장음표시 사용
321쪽
Cap. XIII. frerum ἰu 1 r. cons. m. 289 eurum , quae 'si magno labore ae Adustria fuerit comparara.
g. CCCXX XU. Quae Virtutes omnes , quum in nulIam aliam materiam, quam in metalla pretiosiora, cadant, puta aurum, argentum, & aes :3 haec metalla huic usui adhiberi, & i de 38 nummos variae quantitatis ac ponderis cudi, plerisque gentibus cultioribus com modissimum visum eit. Quin 39 si quibus alii materiae qualicumque pretium aliquod eminens attribuere placuit : id , vel urgente recessitate & pecuniae inopia , factum est, eo consilio , ut cives , defuncti periculo , pro pecunia illa solidum nummum reciperent , vel 4o pecunia ista tantum in una gente functa est pretii eminentis vice, nec commerciis, inter plures diversasque gentes conciliandis, fuit idonea. si e Carthaginensbus pro nummo erat ne scio quid , pelliculae exigvae illigatum , republice obsignatum , AEsthin. diat. de G- vir. cap. XXIV. p. 78. edis. Petr. Horres . Lacedemoniis pondus serri , & quidem inutilis . Idem ibid. p. 8o. Plutarch. cuet. p. fr. Aliis gentibus pro auro , argento reaere conchas , Leo ΑΕ Lib. VII. aliis grana ct baccas, aliis trialias salis, adhibere placuit. Pufendorst' de iur. nai. O gent.' I. II. De eorio, Papiro, plumbo, aliisque rebus , in calamitate publica, maxime obsessis urbibus , Pro Pecunia expensis , ut recentiora snostrique aevi exempla prariermittamus , videndus Polyaen. Stratagem. III, Io. I. O ib. Masuis, p. 174. Sen. ae bene L M, I . Enimvero , uti quisquiliae illae , quibus barbari Hein. deIur. Har. o Gentis N pro
322쪽
mis δ29o Iur. Nar. Gent. Lib. I. Pro nummis. utuntur , non nisi minutis comis meretis inter eives ejusdem reipublicae explicandis idoneae sunt : ira moneta συμφλα sin calamitate publiea adhibita , vere est loco tesserarum , vel chirographarum , quae summi imperantes defuncti periculo , para- . ta pecunia se redemturos , pollicentur. Ita enim apud Polynaeum Timotheus persuasit mereatoribus, ut ipsius sigillo pro numismate uterentur , δε θ σὐαγίδα ab , αἰργορι- , O up reddenrei sigil-ιum , argentum reciperent.
g. CCC XXXVI. Quamvis vero pretium nummi definire sit lan, mi imperantis , ceu infra suo loco pluribus demonstrabimus: tamen , uti in pretio vulgari ratio habenda est aliorum , a quibus quid adquirere cupimus. g. CCCXXX. x s. ) ita facile patet, 4i pecuniae quoque tale adsignandum este pretium , quod alia gentes , quibus cuim nobis commercia sunt , non adspernaturas probabile est , adeoque - α sequendam esse rationem unius metalis It ad aliud , quam pleraeque gentes Vicina cultiores probare solent , nisi vel alios de-sterrere , quo minus nobiscum commercium
habere audeant, vel ipsi itagiae detrimentum pati velimus. ' )η θ si enim nummit nostris pretium iusto ma
jus statuimus , aut exteri nobil cum commercii quid h. b re cubitabunt , aut mercium suarum pretium , pro latione valoris interni monetae nostrae , intendent . Sin m nore pretio nummos nostros expendimus, quam
gente. vicinae r nihil certius continget , quam
323쪽
p. XIII. De reman in dom. consa. com. 2'I
quam ut ty imi stri probi ad vieinos migrent, e metue loeo iactentur improbi divitiores , ut nemo nesciat, quantum habeat. Hinc quum apud plerasque gentes moratiores pro ratione temporum aurum ad argentum modo esset in proportione duodecupla , modo undecupla, modo deeupla , aliquando etiam auri pretium vel intenderetur , vel minueretur: Vid. dissert. nostr. de reduct. m nex. ad JU. preti g. XXIV. sq. seri non potuit , quin detrimentum insigne caperene Arabes, qui pro aere & ferro, teste Diodoro. Sie. Bi.lioth. III, 4s. aequale Pondus auris. yel , ut strabo Gegr. XVI. p. III . edirin vis. resert pro aere triplum , pro ferro du-Plum , Pr - argento decuplum auri pondus
. nscitiam , tum quod indigerens iis , qua est νω acespiebanν , quorumque usus magis via batum ad vitam necessavias. De Peruvianis suissimile quid resert Ynea Graeeillassi de lauegadani I ' histoire dea Tncas V, 4. l. 4 Fo
Iam ut ad coti TR Ac Tus, quibus Inte venientibus commercia explicantur, CCCXXVII. 7. perveniamus e facile unu quisque intelligit, 43 in alios NONDUM INVENTO PRETIO EMINENTE , & quum seluin adhuc obtineret pretium vulgare , locum habuisse i s. CCCXXX. alios, 1MvENTO demum NUMMO ; alios tum ANTE INvECTAM PECUNIAM stum Ea jam INvECTA, innotuisse. I iter eos, qui nondum invento pretio eminente locum habuerum, familiam veluti ducit PERMUTA N a TIO.
324쪽
29 1 Iur. me. ct Gene. Isb. I. TIO. Initio enim non aliter, quam vIeefferum, commercia exercebant mortales , seu merces suas operasve inter se permutabant ,
ac proinde 41 permutationes sunt genus Contractuum antiquissimum , quod que S:
multo post retinuere gentes Omnes, non m do quae auro, argento , aeri nullum statuerunt
pretium, sed & quae jam prIdem pecuniae
usum habuerunt. Id de maioribus nostris refert Geitus damorib. Germ. cap. V. qui tamen observae s iam suo tempore Germanos Romanis provinciis vieiniores, aliquam pecuniae eupiditatem concepisse . Idem de s this memoriae prindidit Iustinus Hist. II, 1. de Satarctis, S thiae Europaeae populo, Pompon. Μela de si ruoνbD II, 1. de Hispanis strabo Geogr. III. p. 233. sed & hodie idem institutum servant Lap nes, samojedae, populique Asiae , Asrieae &Ameri eae quam plurimi , idque de populis. Mibaris eo minus mirandum , quod & invento priuem nummo , & Graeei & Rinnam diutissime inn alio eontractu, quam Permu tatione , uterentur . De Graeeis notissimulti est exemplum apud Homerum Iliad u. v. 482. de Romanis videndus plinius Hip. nar. Anm3. XXXIII, I.
s. CCCXXXVIII. /nuia es Est ergo PERMUTATIO rei nostrae pro re al- quotu- terius datio. Quod quum dupliciter fieri pos-Pl per ν sit, primum, ut neutra res aestimetur certum-
μ ve ei statuatur pretium: deinde ut utriusque pretii ineatur ratio e sequitur , 4 ut per- . mutatio prior recte Vocetur SIMPLEX , post rior asTIMATORIA , & hinc 48 illa don tioni reciprocae r haec εs ὶ emtioni venditio-
325쪽
Cap. XVI. De rerum in dom. eo . com. 2'Ini quodammodo simi lis sit , l. r. C. de te mur. I. I. g. I. D. de contra emi. quamvis so priorem ideo diversiam a permutatione negotium esse , statuat Pufena. do .c. hom. θcim I, I s. 8. quod in ea, ut aequalitas observetur, necessum non sit et quum tamen 1 I
nee in permutatione simplici observanda sit aequalitas.
' In hae enim uterque eontrahentium rem non suam, sed alienam i non justo, quod alii st guerent, Pretio , sed ex adfectione nia, aestimat, adeoque nulla est rerum, sed adfectionis tantum, aequalitas. Quoties enim major est adquiremis, quam postidentis, adfectio, ic
ties & in eommerciis rationem haberi pretii adsectionis, diximus g. CCCXXXII. 'α. Exemplo esse potest commercium Glauei &Diomedis apud Homer. Iliad. β. v. 136. per
De et a Permutatione eleganter Maximus ΤΡxius Dissert. Uaton. XXIII. Ουδεν γαρ ἔτε πώ
πα. deque plus habuit , quia aurum accepis sneque minus , eis. aes tradisum est . Verum c.m utroque praeclare actavi r qisum ίlla ma- seria inaequalitas aequalitate propositi , qua σι- tre dedis alteri , compensam esset.
s. CCCXXXIX. . Quia ergo permutatio stupLgx donationi α' ς'
reciprocae quodammodo similis , nec in ea ea peris N 3 neia muta
326쪽
as Iur. Nar. Θ Gon υι. I. ioaem necessario obίervanda est aequalitas r CCCXXXVIII. 47. D. facile' intelligitur , a ) neutrum contrahentium de laesione conqueri posse, nisi alterius vis, vel dolus, accesserit, g. CCCXXII. 6 I. CCCXXI. nec 1 ob lasionem irritum esse contractum , praeterquam si is , qui rem pretiosiorem viliore permutat, non gaudeat libera de rebus
suis disponendis facultate , g. CCCXVII. seq. s vel maxime ues res ipsa , quam
quis hoc modo iactavit , ita sit comparata , ut non sine turpitudine possit alienari , ' nisi
sorte in pari turpitudine ipse quoque
accipiens versetur. Iine dubitari posset . an in foro rata suimra fuisset permutatio Iacobi & Esavi , qu
rum hic infit re ακια , seu primogeniturae jura s
pro pulte turpiter vendidit. Genes XXV, 19. seq. Quamvis enim reprehensione digni m-mus sic Esavus , qui praerogativam , sibi a Deo O. M. concessam , Boeei feeit , ae ille proinde ab Apostolo jure voeetur βι ἡ-s , Hebr. XII, s. tamen non minus turpiter egisse dixeris Iacobum , qui ex fame fratris fructum capturus, eum hoe inspni jure defrau
viis fine crimine vendere non potuit , id nee sine noxa a fratre emere potuit frater , cuius potius erat fratrem ab ea stultitia absterrere, non ejus abuti sultitia . scd multa ejus generis ob rationem typicam admiranda sunt , quae, si ad regulas rectae rationis exigantur, vix defendaS.
327쪽
Cap. XIII. Da rerum in dom. eons . tam. 2s ynet permutationem , quum in ea utriusque
pretii ratio ineatur , I. CCCXXXV M. γfieri non potest , quin utrinque observanda sit aequalitas , & 18 neuter alterum laedere debeat, neque adeo s9 rata sit permutatio , si alteruter circumventus fit , nisi so tam levis momenti sit laesio , nulla ut eius ratio habenda videatur. Pretium enim rerum in are est duplex,
LE , quorum illud lege vel superiorum arbitratu , hoe eonventione vel consensu eontrahentium definitur . Quum ergo illud certum sit , & veluti in puncto eonsistat, hoe, tamquam ipeertum, latitudinem aliquam admittat e priore easu laesus ille recte intelligutur, qui vel minimam partem pretii salvam non habet , posteriore alleuius momenti ege ortet damnum , ob quod negotium subsistere non debeat in foro humano. suid enim interest , inquit Senera de beneflc. VI, I risquanti fit res, quum de pretio inter ementem in vendentem eonvenerit Θ Pretium eisJusque reί pro tempore est . suum bene ista laudaveris, ranti sunt, quanto pluris venire non possunt. Hine in ei vitatibus animadvertimus , tantum ob laesionem enormem , qualis iure Romano est, quo contrahens ultra dimidium pretium. laeditur, eontractus rescindi. l. a. c. de res vendit.
s. CCCXLI. At 6i non res tantum permutabant ho- Contramines : sed & operas vel pro operis , vel 4 pro aliis rebus, sive promittebant, sive, sibi iesisse ili putabantur Unde si nati contractus des , &
328쪽
Iur. me. Θ Gens. Lib. I. eIAs, quorum eadem est natura atque Indoles, ac permutationis, ut adeo 63 dubit ri non possiit, quin & hi sint vel si Mn IcEs , vel RsTIMATORII, 6. CCCXXXVIII. & hine ε omnia , quae de permutatione SIMPLICE& .EsTIMATORIA dximum g. CCCXXXIX. seqv. J etiam de histe contractibus sint ob-1ervanda. Aut enim operae ad rem operasve alterius certo aestimantur pretio: quod negotium pactum reddenda vie sprudinis non i eleganter vocat Ammian. Marcell. Hs. XVI. o. aut fine astimatione rei operarumve aliis
quid pro re vel opera fit daturve. Ubi) priore casu servanda aequalitas , & damnum alicuius momenti reiciendum est ros posteriore omnis querela de laesione
quantacumque merito cessat. Tale late promissum Agamemnonis apud Homerum tirad. Lib. X. v. I 2 seq. qui Achillem Briseidis jactura ostensum placatum rus , eius operas contra Traianos redimere volebat oblatis septem tripodibus, decem auri talentis , lebetibus viginti , duodeeim generosissimis equis, septem seminis pulcherrismis, inter quas & Briseis , vi abducta, asdito promisso, delata Troia , Achillem non modo praedae maximam Partein. avecturum , sed di unam ex filiabus, quam ipse electurus esset , uxorem ducturum , cum dote septem urbium. Ex quo patet, saepe aliquem sibi stipulatum ab altero esse operas inaestimabiles ,& pro iis promisisse , quidquid alteri quam grati minum fore existimaret , nulla habita
g. CCCXLII. Sunt & alii contractus, quibus ante nummum
329쪽
Cap. XIII. De raram is dom. eonst. eom. 29ymum inventum 'commercia explicari potuerunt , nimirum omnes gratuiti , quibus id egerunt homines , ut quae sibi iure imper&cto , vel ex amore humanitatis & beneficentiae , debebantur, in posterum iure perfecto deberentur . Talis est contractus COMMODA . TI . Quum enim ad ossiciositatem obstricti
simus: g. CCXXVIII. 48. obstricti etiam
sumus , ad rei nostrae non fungi bilis usum alteri, qui eo indiget, cum obliβatione a stitutionis praestandum , id est , aarem coM NODANDAM . Quum vero , refrigescente amore , sperari vix queat, alterum id sua
sponte facturum: g. CCCXXVI.) 6 ipsa
necessitas homines adegit ad inveniendum contractum , quo alii ad rei suae usum iis hoc modo praestandum jure perfecto obsig
persecta ad usum rei nostrae , alteri sub conditione restitutionis in specie gratis praestandum . Ex eoque patet , jure naturali commmodatum vix differre a precario , inter quae tamen iure civili aliqua dilserentia est. Faei te etiam inde decidi poterit quaestio , iurum commodatum a solo contrahentium consemia, an a rei traditione suam substantiam capiat Θ Quamvis enim jure naturali & solus consensus de usu, rei alteri praestando, obliget i g. CCCXXVII. λὶ nondum tamen commodarum est , quia is , eui hie promissum ad rem , quam nondum aeeepit , in specie restituendam nondum est obligatus, sed p Gum de commodando . Inter haec vero reipsa discrimen esse, vel inde patet, quod ex com modato obligatur commodatarius ad rem re-
330쪽
Rituendam , ex pacto autem de eommodando Promittens vel commodaturus , ad rei usum praestandum , adeoque diversae obligationes ex illis negotiis nascuntur.
g. CCCXLIII. DKeia Quia ergo gratis , at sub conditione eam dicitii' an restituendi , rei usus praestatur rcg. CCCXLII. ' ) commodatarii est , ε 3
rem non modo non aliis usibus , quam ad quos eam Eoncessit dominus, adhibere , sed de ερ γ eamdem summa cum solicitudine aediligentia servare: ac proinde et o γ usu finito, vel domino eam revocante, eam in spicie reddere, simulque 7I omne damnum , culpa sua datum resarcire, 72 non autem Praestate casum fortuitum , nisi illum ultro in se receperit : g. CVI. ω7. nec 3 impensas in eam factas repetere , nisi tantae sint , ut mercedem , pro ea locata solvemdam , excedant. Primus equidem Grotius de iura beIN se
pae. II, a 2. 13. distinguit , resne apud domi- .imm similiter peritura fuisset, an non , α 'posteriore saltim casu damnum a commod eario serendum esse, exi ilknat , evius sententiam etiam sequuntur Pusehd. de Gri nat. O gent. V., Φ. 6. N MOrnac. ad i. I. c. csmmodis Enimvero , quom easus fortuiti & eventus ,
a sola providentia divina profecti , nemini imputentur: i g. CVΙ. 27. ) ii sane nee eommodatario Imputari pol unt . Nee obstat lendivina Exod. XXII, 34. seq. Neque enim illa aliter intelligi potest , quam de culpa commodatarii interveniente . Uid. Io. Clerici