장음표시 사용
501쪽
bus potius, quam Ab exterioribus prosecta est: loscIentiariam iuxta hane sententiam .non ametii ergo sub tali lumine illustratum obie primis, nam idem esset ab eisd stirgui atque i uctum Mathematicis disciplinis specie tribuere ab obiecto materiali, si ire a ratione formali, dicitur quae considerat ut in scientia. haec namque esse H in sententiam sic explicatam primus tia ipsius subiecti est, cuius intrinseca princi- inuenisse dicitur M. Baiies iis . it. quae s. i. at pia sunt paries essentiales. itaque illa: censentieu 3 quem sequitur ibidem imcl.quail. a. ut d stinctae scientiae secundum speciem, qua notabit. z. rum sunt distincta principia, vi Metaphysica diuiniti a naturali piopter principia utriusq,
Vnicum fundament m hyius tertia diuersa. sententia. Haec est expressa sententia D Tho. libi Λ ssan.
FRΠ - ς γ viui illud nisi ego fallor potissimum loqu: tur. Tota Virim demonstrationis, q Axu hv v sundamentui, est quod obiectum in Cissimι faciens scire, dependet ex medio, ita No ς0 tantum est eognoscibile. in quantum a diaer a media sunt ficti dixersi princip:aηctitia se
liquo lumine illustratur, cum cognitio quaeli curdtim quae halitu scientiae diuem cantar, incibet quasi quaedam illuminatio sit,ergo in tan Que sequuturaeirar et contra gentes, ca. oci. i. tumetii scibile, linquantum lumine scienti fi Paulus Uenetus tractatu de syllcigismo demoneo illustiat ut lumen autem intellectualesci strativo cap. ia, pro hae etiam sententia refe-entificum generale cum sit, diuerso modo ob untur Scotu Durandin Gobriel cum caeterisiectum illustiat,atque in esse scibilis colastituit Nominalibus in prolopo sententiarum, quest. per comparationem adsensus quorum mini 3. dis sed quam longe sint ab ea vidi bit, qui sterio iuuatur, quo ergo obiectum mai s. Vel eos his locis consuluerit: qu: d autem, otus, deminus sensibilinus permixti est persectius. Durandus de hac reat is in locis senserint. in vel minus pei secte illustratur, persectiomnq; fauorem prosecto primae opinionis eam res rationem stibilis consequitur, vel et inus per rentes attulimus.fectam, aede primo ad ultimum nobiliorem. Reputatur in primis hie modus distinguen- vel minus nobilem constituit scientiam: dc si di scientias ab Aristotele inuentus, atque e omnino sta sensibilibu abstractum , perse prcssus. lib. posterior. cap. 23 ex. 3 ubi de uni-ctis si iram,qualis est Metaphysica valde igitur tale, ac d istinctione scientiatu ex prosci d s.consentaneum est scientiarum nature.ut in se rei, duas praescribit regulas. v tranque cogno nobis sensuum ministerio comparantur spe scendi, priorem quidem pro unitate, hisce vetcie d. stingui per diuersa lumina sic explica bis contentam Vi .ruiue cientia est. Me est in vim Cer vis quaecran - in se M tvripvi te brait, axipa tones horum perse. c. POritima, terasententia, itatem steriorem vero prodistinctiones h. bentem. scientia petens ex diuersit, Altera ver scientia est ab altera quarumctin iore principiorum principi , ne i e ex eisdem, neque alterae ex alter ssint baim autem signini, cum ad indemonstrabi iah Ostrema tandem sententia tenet scienti venerit .vo. tet eramus in eodemgener ese Nin distingui speciei et diuersa principia his, quae demonstrantur is sum autem,mbu ira ς' ' - si eYplicanda est. principia scientiae ea, quae mors,antis peripi a in eodem nere At,
duplicia sunt, a complexa quidem atque in m cogitata, cris. Ex his euabul regulis, non mitrinseca, eiusmodi sunt partes subiecti essentia nus certe .ssici limis intellectu, quam veris. - les, ex qu:bus componitur, ut materia,&for haust DTho propriam sententiam. quam noma seu genus' disserentia, quibus carebit. si solum ut probabilem, sed tanquam veram am-st omnino implex. sicut Deus Optim alia sint plectimur. germanum in primis triu' tegmptinet pia complexa, quasi extrinseca, in lim laesentum ex his quae D. Tho. in earundem e sensu, quod non pertinent ad quod quid est plicationem attulit lex . commentariorum subiecti. sed sunt propositiones per se notae de eliciente ait autem sic.Sciendum est. quodnistequas primae veritates, in quibus continentur talis diuestra obiecti non diuersi sevi halisum. conclusiones, Sca quibus per demostiationes fedsolumformalis umerito stibilesii proprium ob-
502쪽
dam dici es tu vi materiarem cibili segsito tunc habet partiat oieci .uas. id est per ii te tam diu' - eorrem Drma em sicut Memor mora. rati eius participulit de ex hac duplici inarurati tu uar exit me, qhoc Odirione sat saperte co ligitur loqui Aristot. esto vi Q. uaformalis raris sici. M a sita se desola scientia a nobi ad litisita, telum quie da principi ex quibus Liquid scis . Hi dem aliquo ex his modo compositarum nam ει mumc- .mta i si 'nia di rc per suam substantiae separatae veram de se ipsis scientiatini et, dummodo per eadῆ prim tu r per habent, nori per discursiam ex communibustinim ia unam siem ι .ς his itini am di/in principii procedenteri . scd per quandam suis in pravii Ax sita iliae sint, princi I licem. atquc inruit iram notitiam per quam pia scibilia fui patet . pie voce e multa unico quasi intum .essent am.&prcpriet. e diserioltetanduin Da naturam a Ionni ari vi vel attributa cognosti t. quidem valde si-νam evora, d quia lec Myeadem principia ali milem visioni nosmae corporeae quae simplex ditarc fouenιιarn o altω hinnums e sonis in est etiam .atque in turtiua notitia te vis bilis. Miratara corpor . eadem est sicientia Mificae, quae ex uniuersalioribus, vel priocibus priucipiis de viri s conliderat si vero viciqua eadem βιλ minime procedens damnatura, in tamenter diuersa principia consi. Posterior cotiditio est, ad qi a totus proderentur,m festa st quod ad .iocri scienti cessos scienti sibus terminat ut quod ubi e perticem, ut cor mathematicii nove sis rara etiam scientiae passiones, vel proprietates ba talu uecto a corpore t res quaa me eum a beat a propria essentia emanantes eaque pro. thematica cUno sita per pia pia nantiliatis,cor ira posteriores, ac de se per preptia, di uni pus in naturis per principia motu est eis versaliora principia demo strabile, neque sciscia metri rasis patet ergo quod ad enim alio modo comprehei siuam alicuius diu g redom silexit, si ci diuersim princi rei notii iam sicquimur nisi his proprietati
pior .sea comitatur diuersia genero stoi M,ad bias hoc modo a priori cog 'itis re igitur cuhoe arap. iasitvma scientiasupiuiter iranciae bis tr b. is conditionibus desumpta musa regiaritar. numsubiecti,et ρνιvesistram, ore neris scibilis vocatu ab At stotele non quod Hae D. ThO. pio scienti tum distinctione. prima.
vetegenus sit praedicabili, cum saepe num ei ornatoma specie repetiantur, sed per militudinem ad genus praedicamentale quod qu.iii caput est . a quo tota ipsa coord natio praedicamental .sdem uatur ut substantia, qtati ti-ED pro unitate docuit Aristo vitam esse 5 obiecto secuti dum es. lentia.quae estur, ius gen eris subiecti ut dς -- murtim Pia . et . uani uto .i cxplicer, quid sit unum oenus sab. 'Π o quoca o di ire prima videlicet
Tripla coird tio, et ahquid it et nam
lecti adt:otat secundo triplicem conditior ei posuis e. ita necesse est concurrere via liquid tale dicatur. nil est v h.beat aliqua priora per quae aliquid de eo dei non strati ponti quasi dicatur. od talis si cotid: tionis ut ab eius essent a aliqua principia accipi possi it oti orae s quae
de eo dc monstratida s. ditio: ista lem ration em attulit la. plocessias nosse scient si u A ud. n.otuc itionis este prioribus,& notioribus procedetis ad p seriora, minus nota Ostendenda. Secund. co illo est, ut habeat p. rtes, essentiales qui dena vi materiam, forma vel sal: esubiectiarinatri l. quan contangit uiri plex
sionibus fit quaedam coordinatio scien scapraedri lii milis. Dus caput videli,ceis in , iure vocatur genus ... b. te. licet aliqualido sit amma species , que. isd- modum c. put praedicame. t genus pra dic mentale,ea cultis v litate.tanqua in ex ab esto sol mali, natas scient aede tum itur . quia formalem ratio e scibilis ιbet ex priueipiis per quae notitia sci iis ci ci diu, si iato ex pi incipior uinci uetitia i ii ii igui pecae docui Aristo et quae si diuella su
503쪽
Bliti sti autem a materia, tanquami aditio neceis, tia concurrit ad con- iis, ionem obiecti fot malis consti tuentis ac d stinguentis scientias tas secus. ae appretrensiori atri tanquam necessaria coaditio requiritur ad obiectum atque actua voluntatis 5 quemadmodum ex diuerso modo apprehelidendi fit e volatur boi. itasti ecti, r. cio. atque i is titia actus voluntatis. cuius
hilominus unitas ac distinctio specifica non ex oppi chensione sed ex apples ii ta
te accipitur pari tatione Variata l. I totae
variantur principia e passio. es variatur res ipsa secv idum formalem rationem scibili Miss ac denique scientia ipsa, cuius nihilominus itatem. ac distinctio neu specificiam non κabstractione sed ex formali ration , atq; viii-
tale obieci scibilis desumpsere Alistoteles de
Explicitur Quod au em dicimus. variata 1bstrat, onedubium variati scientiam. de radu egentialq- dam mali eiu dem abstra tionis notaccipiendum huci gradum au: em vocamus tripliceni, allum quem M. constituit abstrahendi a ma cria Ii 5e inieli gibili quia vere , P a Isus modius formalis abstractio is accidenta. lem vero quaru bet maiore ira vel minorem abstractionem intra latitudinem singulorum si aduum contingit enim intra latitudinem
abstrahendi a sola materia si neulari. Je coni o cernenti sensibilem , aliquid se magis vel minus abstractum. v inter Drtes philosi, phili isto gradu abstiactionis constitutas, iam dammodo magis abstrahit tractatus de anima quam de isto desiste magis quam taci
tus eoitu. interitu, cum minus mare ria
Ita sint celestia corpora, quam corrupi bilia: sed ton promere diuersas scientias vel habi rus oratri partiales coiistituunt ut quaestione sequenti ostendetur om obiem totius Philos Thiae sub quo conticientur unitatem specificam atomam habeat in genere scibilis de huius ratio manifesta est. Quia sicut magis. civintire in rebus latitudinem gradualem ha rv. bent bus non variat speciem, pari rati nen que intra latitudinem esuidemi ducta amnem sol malam abstractionis vel modi abstrahendi non variat magis, vel uua abstrahore se accidem alis duntaxat diretentia est. per omnia iiivilis es quarti inicit inagis riminus intra stitudinem albedinis unde fit.
talem d. Tetentiam abstractionis accidentalem non posse distingue te esse alia lilo scien . . tias etiana si dicatiit per diuersam abiit acti nem separari Idit,c est luod Geometria. Arithmetica Coto rei pectiva. Ac Musica, noti sinit diueis ioci ' rum. tiae, propter aliquam maiorem absti actionem a materia si ea iri habent num it dualis haec dissicientia. cum repetia tu i dera n dum formalem absti aliendi a matella seu ἀ- bili vel certi inita eundem moduli lem abstractio iii media . quem P e scientiae participant, non alio speciein vel modi essentiale , atque adco
nec scientiasi pia tu i da distro. has osten
dit sed ex eod stiuguuntur, qua sube cui modo in ali abstractionis diueis principia habent a quibus diae si s bilis sortiunt ut iri: et a via de imus variato nodo forniali absti hendi variati
i ut cintilia .hoc enim plane fusum esset. cum sufflata principio riti diue: sitas adhue sub eodem gradu bsti γ taeessen
teria abstia hutu naturalis Phriolopho deTheo tria. Medici a se lem te in moralis Philolophia de quam sientiali d. stinctionen modubitat.
itiit Er,2 bllitur. EX uniueis hac d ictrina iuxta mentem Resolutia Aristotelis. 5 D. Thom exposita dei: dasculia citur duplex asscrtio propositaequistioni tis.
prior si per diuersos gradus sermalis ab Q. Mettio.
stractionis a mat cria, separantur gradus essentiales scientiarum in quo sensu posset dici: nericam distincti ouem scientiatum sumia diuersis abn .ctionibus.
Postestor Proprie loquendo, nec genere, I LAssetritu nec specie distinguuntur scientia per diuersas abstractiones aut per diuersa lumina. aut di i .ucisa obiecti in esse rei sed per diuersa principia vel quod deest per diuersum genus su tecti ut eisdem verbis Aristotelis utamur.
504쪽
hendi a materia triplicet gradum speculatiua scientiae lepar.m , sub quorum primo collocauit et is hylic. tanto uniuersaliorem eaeretis. quanto abstractiorem a materia: sub secundo Muthematicam, in Arithmeti- eam . Geomettiana diuisa in . ac sub tertio natur leta Pli: Iosopb am . ad hos autem tres tradus caeterae omnes reserunt ut speculatiuae cientiae: nam ad Meo i ii an redueitutrea leti: modo sim i l eria abiti aliens: licetenim circa omnium scientiarum in ateria uetur in quantum vocatur tem sed inquatum doces est quo pacto propriissime est stieati, propriam habet materiam,videlicet
operatio: res intellectus. quas ordinat, ac dirigit, te quarum naturam simul speculatur, c ex condit: one priori verrim proprie est scientia practica ex posteriori vere speculativa. sed . trumque habet ob quadam ratione superiori, alqimem menti suo loco stabili turn reliquimus ad natiiralem Philosophiam resertur Medicina Theorica eodem modo absti hensa materia ii: gul D, Ic concernetis sensibilem: atque etiam mediae scientiae ex ea parte qua obiem Mathematicarum disc: plinarum determinant ad ma retia iri sensibilem , ut Perspectiva, d Musica in si qua sunt iliae his sinites quae ex parte etiam reduci possunt ad
e. a me in Mailiemarica . in quantum earum
obie taclaudunt: quia gradu isti scienti Him uenerales sunt . iii quibus non repugnat diuer id scientia specialc contineri innoc seni dici posset per diuersam abstracti nein a materia genete distingui scientias.
sed quod proprie loquendo . nec genere, iodo odi nec hccie disti iguatuor scientia per diue distinguatur sam modii es. rahendi a materi. quod prusci etiar nec moassirmat a Teiii posterio: prcbatur de fenere, nee tinctiones .reric luam plane inicie pecie per iis i inpossibile. n eputamus jam genere di- absit actio stinguunt ut diuersi geneia diuei tu . vel nem proba vel civ Idem p aedicante: in varias species pertur disserenitas essentiales diuisa, sed nulla datur
scietitia, nulluso habitus, qui in plures d. sim- - specie diu: datur: ergo italia datur scientia genere ua, nec proinde get .erela, stincta ab a-i p. Piobavit Ozor,quia i si nisteriale ob: inactum scientiae genus esse possit, res quId gen tibus uniuersatus,vi constat deente ocentem obui . formaliter tamen considitatum vel
in esse scibilis. quo pucto unita e 1, ac distinctionem ei conseire potest specticam habet. atomam ve nitatem a qua neec e est, nam esse iii etiam etia unitate speciei torrae quae . libet enim scietia, quantumlibet uni iersalis. determinata atque specialia habet principia. in alia minime diuisibilia.ex quibus speciales inseruntur conclusiones &a quibus cuna materiale obiectum accipiat rationem forin lem cibili ι. necessi cst specificam. Ec, Ogeaericam accipere unitatem dc eandem conseiri ipsi an et scietiae de ut rem in Duea conseram', si quaelibet si ientia quantumlibet uniuersalis est una unitate specie ammae. d. repugna Aia unam unitate generica pi abit profecto cascientiarum natura, εο itate dari scietias genere distincta quanquam sub diuersis gladibus generalius collocentur: dc rati haec non solum probat impossibile esse dati unam sciotiam genere in plutes alias specie totali diuisam, quod necesse esset, ut vita genere simplicitet vocaretur sed nec in philo species parti les. qualia ratione diceretiar una genete secundum quid . nam princ piorum. Obi est se bilis sol malis . Ac specifica unitas prorsus tolli edisti Actionem specifica partium ut copiosi ostendimus quaest proce ni alia.
Probatur lenti σι non distingiuuenere ρι ab ira t. onem.
SSD iam quod talis unitas serentiatum e
erica daretur probati Hessa ac iter, idistingui scientias genere per diuersa priabstractionem a materiaci quia abstractio a materia non in si rinalis ratio obiectiva. aliae. neque sub qua non quae, cum nec sit roseo .
siderata scientia, nec de qua probantur passones, sed de entitate, de linea. numero hec etiam . cb qua nam quemadmodum ratio sub qua ob: ecti intellectus est intelligibilitas. visus visibilitas se ratio sub qua obiecti scientiae est scibilitas ut sic liceat loqui sed res no est soritialite scibilis et talem γbstractimnem a materia licet haec tanquam conditio requiratur scd in quantum sub tal busit incis piis cognolcuur vi bene adnotauit: Thom. ex mente Aristotelis , ergo ab eis, donon aetali abstractione capit rationem formalem subqua,Obiectivam,atq; specificantem scietiam.
505쪽
llam abstrahit a matutias ensibili, lica vero a materia inieci , l
terum spiritu rum4 perlimi ut primis contrar m est, qui virmaticam in secundo gc dateii sens bili collocauit. in quo ctram ut lue s l. liola ea collocat. Dei niti aduersatur,x tioni. quia si Arith. netica .on solum ama e-ria sensibili bstraheret .scd etiam amAteria intelligibili , ille a. dii abstractionis ac Me a physica eo . tur Mii verun est, specincam distinctionem scientiarum Odi-ucisa abstractione a materia a civi edam esse, ut profitetur eadem senten i , sequitur pla Enon stingui specie Arithmeticam a Meta- rhysica, cum ideiri sit modus abstrahedi a maico utrius' i sc: entiae .sbpretrata videlicet a materia sentibili., intellig: bili quod palci Ne soluit lirai gum itutati si is cariu astiae in his aliquale in .s: vertita eri inueniri. quia inrra aratu inem abstractionis amat etiaselisibili abstractior est nu Herus . v pose a materialitate continui ex quo si , bili hetis. intra latitudinem, ediae abstractionis a fractior est numeliis soliotus quam visualis
Haec inquam solutio non satisncir primo quia in prim tribus scient A vitaque id li et philoso lita,& Medicina. nota est dis
fictentia. sed neque inscienti uno exi, nai inlinuri et iis secundum se abstrahat a na. errasse
ergo nec constituit d. stinctum ob estu. i. Gniale, sed accidet italiter solia .ra d uti unci cum tamen commutes omnium concussu fiuinat in se tale scientia specie di sciici dicerte maior illa abst .iclion uaceri .im exd. uitione continuiseri solet, non eminet ad ni ri muro, vi num ii est. cum o stet non quelibet numeriani fieri ex diuisione contri tui. l .cerom. ibus conueniret nurneris, nate italis est . ideo impelli uetis ad scientiarunt 1 st nct. Onem Probat ut tandem eadem pars, ham vide. est ut, quocui. Cleghidia ibit ictionis a mare
sa nidio: si ha i , quod state nc u posset si
spe iii id sere. tia esse a soli modo abstra. hetidi a rima eria accipiendaci nulla enii habitu, possic utri alicio it d te i esse uia. lici milia..icare,nec una scieritia curia altera. . scietura mi opinio..e, vesci bi tu tincta pioru et .
Diffiat Onon specificam si eutiarum nis
506쪽
cam non esse a diuersis turninibus intellea uali imaginativo, ae exteriorum sensuu ri desunienda laa. ut contendit secunda Opinio. tarptimo. Quia quod oblectun is . st i liae luinini se luscinnitatur, vel secari, cotidit o solum est ex parte obiecti se ne ratio formalis constituens piam inelli vel talis scibilis ci 'u' dem rem in in quantum per notitiam sensuvii cc nos cu-lia sensibilia a quibus bili hilur te, circa quod versatiar pro in Escie tia . ergo non . u. p . untur scientiae ex vis Hiri libus probatur euaderer a me dens. quia nullus se iasus exaernus, vel internus per cipit uniuersalia, neque ulla proinde scientiariae: satu proxime cire obtectum vi seno teque ab i. , vel
l, hei et sorinalem ratione scibilis ab eo, ut ta li: sed a principiis perque deinon strantur conclusones de eo unde quamis cotiditio est et, non ratio spectricans ad uin scientiar, vellia. bitum ' haec ratio uniuersaliter piobat de omnibus si tentiis.
Sed probaui ieeundo specialius de puris
Mathei .atici Geometria. d Musica. quae formalite absti Abutit a materia sensibili. siqui- deni ea tu ebiccta lit numerus Non n siderantur ut sed sibilibus qualitat. bus con.
tuum quanquam vete non sint ab eisdem se
parata erito inintrantum obiecta halum scientiatum non innitantur ii initi te si tuo dc etiam in Minatim is Dam cum Aime illude i l . a te libilia ut sensu interrio scris ir. absit here ama. cria seni. bili .equaquam potest pri batur ieitio de scientiis meis . Mi scavi licet. a per pectiva. quorum obiecta ilini tunni et dem lumini κ emotu se ii suum: nam linea visualis lumini vis e potent ae nu rite us sonorus luto in auditu, ianit Dur iubeade in illi ut specie co o buritur cum scieatia naturali, quod pure ibsurdum cst. Quarto aduersus ham se tent am rtius milit Ant duo algii menta rostrema, qui, num a nobis ref irata est sententia de abstractio: bos: nam ei fem lumini ex eriorum feci, suu innitiali tui obiecta moralis Philo 'ophis, Na uralis. M dicinae. eum animi siriti endlucisa iaciat etiam luauru nuta a- . ni innititur viroque Mathematica, quare ex eo non possunt distingui eidem deniq; lumi,
ni aetiorum sensuum innituntur principia I'hilosophiae .concintiones .ato etiam opinio nes qua in illa statem sentibili circa multa intur de tu hilominiis distincti sunt actu habitus intellectus, icientia, I Op nio,qu re potius dixerim lumini imaginationis inuit talem senteni iam qua ex li: luminibus distinetur scientias essentialiter. ad rium. quod conclusio nos ra asserit .est Non fit. uni iacem aeta: stinctionem scientiarum non mi disti esse accipiendam ab ob: ectis ruaterialibi . seu ctioile sp ab uni: iste, vel distin Lone quae eis conuenit cificas GD ut es quadam uat, ut prima opinio coiitcn tiatum ab
P oba: u pr ma, cui idem est modus, 'atia.
vn 'tatis ac distinctionis scientiatum, a potentiarum ut in hu: controuersae
pri iaci p. ex remmuni nanium concessapiae nitimus est enim habitus quasi D, .ultas quaedam, aut potentia eliciendi actum sed nec intellectiva potentia, nec sensitiva capiunt speciem bob ecto materiali vel rati ne sol mali obici ilia quam etc piutit, scd omnes a ratione, sub qua: patet in potentia vis sua vi interim mutam caetera cuius unitas vel astinctio non . coio te ut quai: ipsp mibilis tu. ccvitur: nam si ita esset . qucm- ad nodum sunt diuersae passi, i .es Qualitates sob colore, ut albedo . e nigredo. et ei diue ita potentiae vi suae: dc rursus, quemadmodi inadistingunt tui :)ecta: ic visiones earum distin purientur nec si mi oinde ad eande ientiam visivam pertinere sed iratione. 6.bq: a .vis bilitatis cunctis cito tibi is ac luc. Q. mu s vita potetitia si e tal: vocat ut a cata ris distinctis: par ergo ratione scientiae non a ratione formali obiecti, quam considerant sesa rat: o e s. b qua scibilitatis , sic loqua itacea y luris rationes formalcs Osiderat s. 'limia de ma eri alia obiecta sub se conlp headen . .:ita em, ac diuitiit onea si v c. fi am
secuti do, quia circa idem materiale bie II. Rat Itactu, ver uica eandem rationem erat . formalem ionii delatam versantur d Deis scientiae me op M.fici ci cara uersis scientia ea deis : . ... M.t fias iens disti iactivum scienti M
507쪽
min probatur primitio, nam circa rotundita tem terrae versatur naturalis scientia, illam per
principia motus ostendens. atque etiam Astiologia eandem probans, quia per interpositi in nem eius circulariter eclipiatur lana secundu probat ex lum nuper designatum de poten.
tia visiva. t aae vita cum si , ta tonena coloris, lucis percipit sub unitate visibilitatis.
Vltimasententia et berim ex l catlir, ct confirmatur. PO TREMUM Denique in quo convi
sistit sententia Alistotelis D Tho donostra. einpe ab unitate, rella uerstate principiorum unitatem, ac distinci. onem cientiarum sumenda re,probate iam rationibus oportebit. Sit ergo prima.potentiae sortiuntur unitate ac d stinctionem ex formali obiecto intelloctus ex intellis bili. vi ius ex visibili sicinue de caeteris ergo scientia ex Ob ecto formali scibili, sed rationem formalem si bilis habeto iectam ex princip1js . per quae de eo demonstrantur passiones in scientia, ergo ab eis capiet unitatem. I d. stinctionem probatur minor, nam caetera satis constant per principia demonstrantur passiones de subiecto. eigo per principia sciuntur , per quae proinde sub lectuin idem denominabitur sol mali:ci scibile Secunda Potentia habitus,ac scientiae capiunt unitatem. ac d stinctionem ex aci bus, vi ex mente Aristotelis quam sequuntur omne, attulimus sed alios scientiatum istinguuntur specie ex diueis principiis ergo cn.bituc minorem euident et ostendo actus scientiarum sunt conclusiones demonstrati ,-num . earumve assensus med assensus a piunt unitatem, ac distinet: onem ex principiis tanquam e medio formali assentiendi, vesco stat ergo ex eisdem distinguuntur habitus scientiarum, quos diuersi assent usi
Confirma. Et confirmatur, nam per iit cipia non solum separantur scientiae inter se se scia caeus teris habitibus intellectualibus, imo aqua cu-que notitia actuali . vel habitu i intelle- tiis ut opinionis, & fidei: ab intellectu quidem principiorum leparantur, quia per primopia, tanquam per medium sotniale assen.
t endi versantur circa obiecta scibilia cum
V su tabitus priasi piorum sui ullo medio II. Ratio.
procedat 2 sapisita etiam quia hononia.
nam circa conclusiones iu principia. sed circa pruicipia versatur scientia veroso uinconclusoties ex principiis deducit a prudentia, dc arte, quae civea si gulares conclusiones ver latitur scientia velo uniuersales conclusi Des ac neccsiarias eum uersalibus. acn
eae rijs principiis ostendit a fide demum,ci 'nione, quia medium sot male sientiendi initia te tale cst onae pugna tabcsse falsum id si diuina sit fides, cili monium DEI infallibila scientia autem per principia
tanquam per medium noti solum necessarium cui repugnat iubisse saltum. sed euidens,
ac per se, procedit sed nihil aliud sic separat scientias a cunctis intellechialibLs cognitionibus, non obiectum materiales non abstractati, materia cum intra eandem contineantur non solum diuersae scientiae, sed habit principiorum, conclus onum, Cpinionum eiusdem,ergo sola principia, vel fodinale --ctum scibile eis,ut tale coluit tutum sui i-enseri lcientiarum distinitivum. Probatur tali dem quia et iudo. 6 GL dentia sunt scientiae intrinseca, eigo is quo scientia habet utramq; ab eodem cap: et nitatem .ac distinctionem specificam, sed ali in ci is habet quaelibet scienti aeuidentiam. coicitudinem, S ex principiis cui dentioribus. ac certioribus una scientia est cui dentior alteracilenitaliter, atque certior ut ostenduntia: hematizae disciplirae. Farum de monstrationes sunt certiores cescotiora pii cipia. ergo ab his desumenda erit unita finia n-tiatu in atqued stinctio Addeptu se prop: ei que .ssentitur intellectiis conclusion
bas, quo circa totam euidentiam, accertit
d. r.em b eis participabunt, distinguenturque per diuclla principia, sicut diuti iam certitudinem euidentiam.
Sed qualia esse oporteat principia ut scientias separent, paucis explicare oportebit ut
melius tostra tententia intelligatur. Dupl: cem conditior em designat Aris telcs Divinino i .ecessariam. Queibis illis ex cap. 23 prma libri 'ostololia in lup ta nobis resalis contentatia prior st ut it sint d. uersa. quod ex eisdemitti et is commui. .bus iideri uentur: qtia in condirionem exposui be-M Paulus enetus iractatu desullogismo de monstrativo cap. silai guens pi incipia in comi r unia scula gnitates, quae extra scien
508쪽
Iiu senem: assi ausq; non de illisceriam. nisi nis accipiendam esse sed de parti lari. : nam ea communissimis dignitati bin tincipia omnium scientiarum dependen , in iura sensu praefatam conditione acci- ira pere OPOitet ut principia particularia, quibus separatitur scientiae, lic diuersa iri. ut non derivetitur, ver 1endeatu ex ali prioribus in eodem genete scibilis, ratione cuius scientia de triangulo nodili inguitur a scientia de qua dram: iam licet pelta: Ain ta principia de mons en ut passiones utriusque per proprias videlicet desii titiones vel quis limite deri.
uantur anten ex communibus principiis figurae unde diandem scientiam Geometriae conliderat o viriu' re figurae particum consideratioue figiatae commu
Sreunda considerario est ut principia eiu dein rei cibilis no deriveatur. vel dependeante principiis aitelliis teis. bilis qua de causa scientia de sochele non est distincta a scientiade ld.q aia principia illius ex principiis
Conditio haec eum suplici limitatione de bet intelliti Plior est ut proxima sic dependemia vel derivatio non remota, nam si te mota suis etet, Metaphysca o. nprehenderetoniac scientias.ex cuius principiis eatu principia dependent sed quia temota quaedam dependentia est cum per eam non demotistren, tur idc: rco distinctae sunt proxime autem
derivantur principia Isochelis e principiis trianguli, de ideo tio efficiunt diuelsam scien
secunda li posterior limitatio est ut totalis si desummitatio. tio, vel omnimoda dependentia ita ut nul-- lum sit prandi pium mus quod ex principiis res alterius non dependeat, ut cernimus in eodem exemplo Isochelis. aut gradati, quorum principia omnino dependent ex principiis trian Pli caetcrum si partialis sit ecpendentia, ita si principia ex patre depacideant ex principiis unius scientiae de ex parte ex principiis alterius, vel certe unum principium ab v scientia, aliud ab altera, non satis erit,ut sub aliqua earum comprehendatur: sed tertia qus da in scientia,quasi ex utraq; mixta erit, quem admodum medius color utroq; extremo participans .ab eoo defendens specie distinctus est & ita seres habet tu scientiis sabuternatis. Perspectiva, de Musica quarum conclusiones,
Paxuicipia parum a scitati subalternante
pure Mathematica partima philolbphia
turalis dependent cum non nisi ex utrius ueprincipiis simul in demonstratione dispolitis inserantur via deo parte probantur principia perspectivae ac propterea cum neutra coincidunt sed mediae quaedam scientiae vocantur specie .slutinae ab extremis quamuis non tanta d:st: nctione quam extrema ipsa inter sedistinguantur: na id quod alteri subiicitur,n6omiaino diuellam ab eo reputatur,cum modo aliquo eius natu: a participet Vel certe principia unius scientiae non dependere ab aliis Opori et intra eandem abstractionem, ut d Lucis sint scientiae iam esto ab aliis deriventur in diuersa abstractione consistentibus, diuersas scientias nihilominus separabunt, ut constat in scientiis subest et ita: is quae diuersas sunt, licet tincipia sub'lternatae deri uentur ex principiis subalternantis.& huius ratio est. uia licet absit actio a materia non sit ratio formalis obiectiva scientiae, est tamen conditio necessaria, curus vatiatione variatur obiecta: Iliantur principia variantur conclusiones .m se lentiae unde quantumlibet prauci pia ius deri uentur eκ principiis ait rius diueis atra scientiam eisicient Abordinatam amon odi an dein derivationein ubi autem eade abstractio est, eandem quoq; si tentiam principia constituent, si ab aliis depe deant Sciae fuit plane mens Aristotelis incor ditione hac posteriori designanda. Ex eadem etiam limitatione in serre licet Elatum non satis esse ut una scientia cum altera coincidat quod unum vel alterum eius princi pium ex eius principiis proxime dependeat, non coincidit Medicina cum Geometria. propterea quod unum illud principium eius cit . culare vulnus dissicilius curatur qua longum. per principia Geometriae probetur nempe quia liteta circuli magis distant, sicque de eaetetis scientiis quarum principia hae solar tione dependent a caeteris iudicandum es. Ex principiis itaq; sic diuersis.ut duplex explicata conditio praescribit distinguuntur scientiae. Sed cum audis eiusmodi diuersa principiam a. separare scientias non intelligas excludi materies obiectima, quod prodistinctivo posuit prima si ntentia. nec abstractionem a materia, quatri posuit secunda nam quodlibet horum suo modo concurrit ad scientiatula stinctio. nem, materiale quidem obiectum quasi sundamentum primum, abstractio item a materia, ut quacitam conditio, nam talia principia non nisi
509쪽
no i nisi e natuta ait, obiecti. talites m abstra Responcetur ut iupernas admonuimur, ) Solutio.
ventis a matella oriuntur abstractionem a materia conditionen esse. si
ptimae Sed falsitas utriusque sententiae consistit in re qua obiectum non erit scibile.cum scientia secundae eo quod, num, vel alterum pro suiscienti no it nisi de uniuersalibus ob iii diuiduis con i, 4, se ii tentiae laino tuo ponit, cum tamet in sum ciens plane ditionibus abstractis sed non seni et necessi. fillitas in sit di sola uiuersitas principioruin sufficienter ria est diueis abstractio, ut scibilia esstin. ruo con scientias separare essentialiter possit ac rursus uantur, 1m saepe nurreto contairgat diuersast. eum hoc auii s non accipias tanquam diuer esse scibilia sub eade absti actione o vidimus is sum distinctio im principia. sotinale ubi es et q'uod de scibilibus dicitur dentincipii et .ctiim in esse obie, stibilis, quia r ipsa vel iam accipiendum est.quorum est inutioi se
idem mors salit,ut acute satis diuent recen in t abstractio tanqua sorinalis ratio distin- sita verba D Mn. nam dici irca quam ver puens, sed solum, condit in quidem noli satur scientia habet a lor malena sci 1 emper necessiria, cum iubeadem .bstra limbilis, in quantum per talia principia demon ne diuersa sint scientiarum principia. ut cetatio tantur de ea palliones cuin aperium sit de mus in Geometria, di Archmetica, in Per- monstrationem ex principiis compositam e spectiva. 5 Musica, in utraque Philol aphia.&nerare scientiam conclutionis in qua paulo Medicina. .eisdem exemplis conuincit ut uiuiatur de iubica, idem est ergo scien maiorem, vel minorem certitudinem princitiari accis te nitatem . ac disti lictionem a piorum'ro esse abisbstracti one tanquam ara is principiis di ab obtecto sorinali scibili. tione formali accipiendam.
qu: ratio scibit ce sola diuersitate princi Quibus adde si placet, sub eadem abstractio criptoru variatur. ide Aristoteles ex principiis, ne a materia contineri principia. I conclussi di non ex alio docuit separati scientias per nes eiusdem scientiae, de amea certiora esse manentibus namq; eisdem principiis etiamsi principia conclusionibus sed maior certitudo IS caetera varientur eandem scientiam perma ex formali ratione eiusde infirma adhaesone nere neccis eli,&his variatis. ε' i misit apae intellectus octa accipienda est ita ut queo ra permaneant, materiale vidella ham, ad modum cetiiora sunt prinicipia conclusi abii taxo. lumen sensuum impossibile est nibus . quia firmius eis adhaeret intellcctiis cacati cicin esse stientiam propter se adhaereat conclusiotii bus velopi obiectio M. Si autem dicat aliquis principia esse diuer pter priacipia. sic certiora sint principia uniussa per diuersam abstractionem a materia: nam scientiae quam alterius quia ex se habent, vel deo principia Phaolophiae diuersa sunt a Me strarius eis adhaereat intellectus, conditio . taphylicis,in Mathematicis, d haec inter se men est maior abstractio a matella. Et quen se quia diuerso modo bstrahu:it ideo Meta admodum in pilircipiis verum est abstra fio phylica certissima sum,quia ab omni materia nem solum esse conditionem se ipscver,diabilia hunt o Mai aematica naturali bascet stilicta esse, pari ratiosae in silentii disti. ad io tiora, quia magis sit abstracta, haec demum principiis sumi: ur, abstiis ictio vero tarat emit insimum gradum cetritudinis terae: t, quia et conditio dc seruit.
iam bst tactionis cuius ea est euiden ratio. Vnde ad formam argumenti negando est Ad soria ira quia materia mi irationibus cibiecta est ergo distincta si principia per diuersam kbstra alguitie
K: m. is obiecturi esse immei sum, ni ara, ctione. nam di tibi cst diuersa abstractio, .erit mutationibus subditum, minusque pro ii secesse sit diuelsa in itincipia non si qui iude , es alium, minusq; certum .cum certum abstractionem si ratio e formalem distin- si , quod eodem modo et D pci de ne guendi, sed i incipia se ipsis dii sciunt, in quancessariuna quod frip sit ita , .aliter te habe tum di arisam veli arem immediatam coni re & quom λ i a materiae 'ngatur vel abs nent, negandum es etiam propter diuercam tractum est ri assis erit a mutationibus alie abstractionem tanquam rationem sorinalem . niun, Agis necizati utra magis certum disi esse cer lora , vel, inus certa, sed ex se id ha- res ita se habet non a principi js. sed ex diuer bent, quamquam abstractio etiam ianquam D abstract: Oi ea matella erit accipienda scien conditio concurrat. Exem. pliam habemus in Marum rata . tque uistii 'io ex cui ira diuer actibus visu moti titiae di volutuatis itis sitate e madetii piluci pzotum liuet sita ca ctura videtu dibite approxii a tua .
510쪽
s. detur siculi est. vel vitus circa eum salticiar pro
p c d brram, vel ii debitam *pproximationem quae arx en tio est ratio sortirialis a qua specifican: ut visiones, scd solum conditio ec. ce igitur sol, conditionc tantopere variantem actu . huiusp ,rentiae mirum ergo i. o est.
si in proposito non bene inseratur quo magis an ateria obiectum abstrahit, diuella sunt aecert tota principia, ergo abstra stio est ratio sor. nialis d. iiii ct onis, vel maioris certitudinis satis est ei im conitionem esse ut ea variata varientu prini pia, atq; ectu certitudo, &simile est iii actibus voluntatis mam quo melius bonii cognoscitur. intensius solo diligi. imo si cognoscatur tanquam bonum rit gitur sit malum , Odio habetur cum tame cognitio non iciario formalis diligendi nco; odio habendi. sed bonitas vel malitia apprehensa, Pprehe nco velo solum conditio. Ex quibus fit, diuersa principia. tanquam rationem sub qua sciuntur conclusiones, scientias separare nequaquam abstractione diuellam nisi ut conditionem, dono omnino necessaliam ut con-ctitutu inest
Dilati v argumenta prima opinionis. SVpetes singui rum opinio uargumenta
diluete di ut a prima ordiamur, tria illa testimonia. que pro se assiit, probant quidem materiale obiectu concurrere ad distinctionem scienti arum, o tari e quod ut materiale est vel tres quaedam Mumguat sed si brat mire scibilis formali, qua habete osten- Qimus, in quantum sub talibus princip: is continetur quo pacto habet rationem v generis subiecti, unitatem scientii prabent ut primum estimonium docet in quo etiam sensu affirmat Arist. in secundo quod scientiae secantur sicut res consideratae, absque dubio sit ratione se rinali obiecti scibilis, cum non possint alio modo specificate scientias: dum Metaphysicam separat post renium t stimoniumia caeleris scientiis per uniuersalementitatem . non excludi rationem scibilis t- iam uniuersalem, quam habet ex propriis principus uniuersalibusci quem ad modum qui
dic rei uniuersalem entitatem siet biectum intellectus distinguens eum a voluiitate, aecam eris. potentiis, non tollit Veritatem formaliter distinguentem tanquam .rationem sub
qua eius dein entitatis, ' si eam abstuleris. minime poteris eum a voluntate separate ad
quam eadem entitas perimet separantulergo se diuersas rationes liab quinus veritatem, videlicet di bonitatim : dc modo simili separantur scientiae per diuersa ratio. ne scibiles, quas ex principii ,h Aent ut vidimus. . Ad ptimum negandum est diuersas scien, Ad resp. tias conuenire in eadem rarione cibi licti irin aesta ctiva, nam di si in eodem modo so: mali abs tentiae. trahendi a materia aliquando O .ruentant quod non negamus non arrien sumitur, tio formalis scibilis a tali abstractione, sed a talibus principiis sub quibus conuenire Iepugnat. Et pariter neganda est minor secundi ar Ad a. aro. gumenti, quod scientiae si parenture ratione formali obiectiva, qtiae, di non ex ratione. sub qua cum notum sit illam perhai:ccxtendi. ρα vel contrahi atque adeo adaequari his quae inscientia considerantur. I ostremo argumento damus libenter duo Ad xare. illa, quae assuluit, videlicet per diuersa principia separari demonstrationes, & rursus dbucria principia emanare ex diuersis rationi. bus considerat is, vel ex diuersis oblectis materialibus, ainucius emanant passiones, quae probantur in scientia damus etia consequenter primam radicem di itinctionis sic lentiarum est e materiale obiectum, si tale sit, quod distinctas habeat pastiones a caeteris ci dissit - ρ etiam principia ab eo oriantur, per quae probati de eo possint, arie ibus sormalem rationem scibilis sortitur distinctam ac steris. atque adeo distinguete scientias valet, sed hoe non est scientias distinctionem accipere ex materiali ob edio, sed ex formali in ratione scibilis . quaru cum ex principiis habeat. idem est etiam, ac per diuersa principia sepa
Falsitas igitur oppositae sententiae in eo con In quocon-sstit quod ex materiali obiecto viri tui hoc stat f. lsi est excludente rationem formalem scibilis, di iaspti aestinguit scientias, veritas autem est concurri leniea .iae. . re ad unitatem . de distinctionem . tanquam primum fundamentum principiorum, e pas sionum, de sol maluer disti ligue te, ut ubera tanquam scibile cons deratur unde si subdia uersis principiis considet.. le sit: diuersas sortitur ratione scibilis, ad diuersasq; pertinebit scientias, ut de totunditate tetiae, desid genus a ijs vidimus.