장음표시 사용
91쪽
s Antiq. 14. Il et Diog. Laertio. Addatur Polybius f Lib. s. C. 48 , quem citat Raphelius si . Tandem ex loco quodam
Galeni l De eompos. medie. per genera), quem assert Schleusners in Lexic. a. h. v. in recte colligitur usitatum fuisse vocabulum in re medita. Ita Galenus stoc. laud. dicit: νιθεραπεύει, , h. e. a scabie sanaι, et hypopiuma ret.
Ad hebraica vocabula jam transeamus. Probandum hic pariter est voces scholit et a m macob recto sumide corporali aegritudine et dolore, et porro, verba ,2 sabal et nam notare etiam auferre.
Atqui utrumque vocabulum et ut Saepissime legitur, sic plerumque aut morbum aut corporis aliquod malum notat; aliquando quidem occurrunt ea vocabula de sollicitudine seu aegritudine animi, numquam vero de Peccato; nec amerere dubito errasse Fuerstium sin Concordant. Ηebr. in dum docuit vocabulum etiam de peccato dictum
in Scriptura hebraica occurrere. Porro verbum ma etiam absolute positum sine priPp0Si-
tione frequenter legitur in significatione auferendi. Exem pia sunt: 2 Sam. Vulg. 2 Reg. in Cap. V. v. 21 : Iriet abstulit ea David. Ecclesiastae Cap. V. v. 1 4: Η, Π 'Ni nihil aufert. Iob. VII. 21 :-κ, nunCur non tollis peccatum meum, et quare non aufer iniquitatem meam 'Addatur phrasis obvia : et Ba
nitam alicujus abstuIit. Mitto caetera. Verbum autem , quod in universa Scriptura hebraica novies tantum legitur, an praeter erre, gestare etiam auferre notet, Lexicographi quidem assirmant nullo exemplo probari
l) Annoti. in s. Seripi. ex Xenophonte, Polybio, Arriano et Herodoto, in Matth. VIII. 17. Diqitigoo by Corale
92쪽
- 83 posse; ego tamen videor mihi unum poMs asserre, idque ex ipso eo Isaiae vaticinio, de quo agimus. Scilicet ω. quod undecimo legitur versiculo, meu quidem sententia, omnino reddendum est auferet. En verba Prophetae : PMIa
hic loquitur de Messia: Ex labore suo, inquit, quo Se secerit pro peccato sacrificium piaculare v. 9. 10 , fructus uber
rimos percipiet; sui eognitione s pax la) multos justitieabiι
justus ipse servus meus, et iniquitates eorum ipse auferet, Scilicet sui eognitione i css. do. XVII. 5. - 2 Petri I, 2. S. 8. in Vulgata quidem habet: iniquitu&s eorum ipse PORTABlT; verum contexta oratio omnino postulare mihi videtur ut vertamus AuFERET. Num hoc stagitat parallelismus membrorum ; quum enim in anteriori versiculi membro dicatur just eabit, justificatio autem in suo conceptu involvat peccatorum, ut ita dicam , ablationem , patet pro seclo posterius membrum priori perbelle respondere, si vertamus : eι iniquitates eorum ipse a
feret. Qui , Pt reddunt portabit, per metonymiam iniquPtates interpretantur poenas peccatis debitas; sed quo jure' nam in priori membro nihil est, quod prohibeat quominuS VO-cabulo iniquitates propriam suam subjiciamus notionem. Accedit, Prophetam paulo ante sv. 5ὶ jam disertis verbis
dixisse Messiam laturum esse poenas peccatis nostris debilas : inerarus est, inquit, propter iniquitates nostras, attritus est propter scelera nostra; disciplina pacis nostrae Super eum. et livore ejus sanati sumu3. Itaque ne dicamus Isaiam in tautOlogiam incidisse, latendum erit eum in undecimo illo versiculo
non illud ipsum dixisse quod in quinto.Quum ergo quod hic dicitur bap) ad poenas peccatorum
referri nequeat, relinquitur ut reseratur ad ipsa peccata; quum vero praecedat'justificabit, ex lege parallelismi
93쪽
32Dt vertendum erit auferet, nam hoc postulat illa
Itaque nec grieca Matthaei nec hebraica Isaiae vocabula obstant, quominus objectum ab adversariis locum , languores nostros, etc. de morbis corporalibus dictum intelligamus. Quum vero adversarii nullum proferre potuerint argumentum, quod cogat eum locum accipere de peccatis aut eorum poenis auferendis, conficitur neque hinc haberi posse patrocinium causae quam defendunt. Sic ergo Isaiam intelligimus, ut Propheta ex pers0nu Judaeorum ad fidem conversorum dicat: Vere morbos aegritudianesque corporum nosιronum ipse abstulit, dum nobiscum con- Dersaretur; eι lamen in cruce pendentem hiabebamus eum pro
homine percusso a Deo; dicebamus : alios salvos feciι, seipsum saluum facere non potesι cs. Matth. XXVII. 42ὶ; ast perfossus ille fuiι ob praevarixasiones nostras, eontritus ille fuiι ob iniquiistes
Caeterum, quod hic adnotasse operae pretium erit, in eamdem sententiam eum Isaiae locum intermetati jam sunt Lucas
Brugensis in Matth. VIll. 17ὶ, Fororius sin Isaiae LIII. v. 4. et Cardinalis C etanus lin Mutth. VIII. Tὶ, qui suae
interpretationis patronos advocare potuissent sanctos Irenaeum fed. Massuet, p. 275ὶ et Jo. Chrysostomum lin Matth. Homil. 27.). R. P. Patritius adversariis breviter respondet ita : Aio, inquit l), nullum nos negotium habere a Petri Epistola. Etsi enim fuerint, hosque inter grotei interpretes, qui nomen ,
pro quo Hieronymus reddidit languores nostros, translatum erederent, illudque verterent peccata nostra, quos tamen ideo multiplieem significatum verbis Isalae subjectum putasse nemo profecto arguat, non his Petrus adnumerari potest, qui, non haec, sed alia Isaiae Cerba, quin in illo eodem eapite leguntur sv. 12ὶ, tino verborum dumtaaeat sentensiam retulit. Sed et a Matthmo non gravior nobis est dissicultas, imo is verum gem numque sensum illius vaticinii nos docet. Ait enim illud impla.
94쪽
tum fuisse, quum Christus ejiciebat spiritus verbo, eι omnes mala habentes euravit inatth. VIII, 16 . Hoc vero significare nullo modo potest posterior vaticinii pars, in qua uerbum
6eque ac verbum εβα νασεν a Matthaeo pro hebraico redditum,
non sonat depellere aut auferre , sed portare seu bri alaru : ergo prior pars illud signi cet necesse est. Et re vera verbum , quod in est habetur, seque ac latinum tulit, idem
ηalere potest ac abstulit, idque ipsum valere etiam potest verbum ἐλαβε redditum a Matthaeo. Cis. Matth. V, 40: XV. 26. Apoc. III. l . praesertim 2 Cor. X l. 20. Apoc. VI. 4. Sic
igitur sentiendum est: priora illa eae Merbis Isaiae : languores nostros ipse tulit, dicta esse de nostrorum corporum malis, inquantum poenae peccati ea sunt. et signisicare Christum saloatorem et redemptorem nostrum mala hine a nobis prodigialiter sublaturum; posteriora vero et dolores nostros ipse portavit, crueiatus, nobis quidem debitos, sed a Christo ipso perferendos, sonare. O tota sententia sit, fore υι mala, quae nobispeeeuntibus debebantur, Christus a nobis quidesii depelleret, ipse vero sustolleret ac pateretur, quo elegans antithesis eoistit.
Atque haec quidem R. P. Patritius. Quae an dissicultatem satis solvant, adversarii nostri judicent. ρὶ Ex v. 8. Venio nunc ad alterum Isaiae locum ex eodem LIII capite depromptum, ad verba , inquam, generationem ejus quis enarrabit l, quae quidem Verba tamquam praecipuus ac veluti locus palmaris paSSim laudantur a patronis multiplicis sensus litteratis; nam eι humanum Christi ortum eι divinum, utrumque inenarrabilem, hic a Propheta dictum volunt; sed firmum argumentum, quo id probent, frustra quaesieris. Illis R. P. Patri lius respondet : sibi potius videri huic prophetiso essato unicam subesse significationem, sed quin utramque - simul Verbi generationem designet, ... veluti duas partes totius rei signisimis; ut vocabulo GENERATIONE Isaias utramque
95쪽
- 86 simul nominaverit, usurpans, quod saepissime sit, singularem numerum pro plurali. Et, attendatur, idem inquit. Merum esse, oraculum istud seque posse ad altera tram illarum spectare, quum nulla ratio nos a rinare eogat id de una potius quam de altera fuisse prolatum, non tamen eae hoc consequens fieri, prolatum simul esse de utraque, multoque minus ideo duplicem sensum praeferre , quod nullo argumento potest confirmari il). Dein do addit, non esse adversariis cur hic Patrum interpretationem urgeant ad probandum duplicem prophetico illi oraculo subesse sensum litteralem.
Itaque concedit R. P. Patritius, oraculum isai de seque possere serri ad alterutrum Christi ortum; Sed negat, hinc consequide utroque simul esse ita prolatum , ut duplex uni eidem quo Prophetae ossato subjecta sit notio. Ipse vero in hanc inclinat sententiam ut credat tamen, duplicem Christi ortum in hoc oraculo esse designatum, non quod duplicem sensum litteralem verbis suis Spiritus S. Subjecerit, sed quod , singulari usus numero pro plurali, dum generationem dixit, dicere intenderit generationes, utrumque Christi ortum simul complexus. Quae mihi ad id quod objectum est ingeniosa potiusquam solida videtur responsio. Ego certe puto aliter respondendum esse adversariis. Scilicet mihi omnino negandum videtur, in laudato Isaiae loco sermonem esse du alterutro Christi ortu ; nec de Christi ortu divino, inquam, nec de humano agit Propheta. Nimirum vocabulum, quod generatis audit in versione Vulgatu, hebraicenm l non j est. Atqui, seu vocis Π Π non in e mon consideres, seu attendas ad notiones in Scriptura Hebraica huic vo .cabulo subjectas, lateri cogeris, vocabulum illud in eum sensum, quo generationem, b. e. ortum, Originem, natales significet,
1ὶ Cit. op. pag. 18 et 44.-Ather sibi visus est nodum solvisse hoe modo: In verbis : GENERATION Ea Laus ΦMS EI Ann sir, duplicem, inquit, sensum posuerunι esse, alιerum de divina, aIserum de humana Christi generatione . idque eae eo quod Patres hune locum alii de divinil, alii de humuna Christi seneratione intelleXerint. Hinc vero nondum sequitur, utrumque hune in his verbis eae latere sensum. Dum enim Patrum sunt discrepanιes de sensu sententios, non ideo βι uι is omnis sensus, de quo Puirum sententios varianι, debeat etiam esse verus ipsius Seriplurae sensus. Vid. Alber, Instit t. hermeneulicae. T. l. p. 58.
96쪽
accipi omnino non posse. Vocabulum' non plus quam conties et quinquagies in Sacra Scriptura occurrit, sed ne semel quidem ita ut ortum seu originem personae aut rei n tet. Si qui mihi fidem non habeant, ipsi lexica adeunt, aut, quod satius est, hebraicas, ut vocant, Bibliorum concordantias. Confirmatur quod modo dicebam ex versione septuaginta virali, quippe quae in loco de quo agimus pro hebraico 's non babet νινια, quod sicut in Graeca Scriptura vocabulum frequentissimi usus est, ita nusquam dicitur de alicujus personae aut rei generatione, h. e. ortu Sive origine. Pariter nec in graecitate novi Testamenti vocabulum νοια in huc significatione ulli hi occurrit. Apud scriptores pro sanos vox γενια notionem ortus sive Ortyι-nis nonnumquam hul, i, unde factum esse putem ut Graecorum Patrum plures de alterutro Christi ortu Isaiae locum acceperint. Caeterum Omnino non est cur adversarii nostri Patrum urgeant auctoritatem, ad probandum laudatis Isaiae verbis duplicem subesse sensum litteralem. Patres, inquam, non
consentiunt in illius prophetici essati interpretations. Nam ut alii si in illud exponunt de ortu Christi divino, ita alii i2ὶ vicissim illud reserunt ad ortum ejus humanum; alii vero ambigunt uter sit intelligendus 5I; porro nec desunt qui dicant propheticis illis verbis indicari redivivi Christi vitam gloriosam 4ὶ; ut facile videas, non certo inter ipsos constitisse de
vera hujus oraculi interpretatione. Quare et Interpretes Catholici, tum antiquiores, tum recentiores, eum Isaiae locum aliter quam de divino aut humano Christi ortu exponere minime dubitarunt. Ita Forerius, sumendo vocabulum' DORὶ eo Sen Su quo passim notat homines eddem optate degentes, coaetaneos, cOQUOS, Isaiae verba e generationem ejus quis enarrabiι, ita interpre-
si S. Cyrill. II ierosol. Catech. XI. Theodoret. Eccl. Bist. Lib. l. ea P. I. η Tertuli. adv. Jud. ed. Da melli. p. 175. Cyrillus Alexandr. in Isaiam. in h. l. δὶ S. Ilieronymus. I id. suprὲ P. 35.
97쪽
uitur quasi diceret Propheta : quis concipiat homines ipsi coaevos, i. e. perverSitatem ipsorum. Cum enim, inquit, a turba populi et ab ipsis Magistratibus, Pharisaeis eι principibus sacerdotibus Christum Dominum damnatum et morti addictum diaeisseι Propheta, non potuiι non admirari GENERAT ioNEuillam , fg DLuu illud, mores hominum illorum, qui talia ausi
fuissent sit. Cum Forerio faciunt Pineda 2ὶ et Lorinus; et hic quidem; inlaesum, inquit, νινιὰ signisseat homines alicujus
Oetatis et saeculi, ut apud Isaiam e Genorationem Ous quis ena rabiι i5 . Idem diserte negat hebraicum' non aut graecum umquam significare orium sive originem ι . Adamus Sasbout refert, esse interpretes qui Verba : Generationem ellus quis enarrabis, subjecta vocabulo snon notione posteritatis, enarrant hoc sensu : Tanta Christo nascetur soboles et posteritas eae passionis beneficio, uι jam prae nimia multitudine non possit narrari vel numerari; tam erit immensaeι eopiosa. Ipseque Adamus hane interpretationem caeteris praesert; nam ad Sequentia oraculi Verba : Quia abscissus est, etc. haec scribit : quia abscissus est Christus, id est, mortuus est, ideo semen uus erit immensum, eι generatio ejus siue posteritas numerari non poterit 5 . Posterior haec interpretatio, quam et Vulgata nostra non respuit et Graeca verSio suadet, nequaquam contemnenda mihi videtur. Certe vocabulum' DORὶ deposteritate sive posteris
dici negari nequit. Sic Num. IX. 10 legimus : 1κ ab
Ozin I, , sobis Melposteris vestris. Rosen mulier quidem huic interpretationi objecit, verbum' siACn , quoties de meditadione et sermone dicitur, perpetuo construi cum praepoSitione a s BR praefixa illi vocabulo quod exprimit rem, de
qua quis meditatur aut sermonem lacit; et sane fatendum est, xempla deesse ex quibus contrarium probetur. Facile tamen
1ὶ Vid. Forerii Coinmentar. in Isaiam, in h. l. 2ὶ Commentar. in Iob. Cap. 8. V. 8. M Vid. Lorinum in Aet. Ap. ad Cap.II v. 40. p. l46 in ed. Lugdun. 1603. 4ὶ Ibid. ad Cap. Vt II. v. M. p. 420. 5ὶ Adami Sasbout commentar. in Isaiam; in h. l. Disiti do by Gorale
98쪽
- 89 seri potuit ut verbum' si1cnὶ etiam absolute cum accusativo construxerint Hebraei; nam verbum nari suAchi, quod verbi si Acu) SynonSmum est, modo cum praepositione a s BE modo absolute cum accusativo construitur , V. g. ISaide cap. XXXIII. 48. Ergo secundum Sasboutii interpretationem Propheta diceret : Quis mente concipiat ejus posteritatem spiritualem , h. e. multitudinem spiritualis sobolis Servi Dei sive Messiae , propterea quod abscissus esι e terra viventium , et percussus propter iniquitatem populi mei. Attamen non caret haec interpretatio sua dissicultate. Itaque malim sum locum explicare in hanc sententiam : Sed quod attinet ad si tria in eooenos ejus Servi Dei seu Messiae , quis est qui secum reputeι eaecisum eum esse e terra viventium et percussum ob iniquitatem populi meis Eliam Roson mulier illud interpretatur ut feci ego; in caeteris vero a mea interpretalione dissentit iij. Vocabulo notionem subjeci
1ὶ Integrum ejus commentarii loeum hic subjicimus: a Observandum est, inquit, voeulam Pre haud raro praeponi nominativo, et ei quidem articulo vel sumeto pronomine restricto, ut habeat vim aliquam demonstrandi. Vid. Sam. Xl. -- 2 Reg. X. 15. et not. ad Egeth. XXXI. 4. Est autem an nNa nominativus qui dicitur absolutus, latine ita exprimendus : quod allinet ad aequales sive eoaevos suos. 'ravero vertimus : quis meditatur, seu cogitat. Quid cogitare debuissent coaevi illius, expressum est in sine versus his verbis yaa-yοξ tapropter delicιum populi mei plaga eis, se. Hebraeis; quod his verbis praemissum est : 'ri r Nu Ita a )P, ita ea pimus : quando eaecisus esset e terra vivensium. ο - Nolandum hie est versari Rosenmulierum in salsahge sententia ut eredat in praesenti Isaiae vaticinio Seruum Dei Cay non Messiam sed ipsum populum Haebraeum esse intelligendum. Quare
et illud lub, quod ibi v. M legitur, assirmat scriptum esse pro Ibi nam
salso doeet. Nam certe, etsi alia exempla deessent, tu, illud, quod le
et eursatus est ante illud , nemo dixerit pro esse dictum. Plura exempla eollegit LWald, Grammatili der Hebr. Spr. ed. 5. Lips. 1858. p. 267. 3 42l.
99쪽
- 90 maxime obviam. Verum illud in nominativo absoluispositum esse, quod vult Rosen mulier, equidem non puto; sed cur dissentiam, exponere longum esset. Mea quidem sententianN ibi praepositio est quae idem valet quod vel itaque nrea verti quod attineι ad. Κimchi certe, adductis exemplis , diserte docet voculam nN adhiberi pro b N vel 1ὶ. Proiecto occurrunt in Scriptura Hebraica loca plura, ubi voculam nre per quod attinet ad reddendam esse, inspecta
Oratione contexta, nemo tacito negabit s2j. Caeterum, quaecumque tandem verior sit ejus loci interprotatio, illud certissime constat, non posse Prophetae verba in eam Sententiam accipi, ut locutus dicatur de Servi Dei ortu aut divino aut humano, ut supra probavimus; adeoque Patroni multiplicis sensus litteratis patrocinium causae suae etiam ex hoc Isaiae loco quaerunt frustra.
3 5. Eae Babaeue, Cup. 5. v. 2. Quod in Vulgata est : in medio annorum notum facies, id, ait Goldhagen Ibin, in septuaginta-virali versione effertur : in medio duorum animalium cognosceris 4); indeque concludit duplicem huic Habacuci loco subesse sensum litteralem. Hebraica ejus loci verba haec sunt:
δὶ Vid. Supr. p. 21. 4) Ex nata, quae ad versionem LXX facta est, desumpta sunt verba rin medio duorum animalium cognosceris, quae leguntur in ossicio ecclesiastico sesti cireuincisionis Domini et in Epiphania. Disiligoo by Gorale
100쪽
Quae in Vulgata latine reddita sunt his ,erbis :
Domine audivi auditionem tuam, et timui. Domine, opus tuum, in medio annorum uis ea illud; In medio annorum notum facies: Cum iratus fueris, misericordiae recordaberis. Ex quo patet sanctum Hieronymum in exemplari suo Hebraico non aliter legisse quam hodiedum adhuc legimus; nec aliter legerunt veteres interpretes Chaldaeus, Syrus, Symmachus, Aquila aut Τheodotion. . In versione vero Itala hic locus ita legitur :Domine audivi auditum tuum, et timui. Domine consideravi opera tua, et obstupui. In medio duorum animalium cognoscgris :Cum appropinquaverint anni, cognosceris: Cum advenerit tempus, demonstraberis e Cum turbata fueriι anima mea , In ira misericordiae recordaberis.
Haec vero fidus Interpres expressit ex graeco suo Bibliorum exemplari, in quo id legit, quod et nos hodiedum legimus :
Κυριι 2ὶ κατινοησα τα εργα σου , καὶ
l) Praefixum i ante eum Ilieronymo legisse etiam videntur Graecus et Syrus interpretes. Codieum Hebraicorum, uno dempto, constans Iectio est PN 'sine . Atque ita legendum esse suadet etiam arietus Prophetae, qui non historice exprimere vult se, quo tempore ora- eulum illud aceeperat, timore suisse eorreptum, ut nune tamen assectus ille timoris praeterierit, sed signiscare vult adhue perdurare illum timorem, qui et Sequentem supplicationem ex eo elicit. 2) Vox κυριε abest a Cod. Vatie. sed legitur in Cod. Barb. et in editt. Ald. et Complut. R Vocabulum v. I , quum antiquitus mos non esset accentus
ηοeibus adscribere, legi poterat vel se quod notat animalium, vel Di ligo: by Corale