor vero perficitur , si scintillae virtutis mature in eo excitentur, elidanturque fibrae omnes innascentis Vitiositatis , quum primum haec cernitur. Sed illud saepissime parentes omittunt: in altero item negligentiores sunt; quod durius cum pueris agi arbitrentur si eos in re levi reprehendant . Quod si aliquando initia cohibeant suborientis improbitatis; id non sine arrogantia ac supercilio, nec nisi irati faciunt. Hinc omnis eorum admonitio impetus quidam vehementioris iracundiae est, quae distat ab ossicii custodia longissime. Revera si laeti sint, nec monent pueros, nec increpant emendandi
gratia; quin iis sunesta indulgentia permi
178쪽
taint omnia, ridentque saepe ac plaudunt quum eos oporteret graVissime coercere. Parentes itaque essicere debent, ut pueri virtutem ament & vitia exsecrentur. Eos doceant verbis & factis, & exemplo praeser tim. Qui patrem nactus est durum, immitem, invidum, superbum, contumeliosum, eumtion imitabitur Θ Si vera non sunt ista , hiastoriae , usui rerum , philosophiae nuntium remitto . . Quum autem pueri peccant admonendi ii, ac reprehendendi sunt pro ratione temporis & loci & malefacti : sed plena
sit amoris admonitio, & expers contumeliae ac perturbationis reprehensio . Raro veni tur ad verbera, quibus tamen parcendum eum modo non est, si sint necessaria. Quamquam an necessitate ista premi aliquando p
rentes possint, non facile definiam a) .
Ut haec & his similia parentes exsequam tur , aliquam in liberos potestatem habeant necesse est: secus iis optime informandis inutilem sorte industriam collocarent. At enim unde potestas haec manat Θ Dissicili in loco
179쪽
versamur : sed rem tantam tamque praeclaram inchoatam relinquere non decet. Huius
sunt capienda primordia ab historiis popul rum . Hae certiores nos seciunt nullis finibus paternam potestatem descripsisse qui primum ad salutem civium incolumitatemque civitatum legem vivendi & disciplinam dederunt . Certe in ea potissimum nitebatur quidquid Indorum. Persarum , Graecorum , Romanorum, liorumque Iuris prudentia de patrio iure decernebat . Tunc venundare filios inops pater poterat, eosque proiicere vel quum in lucem deformes edebantur quod Lycurgi & Romuli leges in necessitatem verterant), Vel quum fastidio erat eorum educatio ; eos demum interimere cuiuis vis fuerint aetatis, modo parentes tristitia& aegritudine assicerent. Quae quum ita eant, caussam quaerere rigidus quidam censor a Iustiniano posset, quamobrem scripse
rit a) ius patrum in filios nullis terminis
a Ius autem potesatis, quod in liberos habemus proprium est civium Romanorum. Nulli enim alii sunt homines qui talem in liberos habeant potesatem, qualem nos habemuι . Insit. Vide Dionysium Haliearnassensem Anticv. Rom. lib.IL,
di Valerium Maximum lib. V. c. VIII.
180쪽
definitum Romanos discernere a gentibus ceteris. Quasi apud alios populos minime obtinuerit potestas huiusmodi, aut concedi possit, si contra naturam sit, a latoribus legum Romanarum a . Non deerunt tamen qui Iustiniani defensionem suscipient.
Iam vero quum haec considero omnia quae attuli; hinc effici reor primos illos populorum moderatores ob hanc potissimum caussam nullo modo patrium ius circumscripsisse, quod istud secundum naturam arbitrarentur. Sane eorum nemo quod sciam laboravit , ut originem & sontem perquireret iis ris istius, quum de re omnibus exploratissima loqueretur. Quamquam illud sorte dici potest eorum aliquos id optime novisse, in quo cardo rei vertitur, sed callide alto Glentio praeteriisse. Qui enim antiquissimis temporibus congregaVerunt civitates legesque tulerunt hoc sibi arrogasse scimus privit gium, ut mysteriorum pleni essent omnes , atque id quod nec natura, nec Deorum beneficio habebant ita simularent, ut nat