장음표시 사용
521쪽
sola mea res. ra est pei se una, a que etiam laterii ordin:ssinicienteni. v via uti per se iuspecies unius praedic ame tie impersecta vero suo genere Upclletur unum videlicet per se altera quae solun te descrptio quaedam, vel oldDia tuto,quod satis est . ut una desinitione rudis explicatio, uti vero circa ea soluto, explicabi .e sit satisci iam ut proprietates ha-que primo desiniuntur modo exactis ientia beat illam unam essentia in consaque lites viversatur propi letales demonstrans . vel pallic h. beat etiam pr: ..cipia per quae demonstratines, per qui id it iliciam diri iuroneia , at circa de eo pollini ea.quae imperfecte definiuntur, qualia sunt ex Inli e igitur decepti inueniuntur prioresentibus per accidens non pauca, licet exacta sententiae auctores quod solum, num p ecipi ostiei itia non versetur, nihil prohibet impetia mi fuerunt,quoa inessenatui unum est uni. p ictam versari. item Ord nis non cons:dcrantes, ac prop:ercatseli iraque tamen solutio nullius momenti intra enti apti accidens enumerarunt omnia, Wi r est, nec potest nondum argumenti oluere quae talia lunt iecundum esse .' aanquam per tes prima, quia proni inciatum illud ab Aristotele se ordinentur: cuna alven v iuxq; minium v- communi totius scholae consensu receptum nitalis per te tanquam neces muria recipiat et .s per accidens non est de iii b te non dei niuersa schola, di tanquam dii tentem ad c siro . vel alteio . sed decim iri ei te per accidetis nituendum unum aliquid per se cibile ac dein quantum tale eis denter acci p. tur: etenim fi : b. e. qu calixodum enim no requiritur acumens per accidens.vitale, impoti et 'gre obiectis scientiarim eade neccilitas. sed unum ira nemptorium entium in alta ex quibus est mag s necessariu qua aliud pari ratione deo fit ili quid vitum, ut probant homo a b ison inieceritendum est, i cesse ecessarium. via disi tot mus cus,4 id e ius alia, impossibi ob:ectus uni mali. beat vilitatem: ei satis est. le est .ia de itione explicari non solui: ut in suo gener . vel graduci per se,cuvnit
quiddit atri a scit e di. script . . vela homo levaturae. Loidii. is sufficie i quidem ut una
do in priserta: nain quo pacto potest una ali possit di fili itione explicari dii si iderari qua explicatio dat nisi de viro aliqui, vel ra nascietiti, quam unitatem pet se illa omniatione V. ia cum ergo ens per accidens non sit habere certus num et . nam licet multa si eviri im, sed multa ac diuella. non poterit una entia in actu seces udum esse . quae ad eorum lcsi titione explicari. oesil tutiorem couenium t sed in ratiot:eo , ditiis, quaedam se habent. ut pale 'ii per se de
LM- -a Et quod ut sic. de omni biis intelligatur necessititio aliis pias oppossit . alia ut actus .aini,dhise probatur cui deni ei p. li ego isellor reuine ii quo deterinira 3 ut, unde sicut evio entia deio ad hominem illa oinitia, quae resuliante actu secuti dum inenaturae coalciat vii una inatu. iis perseoid natis adestic. endi ima quid esse naturae pari ratiore ex potentia χca vn mi quili suur quae baduersa is in pii in ratione ordinis cois escit unu i unti ate or-mo argumetuo et iumerantur non sunt entia dinis
ter accidens, scd pera in suo ordine,&gradu: Exemplum numeri pro cunctis si illitat, Exempla.
e caeteris autem resultalitibus ex his quae o cuius seritates licet sint multa entia in acti intimili operaccldcns, imperti in ier concur generc quantita iis c G inua . sic iamen ordin rus .fare:itur non esse. 5 n. bilia ergo vere tur, ut pluria. se undam ei natio per se praeni Humens per accidens definiri pote: l: proba suppo airtut tertiae amita etiar per sedete se iura litet ede. s. Lini ex multis per se concut minantur ad O lituendum talem numerum, lentibus ad coinstitutionem unius necesse est qui stib genere quantitatis scretae,no solum
V. uri rei fercsul arc. sed vitii per se quod ex invium per se, sed una species quantitatis
toti orum in Oculsu resultare potest duplex ex genere, serentia compolita , una est ii. xtad . Illicem moduin concurrendi vi sit per se quantitas D creta, quae t st genus delicet iliate naturae. vel ordinis illud dici proximum , ra: visibilis in tres unitates tui unum unitate naturae, quod una innatui diuisione disci eta, quam divisibilitatem habet importate multis partibus compostam , ut pro vera, atq; intrinseca diis tentia et ex tali ho ino, lapis . vel lignum, d quodlibet compo. essentia resultant proprietates veth de ea
sinim exinateria,ta forma, ni vero unitate demo istιabiles, ut esse patem, aut imparem, Oidinis, per se ordinatis coalescit quodi: cet esse numerabi v. I similes: ecce quo pacto nulvo tabeat vestatem natiuae. tabcit icuunt, tum eoiunuicianda st intcremia per acci-
522쪽
dens neque ullum unquam enumerauit prosecto Aristotcles, sed ea bium entia per accidens esse voluit. quae ex coita ..isu multorum, non ordinato tum resultant. vel vi proprius loquamur quae non lunt aliud, quam multa tb laevilo ordine aggregata. ILs .ui Ex quibus plane te ligitur non minus esse imi riuolon posteriorem solutio item de stim ita, nil quam vel bis debeuntii Maegauit iistotelis circa entia per accidet I vertati l ceten in non si necessarium defin: iionem habere nuuit a obiecta scientiatum cum iliit quaed madco, Aueri alia, et simplicia. quae ac si ij ο- necare .:r, sed de qualibet te determinata prae- Dpmite desim si docuit Alistoteles an sitὶ eiusq; d. finitionem, aut quiddi atruum corucepium per se virum medium esse, per quod demonstrantur pati ories, uni rigOen in per accidens determiἰiata sint. Pon mucis lilli ma,l: ec si, plicia, si defit titione arent ut pio-barum es i. biem utentiatum nequaquam essep ad . in mon minus euidente ostenditur ex principiis .in passionibus vel proprietnibu enain s non habet: unam aliquam issentiam, quis pcibunt' bere propricales demonstrabiles quae principia per quaedem strentur' coli sidera Lor i. iem a ba. n. vel aedificatorem reus um fovi' bis nullam prcprietatem habete. ab homine quidem prosicecsseauis unitne n d pati et ab albedi. e fluere prcptietate possiarii, sed ab utroque simul, ex quo non η resultat una at inita natura una: i ea qua essen tia. quo pacto unum aliqnod per modum pro pilet. ii ci apta. bii: dc si prinic: pias entiae abesse iiii l. biecti desumuntur. ubi non in vina aliqua sentia, neque unum pri incipium ab ea deium poterat aquai: be parte accipere principi possumus nequaquam ex agglegato, cum non sit unum. Nec ex principii utriusque partis demonstrare aliquid de aggregar possumus: nam quem adtiaodum partes ipsae per accidens conari. tu utatur pariter etiam principia ex principiis autem per accidens coniunctis extrui demo stratio mini inepotest jam cum principiat. it causa per se conclusionis per se diocriteo iungi i demotistiatio .ie ad illam produ
Rilinquitur ergo vetuna ess,utrum qilr nu ciatum ab Aristo ele, nullum ens per ac
cidens esse de fili bile, nee obiectum scientiae. quod cum a Tham iaciusdem loci Coru mentariis recipiunt niueisi eius interprete docommuni totius Rholae voce firmatum est, qua recedere non licet: argumentum inpositae sententiae. intet otio tanda vostram patet istutum esse.
modo ab intelucIustentia, caeteris , et irtutibus nIesici fuat bos distinouatur.
SApientiae diginitatem ut ab ea exordium sapientia
iii nam ui) sic extulit Philosophus, ut non dignitas solum scientiarum omnium Aile piinc Arist. pena, sed regrinam ducem, regi, lam aro mensuram me appellaiidam esse voluerit, cui tan Lqi amis icili .e deseruiunt 3. Me a ph lib. ex . xi sceve ibis. Ex his iraq;.e qaut κ' de Arist. terminata sunt, Haescierum istumaverandasses
ocizas non eviradicere docet 1ga est in linis, J.ui huiu enim o se taetera. Evinti: is valde a se appri batis sapienter . intulit D. Thom i et quast. r. a.
cum scientiae iuu a diiter sim naturam, Jcconditionem eid stibilium dividantur: silentia tamen non est nisi una, di metit qui denanam eminentia intelle diualis cognitionis no potest in multis repeliri. Ut autem absolutim a eius conditionem perspectam utcumque habeaxiu , tria erunt a
nobis exhedienda primuna quid nomine sapientiae inteli gendum sit secundum, quid sit res ipsa tali nomine designata, ueritu quod ex utroque coim bi quo nam pacto acaei ris intellectualius virtutibus distinguatur, intellectu piaesertim di si lenti iam explicatis:
narra cum sit unum ex quinciae membri peneralis illius diuisionis post ab Aristotele c. Et hic ea pam me rubi acu umbet bonae diuisonis distincta siecp'rteat necesse crat Dplemiam a caedetis men dias seruare, quod non
523쪽
ficetur no mine sapientia. Prima acceptaosarieatiar.
Ab ipsa igitur nominis significatione incipientes multiplicem esse acceptioncm capieri. tia affirmamus.ut ex diuersiis testimoniis Aristotelis, ac D Thom plane colligitur. Accipitur sapientia primo pro omn um plu-r unaue scientiarum congerie, inqitibus cxceli: quispiam: . iuva lianc acccprionem multatum scientiarum dognitione instruitiam homi irem solemus vocare sapientem, sic acci. pitur ab Atissi, lib. M 'aph. cap. a non longe a principio ubi talibus conditionibus sa. r.entem praeditum ore vult. Primo tua ruinamur sapiente maximὸ o Dii sci
xi solemia esse. secv ndo accipitur sapientia pro excellentia
cuiuscunque scientiae, vel artis, in quo sensu quemlabc vocamus sapientem, qui non vulgarem alicui iri artis peritiam consecutus est, sed ad pei sectionis culme peruenit, ut sapientem Medicum,au Philosophum. Quo pacto accipitur b Arist. 6. Ita. Et hic. cap . si incipies e Sapieuriam autem in reti-bmυι tribuere iris Qui , quia se uti Inn ira ipsis ι t. Vndes diam sapientem marmorarisi, Polu et i stat Gi-m Ψ:ent dicιmm . tibi ali. d hic sapiemia nomine, eram reti. sim virtuta Hii coles eiulde.n acceptionis ineminum. Thom ira quaest. i. ait. s. sic loquens. Ees..tiens dicit in tu, quo a mere, ei considerata tisinam . sun a generis. Livi enere disci artifex, qμidi onus mam dom- , dicit: fviem inbitet Ia re pecta inferiorum viri eum. qui desaηt8 ua vel parant lapides. Eiusmodita.
Dien cori ditiones Ornrnune salit de exquibu non deducit ire quid proprie sapientiae nomine uitelligamus. Propterea accipitur ter io pro una aliqua scientia omnium excellet.sin a a qua simplici et denominarur sopiens, qui eam sequitus est. vi docuit plane Aristoteles libathie. cap . se inqu: eas meram es earios lx dam
n ne fossor ervi, nec erat robuΠtu Marcir, ut aliare Hic sapiens, si semina di concesseres propter exactissimam scienti reum esse sapim
ti amnifestum est, me dc quia inti utentias quas lumine naturali cognouit Aristoteles persectissima est Metaphyuca, idcirco ean o Metua ysi obscur vocat simplicitet cami. libit ea est Ω-
cipia onmes arbitrantoc versari. Et D. Tho in cui scholastici omnes consentiunt, Theclogiam in ordine spernaturali absolutissimam melito sapientiam oppellauit. Ad tationem autem si pientia intra modo Conditi sumpis tales desiderantur conditiones,prima nessario ut circa res est silmas, atque viritiersalissimas tiae terito verset tu Secunda vi uniuersali sitir causis modo sum atque principia eiu tradat particolaria nam prae . que euius, bet obiecti vel cibilis principia in . qualibet scientia particulati tu est et L ILtia, ut de principiis alia tuni bies finium, at que ex conii quenti de conclusio: tibus iudicet, iuuans ad eorum explicationem A com firmationem tanquam facultatem h bens ea
probandi adueisus proterve negantes cur III. m. vi stati a sui ipsus sit,in non altei ius vo de cum cientia practicino sui ipsus sed ope tis faciendi, vel dii ioendi sit speculativa velis non propter alterum , sed piopter se sapiemtiam speculattaam, de apiacticam esse omnii; oporicbit, talen , quae ad alteram sciemtiam. facultatem non ordinetur,sed cur de seiulant omnes has fere omnes cotiditi ne donii Aristotcies an veram sepientiam conuenire . lib. Metaph cap. r. in haec veiba. Scio: tiaram quoque iliam, praegratia sui in . propic ipsum scire, quami aliorum gratia eligenda et magia sapientiam esse, in princip liorem.quam eisia rum iram potimi apientia esse non enim, is piemipraecipiaris , Ied, ire praecipias nec xlii ab altero, sed, abeo immuspieiuisuadeatur decet, me di quibusda inte postiis. Talis axiem ei et M sh niaxim scibile, x favi scibilia sunt i a prima Iter h. ec enim. ea bis caetera cunoscuntur Ied nῆbic persulti ct principalisiis a MMEsic nitaFA. principaliors bministrant eli quae cognUtar id, ob
524쪽
pto itide per me a potest pro di. Dari, probatur tamen per commum ad Met pl:ysica hoc modo, quidquid aliud includit, aliquid ampluas maius est illo sed totum includit quam l. booriem, ac caeleras, ergo necesse est qualibet innatus csse.
praete ea si ei ' u ieendum est, vino semper demo a d aliquando pro babiliter duntaxat, ex quibus conccilis ab ad uersariis argumento via turn ad hi nee enim probatione indigent prin 'i i cui idum se, cum per se nota sint, ex propriis terminis sed pro his qui ea non satis percipiunt ercipientes proterve negant. autem Aristoteles in sola Meta phys a sicut rete has omnes,siditiones, eatri
non Obscure sapientiam appellasse vidimus .
Et eande m ob causam D. Thom sacram e x his satis constat, quid ni
Reliquu: est, ut quid rei explicemus de quo ina na est inter vir. doctos dissentio quibusdam opinantibas ad eius namtam pertinere non solum conclusiocium notitia. sed
Quid ei a Quod duplicem sensun habete potest pri-
rientia mum, ita ut sapientia virus iit habitus qui ci rea principia vel setur, dc conclusiotrea, vel quod idem cist circa totam demonstrationem.
gregatum ex multis, nempe ex habitu prim scipiorum, dc conclusion ultaque iuxta petimum sensum Metaphysica
prout sapientiae nomine insia iit ut v rus qui . dam habitus est qui versatur circa principia, de conclutiones ves circa totain demonstra tionem in materia constitutam tuu a secundu unum quasi conliti tu .ra ex ut loci habitu.
Sit ne Metapb ca nis haloti ad quem
claudere arbitrantur, prima tenet vati eis habiti et qui in totam se ut d mons . . I er modum unius obiecti, qtiam Gabriel ex mente Oclia xii sequutus est in rnio; sententiarum quast a de nou. sti me. Mag. Tum et i p. quae si i.
frenulari, in iure restam. Probat deinde r. atione, quia sapientia est . Argum. membrum quoddam tenet alis illius diuisi . nis, qua diuiditur ab Aristotele virtus intellochialis in ipsam. intellectit, stientiam, prindelitiam, artem ergo non min caterium embli disti ficta debet re quam aetera mei ta inter se sciat si posuet: stile habitum principiorum antaxat nonio: eris eam ab intellecta se parare,' si veto solas conclusiones respiciat, non separabitura scientia ergon cesse est his, cilla seu integram demonsi tionen respicere per modum unius habitus, ut se ab utraq; sin aretur: nee miria est viram rationem respiciendi principi. ,δε conclus nes. in sapientia uniri de quasi eminet et con. tineri, cum sit excellentissimus habitus iuxta vulgatum illud in schola receptum. multio exein plis confirmatum , quae in infelioribu dis eis sunt, in superioribus reperiuntur,niata . sicut cernimus in anima rationali gradus sentiendi. ac vegetandi in interioribus an lima, bus diuisos sub unitate concinente. Scruado probatur, quian sepugnat eun II. Am
525쪽
ta dem actum, de habitum scientiae verso cirea conclusiones. ωptincipia. illis si qui deni propter haec assentitur ergo si naui circa utraque versatur, &m Thom. . et quae it Mart. id expresse sentire videtur affatimans voluntatem eodem ait se tri in med ia n. .iem. sicut intellectus eodem astu scri ut in conclusiones iciti tacipia respicit igitur idem habinus sapientiae utrumq; obiectum per noduin nius. II. Opinio Seeunda sententia quid conivus iam ex viro que habitu sormali et incluso sic si sapientiam lux: a post emorem senium , qua ιὶ o. uilli rie tenet nolic Molina. in commentariis i. p. qua stri ait 6 cui nonnulli ex modernis interprecibus subscripsere, oro se aiiatentes idem testimoni ui Aristo elis aperie satis asserentis scientiam, iii est finia claudete. Ratio. Deli deratrone eam confirmis es. quia se pientia exactissima quadam eo ' rerui altis stinatum scd Misiton habcl Llli elu 1lum habitum scientia nisi accedat intellectas, petquem eatu idem rerum altissimarum quid di . tates, quantum fieri potest. contempletur sapiens absq; ullo medio vel causa.ergo utrumque habituna completam sapientiam claudere necesse est nam per unum pri ne ipia de conclusiones respicientem non videtur possibile, cum noster intellectus pro hoc praesertim statu ita sit limitatus ut non nisi perplures habitus, principia. conclusiones respicere valeat, ut circa aliam quamcunq; materiam cer.
nimus: unde licet sipientiae Angelorum possi
bile hoc sit, conueniens, uinimc tamen nostiata limitata sub ecti capacitate obstit.
Stataitur vera sententia D. Thoma. Ii opinio. Ententiam Thom magis doctrinae Arbristotelis di veritati consentanea quam it. ' nos libenter amplectimur valde diuelsa
est ab utraque tenet namque apientiam esse unum habitum ab 'olutissimae scientiae qui propter excellentiam . . uniuersalitatem sui obiecti sub quo continentur particularia scientiarum, itopter ab luti silinum modum procedendi per altissimas causas, quas proprie eontemplatur, non solum versatur circa pro prias conclusiones eas ex propriis principiis demonstrando sed etiam circa principia alia. nim scientiarum illa ubi opus est. explicando demonstrando,vel probabilitet Ostendendo a ducasus protervos ea neganto ut vidi,
Versati itaque clica princ'pia. non de pro priis in eli: mendam est sed de ptii rei is alia tum sciet. t. at .am ut docet a perte A stat me taphysic summa a cap . nam liber istet . tuali diuisione caret cuius ciba haec simi: cum autem etiam miluinariem prapria 'eciali inter corvin t m ut at x . horum qu que pri pia speculiari, prima Philosophiae pr. f. Et eris docas tequenti sincipia iccandi se omnino indc. ne ab ilia ad ho: inein demo sitare mol um docet, hoc est ex concellis ab aduersatio in quo etiam seniuolam comm nillima principia ire docet. r. lib. post text. 2 h. i. e uti si alit Ῥniae satire temet demonstrare cum ia Yt quod ne . serere, et ιι mgare, aut quod reis a. i. quidem non licui pro i iii in limrum, qui sine medio ea respiciunt. I di Dcursum, Se ratiocinationem, tanquam scientiatio ex pro 3 is cultistio et materia'. liqua zper.
tum est indemonstrabilia esse sed ex propriis sui obiecti quae respectu aliarum scientia ruincommu .ia sunt unde si . propria eius priacipia. que uniuei salissimis uri . quasi sucida meata esse quibus pallicularia p. incipia cientiarum firmantur atque consistunt,4 cum his inodis pei secatismis circa omnia pria cipia sub propriis conteiit a veilatur, continet ablo amdubio perfoestionem intellectias, qui cilli bitus primip orum non formaliter, cum non modo simplici hoc est extetmi a illa Cperetur, quo pacto opera ui hesi ita iri incupiorum sed eminente sub quadam ratioties ientis ea super ori ea quasi per modum con, cli sonum ., - . licet nonnihil ab eo diauersum . quo proprias. quas ex propriis priticipii , atque adeo per modum proprium probat principia vel alituum non per me. dium, quod respectu ea tuti sit propitum, sed commune, quapropter Luciso ixodo se habet ad principia aliarum scietitiaium, ac si balte nans ad principia sub alternatae, quae per pro A.
prium ac proxin. ii medium a priori dea, n-
iliat vi cap. io ri: oris libri copiose ostend mus defcctu. cuius licet conditiones ad subauternationein requ: sitas h. bere nietaphysica quam sapientiae nomine intelligimus noe L sent ei omnes sca tiae proprie Iubalternatae vi suo tuo. ωtem te explicabitur sapiemtia itaque scientia cum sit, circa pri.ac pia non propria, sed alia tum sciemiarui versaturae propterea intellectus quodam marito vocatur,
526쪽
Hre est igitur sente ilia D Thom quam
Et hic te s. ad si item n entem Artitotelis circa natur mi sapientiae exponens. profitetur. t. r. quaest. r. ari a cui videlitur stabLribere latet i ii post cap. o. ab ultimo de Magistet V. part q aestri art. 5 probar. Probatur efficaciter aduersus primam.& ar eundam sen: entiam. b utraque enim recessario admittendum est virtutem intellectualem 4 comuni divisim efferi Aristotele in quin ue specialers virtutes ergo necessario etiam alendum est sapientiam cis unam vi murem specie distinctam a cae: eris. si ergo est una vir ostendit tu ergo unus habitus. ab inferiori a d superius fallitas a. ' amrmative, nam habitus genus it tutis est.2mentiae falsa est igitu secunda opinio, menti Ari sto et splane contraria ponens sapientiam esar se multiplicem habilia intellectus,&scientiae. quos formaliter claudere docet per modum Vnius coniuncti vel aggregati: de sapientia ueloquens Aristo eles ut vidi miis docuit expresse altissi. nam ess scienti, r. quod ii scietitia est repugnat esse intellectum formaliter, cum intelle lus sine medio vel tu circinio. prium obiectum, scientia vero medio dii cursu aestandem cum assensus principiorum sit actus specie diuersus a scientifico si qui turia. pientiam duplicem habere actu si ecie diuersum non materiali sed formali quem ab una virtute & habi uelici repugnat. Oecum Nee satis fit, si dicatu quemlibet esse in selinioni. adaequatum, ex utroque unum adaequatum fieti hoc enim impossibile est, nam cu assen. susit incipitriam sine medio sit scientificusa vero med hi princi is habeatur non est dabi. Iis vi ius aliquis assensus vel unitatio superiorvmririque complectens nam vel talis erit sine medio.& non poterit continere scientificum. vel per medium, non poterit continere ac
sensum principio: u, qui sine medio habetur. Oaenditur Et liae ratio plaine conuincit non minus falsitas et falsam esse primam selitentiam ponentem opinionis unam esse virtutem sapientiam, numque habitum simplicem , qui circa principia versatur. r. conclutiones nec enim per unum sinplicem habitum circa utrumque obtemimas. vecsari potest, cum siensus principiorum. conclusionum eae parie medii sint diuersi, nec possint sib aliquo tertio conuenire, unde licet ponant sepientiam esse unam virtutem, c numin: biiu distinctum a caereris ut ex mente Aristotelis opprie ponere, sed talis uiodus vcntatis imposilbilis est.
scientiscus pet demonstratione ge. litus deriuatur ex offensa principiorum tanquam ex propria, ac prox ina causa. ergo ex propriar
tione ab eo distinguitur, non solum reali sed specifiea distinctione cum alterius sit condi a6.tionis ab eo pugnat guurcia natura demon. strativae scientiae ut idem actus si cum assensu principiorum atque adcis ut idem sit habitus nam sicut a Jus se habet ad actuin ita habitus ad habitum talis enim unicus actus, habitus, perque in principia simul. de conclusonem . vel in totam demonstratione tende Σ-ret intellectita nec esset sine medio. ita non posset esse intellectis principiorum iee per medium,ac si non esset scientia,ab utraq; autem ratione abstrahe te impossibile est. cu nullus sit possbilis nec exenitabilis euidens ac sensus nosti intellectus qui non sit vel ex sela terminorurn notitia genitus, vel ex principiis per demotist laticii: in derivatus posset quidem una simplex egii tio circa principia.d conclusiones versam per modum unius o lecti si esset si impleu, aut sine discursu quat sest scientia angelorum . si autem discursi assiit, ut nostra . omnino repugnat nam de intrinseca eius ratione est ex prs ita alia nora scientifica tanquam ex causa fieti ut docuit expresse Aristoteles in huius operis principio necessire ergo a notitia principioru ars luam vocamus primam omiti ioci sedistinctam atqtieade conria dictionem continet apertam sub
eodem habui qui sapientia vocalui 'trum F
Proponitur iam rara comit io. SVperest ergo non solum veram sed ne Vera senticet satiam ei Iesententiam Drebo m. no ib: explicatam cum non sit alius modus excogitabilis ponendi sapientiam unicam vir. tutem, atq; etiam unicum habitu distinctum a caeteris intellectualibus modum autem, quo ab intellectu. scientia distinguitur. egregi Etradidit i a quast 1 . art. r. ad in haec ver.
itu tae tres viraures non ex aeqμο disti η Tholm, inuicem sed ordiri qetosam, sicut accida in t tu potentia dius, quorum se stata est perfectier altera sicut anima vitonesu est perfectior quam sensi Eis ras ilis, quin, elabilis: hoc enim modo silentia depende abicio Ei fluitat apristri. p ι ic rι,' utrim Noe dependeta Di nita, sicui a
527쪽
iuia os es, de principi; earundem. c. itaque generat s diu: si virtutum intelle malium quani ut ad haec uia membra simi-Is est ei, qua diu: ditur anima in vegetatiuam. sensitivam,in rationalem, quae dieui: tu parte po enatiuae eius: nam a .riina quasi genus est o totum quod dura potentiale espectu lituo pallium quas subanibi tu propriae . st ..is continet coiista ut e no ex aequo. sed sensitivam, pci sectionem vegetatius claudi re, rar' irale ii, pei sed io .em triuique: pariter et go hab tus intellectualis, qui versatiat cir a viii uel .lia. druiditur in intellectum,sc eritiam, d DPentiam, quasi totum quod ii pote. tiale in paries potesti tuas .vel subit ii vas ii oti quidem ex aequo distinctas, sed clii aiunt una deperidet ab alia quasi pei sectionem elus claird irae,in utraq; a sapientia tanquam apciic iissimo. ifc tionem utriusqueo i ii ei te: pei dent iamque uniuerta priri ci-IIati iei itiatum,circaqila versa ut intellectus sopiei ita, perquam modo superius explicato probantur. atq; adco conclusiones carum, qua ex pti icipiis deducuntur unde tequitur eandem his te dependentiam riumque ha buum.
Ecqui is intellig tu sicit quantum a. pie uia supra pios ei et ut & supra cominutiem rationem c lentiae aper tam est, propter altis sinas causῆ', uniueis lissi inaque principia ex quibus procedites quia non solum ad conclusiones sed ad principia scientiaru in
propria dc vir uersis coin munia quae uniuersalissima di dignitates vocantur, eius Wrius
extenditur, supra intellectum verb. nam licet simplicior sit modus procedendi huius trabitus qui sine ullo medio percipit veritate principiorum. sapientia vcio discursiua est noli solum circa conclusiones, sed etiam circa pran. cipia aliena in hoe anten multuni excellit. quia principia eadem qitibus simpliciter assentitur ille,elucidat haec, si rimar, quasi con-sstere facit. &ibi opus est eorum veritatem ostendit, corroborat, confirmat defendit, a que demonstrat quod sapienter docuit D. Thomas in commentariis G libri ethico lectic n. s ad ii et sic incusens Pleias apiemia ei creti ima au Philo sephise principi, temdemm tr.itio fum certiora comtuponibus, oportet. Aod sapiens non solum in ea, me exprinci ρi; demou levi ionis com cluduntur circa ea de qui
ea, sed Da quantam a sapientes pertinet no&st dre
ta astrationam innoteuum ude. M hars mod sapientem pertinet distatare cPnt nexames pinu ip pateι x q. σι phuic. rexι b. Haec D. Thom qui dum Agat iapientem demianstrare principia aliaru in scienciarum e pro ptiis illius latentiae, vel ordinis intelligendum est: nam excommunibus aliquando demo
strate ut dinonuimus uoa est negandum.
Opposita argumenta solaciniar.
ET', doctrina tradita soluuntur facit Far soluitur te
gumenta triuique en entiae tintino stimonium ilium quidei Aritior ilis in fauo te, pii Atiae mae industum cum expori tum iam sit. sapientiam ei sal circa principia omnium fientia starum, d modo quodam excellentiori quam intellectas ipse unde habitus principiorum tute vocatur ab A t. stotele, triue intellectus, d Lientia, cum circa proprias concluti Oiles. quas per altissi a caulas de Oi. strat, ab solitissima scientia si . Primum etiam a mentum solutum est. cum ostensum iam tu quomodo lapientia acarteris membris diuisionis scp. tetur praesese tim ab intellectu Sicientia de quibus aliqua posset esse disti cultas, quibus illud addenduin est quod I . Thom ad io auit opust. 7 o. ia per librum Boecii de Trinitate quaest 3 art. t. nempe Aristoteletii, et hieorum de his biti bustii tellectualibus disseruisse. prout iunt vir in
tute intellectum suis oper tionibu .pe. ficientes . nam virtus cst quae bonum facii habeatena. At iras c. ias reddi bonui. mi ista autem sapientiam diuerso modo, ac longe perfri Dori perficere intellectu ri, laa habitu prin pioru tu scietit a. i. cior coi
sequenti esse virtutem luci eo ualem ab eis Secundum argumentum soluit distinctio Ada. a
haec qua utatur D. Thom in eodem articulo: finis corii paratas ad voluntatem de pri ac pia ad intellectum duobus i. dis co . siderantur. aut lec dum se vel in quantum ille est per se appet. bilis ci haec mi se vel aratio modo vi finis est ratio volendi media. prrnei pia rati nes star male assentiendi conclutro ibus quae distinctio alii, verbis explicati solet fi eni de
Principia coalitiivi ut quod hoc est, ut id in quod
528쪽
Ad II. Π γAd argum. secundae kalenti αin quod seriantur voluntas.&intellectus. velut quo id est ut finis est ratio volendi media. de principia assentiendi conclusionibus de quidem sub consideratione priori repugnat
eadem acti ferri voluntatem. in finem.& media aut intellectum in principia. 5c conclusiones sub posteriori vero necessarium est: Vnde fit eundem scientiae habitum imo eundem eius assensui circa principia di conclusones versati, circa illas quidem, ut quibus
assentitur.circa haee vero non ut quibus assen. titur sed tanquam rationes assentiendi cuius haec est pulchra ratio, quia ex obiecto quod. fcratione sub qua unum totale completum. atque sor male sit, circa quod versatur potentia. vel H bitus, 4'uo speciem capit. Ad sotinam igitur argumetit admittimuscipientiam versari circa proprias conclusiones atque etiam circa propria principia tan quam ratiotae sormalec sienti emi conside rata, si tamen considerent ut secundum se, velut quibus iassentitur intellectus repugnat eodem actu percipi. quo percipi uratur O, clusiones, imo ullo acta, vel habitu scientiae: nam quilibet assensus scientiae hibet ut ex princi piis, tanquam ex medio vel causa a qua deti-uantur sed .ssensus principiorum non habetur per medium, neque ex altero tanquam ex
ius de iciatur, ergo ad cientiam pertinere
Qirod autem additur utramque rationem principiorum, c conclusionum in sapientia, tanquam in eminentior habitu uniri quam. uis in inserior. bus scientiis sint dispersae fundamento rationis eatet . nam licet altior sit sapientia caeteris habitibus intellectualibus,m
dum nihilominus procedendi scientificum. atque ade discursiuum utpote sibi intrinse.
cum exuere non potest, cui repugnatassentite sine medio,' ex consequenti. quod in actu.
vel habitu eius fiat vitio utriusque rationis intelle seientiata Argumentum secundae opinionis Deil δ luituti nam ad sapientiam solum pertinet
proprias conclusiones per abissimas causas, oce uniuersalissirnis prineip s demonstrate: hoc est enim exactissimam scientiam rem altissimarum habere quantum per lumen naturale possibile est uniuersalissima autem principia, atque earundem rerum quidditates praesupponuntur, quasi sontes, ex quibus conclusiones eaedet derivantur atque adcbs plentia ipsa in eo uudem cognitione cocis stetis,
itaque persectior en utraque e gnit o principiorum, conclusionum, sed haec sola est stapientia illa quasi sapientiae initium. Quae dicta sunt de dignitate, ac certitudine
sapientiae, de eiusque excellentia supra cael ros habitus intellectuales accipienda sunt de eadem secundum se considerata, nam prout est in nobi in nummas contrahit impei sectiones notum est in intellectum nostrum pro statu praesenti nee substantias separatas
posse quidditatiue cognoscere. sed sub ves/m Institutumne terum materialium, d per earundem simi huius tia litudines ne uniuersalissimas rationes, vel Oat
principia utpote a sensibus remotissima nisi confuse nimis percipere valet, unde fit impe sectissimam nune habere sapientiam.
POSTREMUS TRACTA.tus de Opinione,&side
humana. QV tuo se offerunt consideranda de
opinione Primum an sit cognitio pocie diueis a sicle humana, ubi propria utriusque essentia vel conditio expendetur: secundum, an formido. pia affectio voluntatis ad eius essentiam. consequenter hum nae fidei exspectent tertium, ait simul pollit esse cum scientia ae tandem, an possibile sit fidem humana simul state cum scientia quatuor igitur controve sis praesens tractatus b- soluetur.
QVAESTIO PRIMA. An opinio se te humana essemitaliter distinguantur. Natura opiniolus, mei expli
VT quaestionis dissicultatem aperiamus. .
propriam ratione opinionis. 6 humanae fidei exponere oportebit ab opinione incipientes certum est ira consistere in a. sola vi,aut potentia imaginadi. vi Platoni placuit Arist. 3. lib. de anima cap. t. 5 ii testante, sed aliquam absq; dubio intellectivam cognitiotiem importare non quidem necessirlam.
529쪽
sed eui salsum subisse potest, vel ex parte ob e sario prob bilis sit non tamen necentio v
cti materialis.ctica quod versatur, si sit propo ra, cuin possiti si alla: nec enim ei Pgnat et . sit: contingens, vel certe ex parte mcd. iias iam picbabile prinium esse falsum hanea v. sentiendi, si sit de re necessaria, ut pla.. edocet tem solam cscripsit quia facile erat ex eius Aristot i ii post cap. 3. ne tesse est enim dcfaitione definitio . em alterius elicere, cu opin onem, vel de re necessaria per medium ivsi meminit eodem capite illis vel b. s. Si friob b. I. . vel contione is tile, ut de re coa Aidei per immedrara epimeri itur, si aute vino ertingentiaci Cud. uinii eccssarium, seu etiam iam edias it rim, quod flum opinad itis: nam si contingens at ex nosti altero est debilis inamcd: aia opini est illa quae v epicb b:- quaedam cogi titio cui non repugna subest lis est, erit mediata, quae non ex se sed vel petfalsam,quani propterea sapienter Aristis lib. euidentem consecutionei ex pro b bili vel Eihi cap x adiuisione virtutum intellectua per ineuideatem ex euidenti deducitur. itaque lium depulit, quia quem ad inodum virius o quemadmodum Ttnsus euidens intellectus talis ilici alium sempe bonum, pari ratio unus est talis ex te cui intellectus statim ex- ne intellectu lis semper verum opinio autem ploratis terminis pictet sc iam, alius, quem aliquando est salsa ob impei sectam item con ex eo per demor stratione deducit di ille, dico nemo si pertingit pei sectionem habitus, caturiatellectus, iste scientia pari ratiotie prout bene. 1 gist Sotus adnotauit in praedica babit s. unus cst talis ex se, qui non habeturo mento qualitatis per med:um vel discuisum quem vocare ima cito osse Cuius ea est eisCax ratio,quia hibitus ut ibi cibi prin .um . de quas intelletium in suo godens opi dem nos ex doctrina Aristotelis,ac D. Thom nere: alius quem perdiscutiam deducit inrel.
nionem . si attulimu qualitas est difficile mobilis a sub lectus,m appellari potest secuti da opinio, aut esse habi imo ram quomodocunquc, sed ex propria et discursum peni a. tum natura hoc est ex propria causa. opinio vero Inter utramque opinionem non videtur po soti opini. debilem habet causam nempe medium pro nere essentiale discrimen Magist Sotus ubi se de vitaque babile unde ex parte eius facile subiecto ex pra quasi velit atomam rationem opinionis opimoari pelli potest, quod ergo nimis sit in subiecto ra a caeteris intellectual. bus connitioitibus i.
dicata ex frequentatione actuum materialem mctam esse ii, sin aquandani cognitionem. dumtaxat rationem habitus ei confert non uino repugnat subesse falsum, siue per sola in sotnialem sed cum sit qualitas ex propria notitia in termino tu liabeatur, siue per discur- natura facile mobilis a subiecto, sub disposi sum, utraque enim ratio ei accidentalis est.
iione collocanda est in praedicame uto quali Nibilo minus si similitudinem teneamus in Ressitatus. tatis te dii plicem modum euidentis 5 pro, bilis Duplis Est autem duplex opinio, ut aperie colligi cognitioris Dup. expositam olectssarium
opinio ec tu ex docti ina Aristot. i. lib. post cap. ceti sibi inusissentialiter d. inrte trapi opterea r. Mist ratio ipsa corivincit: una iiii incdiata, cui intel dicimus eui lentem cognitionem principi lectus essenii tui lao per medium .vel rationem rum specie stia diuelsam a scientificaci quia si probabileir, sed auditis statim vel expol. tis ire medio illa liabetur haec veto eo medianteriei minis qualis est assent is huius propositio intellectuales namque cognitiones per diue ni , omnis mater diligustium suum ac simi sis rationes formales . ssent:endi se palamus: lium,quasi probiabiles iudicemus ron ratio sed in oldii .ept Ob bilium ii si minus d Grunt ne in ullam aut argumentum postulattius sed mina de secunddoplari a per diuelsas rationes veritas ipsa probas l: intellecium conuincit, formales assentiendi ex terminis aut pc di ovi probabilii et assentiatur cursum ergo non minus distinguuntur cilem Alteram Altera opinio mediata, quae vel ex hae tialiter.
diata deducitur aut ex alia propositione probabili ii odigitur infirma sit utraque cognitio. Impust
per euidentem . vel probo bilcm cori secutio cui non repugnat subesse fa lsum non est at tutinein vel ei te ex propositione euidenti per in ratio opinionis ut volui Mug. Sol.)sed Hobabilem dumtaxat generio . sub qua prima, A sceu. ida opinio Immedia immediatam opillionem quam vocare se specie distinguuntur non secus ac sub eviden rde fi litio ex lent prima iri destr: psit Aristoteles cap. 26. t. t cognitione cui mn .nino repugna subisse
Arist. lib. dicen cesse acceptionem immediatae pio falsum specie disserunt crinia. itin cipi poscionis donoa necessariae, nam: si neces tum, conclusiouum.
530쪽
glarum. Vnde insertati per probabilem notitiam amesi. sequitur primo, unam praedicari de
ex terminis h litam, i perla: l cursu nata. uer altera. ne inpe pilaionem de fide secundiose- sh bitus, vel ut proprios loquamur d uel clu tu , sola vellementia, vel maiori cona usis lipositiones umilitudiae mi obnuum te disserte , de ex utroque solum acciden aliter. nentes generari: nam si assensus vel actus spe no . enim praed: catur de altero, quod essentia-c:edistinouuntur, necesse est trabitus qui ab iret est ab eo diuersu na: nee maior, velini not eis speciem orti uni ui specie distingui ci ex conatus sientiale discrimen inter asserita his chi ita propriariatio opinionis c stellicere.
I des humana, ut colligit ut ex doctrinam. Et ratio ipsa ostenditerentialiter non dis stii; λTho n. a. quaest.2.art. i. non est aliud, quam serre. nam utraque cognitio talis est . cui non coit inio bliunaana aut ritate seu testimo repugnat subisse nisum, ergo conueniunt ianio Diose .llaec ei .im tria ait D. Tham scien ratione formali. per quam a caeteris cognitio-tia.lides, bc opinio. aliquid commune hisbent ni bas intellectualibus separantur, quod ergo citri tria ara proprium , quo cparantur, medium assentiendi in opinione sit ratio ps conueniunt nanique in ratione 2ssensus, nam babilis, di in fide autoritas, materialem dumtaque l. bc iii clinat intellectum ad siccisum ali xat .vel accidentalem procul dubio dii serentia . citius propositionis: differunt tamen ex modo constituit, si qui dein utrumque medium eius-sse: tiend , quin scientia in Alnat intellectum detri est fallibilis conditionis. ad assentiendam conclusionibus demo astra Q..idam autem receiitiores, neque omnem a. Opinio t.s cxipsia rei evidentia, sed ex dererminatione fidem humana in ab opinione distingit ut ne voluntatis assentiam elici uiri ac si in tali mo que omnem esse euis iem specie sentiunt sed do assentiendi perrogationes pro bilo pro esstinctione opus si albi tantur, cui hoc ninceditur opinio gignitur si vero per autorita tabile praemittunt.
tem, Assei, ita fidei diu in equi dein, si diuinum Fides quaecunque his duobus principiis in- fuerit testimonium, humanae s humanum nititur, dc quod aliquid dieitur. quod illud Ἀψ λ μ
vi. de fi .hamariam fit talem esse cui ex par testificatis verax est, aut fide dignus. quantate med assentie:rdi laodi silva manum te fuerat horum principior una certitudo, tantasti. non tum non repugnat subesse falsum: in erit in ipsa fide ita ut, quo ver icior ex stima- quo uinopinio. e coauenit vade sapienter tu ille, qui citimonium ei hiber oc quo cer-ILThn m. a. q. . arricis ad a. amaratione ius constiterit eudem esse, qui testificatur, eo virlinis intelle tualis excludit qaeniadam odii sit certio fides. minus autem certa ex uti iussu Aristbiel. e. hieto ea exclusit in ione, vel alteilus mitrosi certitud. . es contingit a
eadem ratione: quia non semper uicit actu tem euide.i essi utrumque principium non velum. sed ali Fatido falsam Qu. bus expedi solum in fide diuina. sed etiam in humana, Vttis a et i a n colitrouersiae status a i distri ine docet assiensus huius propositionis Roma, st. q,iod ex propria conditione opinio itis. ha qui innititur his duobus principiis Innumeri manae fi jei colligitur, essetitiale sit, seu specili homines nemine discrepante affirmant' ca. ra, vel sola. ii accident' le. mam esse: Iestur lux, id quod tanta hominum multitudo testificatur euidens est esse verum: Proponuntur drasententia negativae tum ex ipsa rei natura, quia audita hac propo sitione. qtiod innum et homines cstificantur
L Opinio. 'Ξ .iuit ultimam partem So: usta L post verum est. statim asscii sum praebemus signifi-
cap 6. quin unica,que sequi iures,sias catione eius percepta, tum etiam ratione, nam ii. controu r.eiusdem cap. sic diss)t: eopi impos ibile est tot conuenire homines ad connionem a fide inquiens ac idem homo puer a fingendum med actum. longe impossibilius se ipso iam vito quasi inchoatus est eni, a quod casu. dc sine consultatione ad talem eis tener assensus opiniotris. atque adeo infirmus. ctum illud confingendi concurrant praeterea firmatur autem per fide digni testimonium, illud est certum die uidens, cuius oppositum ita ut iam intellectus non fluctuet, sed fit miter nunquam contingit. sed tale est, quod innumeadhaereat propositioni probabili ri homines se vidisse testatitur nunum enim Patet ex Quod docuit Aristoteles . libro topicor contingit, quod a cunctis hoc modo assar ma- st cap. i. s. loco 6 5 ci. dicens, fidem esse ve tua esse taliam ergo quocies votumque illud lac- ...em quandam opinionem, quod sive lo pria