장음표시 사용
291쪽
videlicet Romina sue rotunda, alia Italica hac utemur ad notas accidcntales, quae solent diesibus, b mollibus notari, illa vero ad n ta naturales, siue diatonicas significandas. Quod iacillime comprehendes ex litteris praecedenti diagrammati, hic repctendo, subie
quaruit octo Rotu anx, voces diatonicas genuinas,& naturales; quinque ver ue Italicae, macilentiores, quinque voces accidentales, fictas, vel, si mauis, chromaticas reserunt. Sit igitur des diapason se- qtiens, quo nobis in cantibus componendis siue unius, siue plurium vocum, tam humaturum, quam initrumentalium uti liceat.
Cum enim haec extensio sufficiat ad omnia animi rathemata ex xcimenda, nolim ulterius excurrero, quanquam x his 3 litteris dudiapason satis constet, quomodo tortia, vel etiam quarta octava explicari possit, nempe duobus accentibus notae tris diapason,ut ii prima illius nota factum cst , significabimis , tribulque accentibus notae quarta diapasbia. od ad notarii tepus,valorem,scia me suram,attinet,quibu cotinetulrythmus,rythmopoeia, hoc est motuum illoru infinita propcmodus iuersitas quos practici nostri solet adhibere cautilenis,que alioqui veluti mortuae, emae &absq; gratiis esse videntiir,cum absque maxima difficultate non possitnt vulsaribus typographia characteribus explica-xi,nunc omittam. Unusquisque vero cancns,vel legens, ipsarum syllaba clim lepus vcl aliud quod uis cuilibc notae tribuet: cumqtie inter notas diatonicasse hiulcem immediate sequentes sint semper dissionantiae, Quas practici sicΜndas appellant, inter cas quae duobus interuallis distant, sinat Tertiae consonantes, ut inter cas quae 3 interuallis distant, uarix inter distantes interuallis, Quintae inter distantes 'ntertiallis, Sextae: interdi Itantes interuallis, Septimae dissonantes, rSecundae,
292쪽
Secundae, canens intestiget quam duisonantiam, vel consonantum fa,ciat cum notis antecedentibus, vel quas facturus sit cum sequentibit; Qex praecedentibus propos agnoscet ad quam octauae speciem, siue ad quem modum pertineat cantilena, quam componit, aut recitat.
Artem Cantus seu elopoeiam, cantuumque componendorum eiulas generales explicare.
UB quis notam chordam, alit vocem elegerit, a qua velit cantum incipere, exploret primo sua vocis extentionem, quae vix unquam diapason superat, si facile tiamlibet notam intonet . absque nimio conatu recitet; suntque plures qui non excedant extensionem Quintae, vel Sextae, quam qui diapason superent. Secundo 1, in toto cantilenae discursu caueat, quantum fieri potest, scverba canenda pernutiunt, a cadentias nimis nequentibus, donec ad cantus medium, aut aliquam illius partem nonnulla quiete gentem peruenerit in qua, media cadentia , vel ad summum domina Lueu minante utatur: Vias invocant, quae diapente diuidit, qualis est mi,
in prima Quintae species dumi Am vero , ipsius diapente ultimam nempe sol. Quanquam: sextα suas etiam cadentias habent, ut in priuia specie μιa, cadentia media estfa; domina . Tettio cantus in eadem nota desinere debet, a qua coepit, vel in cadentia dominante, nisi forte verba canenda requirant aliud, quibuς cum musica, seu cantus seruir ebeat, prudens artifex modi proprii, vel cuiusuis alterius modi ruptis cadentiis uti poterit cum in medio, tum in fine. Sed nisi verba, aut animi pathemata prαconcepta , tam significanda, quam excitanda cogant, Cantus extra modum suum non excurrat . in eadem notadclimata qua capit. Qui si quando ait rius modi chordas tetigerit, ad proprium modum ita regrediatur, ut vel excursus ille vix ab auditoribus percipiatur, vel cum gratia voluptateque sentiatur, ut contingit cum chorda modi extranei consonat cum chorda proprij, per quam ad eum regrederis. Constat autem ex dictis anica, quae chorda in i cuiustibet cum alterius cuiusuis hordis mage vel minus conueniant. Cuarto, notae diatonicae scri e continua se consequentes semper in canendo gratae sivit; sed ad maiorem varietatem per interualla aci-
293쪽
HARMONIAE Iia, qtialia sunt Tertiae, Quartae,& Quintae, sepius canendum; deinde percurrenda sunt notae, quibus constant interualla, donec adii
Qiunto, priusquam de cantu componendo apud te cogites , -- plorandum qua voce, quo tono, quibus interuallis ea verba pronuntiaret egregius Orator, vel actor, ut pro viribus auditores verbis, postea canendis excitarct atque commoueret Optimus si quidem musicus qui Rhetoricam Harmonicam adeo inliciter exercuerit, ut ab auditoribus suis lachrymas, risurn, Malia passionum , atque testimonia elicueriti Ipse igitur toties verba cancnda Oce Oratoria pronuntici, ut tandem concipiat, atque comprchcndat quibus interuallis , qua contentione, quibus uenotis, seu chordis in pronuntiando usus fuerici vel si minus oratorie , aut tragice pronuntiet, alterius Optime pronuntiantis utatur opera, notetque siligula interualla, Romnes transitus atque mutationes vocis Maec enim omnia quo persectius in cantu faciendo imitabitur, persectiores cantus cilici ci.
Omitto difficultatem interuallorum inueniendorum, quibus utimur in recitandis orationibus, cum sola maior in pronuntiando tarditas post concitatiorem pronuntiationem id doceat. Adde pro diuersa consuetudine δε patria easdem res, lassiones diuersis motibus, oc interuallis,licst eadem verba pronuntientur, exprimi unde forsan rationem modorum elicere possis Ad hoc praece
pium reuoca figuras omnes Rhetoricae, quas diuersis cantus ornamentis, qualia sunt ea b c inclismata, etcrismata Λ omnes vo cis vibrationes Musicus imitari cbet,
Melopoeia, eu cantuum faciendorum regula particulares exponere τbi a varietates Diatessaron.
I Riusquam semitoniis in quovis systematis interuallo, iuxta penultimam Propositionem,utaris, generi pute diatonico assuescendum, cuius diapason sequente diagrammate contentum si tam animo
294쪽
L DB E R II. a 'fa obiliori Quinta cim idis modo commune sit, ite etiam quod iue diapente, o diatessaron species absque ulla intercii 'tione se inuicem immediate consequantur, sunt enim miniatae , species ut sol, a, miti s ur: α Quartae species, ut a re sol mi a cuminis modo dest tertia Quintae species, ob bi, quod occurrit vice se. ω quod notatu dignissimum esto in hae seta diapasoni specie immediate sequantur duae Quintae primae speciei, hoc stiis, ut sol, bis, recla; quanquam semel in bi quaevis etiam quarta species
bis in eo reperitur immediates quae quidem omnia simul cum nulli alter diapason conueniant, iure vir harmonice doctus D. Vinotus Tullensii Ecclesiae Canonicus huic speciei primatum tribuendum censuit cum praesertim omnes octauae species continuo sicquantur ordine in illa diapasonis specie, cuius semitonii linea iacente tonos vero recta inotat, ut hic noster modus, seu prima species diapason sitIL III quam iterum sequciate diagrammato repraesento , ut unico intuitu cuiuslibet interualli rationem numeris expressam comprehendas,&modum intonandi Guidonicum sequi possis absque syllaba noua
cum mutatione syllabae L in RE ; quam pcr syllabam BI vitamus:
hunc ergo moremi hoc systema in cantuum componendorum gratiam ad litteras simplices reducamus octo numero, quot sunt voces, seu chorda in octaua praecedente, quibus si alio 8 superstruas, idem semper erit modus, vel eadem octauae species, sed repetita. His autem positis sit Prima regula,cantus omnes qui fiunt per seriem graduum coniunctorum esse bonos. Secunda, post quosdam gradus coniunctos ascendentes, sicquidebere descendentes ad varietatem inferendam, inter illos vero interualla consona quandoque interponenda e que praeserti im quae passionibus destinantur. Tertia, voces easdem tria mediate repctendas seu ingeminandas,cum res significanda profundius animo imp .imcnda cli. Quarta res tristio h& debiliorcs minorious gradibus . interuallis,
295쪽
puta sesquidi nis iucundiorest robustiores tonis, & ditonis, seu Tertiis natoribus exprimendas, nonnumquam Tritono, semidiapente, vel etiam Septunis, idem de Sextis ac de Tertiis iudicium. Pr,luerit in exemplum adducere cantus a cuiuslibet diatessaron videlicti primae speciei, ut a, secunda re sol, &tertiae tua, ut huiusce artis nouiti vocem, imaginationem cantibus tam pronuntiandis quam componendis accommodetiat. Itaque si prima claue incipias, canes A varietates prima speciei diatessaron si ex secunda claueris varietates a specie quartae, ut a varietate 3 specie ex Dclaues quae faciunt a cantus diuersos. Quid si varietates quinque vocum diapente zo hexachordique roreseram, quae in maioribus Harmonicorum nostrorum commentariis inuenies, Vel o 3ro octo vocum Octauar diuersos cantus, quos iusto volumine descriptos Harmoniae studiosis petentibus communes facturus sim , qui praedictas diate aron varietates interim ad praximi cxamen cuocabunt, ut iudicent quis ex E cantibus, seu varieta
296쪽
ris initium a b ,vel , aues vel ab aliis notis sumendiim erit initium. Si vero nil cogat, sitius erit a prima voce incipere, vel ab alia quae cuin prima coasonet, verbi gratia, abi. vel f vel in alioqui tam de sinere quim incipere possumus utcunque libuerit.
Antiis fiunt vel ut accommodentur dato litterae, seu dato subi cto, vel sili passionii imaginationi, absque ullo discursu, seu vocabulis, diciturque vulgo sint utriusque exempla & quiridem primum absque littera u, l, , , , , 'i
qui cantus cum sit absque temporum varietate, potcst sub quibuscula que volueris mensuris canici quod cum fieri ponit ope duorum characterum,concorporcorum, de quibus prop. s. littera Italicae nunc significent notas tempore seu valore subdupla. Romanae vero duplas: hoc est illae mensura dimidi lim , vel quadrantem, har velo mensurarn integram , vel illius dimidiam hoc enim posito, ita canes fit,i ιs, mi , mrii, ut sit primus pes anapaestus, secundus choriambus, tertius anapaestus quartus denique Baccheus de quibus pedibus cumfusissime larte I 6 de compositione musca Gallice scripta, praeser-xim paginis 376,m deinceps gerim ut etiam a pag. ψoi, ubi de Rythmopoeia prop. 26. pag. Og, in quibu motus omnes rythmi ci exemplis illustrantur, non si quod hic quidpiam addamus, climviri docti ex Odis Horatianis,&Pindaricis, quas latine,graecequc,paginis 3 3, 164 418, suis motibus rythmicis, melodiaque adornauimus, satis intelligere pol sint usuml Πhmicae quam nostri vulgo ρtum
Quam vero aer, ut loquuntur, hoc est cantus ex sola rythmi mutatione diuersus a se ipso apparcat, vix non Xpcrius ci citat ut vel ex precedente iudicabis, si thmo 3 paeonum pecie aractatur hacra
xione, Qui, fissi my mr,u quem pedem nostri Tympanisi ad indicendum militibus incessum frequentant; vice cuius Helueti cho
Exempluam cantus alligati litterae, seu vocabulis sacilius explicare
297쪽
potest ob syllaba ipsas, quae sua quantitate demonstrant teimpia cuique notae adhibendum, prefertim vero cum versus graeci, vel latini canendi sunt sit ergo versus sequens Psalmi 83. urna m r. sm in f mmmffs is sinistri uFeati qui habitantin ἀοmo tua Dominι, insaeculasculorum laudabunt te. Quem cantum milla modis variare possis, licet cx hac prima octauae specie non egrediaris utrum vero ex omnibus meliorem aut grati rem dixeris ister eum qui tibi magis arriserit dam igitur, quisquis es, tui ipsius sis praeceptor, cum celebrioribus cantuum artificibus depalma contenderis ubi enim notis eiusdem valoris preclaram melodiam composueris, Grammatica suggeret rythmum, Rhetorica Varios ornatus, quibus vel ipse capiaris, vel auditores capias sed cum haec diatorii alpecies semitoniis pluribus careat, quae maximum Orna mentum , vimque sexanimam cantibus tribuant, sequente propocrepetamus diagramma prop. si , quo summos huius artis magi stros, unius horae spatio, non dicam illorum sed tu ipsius discipulus, aemulari, sonalsisque superare valeas.
Cantus omnifarios componeres in diagrammat acil-tima refert c.
Si di gramma, vel systema prop. s. quod per semitonia perpctua,
siue aequalia, ut in iugo testudinum, suic per inaequalia,ut m exacto sistemate progrediatur parum enim interest, dummodo consonantiae satis iustae lint,&aurem, vel animum minime laedant, cumque VOX non sislcat duodccimam superare, hac extensione nitia utamur, dum unicuique liberum fuerit non solum Disdiapason, scd quotuis octauis incini init im pergere.
298쪽
Nullus et igitur cantus qui sacile possit voci Dus exprimi,quem haec scala ro cnaraeterum diapason diapente coprehenia non contineat, ut ex tabella subiccta constat, cuius prima coluna 2 litter. as habet, nempe ii priores ascendedo pro prima octaua,&8 reliquas pro Quinta super octauam, cuius character decimustertius in est vitimus inserioris octauar,&primus superioris. Secunda columna numeros habet cuilibet notae , vel neruo respondentes, ut quis in cantibus scribendis aeque numeris ac litteris uti possit ocitia denique litteras diatonicas primi modi separat a litteris prima columnae , ut unico videas intuita quid generi ficto,sci gradibus diatonico additis conueni aliquastic chordas mutues. Cantus igitur absque littera, seu dicti nibus ita facies, ut, cum libuerit, non Q-lum notis regularibus tertiae columnae, quae sunt numero Ia , sed etiam irregularibus, sue accedentalibus, Massumptis ad Inarginem appositis, quae sunt ocito numero, ad ornatum exprimenda pathemata prudenter utaris, eo quem in excinpiis modo perspicies; nam exemplum sicquens ut
tu ficti vocibus4 1 f reliquae notae
re ab i, quae distat Quarta a radice systematis; desinere in , quae maiore distat hexachordo meque enim leges ullius magistri in f, velo, vel f desinere iubentis audio, nisi cum illa desinentia magis placuerit. Itaque aquauis littera diatonica possis incipere, siue abi, siue ab G siue abis, ci vix illos cantus ad primum 2, 3, aut alium modura referas: quod parum refert videntur autem chordae diatonica magi naturales, quae vel non quaerentibus occurgavit i aliae mauus diu cium redolenta
299쪽
Quod si quis pertinacius odorum, de quibus antea, naturam de genium sequi velit, cadentiae requententur, c cantus in cadcin nota desinat aqua incoepit, vel in aliqua quae cum prima consonct. Sit ver sequens excmplum cantus libcri cum littera, quam lectoribus meis proposuerim ut mille modis cx hac duodecimae scala quotidie sumendis animas suas ad aeternitatem componant. Dixi mille modis quotidie neque enim quispiam musicus credat secantus omnes in illa scala contentos brcui exhaulturum, si diebus singulis mille diuerses componat, iccitet, quandoquidcin anni 3 Ianon sufficiunt ad cantus omnes illius systematis canendos, licet in quolibet cantu nulla vox repetcrctur Wia duntaxat duodecima notis Diatonicis columna: crtior tereris quippe a nerui, aut voces possunt 7ρooisoo variari quoties igitur variabitur cantus, si et notis scalae nostra uti lice .ic vide tabcssam varietatum omnium in maioribus nostris Harmonicis L 7. de Cantibus, Prop. 3 pagina tio quae a 329oroo 8176 6 ooo varietares et rebus tribuit,ivsque ad 6 rerum varietatem progreditur, quarum a rictas sequente numero cuprimitur ri 28 , O 9, 3 io, 647, 79s 878,78M II, 33, 3 7, 333, aro, q*3,3z7, i , ὀ S, 67, 37, 37, 79, 3, 9 , - , ORI, OO, ODO OOO OOo, qui cum o characteres habeat seu 3 ternarios , in quo diuiditur, facile nostra methodo numeratur, Primus enim ternarius per a vigintiochiliones explicandus, cita de sequentibus, ut stilius alibi. uim 4 Lbu uisci in P s' 'i'u' 'sin diuam ἀilecta tabemacula tu. Domine et irrutum .ncupi sitis uisit
Vbi neque desino per , neque studeo Cadentilis vulgaribus obseruandis , sed solum animi motum sequor, cui Lector quispiam cantum illum adiiciat, quo veluti stimulis excitatus aeternitati canat. Iam vero superest ut artem concentus, seu symphoniae breuiter explicemus.
300쪽
De Arte mphonia seu compositionis Varmonica
Ase artemarcuistines, clarissimeque contrahendam aggredior ut quispiam via , vel altera hora quidquid volucri Harmonicecometionat,&conuiuas atquc socios prouocet ad gratias Deo musice reddendas. Cum igitur tam consonantiis, quam dis nantiis constet vocum diuersarum concentus, qui πιλυσυμφωνια dicitur , iniue sale systemalibro praeccdet prop. ,s, io explicatum Mad terdiap sen promotum,con nantia sis dissonantias omnes complectatur; hic tantii duo, vestria sacicda Primum, interualla omnia tam cosonantia, quam dis nantia notanda sunt, ut scias quibus in conccntua, 3, 4 aut plurium vocum uti liceat. Deinde quaenam consenantiae nudiuncta gratiores sint, vel dulciores: Deniquet quam scri cm consenantiae se inuiceri immediate consequentes obseruare debcant ad gratiam Harmonicae compositioni conciliandam, Nanimos auditorum oblectando , qua ratione dissonantiis inter consonantias inserendis tendum, ut hae propter opossitioncm veluti lux obtenebrarum, vel dulcia ob amarorum permixtionem, vel successionem, gratiores appalcant, gustum eXcitent. Repetatur ergo tystema Diapasonis primae speciei quod ubi uerit inordine ad plurium vocum compositioncm explicatum, compositione Harmonic nil facilius.
Omnes con sonantias, dissonantias ex una octaua discere, is animum ad concentum a
monicum praeparare. TRedecim notas seu chordas habet istud systema quarum usum a- asperfeci noueris e tabula sequente quae tam ex litteris uari i