장음표시 사용
301쪽
278 Iur. Nat.b Gent. Lib. I. non tamen ideo iniustus dici poterit , qui iure suo usus, rem illam, moraliter domini' vacuam, -sibi retinere statuit. Vid. Nic. Bumgund. ad Consu. Flandr. Lib. II. n. r.
' Aecedit quod solus dominus gaudet iure ,
alios rei' suae usii exeludendi. Quum ergo do- . minus non adpareate nul li alii talis exeludendi facultas est, ae proinde nihil obstat, quominus bonae fidei possessor rem - sibi retineat. Enimvero quia plerisque locis res dominio vacuas alicujus momenti sibi vindieat popu
lus vel princeps: c g. CCXLII. . it. ) per se . paret, bonae fidei posses rem iis loeis , ubi
hujusmodi ius inolevit , res alienas, quarum . de domino non constat, offerre civitatum re- fioribus , ab iisque μωδεντρον exspectare debe- . te. Grol. de iure)belli pae. II. Io. II,
De rerum, in dominio constitutarum
g. CCCXXV. Ex quo a communione negativa disce Lium , ddminiumque in roductum est :homines res utiles ita sibi vindicare coeperunt, ut det inceps nemini earum usum concedere cogerentur . sed eas sibi detinere, sui Lque seponere usibus possent. g. CCXXXVI. Ex eo vero id consequi oportuit, I ut non eaedem omnium hominum facultates essent , sed , alii quibusdam rebus abundarent, quibus alii indigerent maxime: adeoque 3 alter vel ex alt*rius adparatu , vel ejusdem era id, quod sibi deerat , suppleret . Im-
302쪽
Cap. XIII. De rerum in dom. cos. eom. 279 'mo , quum non omnia proferat omnis teu
lus: ipsa necessitas homines qoegit,
ut ea, quibus abundarent , quaeque sua arte ac opera produxissent, aliis indulgerent, aliaque, quibus ipsi carerent, sibi adquirerent . Quod dum fecerunt, COMMERcIA inter se imstituere dicti sunt.
e 3 Ηue pertinet elegans observatio Virgilii
Hic segetes, illis veniant fuissus uva: Arbore. faetus alibi, atque fugam rescunt
India mittit ebur, molles sua et hura Sabaeἰ 2At chalybes nudi ferrum , virosque Pontus castorea, Eliadum palmas Epiros equarum oe , ontinuo has Ages aeternaque foedera certis Imposuit natu να locis: quo tempore primum Deucalion vacuum lapides iactavit in orbem. Quibus genuina sunt , quae latius idem poeta cecinit LGb. II. Georg. v. IO9. seqv. quaeque observarunt Varro de re rustica I. 23. & Ovid. de arte am. IV. v. 7F8. & in primis seneca
H R. LXXXVII. qui , adducto illo laudato Ut gilii loco ex libro georgicon secundo, addit rhia in regiones descripta sunt , ut necessarium mortalibus esset inter ipsos coMMERcrUM , sitavicem alius ab alio alίquid peterer . Eamdem commerciorum originem urget Aristor. Ioeomach. V. 8. Polit. I. 6.
s. CCCXXVI. Iam equidem si omnes homines vIrtutis luidio tenerentur, non esset, profecto, quod ullus inopiam metueret. Quis enim tune dubitaret , quin ea, quibus ipse abundet, indi
303쪽
gis liberaliter sint elargienda λ g. CC xl.
23. Enim vero , quum iam pridem refrixerit amicitiae amor , eoque saeculo vivamus , quo virtus laudatur, ct alget, y de eo commercii genere cogitandum fuit , quo alter non modo sola humanitate & beneficentia , sed persecta obligatione, ad rerum utilium x quibus indigemus , dominium, in nos trans- .serendum , nosve operis luis juvandos, o,
Itaque per COMMERC1UM intelligimus communicationem rerum operarumve necessariarum atque utilium cum aliis, earum indigis, non ex sola humanitate & beneficentia, sed ex obligatione perfecta , prosectam . Quum vero per commercia Vel operae praestentur , vel dominium. & possessio transseratur , ea vero obligatio nemini inscio ac invito si e torquenda : g. CCCXX. 3 s.) consequens est, ε ut commercium requirat utriusque consenissim . Eum porro duorum consensum de re-hus nec si artis operisve, inter se non ex sola humanitate, sed ex obligatione persecta ,
Communicandis , quum CONTRAcTUM Vocare
soleamui; facile intelligitur, commercia non aliter, quam intervenientibus contractibus , explicari posse. Recte hoe observavit Isocrat. Exeerpt. ad.
304쪽
Cap. XIII. De pertim in dom. eo l. eom. 28 I
vis est, ut pleraeque res tum Graecorum , tum barbarorum, ex pactis ci conventis transigantur . ms enim freti convenimus, in Co MMRR-' CIA agstamus . Per hae .nter nos contrahimus: per haec cum privatas inimicitίas , tum communἰa bella, compon mus. Hoc uni , tam communi bono , homἰnes omnes uti non
Quum ergo commercia in communicatIO- rorumne rerum Operarumve necessariarum cum aliis, ἡ 'μφearum indigis , consistant , eaque communi- operat taeatio non ex sola humanitate & beneficenia que pre
tia, sed ex iure perfecto proficiscatur : g. CCCXXVII.) 8 rarius profecto continget,
ut quis res operasque suas cum aliis gratis Communicare vel possit, vel veli, sedum L
quisque potius 9 3 aliquid sibi ab altero re
pendi volet, quod ipsi tantumdem videatur, fac res, vel opera, cum illo communicanda. Itaque ro qui res suas operasve inter se comm Atare volunt , non possunt non eas inter se comparare , eaque comparatio Ii non ialiter fieri potest, quam quantitate , perquam aequalitas obtineretur , rebus operisve singu- Iis attributa . Quumque quantitas illa rebus Operisve attributa , secundum quam illae inter se coin parari possunt, sit I RETIUM : Coninsequens est , ut commercia & contractus plerique sine rerum pretio vix intelligantur. ) Hine eleganter Graeci non modo pacta de
305쪽
eontractus , verum etiam commercia voca-Iunt , συμβολα. συμβο αεα & συμε
do νel conferrauio . Qui enim res operasve inter se commutaturi sunt, ii eas inter se eomparant , dum suae quisque rei vel operae certam quantitatem tribuit , atque ita reperierationem vel proportionem , quam . inter se habeant . Sic ex. gr. si ponamuS , rationem auri ad argentum esse undecuplam : utrique metallo tribuimus quantitatem moralem vel
Pretium . Eoque facto nihil facilius est , quam metalla ista inter se , servata aequalitate commutare . Ceterum plerosque , non omnes contractus rerum pretium ponere dicimus . Sunt enim quidam gratuiti : ae proinde re cte contractus dividuntur in ONERosos, quando aeqirale utrimque OnuS est , BENEFICOs ,
ubi alter alteri se ad aliquid gratis praestandum obstringit , & ALEAM CONTINENTES , iaquibus ita dominatur fortuna , ut quod prae statur, alter modo gratis, modo titulo onero so accipiat.
Quod est Comparatio illa instituitur vel inter res ope- ά by bi rasque ungulas : Vel adsumitur communis qua, em neu, . dam m en sura , quacum reliquae res operaeque omnes comparantur . Si prius fit: is in indo oritur PRETIUM vuLGAM , quod singulis rebus operisque tribuimus. Sin posterius: 1. 3 1HETiubi hoc vocatur EMINENS, quia iulo omnia, quae in commercio sunt, tamquam communi quadam mensura , aestimamus : quale apud nos est pecunia . In utroque Ve-xo a s ) procul dubio requiritur aequalitas rei operaeve de pretii.
306쪽
Cap. XIII. De rerum In dcm. co . com. 283 Hine recte Aristoteles com. IX. I. num
venalia esse dicuntulo quaecumque sunt in commercioc Id tantum reprehensione dignum, quod homines & ea , quae non sunt in eom- mercio , nummis assimare & vendere solent , ' veluti iustitium , pudicitiam , ipsamque con- ' scientiam . Et hoe i sum est , in quod inve-- huntur poetae, Horat. Sem. II. 3. V. sq.
Vistus fama , , dix na humanaque , puleris Divitiis parent: quas qui construxerit , ille clarus erit, friἰι , justur, sapienssee etiam ,
. Et quidquid i*οIer . . t . . - Propertis III. Io. Aurea nunc vere sunt Deu Ia , plurimus auro Venit honos, auro conetlsatur amor.
Auro pulsa sides , auro venalia iura , - rum lex sequitur, mox sine lege pudori similia passim apud veteres , veluti apud Petron. Satyri cap. CXXXVII. dc olim apud Menandrum , cujus elegant issima ha e superest sententia de divite:
' ', domμs , med et , supellex argentea , ' Anmci , Iudices , testes dederis modo.
suis o deos lases ministros Deile habebis . g. CCCXXX.
307쪽
. 18 Q. Nat. Θ GOL Lἰό. I. g. CCCXXX. a. a '' Et anitio quidem pretium tantum v GARRgare d. hominibus innotuisse, vel inde patet, quod finietadu eminens sine plurium consensu constitui non t potuit. At vulgare quisque rebus operisque suis suo arbitratu imposuit. Quum tamen ideo fine ac consilio fiat, ut illis quisque ea, quae sibi desunt , comparare possit : f. CCCXXV. 3. consequens est, Is 3 ut in imponendo rebus operisve pretio ratio habenda sit aliorum, a quibus aliquid adquirere cu- Pimus, adeoque I 6 tanti aestimanda sit res operave nostra , ut ς hos eas tanto pretio comparare sibi velle, probabile sit. ' θ Nam si fingamus , Arabes thus & aromata' sua tanti aestimare, ut pro eentenis frumenti medimnis non nisi unam drachmam dare v lini r nee ipsi pro thure & aromatibus frumentum accipient, quia nemo erit, qu . con-c ditione tam iniqua frumentum permutare velit: nee alii sibi comparare poterunt aromata, adeoque impedientur hoe modo commeris ' cia , quorum tamen caussa inventum est rerum operarumque pretium . ium ergo ta--. lia oporteat esse media , qualis est finis t' consequens est , ut pretium ita definiendum fie , ut eommercia intercedere possint,inter homines , adeoque in illo eonstituendo ratio haberi debeat aliorum , a quibus & ipsi
- uum liaque tanti aestimandae sint res ope-eumstan raeque nostrae , quanti eas alterum , a quot arrin in quid adquirere cupimus, sibi comparaturum,
308쪽
unusquisque intelligit , ' Pretium Ierum isterulo
aliquando intendere alteriuS necessitatem & hibenda indigenti , ' 18 aliquando rei ipsius r si. rario. ritatem : immo i 9 rationem etiam habendam esse artificii, to) ipsius rei praestantiae,ar operae & expensarum , in illam facta Ium , 22 periculi, ejus caussa subeundi , Σ3 denique eorum, qui re vel opera indigent, multitudinis, veI paucitatis , aliarumque ejusdem generis . Verum quidem, est, non ea semper , quae
maxime necessaria sunt , .maximi pretii haberi, rem ita dirigente divina providentia , ut illa, quibus non facile caremus, ubique obvia sint, & illa tantum , quae nec corpuS, nec natura desiderat, dissicilius rariusque reperiantur , uti recte philosophatur Vitruv. Archirin. I. pras. Attam en si necessitas cum inopia conjuncta est, ex. gr. si magna ubique est frugum flerilitas, pretium earum magiS magisque intendi, ipsa satis docet experientia . Ae proindei tunc vere evenit , quod ait Quinctilianus Deelam. Aia. in magna nopia squidquid emi potest, vile est. Exemplum insigne vidit AEgyptus in septennali illa sterilitate Genes. XLVII, 1 .seq.
Obverti nobis posset, solere homines suis uuia rebus attribuere pretium immensum , vel Ptextuli multo majus certe , quam quo alter sibi il. hi, ' Ias comparare velit , sive auctor illas faciat pretiosas, sive raritas, sive factum insigne , quod illae nobis revocant in memoriam . Enimvero quum nos jam de ossiciis in comme Icio observandis , agamus, in hocvςro
309쪽
186 Iur. Nat. θ Gmi. Zἰb. I. vero pretii illius ordinarie non habeatur ratio , sed tantum in damnis resarciendis : ' g. CCXII. iis.) facile intelliges , Σ cur id pretium regulam nostram. non evertat. Adsectio enim ista lia comparata est , ut
in altetum thansire nequeat , adeoque & nihil hune movere possit , eur rem illam sbi ideo maiore pretio comparare velit , quod ea possessori iucundum quid in memoriam revocarit . Sed id ordinarie tantum verum est . Alioquin enim contingit aliquando ,: ut in eommerciore ne id quidem pretium pla-- ne insuper habeatur , 1 3 si eommunis sit rei adfectio ob auctorem vel artificem , a 2 quo consecta est , vel ob insignem raritatem vel pulehritudinem di Hine Phidiae signum vel elaboratior Apellis vel Parrhasi tabula , quia omnium adsectionem mereri videbantur, majori , quam vulgari , pretio veni- lbant . a ) Si maior sit adquirentis , quam possidentis adsectio , ex. gr. si res mea alterius rem insigniter reddere possit meliorem, ac proinde is optet , uti ille apud Horat. .
Pr imus accedat , qui nunc denormat age . tum 1 . et
Cur pre- Quum vero commercia ideo inter homi- isi emi nes instituantur , ut alter ex alterius adpa- jvencumi ratu, vel ejusdem opera, id , quod sibi de
est, suppleat, g. CCXXVI. 3. & pretium
quoque non ob aliam cauisam excogitarint homines , quam ut in commutandis rebus ac operis aequalitas obtineretur': g.
CCCXXVIII. II. non potuit non saeptua
310쪽
Cap. XIII. De rerum in dom. const. Gm. 8 Contingere , 2s ut nec semper alteri supere L
tur , & 2 ) ipsarum rerum, quas inter se permutare vellent, tam luesic atque incerta esset aestimatio , ut non posset :non sitieruter damni incurrere periculum, quin ia id aliquando ipsae res commutandae tam magnae molis essent , ut nec commode in loca dissuta transferri , nec in itinere conimo de custodiri possent. Quae idcommoda , quum aliter evitari non pollent: χ' ipsa demum, Decesitas invexit pretium aliquod eminens, quod& reciperetur ab omnibus , & in equo, mu tua inter rem & pretium relatio facillime posset reperi t. i) .. .. I.
' in Jd ipsum observavit Paulus Ita l. I. pr. D. G con . emi. dum emtionis venditionis originem ita describit eoruo emendi ' eoden-I
dique a permutationibus coepir . . Oln enim, non isa erar nummus, neque al3ud merx , t aliud
rarium et sed unusquisque secundum Heeestaς
rem temporum ac rerum utilibus anuistia pere' mutabat, quando plerumque evenit, ut, quoi 'alteri superes, alteri desit Sed quia nori femoper O facile sonueniebat , ur, quum tu hari ' apes, quor ego desiderarem , Hvicem-- habe.'rem, quod tu acciperὲ Neltes et electa materia. est, cujus publica ae perpetua aest matio dis. DeuIratnui permutationum aqualitate quant talis subveniret , eaque materia , forma publica percussa , usum dominium queo non tam ex substantia praebet , quam ex quanritate snee ultra MERx utrumque, sed alterum PRE- ΤIUM voeatur. Similia habet Aristotel. x D.