장음표시 사용
1011쪽
EXPLICATIO. 4s et in uobis operatur solicitudinem, sed desinsionem , se indignationem sed timorem,sed desiderium,sed aemulotionem sed uindissim . Purgarunt enim se apud Paulucorinthij,ac testibantur ipsis non probari turpe comonii umie s biduisse ut ilico corrigerent quod erat conrinisum quasi periculum unius esset emnibus commune. Breuiter correctioinem huc ces se,ut Cr lapso sanando ac caeteris deterrendis proceret, Atq; hoc est,quod alibi monet Apostolus: Fratres, inquit, etsi praeoccupatus uerit homo in aliquo delicto, vos qui stirituales epis, huiuscemodi instruite, in stiritu lenitatis, confiderans teipsum,ne Cy tu tenteris. Sunt,qui hodie ex sit gestis, Quoiud nihil non conuitiorum ac probrorum in ecclesiae praeli zz:'Pi
des pontifces,sacerdotes,monachos ac monachas congerunt,toti in hoc occupati, ut promiscua plebs alioqui ecclesiae praefictis suopte ingenio institi) eos auribus
palpantes non uulgari plausu excipiat,illos uerosiumma contumelia liciat, const)uat,lapidet,dis adeo concitata seditione perdat, i ecclesiapice, qsuo licio nou ungantur,quis non uidet fBis enim citru controuersa peccant, tum s absentes Cy indestnsos psimorum criminum insimulant ac traducunt,tum s in eos euis uerbis apud incondita plebem detonantes,nihil aliud agantil quod uulgo sine, ira aperiatur, authoritatem senioruac ecclesiae praesidum eleuandi, ac simistrum fustitionem, ad quamlibet delationem facile recipiendi, plane
obliti Paulinae modesue ac doctrinae,qua monemur, se LTimoniores ne increpemus , sed obsecremus ut patres, neue presisteros, non solum non temere accusemus , sed ne
1012쪽
IN DECA LOGUM. decusationem eorum,nis sub pluribus luibus recipia Uxuninu. mus,ut interim sileamus eiuscemodi criminatores uercbo dei grauistine abuti,quemadmodum in fecundil praes ceptum H,ndimus. Tertio, si priuatim in nos peccaoάόώ,4ό t m*ςriumst μ iudicandi a christo praescriptus feris tutae,iiuum Mandus est, Si inquit peccauerit in te frater tuus, uade 4 This: ἡ. ςψrript ei in ioter te Cr ipsum solum,si te no audiei nos peccat rit,adhibe tecum unum uel duos, ut in ore duorum uel
MV k- β trium te illuni, hi omne uectu, qd' si non audierit eos, dic eccles aes aut ecclesiam non audierit, sit tibi sicut aethnicus et publicanus. Nu Cr hoe 6ὶ opus charitati qn fratre in te priuatim peccate ita corripis ut fatues. Qui in hia D Eccant a tem in hoc praeceptum in primis de ris Σφ Ι pri mi in iudicio testimonia contra prois ximu perhibent,quos scriptura poetiam a deo certo exae, pectare asterit. Nam prouerb. i'. legis, Tests falsus nos bullii erit impunitus, Rursus cap.r i. Testis mendax peribit. Proum*s Item,cap. as. Iaculum,gladius, Cr sagitta, acuta, homo qui loquitur contra proximum suum falsum testimo. nium. Alibi quoque Solomon pronuntiat, inter ea quae odit dominus,non extremum locum, tenere telis menti dacem,mendacia proferentem. Peccati autem grauitas Ν Τ exemplis declaratur. N am te's qui falsium perhibue-Iohatias runt cotra Susannum testimonium apidati sunt, i udaei qui christum falsis nisi tuimonijs accusarunt, maiore etiam culpam, q Pilatus Cy milites,qui christum crucifixerunt,tabui se asseruntur. ,i,i., R IT' Eiως in hoc praeceptum peccat,quiculis menis I dacissin aduersuε cognitum ueritatem comitilit.
1013쪽
cium. Et Sapien. i scribitur: Os quod mentitur,occidit βδplam anima. Rursus,qui loquitur mendacia,peribit. Ite,Abominatio est duo labia mendacia, qui aut fideliter agret,pIacent ei. Et ut excusabilius sit oscissum illud mendaciu,Viduitas tu illius no est bona. Potior est inquit Sapiens tur q Uiduitas uiri medacis,perditiones autem ambo haereditabunt. Ad haec grauiter impingunt in hoc praeceptum, qui pr&cimo qualibet detrachone intu Deictores viantur,ut se me Cr opinioni eius notum inurant, quod scriptura ubiq; qmaxime dunat. Detrahentem inquit Psaltes secreto proximo suo hunc persequebar. Et Suis e*LV piens: Si mordeat,inquit, serpens in fletio, nihil eo minus habet q occulte detrahit. Rursum Prouer. q. Abo praue minatio hominu detractor. Et Paulus: Detractores deo odibiles enuntiat, C Galatus suos corripies ait: Si inuicem mordetis Cy comeditis uidete ne ab inuice cosumamini. Et Iacobus monet Nolite,inquit,detrahere altes lacobi. rutra statres mei. Detractoribus uero no multo me .liores sunt,qui detrectionibus facile aures accomodat. Nam ut quidsi uir pius dicere solitus eji,detrahere, uel inulambire. detrahente audire,quid hora danabilius fit,no facile dixerim. Quamobre Sapies commonet dices: Sepi aures
tuas ibinis,π Iingua nequa noIi audire, CT ori tuo Docito ostia, Cr seras auribin tuis. Nec habet hi qd' dicat, per eos no stire quo minus detractores sua covicia es, tiant,s non dubiu sit ocophantam a maledicentia sua leperaturum,si ipsi audire recusauerint. Nῆ ut Supies testitur: Facies tristis disiput linguam detrahentem. Et
1014쪽
1N DEcALOGUM. antiquum dictum est,quod nemo inuito auditori libena ter referat. Qua uero inexcusabiles hi sint,vel hinc li. quet. Nam si a num aut bovem Iratris qui in uia ceciderit, ubleuare iubemur, quanto magis fama proximi qua nihil homo pretiosius habet destiademus. Ergo ut si,uis ' frie βrtuna detractoris conuitia in proximum audiue Pium consi- rimussapientis consiliu sequendum est. Audi b inquii)uerbum aduersus proximum tuum,commoriatur in te,
ς fidens quoniam te non dirumpet. / l tem,peccat in hoc duruπ0nς praeceptum fusiurrones,qui ut Sapiens ait conturbant amicos, π in medio pacem habentium immittunt inimicitiam. Non eris inquit lex criminator Cr susurro in populis. Et rursus Sapiens ait. SUurro inquinabit unis mam suam, Cr in omnibas odietur. Item, fusurro Cy bisuti, hia litassii m sedictus erit,multos enim turbauit pacem hahidae prodi -bentes, non temere patres fusurronem Iude proditori
G. '' Vimilant. mi enimsocietatem fraternitatis aliqua dis, p. hqrδες commaculant, deum prodi t. Praetereuin hoc praeceptsi peccant .pocrita,qui aliud uerbis O externis operibus simulant,q mente complectantur, de animo Lofusum ferentes telumonium, quos Iob pasim detestitur: Spes inquit bpocritae deperibit,no ei pla cebit uecordia siua, σ sicut tela aranearii fidutia eius
Rursum, Non ueniet in conssectu eius omnis h pocrita. item aus impiorum breuis est etgaudiu ispocri aditimr puncti. Item,simulatores Cr callidi prouocant Mi ista rq 'ri, Jo hos chris his horrendum illud uae detonat.
Vae inquit uobisscribae et pharim Dpocritae,qui misdatii quod destris est calicis Er paropsidis, illius 4gtς
1015쪽
EXPLICATIO. q. Duis pleni rapina Cr immuditia. Et paulo post: Ue uobis oscribae CT pharisaei impocritae,qui similes sis sepulchris
dealbatis,quae apparent hominibus1 eciosa, intus uero sunt plena Uibus mortuorum Cr omni 1l urcitia,sic et uos apparetis hominibus iusti, intus autem sis pleni lis pochris er iniquitate. Q uos Cr alibi increpans, inoquit: vos estis qui iustificatis uos cora hominibus,deus . autem nouit corda uestra,quid quod hominibus aliu est, abominatio est ad deum. His etiam intolerobiliores timis . sunt,qui publice se lamni, ac ea sibi gloriose 'arrogat Lucitiis quae non habent,ut uel hinc proximos deprimunt aut cotemnant.Talis erat phariseus ille euangelicus, qui du.sus est etiam apud ipsium deum qui solus ininetur cor se inaniter tu Bre: Gratias inquiesso ago, qμρi ηρη L- sum sicut caeteri homines, ruptores, iniusti,ddulteri,ue 'Iui etiam hic publicanus. Disperdat inqAit Psaltes do imbriαι minus uniuersi labia dolosa cy linguam magniloquam. uamobrem serio monet Paulus, ut qui gloriatur, in domino glorietur,quod scilicet non is,qui seipsum como mendat probatus sit ea quem deus comendat. At ς rq o
gione,eodem reatu tenentur,qui contrarium uitium in* se studio lasecurrunt, uduti quise fallendι shidio humiliant de dejisi inruciunt quos scriptura uitandos ese dicit. Qui submiserit inquit uocembuum,ne credideris et,quoniam septe nequitiae sunt in corde illlius. Et Sapiens ait: Est qui nequiter se humiliat, cT interiora eius plena si tit dol0 risitioisi.
reatu tenentur Adulatores,qui ad potentiorum gratiam Pi 4, captandam, eorum Cr dim Cy fum quaecunque tutiodem ea sint,laudant ac depredicant, quos Psaltes duer
1016쪽
IN DE CALOGUM satur,cum ait: corripiet me iustus in misericordia et in
crepabit me,oleum autem peccatoris non impinguet c put meum.Et alibi quaeritur, Quod Iaudetur peccator in desideVijs animae sue,eπ iniquus benedicatur. Nec omnino non peccant in hoc praeceptum loquaces, stultis loqui scurrae, cr id genus alij. Nam Solomon te titur, in multiloquio non deesse peccatum . contra uero, eum qui custodit ossuum,custidire animumsuam. Qui auteinconsideratus est ad loquendum,fensurum mala. Et Eseclesiast.x- . legis: Qui multis utitur uerbis,udit animum suam,nam Cr Psaltes ait: Vir linguosus non diriogetur in terra.Tanta est autem huius praecepti uis,ut Iacobus hunc sectum uirum dicat,qui uerbo no ostendit, tanta discultas,ut nisii diligent ime caueamus, freque ter in hoc praeceptum impingamus. Nam ut idem Apostolus ait: Omnis natura bestiarum, Cr uolucrum, Cr sese pentum, CT caeterorum domantur,ez domita sunt a lingua. Linguam autem nullus hominum domare potest. Quod tamen ne sic accipius , perinde atque omnino
praestiri in Vibile sit,audi quod sequitur: sit aute om
nis homo uelox ad audiendum,et turdus ad loquendum. Gratia sane dei opus est,ut iam inquietum motum refrenes,ab ipso deo nunquam non cum Ualte polliιlanda in hunc modum precante. Pone domine custidium ori meo, Cr ostium circustantia lubqs meis. Q ut lingue malitiacmodo ea abutamur rursus qui linguae utilitatem ac bonitatem si ea re se uti consuescamus nosse uelit lacoobum Apostolum legat cap. iij. Peccant insuper et in hoc praeceptum,qui proximi uita,uerba aut fuit, mala inis
1017쪽
EXPLICATIO. 4s4terpretuntur, aut in odium adducunt, quemadmodum supra os kndimus. Peccant denique, qui mentem habent ab ore quomodolibet disidente, hoc est,qui ut Psaltes ait non loquuntur ueritatem in corde suo quos iri etiaa tabernaculo dei excludit,ueritatem enim Cr simpliacitatem cordis hoc praeceptum requirit, quam qui non preMt,hic non dubium impingit. Psal 4PRAEc EPTUM NONUM. non concupisces domum proximi tui.
nec desiderabis uxorem eius,no struu,non ancillam non bouem,non Unu, nec
omnia quae ililius sunt. I A cpostrema duo praecepta coniunctim ponμη nkiai,
tur in Exodo hoc modo non concupisces domu Haec duo se proximi tui,nec desiderabis uxorem eius, non seruum Aurb.hllnon ancizi,n5 bouem,non asinu,nec ota quae illius sunt. In Deute. uero huc ferie,No cocupisces uxore proximi ruisse. tui,ns domu,non agru,non feruli,non ancillum,no boue
non asinu, Cr uniuersa q istius sunt. Quo factu est, ut supra diximus Origenessecutus Hebraeos,unum ex his Origenes mduobus praeceptis copulatis secerit,et in quo numerus denarius solidin et integer maneret,primu praeceptu prioris tabule in duo secuit. Sed magis ecclesiae placuit Auagustini sententia,qui prime tabulae praecepta tria facit. Secudae in sex digerit,haec postriora no unused duo suo ciens. Et diserte quide Moses in Deuteronomio quae est legi, repetitio discrevise uidetur concupiscetia uxoru
1018쪽
septimii his duobus vltimis. Dilutis. Actorsi.
IN DE CALOGUM alienae , a concupiscentia cuiuslibet rei alienae. Quibus positis cetera coepit adiungere, ut quid domm nomine QE *' intelligi uellet significaret. hishmaei o Eddices, quona dfert sexti; illud, No moechabea
horis,ab hoc,qd'e N o cocupisces uxore proximi tuis Rursum septinm, Nolurtu facies,ab hoc,qd's,No coincupisces domu aut quacus reapximi tui. Rudemus pos
luille quide haec duo postremasub prioribus sexto et septimo coprehedi,qd'no dubiu lit,eu q mala facinus .phi
bet,eg simul etia mala prohibere uoluntate. Sed hoc rus diluti ac duritiei populi ludaici que. 'phetae populuino circucis cordis tellantur. atu est. JNe. n.crederet ille hoc no esse peccatu apud deu,qd'apud holes est impunitu praeceptis ito mechidi et no juradi in qbus ipsi opa exonesim notata Cr prohibita sunt haec postrema subiuno
Eri or Iud xit,quibus exerte mala etia uelut uoluntate, quo magis
mirandii est,post hac lata legi uiros etia quosda illustres apud Iudaeos roc crasso errore Iaborasse putaret noante comitti peccatu,q cupiditas et si no in operis pstoctione sulte in conatu malefici .prupisset,e quoru nAmeriro Iobephus false uidetur,qui Polibiu,hoiem ethnicum reprehendit,qd'iste Antiochii illustre misere perisse testetur,ob id tantu,quod uoluerit tantu ac destinarit spoliare tepiti Dianae, Quod I osephus absurde dictit esse putat,dfiniens male fano quide iudicio eu nullatenus Cisese peccatu,nullos reatu teneri,qui tantsi peccare cogiat set,inuae iudaica plane Iosephisententia q sit omni
scripturae,praesertim his duobus praeceptis cotraria neamo no uidet,nisi iii quis conredusicocupiscentiae nomine
1019쪽
EXPLIcATIO. 4sshoc loco non tam uenire qualecunq; cupiditate q conatu
male fcij. Sed quo minus Iudaei hoc sensu haec scepta deciperet pasim exipphetis discere poterant qui iussu
hoc ubiq; requirut,ut no tantii externu opus atq; et coα Hiero natus isse,sed etia mala cogitationu ob oculis diuinis austratur. Et Sapies aperte testitur,puersas cogitatioes separare a deo,nec miru,cu.n. ut Tertullianus ait: volu 'ςxiuili ustis origo culpae sit,quare no tanto potior ad pomu e,qto
prῖcipalis ad culpa s Sed rursum rogabis cur in praeceWptis pluriu homicidiu et falsium testimoniu uetatibus, nos expresim. 'hibita cocupiscentia,queadmodu in his, qadulteri u et furtu resticiuu Augu.no inepte res odet, ii Augustinus bidinis et hiidi sectu penitius ee cuctis a natura instil
q pii rij, homicidii aut fredi falsi testimonij,ab his enim
suopte ingenio abhorremus ineru ad illa,nimira ad corraporeas uoluptates,uc huius seculi opes ac diuitias titimab adolescetia pili admodu uc.pcliuesbumus, idcirco oupus erat,iιt in hes,ad q ueluti bona quaeda corpi inclionamur,acuesuti rapimur,no tutus actusta et clyctus phiberetur,quu in illis nemo no sanae metis,et q uel nutus rati iudicio praeditus eet,facile iudicaret, phibito facto prohiberi quos psimam faciendi i Vlμφω ς ' o Horem prae Aeterum horum praeceptorum,ut et aliorii onis ceptotu vis. nivnr uim nusqua melius ac certius disces, q ex chris i Euagello,q aeternum dei uerbu,ut est legislator, ita nimiru e eius de optimus interpres. Lex dicit,no nuT-chaberis,intellexit ludaeus,prohiberi tantum externum adulteriri,christus interpretatus est,non tutum hoc neotitum sed etiam omnem moechandi ajectum. Sic cxm lex
1020쪽
IN DE CALOGUM dicit,Non concupisces uxore proximi tui,no domu, naagrum, Cr c. ludaeus intellexit,non sic concupiscas,ut notantu animo uerses,sed G perpetrare s altem tentes ac coneris maleficium nimirum sotu allectum prauum non iudicans uitiosum . Aut si quis ex ludaen sensatiorβιt: prcceptum,non concupisces uxorem, interpretatus est, animo scilicet cum ea 1i permittatur moechandi aut Naeceptum,non concupisces domu proximi, aio scilicet nvo Lailicis. dandi proximum tuu facultatibus suis, inins is quibus patet baec p/ que rationibus. At christis horti praeceptorum uim Iastius patere conteititur sic scilicet ut no tantu in hac leis gem comittant,qui proximi uxore desiderant aio cti ea moechandised etia qui proximo inuident,s tale conium
gem nactus fit,qui ipsi sibi,f ulla detur occaso, uxore
esse uelint. Itide quod no tantu rei sint, qui rationibus mani e iniquis,proximi facultates ad se pertrahere coQui istini nantur,aut etiam allemni. Sed etiam illi qui quocunis Eallubo modo se Iocupletari cum aliena iactura seu incomis iis, diis i. 'ρ ρςi ιμο η de Diit qui proximum uelint in eam
non meusti nec itatem incidere quae eum cogat, Cy si cum damno' Etair in sua istis diuendere,seu qui quouis quaesito ingenio uel
coloreproximi bonis insidiantur,quauis id faciant modis ac rationibus a iure ciuili haud reprobatis, modo μιὶ sta postreo tem eo ala res agatur,ut malint sibi quamproximo esse se madaia. prpypectum, In quam sententiam p haec postrema praeceo MM rust pia intelligantur,st,ut Cr ipsa per se sint mandata, non tantum expositoria aliora. Hanc aute esse horum praeceptorum uim christus declarat,eu iubet,ut eodem animo DM eQ4 proximu,quo uelimus uici m eum erga nos