장음표시 사용
71쪽
a6cialis homo educationis praesidio paullatim procodit, & quatenus se attingat, ad seque pertineat perspicere incipit; tum sensim progreditur facultatesque animi explicans atque perficiens, sese, suosque respectus agno scit & intelligit. Id vocari nequit in dubium, si socialis, & silvestris hominis contentio comparatioque sat. Hinc quoniam eadem utriusque natura est ; illud etiam est perspicuum tum silvestrem hominis naturam imperfecta ratione, tum socialem persectiori& praeclara illa quidem atque eXcelsa, a V riis voluptatis & doloris gradibuS moVeri ,
explicari perfiet, ut demonstratur in libris Metaphysicoruni
Ex his breviter expositis nec enim sum copiam quam potui, quaeque metaphysici viri est persecutus illud essici reor humanum animum postquam a primo .illo corporis Obie
quio indulgentiaque discesserit, plene tandem agnoscere quid fugiendum quid expetendum
a Felieius caeteris in hoc ibeo versantur Lokius Mai Philosophique concernane Pentendemene hvmain , Condillac Traiiέ des Sensations , & Bonetius Essat anabitque sur. ἰς saeuitis de Pame.
72쪽
st secundum rationalem naturam: id est non voluptatem, qua actu percellitur statim amplectandam, nec sugiendum dolorem omnem, sed secernendam voluptatem a Voluptate , doloremque a dolore; longeque etiam prospiciendum, ne sorte Voluptas quaevis in postertim tempus caussam afferat dolendi. Boni Praeterea, maliqrre notionem amplificat sagacitatis & praesensionis vi, eamque deinceps ad solas obiectas res non reseri, quae sensus αμδεως movent: sed inter bona omne id recenset, quod eum servat ac perficit, seu quidquid cum natura sua, eiusque respeciibus cor gruens cbghoscit: inter mala vero , quidquid
intelligit contrarium . Nempe Dysicis boni
malique id eis. moralem utriusque ideam a
iungit ca). Ex quo stuctus existunt amplisi1
a --Ηutchesonio De Orig. idear, Pulcr. Viri. ,& Lokio operis citati L II. e. ao. a. bonum generatim est quidquid dolorem minuit, aut contrahiti vel parat, aut auget voluptatem; malum autem quidquid istius partem aliquam tollit; aut dolorem intendit vel creat . Hic autem dolor & ista
Voluptas si a motu proximo. in sensu excitentur, phasica sunt ut iam dixi; si aliunde pendeant, moralia 3 quorum persecta cognitio eyolutioque unius vitae socialis sunt. At enim quae est moralium voluptatum & moralium dolorum origo Spes sorte & metus. Id placuit summo illi viro, quem laudavi in annot. ad S. VIII. Plerasque voluptates,
73쪽
mi in humana vita. Ergo socialis homo non physicum, sed morale etiam bonum expetit &consectatur; non physicum, sed moralem prae terea dolorem depellit & sugit: iccircoque noti eam' solum selicitatem appetit , quae
titillet ' sensus ut ita dicam, & ad eos cuni suavitate assiuat & illabatur, de qua disputavi capite . secundo ; sed nobiliorem aliam ,
quae pendet maXime a consilio, a sapientia. a Virtute; quibus carere solivagum hominem
nescit solum ' sunt contentionis cupidiores ,
& partem maximam dolorum ex utraque assessione illa existeret omnes concedent . Si dicam nullam esse voluptatem
huiusmodi, doloremque nulIum , qui non a spe & metu pio flciseatur, mihi resistent plurimi. Ego omnium suffragia majgni facio , non expeto . Quid non invexit errorum in universam Philosophiam ignorata neglecta contempta ἀνάλυσις a) Audio nescio quem insusurrantem mihi latere sub dorctrina hae mea noxium' virus nefarii, & eversoris honestatis omnis Epicuri ., Hic enim aeqire ac nos docet voluptatem expetendam, fugiendum dolorem : aeque ac nos concludit accommodatum naturae esse, ut in voluptate sita sit beata hominum vita. Papael Haene miser & inscius perveni At non succenseat niihi benignus & verecundus reprehensor: ' nam brevi res potest tota confici . Principio Epicuro tribuit, quod est eorum, qui 'acutum illum Philosoplium audiebant. Quamvis enim M. Cicero Epicureus licet) multis in locis , ut Tuscat. III., ut I. de Plat. Deo α , ut II. de Fini-
74쪽
Quoniam dixi tributum esse homini a natura, ut sociatus Vivat, quantamque vim habeat societas ad facultates animi ςxplicandas parandasque homini liquidissimas Voluptates praestat nunc audire Iacobum Rousseau, qui repudiatus a , me saciliu3 , cotidemnatusque
bus in culpa esse Epicurum velit, quod voluptuariam , delicatam S mollem doctrinam tradiderit ; idque innumeri alii confirment: Iabem tamen ac infamiam eius nomini temere inustam esse probant post Gassendum Brucherus M . Phil. p. ILe. XIII. & Agalopistus Cromatianus His PhiL eapp. 3. .. Deinde illud ratum fixumque esse debet , ab usu voluptatum effici, ut beate vivamus, quaecumque ponatur caussa procreatrix felicitatis. Quare Philosophi omnes tum veteres, tum recentiores non re, sed Vocibus discrepant, ut ostendit paullo accuratior sententiarum in qui bM sunt, egoque ipse patefaciam, quum eXponam quid sit,eX quo haurienda voluptas isthaec qigna homine est, atque ad id explicandum in Morati disiplina hominis disputatib-'ncm omnem, superis bene faventibus, conferam.
75쪽
egat ipse naturam mutuis veluti indigentiis colligasse homines, eisque concessisse quidquid requiritur ineundae colendaeque societati . Non primum et quia aequales sunt natura indigentiae hominum & belluarum; nec homo exempli caussa homine magis indiget, quam simia, & lupus simia altera & lupo indigeant, quorum nulla est certa, & fixa societas. Non secundum: quia ad ineundam colendamque societatem sermo necessarius est. Atqui tamen elingues & muti in lucem omnes edimur, ab unaque societate possumus ora tionem habere . Quare concludit ad illam essectum minime fuisse hominem a natura.
Rogat praeterea, an homo ob hanc caustiam socialis sit natura; quia explicare &evolvere facultates proprias & suas nequit absque societate. Essent, inquit, perspicua haec minimeque dubitanda indicia' naturae, si ad
76쪽
incunabula accedentes generis humani, non videremus consociationem quamlibet a plurium cautarum. concursione pendere, atque a sortuitis adiunistis, quae esse nullo modo
poterant, aut millena sorsan labi debebant saecula priusquam forent. Quae quum ita se habeant , quo pacto socialis . probatur primigenia hominum conditio p
Tandem omni animali, subdit, illud quod
appetit positum est in eo, quod naturae est accommodatum . Iam vero sume hominem ab aliorum coniunctone discretum, qui se conservet & suum statum, & ea quae conservantia sunt sui status diligat; nempe qui phyt sicis indigentiis aeque satisfaciat atque animalia caetera: is & appetit quae sunt secun , dum naturam, & non habet quod peroptet amplius. Felix ergor At si beatus silvestet homo, cur socialis natura Θ- S. XXX. Certe non philosophi sunt ista, sed su-rentis potius in genus' humanum. Pertinet Porro, ut ego arbitror, ad hanc quaestionem; refellendesoque scriptori huic, opportunum ma Xime est, praeter ea quae de nobiliori
77쪽
32 magis excelsa felicitate superius dixi, noti
ponere de manibus quantum homo a bellua discriminetur. Sane nullus est, qui tam agresti. hus institutis vivat, aut contra studia societatis
tam vehementer obduruerit, Ut non pates
ciat, quantum pecudibus, reliquisque bestiis antecedat. QuamviS enim eadem sit origo cc gnitionum hominis , ac belluarum, ' idemque Operationum sons, Voluptas & dolor; idem sensus in homine ac in brutis, par reputatio,
recordatio eadem: brutorum tamen reput tio quam hostrates reflexionem Vocant, solos limites agnoscit corporum , ususque eorum ad dolorem fugiendum consequendamque Voluptatem ; solo sensu continetur, nec ad abstr chas usque '& comparatas cognitiones se ac-
Commodat, ad quas gradum facit hominum intelligentia, quae caussaS rerum Videt, ut ait Cicero a , & quasi antecessiones non ignorat, similitudines comparat, & rebus praesentibus adiungit atque adneistit suturas . Rem loquor extra aleam dubitationis ; quippe quae tot saeculorum periclitatione, totaque animaistium historia firmatur .
78쪽
Obversatur animo silvener homo; & tamen quaero quid tandem essicit discrimen limiusmodi 8 Sola ne societas 3 non scisco suffragium: nam in specie quadam societatis helluas
vivere fere omnes videmus . Narrat etiam
Bussionius ca) a se visum simium quemdam
eius sormae, quam Orangs-Oistangs erecto corpore incedere, ut homines solent, mensae considere, explicare mappam, cochle
ri surcillaque uti, potionem suam poculo in insundere, & ori admovere; aliis denique vinum promere, & salutem festivis signis propinare b). Hic certe socialem vitam vivebat multo persectiorem sociali vita ammantium
Caeterorum . Percontor ergo, quare nulla umquam signa protulerit rationis 3 Percontor, cur Mondum belluae omnes intellexerint, quod sciamus, finem & ossicia societatis, nondum arbitrariam orationem adhibuerint; nec simia,
ct lupus aevi nostri ab iis differant tempo-
a Tom. IV. Hi . Nat. b His similia . immo vero admirabiliora de horum ani-m lium consociatione , quae aptissima esset per se explican dis animi facultatibus , narrant Τulpius , Pyrardus, Gr0s sus , lii .
79쪽
34rum longe dissitorum P Licet ergo humanae rationis explicatio Ἐotissimum societati accepta reseratur; sumere tamen possum domina omnium & regina ratione distingui hominem ahellua; nec saetitiam proprietatem sumo, quum sita distinctio sit in natura.
Explicatur ratio, inquit Rousseau, quia homines perficere se ipsi possunt in dies pra sdio societatis, bruta non possunt a). Νon repugnabo si vult; sed eum monebo interea
ab isto sorsan capite praeparationem illam fluere ad societatem quam ipse reiicit atque contemnit. Nam quum datum sit . homini ut facultatem se perficiendi habeat; nec is, quod ratum fixumque habent Metaphysici omnes, ad persectionem suam absque societate perveniat: praesto erit ne qui neget eum tum ad societatem aptum , tum indigum vitae
socialis in lucem edi & nasci Θ Id quum ita
a Explicatur in hominibus ratio, inquit Helvetius De PE prit eom. I. non ob societatem tantum; sed quia tactu perfectiori homines fruuntur quam bruta . Alii supernae etiam certissimaeque patefactionis luminibus fulti in ignota animorum natura Iatere differentiam aliquam censent, ob quam humanus animus ουσιαν ab animo pecudis discriminetur . Discutiant haec metaphysicae rationis periti .
80쪽
ut, facultas illa, quae solis hominibus ab eo conceditur, non est, ut reor, a sociali quopiam germine secernenda. Plus ergo egent homines naturali consociatione, quam Grnia , lupus, belluae omnes, quae plane de omnino a natura non habent, ut se magis in dies magisque explicent, atque perficiant.
At enim a fortuita concursione adiuructo, rum mirae huius facultatis pendet explicatio . Minime gentium e nam satis ostendit potestas ista indipiscendae persectionis ea r tione productos homines, ut iis adiunctis dccommodis non privarentur , sine quibus ea evolvi explicarique non potest: secus eo redacti essent natura, ut intimani persectionem suam aut numquam, aut sortuito sibi com- Pararent et quod anus delira, quod rudis POpellus credat, non ego. Porro adiuncta haec & commoda non divelluntur ab ea, de qua dixi, societate coniugii & liberorum. Itaque amputata circumcisaque inani tate Omni, & errore ratiocinationis, conditionem , qua sunt homines natura, lon ge di stare videmus a naturali conditione belluarum .