장음표시 사용
61쪽
quam varias recensuit huic vocabulo subjectas notiones, ita pergit dicere si . cit.ὶ : Est etiam inisium HYsTIcuu , ut illud est: Ego sum primus et novissimus, initium et finis. .; in hoc ergo priseipio, id est, in Christo, fecit Deus coelian eι serram; quia per ipsum omnis facta sunt, et sine ipso faetum eaι niihil. Verba autem Apocalypseos et ego principium et finis, quae porro citat Bukentop, quid huc faciant, plane non video, quum ea verba non Deum Fidium sed Deum Patrem respiciant si . ndem, quod attinet ad locum Ioannis scap. 8. v. 25 , hunc
neque recte citavit, neque recte intellexit Bukentop. Nam inversione Vulgata, quemadmodum et in Graeca veritate, ut cum sancto Hieron3mo loquamur, non legitur et ego principium qui et loquor oobis, ut eum locum recitat Bukentop, sed ita: principium qui et loquor nobis, ergo Sine vocula ego, quod non otiosum est adnotare, ut Statim patebit. Non recte, aiebam, Bukentop intellexit verba Ioannis; quod ipse facile animadvertere potuisset, modo inspexisset textum Graecum, ex quo constat vocabulum principium non in primo sed in quarto casu esse sumendum; sic enim ibi legitur : νἐν , 6 καὶ υ-is. Sed haec verba alii aliter explicant. Maldonatus, excellens sane Scripturae S. interpres, ad illud subaudit praepositionem κανα, eamque dictionem putat adverbialiter
esse positum, ut sit idem quod εξ-; atque ita ejus loci sensum reddit: lego sum id, quod vobis a principis
loquor. Verum nonnihil incommodi habet haec Maldonati interpretatio; nam quum ea postulet hunc verborum ordinem :o τι και την αρχην νμιν , hSperbaton sane durissimum in
verbis Evangelistae agnoscere te cogit. Τum vaga videtur oratio haec : sum id quod Mobis a principio loquor; nam cujus rei principium hic potissimum cogitem3 Τandem, quum audio a principis, expecto verbum non proesentis sed praeterili leni-
εὶ De hoe dubitabit nemo qui quidem usum loquendi biblicum noverit. En verba Apocalypseos : Ego sum Alpha et Omega, principium eι Ani3, dieiι Dominus Deus, qui est. el qui erat, eι qui οἴnsurus esι, Omni
62쪽
poris; dicimus enim : sum id quod vobis a principio diri; non vero dicimus : sum id quod vobis a principio diso. Quae quum ita esse mihi videantur, locum illum sancti Ioannis mallem reddere ita : omnino id sum, quod vobis dies is ;Scilicet νην αρκην, et, sine articulo, ἀρκ- , adverbialiter notat etiam omnino, plane, prorsus, ut nonnullis allatis exemplis docuit Raplielius s2ὶ. Verum quidem est quod ualdonatus ob- Servat, locutionem νε ν άρκὸν vel ἀρχην in Sacris litteris non o currere in ea significatione; sed hoc non aestimo tanti esse, ut ideo putem, quod ipse vult, rejiciendam esse eam interpretationem ; quum in Evangelio S. Ioannis et universe in Graeca novi I estamenti Scriptura non ita raro Oecurrant απαξ λεγομένα, quae ab auctoribus profanis frequenter usurpata videas. Itaque quaerentibus Judaeis a Christo : tu quis es' respondet ipse: τὴν Ο, τι- λώ υμιν hoz est; omnino, plane id sum quod diso iobis, scilicet Messias promissus. Opponat quis: Si hoc sibi voluit Christus, cur ergo non dixit: sum Is uu Eu me esse vobis dico. In promptu est responsum :Christus scilicet dixerat Iudaeis iv. 24): si non credideritis quia ego sum, moriemini in peccato vestro; ubi notandum est illud ego sum, quod Ierosolymitano usus idiomate Christus expresserit
K Π MN una hou h. e. ego Ille , significare : ego sum Messias, sicut et contexta ejus loci suadet oratio, et omnino patet ex loco parallelo Ac t. XIII. 25ὶ : Cum impleret Ioannes cum sum suum disebat : quem me arbitramini esse l5 Non sum ego, sed ecce venit posι me, etc., ubi Joannes dicendo non sum ego, suo idio malo dixerit K'Π Nare N, Ia ana hou h. e. non ego Ille , i. e. non sum Messius. Nempe Iudaei optime quidem intellexerant Christum, dicendo ego sum, affirmasse
εὶ Particula καὶ lin illo ὀ, τι και λαλωὶ abundat, ut in hoc Lueiani.
apud Win. tu Lexio.): ουκ οπα ὀ ,σι και λεγεις, nescio quid dica3. Diat. uort. T. l. pag. 267. ed. Reitz. in Annoti. in S. Seripi. ex Xenophonte, Polrbio, Arriano et Herodoto, l. h. l. IJ Ita legendum est eum interrogatione, ut eonstat ex Graeco et τίνω με ἰπονοιινε tiναι ς ὐκ εἰμι ἐγώ.
63쪽
- 54 sa esse Messiam; sed quum ista verba a malitiosis etiam capI possent pro sermone quodam abrupto, quo quis dixisset se esse, non addendo quis esset, ad hunc modum maligni illi sumentes verba Christi, interrogant et tu uuis es' quibus Jesus respondet, non repetendo quod dixerat: ego sum iN3Π MN), sed, ut interlocutoribus Suis exprobret eos fingere se non intellexisse ejus verba, quae tamen recte intellexerant, eisdem reponit : omnino id sum quod Geo vobis; latet autem in eo quod dicit id sum quod, non vero is sum qui, tacita exprObratio malitiae ipsorum, qua verba Christi contra mentem loquentis se intellexisse simulabant.
si Goldhagenio credas si , litteralem sensum habent duplicem : unum, adoravit Israel Deum conversus ad lectuli caput; alterum, adoravit Israel ad fastigium virgae ejus: quorum prior, ait, in Vulgata legitur, posterior in versione septuaginta-virali. Disserentia autem harum uersionum, ita pergit dicere, repeti commode potest eae diversa ejusdem uocis Hebraicae lectione. Atque ita quidem Cl. Goldhagen. Quem ego statim sic compello : at si harum versionum diselarentia, ut ipse tu recte dicis, commode repeti potest a diversa ejusdem Hebraicae vocis lectione, argumentum, quod ex eo loco ducis ad sensum littoralem multiplicem defendendum , prorsus nullum est. Nam quum eaedem conmnantes Hebraicae alio atque alio modo legi nequeant, hoc est, aliis atque aliis vocalibus efferri, quin simul pro illa vocalium varietate diversum etiam exprimatur vocabulum, manifesto consequitur, si vocabuli alicujus consonantes duo interpretes varie extulerint, ex diversa ejus vocabuli interpretatione quam fecerint nequaquam confici posse, uni eidemque vocabulo duplicem subesse notionem; nam quod unus interpres vertit Vocabulum, non idem illud est quod vertit alter. Quum ergo
64쪽
Hebraicas consonantes has: Π, U, V, latinus interpres enuntiaverit . Eu mitta quae vox laetulum sonat, graecus autem maste in quod τirgam significat, vocabulum reddidit, graece hic , latine ille, uterque diversum. Quae quum ita sint, quodnam tandem, quaeso, ex varietate illa interpretationis p test duci argumentum, quod ad rei faciat Quamquam, etiamsi uterque interpres, latinus et graecus, tres illas consonantes : Π, IO, u , eodem modo legisset, nec Sic tamen diversa eorum interpretatio Goldhagenii causam quidquam juvaret, nisi prius probasset in nullo vocabulo labi potuisso interpretem.
Opponit Goldhagen lVid. supra pag. 25 graecam istius loci
versionem ab Apostolo fuisse probatam, quum Secundum eam versionem illum Geneseos locum citaverit in sua ad Hebraeos epistola; et porro veram esse etiam Vulgatae interpretati nem, quum Tridentini Patres eam versionem declaraverint
Audio. Sed unde constat Patres Tridentinos Vulgatam versionem eo Sensu declaraSse authenticam, ut negaverint in ullo vocabulo labi potuisse interpretem Τ Nequaquam hoc, imo contrarium nos docent viri gravissimi; idque, quoniam locus sat opportunus est, liceat mihi hic probare aliquanto uberius.
Audiatur primum Andreas Vega , qui Tridentino Concilio intersuit. Is de editione Vulgata disputans lsi: Synodus, inquit,
non approbavit menda, quae linguarum periti et in saeris litteris mediocriter versati in ea deprehendunt; approbauit dumtaoeat vulgatam editionem repurgatam a mendis, quod uitio scriptorum vel chalcographorum in ea obrepserunt; nec eam tamquam e coelo delapsam adorari coluit; interpretem illius, quisquis ille fuerit, sciebat non fuisse prophetam; nec nos meruisse hactenus quemquam , qui eodem in omnibus spiritu saeras litteras a propria et naιiua lingua in alienam linguam transfuderit; ac proinde neque eohibuit, nec cohibere voluit studiosorum linguarum industriam,
lin Lib. XV. in Conc. Trid. cap. IX. apud Marianam infra pag. 57.
65쪽
- ω qui aliquando Oeenι melius potuisse aliqua verti, et uno eodemque verbo Dei plures nobis suggessisse Spiritum Sanctum sensus, vel certe alios commodiores, quam e Vulgata editione possint haberi. Sed in honorem vetustatis et honoris, quem ei jam a multis annis detulerunt Concilia Latina quae sunt est usa, et ut eerto scirent fideles, quod eι verissimum est, nullum inde haberi posse perniciosum errorem, et tuis illam et citra perieulum posse legi; ad me uendam etiam confusionem quam assert multitudo translationum, et temperandam licentiam nimiam cudendi semper novas ιranslationes, - sapienter statuit, uι ista uteremur in publieis laetionibus, disputationibus, praedicationibus et eaepositionibus. Atque eatenus voluit eam authentisam haberi, ut certum omnibus esseι nullo eam foedatam errore, eae quo perniciosum aliquod
dogma in fide et moribus colligi possit, atque ideo adjecit: ne quis illam quovis proeteatu rejicere auderet. Eι hane fuisse mentem Synodi, neque quicquam amplius statuere voIuisse, eae verbis ipsis et eae aliis consuetis approbationibus Concilii potes colligere. Eι ne dubites de his, verissime possum tibi allegare amplissimum Dominum sanctae erucis Cardinalem Cervinum , de pietate et de Iisteris et de studiosis omnibus optime meriιum, qui illi sessioni et aliis omnibus praefuit, ac pridie quidem quam iliud decretum firmaretur, et postea non opinor semel mihi testatus est, nihil amplius uoluisse Patres firmare. Itaque nec ιu, nec quispiam alius propter hanc approbationem Vulgais editionis impeditur, quo minus ubi haesitauerit ad fontes recurraι, eι in medium p
serat quidquid habere potuerit quo juventur Latini, et Vulgatum
editionem ab erroribus repurgenι, et quin sensui Spiritus Sancti ει ipsis fontibus sunt magis consentanea assequanιur. Audiatur et uariana: Disputatio est, inquit, de veritate editionis Vulgatae, an locis omnibus credere debeamus interpretem ueram siunificationem singularum vocum groecarum hebra earumve secutum fuisse... Plerique nefas putant falsum interpreti scribere quacumque in parte. Alii neque minori numero neque auclaritate contra tendunt, neque de minimis, quae ad mores eι dogmata non spectant, magnopere referre putant, utrovis modo sentiatur. Noee enim ad quoestiunculas divinae legis pertinere putant, de quibus liberum esse judietum Vincenιius Lerinensis ait.
66쪽
Hactenus Mariana j. Qui deinde recitat verba Vegae, quae modo dabamus. Post quae ita pergit: Nobis idem sciscitantibus Romae,
eum ibi theologicas scholas e liearemus, non aliud responsum dedit Iacobus Lainex, nostri tum ordinis Proepositus generalis, pietatis studiis, eruditionis opinione, morum suavitate atque ingenii candore mirabili, quem honoris causa nominare volui, et
quoniam conellii Tridentini magna pars fuit, quippe cui plurimum a caeteris Patribus deserebatur, et omnibus actionibus interfuit. Ex quibus patet, Iacobum Laineg de mente Patrum Τridenti norium in declaranda authentia vulgatae idem testatum esse, quod testantur Cervinus et Vega. Plerique doctores eatholiet, ait Natalis Alexander, fatentur errores in Vulgata Latina Cersione, quam illi Hieronymi esse το-lunt, non tantum fuisse ante Concilii Tridentini decretum, sed etiam post Stati V et Clementis VIII emendationes, idque non tantum Typographorum sed et interpretis vitio 2 . In eamdem sententiam loquitur Gabriel Fabricy, vir eruditissimus: u Les plus celibres Phἐologiens, inquit, partent deceprinsipe, que te Concile de Trente a declare notre Vulgate sim
1ὶ Jo. Marianae e Soe. Iesu Tractatus VII. Coloniae Agrippinae 1609. Vide Trael. 2. Pro ediιione Uulgata Cap. XXI. pag. 100 et sqq. Ilistor. Leeles. saec. IV. Dissert. 59. art. I.
67쪽
gate authentique dans tous ses potnis, sans partage, Sans eaeception, sans restriction; a si ne Pa- ilpoint fuit is . Idem hoc mihi videtur satis aperte declaratum esse in Proe-fatione ad lectorem, quae praemittitur Vulgatae Sixto-Clementinae : Propositum non fuit, sic ibi legitur, novam aliquam
editionem hoc est, versionem cudere, vel antiquum interpretem ulla eae parte corrigere vel emendare; sed ipsum Veteremae Vulgatam editionem latinam, a mendis veterum librariorum
nec non pravarum emendationum erroribus repurgatam, suoe
pristinae integritati ae puritati, quoad ejus fieri potuit, rest
tuere; eaque restituta, ut quam emendatissime imprimereturnaeta Coneilii OΕeumeniet Decretum, pro viribus operam dare. Profecto, dum dicitur: propositum non fuit antiquum interpretem ulla eae parte corrigere vel emendare, ponitur id fleri potuisse, et certe non eo sensu a Τ ridentinis Patribus Vulgatam declaratam fuisse authenticam, ut negaverint in ullo vocabulo labi potuisse Vulgatae auctorem. Dida cus de Payva , in concionst lia tu ad Patres in Concilio Tridentino congregatos, non dubitavit erroris arguere Vulgatae interpretem. Ubi Vulgata, inquit, lectio habet Ecclesiastae cap. 2. v. 8ὶ : coacervavi mihi substantias regum ac provin-
13 Des Ut res primi liis de Ia revelation. . . par te R. P. Gabriel FabricΤ, de I'ordre des FF. Prsieheum, docteur- theologiende Casanate. Rome Trit. Tom. 2. pag. 169-171. Idem paulo ante sibid. pag. 168ὶ dixerat de Psalmorum versione quam Vulgata nostra exhibet: . Comine it le Psaulier eloit drih d'un usage universet, et qu on ne pouvolt te thanger sans causerquelque confusion dans te service public, P glise a juge a propos de lecouSerVer ; parce qu'en Ie retenant. il n'y avolt rien 1 eraindre pour Iesmaeurs et pour la sui ea tholique, quoiqu'il ne sui pas exempt, et qu'il ne lesoit pas meme de nos jours, de lautes de topiste et de traducleur. s
68쪽
id est, Selecta quaeque regum. Neque enim SaIomon se jactat
se omnium regum et provinciarum oeraria eaehausisse et compilasse; sed quidquid ubique fuiι magni pretii, sibi comparasse l . Scilicet Vulgatae interpretem in minutis, et in iis quae ad
substantiam rei non pertinent, semper retulisse textus primi genios, nec uspiam huc in re lapsum esse, pia quidem est aliquorum sententia, ut monet Pallavicinius, quam tamen qui respuaι minime damnatur ab Ecclesia 2 . Ita plane sentiebat et Driedo noster, vir doctissimus, Sacrae Τheologiae in Lovaniensi acadentiti quondam professor. Apostoliea sedes, inquit, editionem Hieronymi vel approbavit celacceptavit, non tamquam penitus sic consonam Scripturis in suo fonte es in omnibus sic integram, purum ac restitutam, ut non liceat ulli vel eaeaminare illam collatione faeta ad suum fontem, fel in locis quibusdam dubitare si forsitan Hieronymus sit asseeutus verum Scripturar sensum; sed tamquam omnibus editionibus tune factis praeferendam, et in regulis fidei ac morum nusquam devium, et tamquam quae publice legatur et reeipiatur in
usum II . Sed jam e diverticulo in viam. Quum ergo nihil impediat
1ὶ Concio habita ad Patres in Concilio Tridentino eongregatos ab illustri atque reverendo Domino Didaeo de Payva d'Andrade, Lusitano, saerae theologiae doctore, Dominiea seeunda post Pasina anno 1562. Venetiis apud Iordanum Liletum. 2ὶ . Clio pol la Translaetione Volgata sta consorme ally originale in tu item te parti aeeidentali e minute, nh habbia traviato dat te proprieta di esso
v in voltare un albero o un animale per un altro, e pia Seliten Za Saleunt.. ma Ia ehiesa non condanna chl non la segue. v Vid. Istoria det Conciliodi Trento seritia dat Padre Ssoreta Pallavicino ete. eon annotagioni di Fran-eeseantonio Zaecaria. Faeneta l795. Tom. 2. p. 155. - Ouoad errores , inquit Io. Perrone Praeleel. Theolog. vol. X. edit. Lovan. in nota paginae 162 subjecta), qui rei substantiam non attingunt, utrum reipsa nonnulli in Fulgate ediιione reperiantur, aspirmanι alii, alii vero negant. Deinde ei tantur ab ipso auctores tum negantes tum assirmantes; sed per errorem tamquam negantes recenset a stirmantes , et vieissim tamquam affirmantes nominal negantes. 5 operum Jo. Dri edonis a Turnhout S. Theol. pros. apud LoVanienses ,
69쪽
quominus dicamus Vulgatae interprEtem in re leviori interdum potuisse labi, ex eo quod vocabulum pran reddidit, laetulum
non continuo Sequitur hanc veram esse in eo Geneseos loco
vocabuli istius interpretationem s J. Quare etiam ex hoc capite infirma est Goldhagonii argumentatio. Caeterum graecam istius loci versionem latinae praestare censebat Ioannes IIassetanus, in Lovaniensi academia quondam Sagrae Scripturae interpres; memoriae id prodidit Gulielmus Estius; Comment. in Ep. ad IIebr. Cap. XI. V. 2 l. Goldhagen inter rationes, ut dicit, conglobatas ad probandam Vulgalam etiam in levioribus ad fidem Ox mores
non attinentibus censendam esse emendatissimam, adducit
Responsum aliquod, quod editum sit a Congregatione Cardinalium interpretum decretorum I ridentini Concilii, in quo
responso dicitur : Nihil posse asseverari, quod repugnet Vulgastie editioni, etiam quod esset sola periodus, sola clausula, vel membrum, sive roae, sine dictio sola, vel syllaba jotave unum. Verum aut commentitium est, ait Branca , hujusmodi decretum, quod nullae nisi transalpinae editiones quaedam privata fide eae variis privatorum schedis, alitie aliter collectae, hocque etiam uno Suspectae, protulerunt; aut eaepers auctoritatis, quod eae alicujus e Cardinalibus eorumque anagnostis vel theologis parata scripto sententia squale ego in hane rem ipsum nonnihil olim in Ms. quodam vidi) fortasse ereerptum; neque vel totius Concilii scongregationis j, vel, ut opus est, summi Pontide is auctoritate
1ὶ introduci. in S. Seripi. Part. l. Seet. 2. quaest. 10. Argum. 5. 2ὶ Branca, de saer. libr. Iatin . Vulg. edit. auctoritate. Lib. 1. C. s. p. 51. citat . a Iuseph. Brunati pros. in sernin. Brixiensi, De nomine, alueιOre, emendatoribus eι authentia Fulgalae. Viennae 1827. pag. 76. Cff. etiam Se rarii Proteg. Bibl. Cap. XIX. Quaest. XI. a sine.
70쪽
Verba Prophetae Ps. 2. v. T): Filius meus es tu, ego hodie genui te , tamquam praecipuum aliquod argumentum asserunt omnes, qui litteralem in Scripturis sensum passim multiplicem esse defendunt. Assirmant haec verba ab Apostolo adduci ut probet: 'Christum esse Dei filium lad Hebr. cap. l. v. 5ὶ;2' aeternum ipsi a Deo Patre concessum fuisse sacerdotium, sibi d. cap. 5. v. 5. ; et δ' ipsi, devicta morte, in vitam fuisse redeundum lΛct. ap. cap. 1. v. l. ; indeque concludunt verba Filius meus es tu, ego hodie genui te, triplicem habere sonsum iri te ratem. Si ergo demonstravero eum Psalmi locum non asserri ab Apostolo ad probandum, auι Christo a Deo Patre collatum fuisse sacerdotium, aut ipsi a morte in vitam suisse redeundum, causam meam vicero; hoc ergo probare conabor.
Ac primo quidem nego ea verba adduci ab Apostolo, ut ex iis probet Christo a Deo Patre collatum fuisse Sacerdotium. Locum Pauli quem adversarii ad hoc firmandum adducunt ob oculos ponamus. Christus, inquit Apostolus, non semetipsum elar cavit ut Pontifeae fleret h. e. non ipso sibi tribuit honorem pontificatus , sed i Pontificem eum secit Ioeutus est ad eum Psalm. II. v. 7ὶ : FILi Us MEus Es Tu, EGO HODIE GENUI TE ; quemadmodum et in alio Deo dicit Psalm. CX. v. l):
ΤU ES SACERDOS IN AETERNUM sECUNDUM ORDINEM MELCII SEDECH.
Concedo posteriorem e Psalmis locum ab Apostolo adduci ad probandum Christi sacerdotium; sed de priori illud nego. Rev. P. Patritius aeque ac nos negat Apostolum ex iis Psalmi II verbis probare voluisse Christi sacerdotium. Paulus, inquit ), loquens de Christi sacerdotio, nequaquam haec Oerba adhibet ad rem eonfirmandum, sed in ea veluti incidit, quod legentibus facile apparet. Sed opponunt adversarii Apostolum, Sicut Christi sacerdotium probat ex verbis: tu es sacerdos, etc., ita etiam ex verbis :Filius meus es tu, etc. eum voluisse illud probare; nam, quod 1 ὶ ο p. et t. pag. 19.