장음표시 사용
111쪽
Do me diu acquis Iem finitarem . e. 3. 8 7
etiam partim nummulariam paI tim ni , cauponarram. Nummulariam vocat, cum
pio sola pecuniae cum alia pC naa permuta trone lucrum exigitur. Cauponariam vocar, cum esculentorum & potulentorum venditione victus acquiritur. Mixtam deni necit ella, quae ex naturali & artificiali, aut d lucr . sis alterutrius speciebus est constata. rum haec distributio Aristotelica mediorum az- L iiii endi rem familiarem non parum V. dezur iis Le vitiosa: i. quia ta es illa: spccics nem- .ipe naturalis , artificialis & mixta commodi- us ad dichotomiam reuocari possunt, ut primo alia dicatur simplex, alia mixta : deinde Iim- x. plex alia naturalis, alia flrtificialis. 2..qHia nam H iralis xx,im ἰ non recte diuiditur in simplicem dc mixtam: cum haec diuisio in prima contineatur. i'. quia male inter natarales modos ac uircndi rem semilarem , - - ἰλ σε κη, hoc est,
Marista praedatoria, perquam ex bello M praeda-
tione hostium aut barbarorum &agrettium lio-minum victus acquiritur. Illa enim rat:o a quirendi videtur elle violenta . & contra naturam ; praeserima ii homines illi non lint hostes. Neque sequitur si non contra Naturam est bestias capere in ultim hominum et propterea Ct' iam contra naturam non esse barbaroΚ & agrestes homines capere ,&ad seruiendum nobis cogere. Est enim in propolitine illa connexa elenchus selsorum parium. 4. Quia non omnia 4.
medὰ acquirendi rem familiarem illa distributione sunt expressa: Heoq; sito distributo est
112쪽
St Os c ora acri Lib. r. mp. s. . cuq modo naturalis ratio acquirenia remfamiliarem Aisserat ab artificiali CVm Aristotel. oo, hoc est, rationem acqui reni rem familarem, faciat duplicem, unam naturalem,alteram artificialem, non inepte qua ententia μ' ritur, quomodo utraq; inter se differat, Ac sunt nonnulli, qui quadruplex discrimen afferunt: ac. Δια-ν. primum quidem Vnam ab altera differre aiunt origine seu causa efiiciente, quod naturalem monstrauerit& docuerit ipsa Natura: artificialem vero ars & indus ita hominum excogitauerit. Deinde obiecto, quod naturalis solutari versetur circa victum S alimenta; quae ad vitam sustcntandam sunt necessaria: artificialis vero non solum circa vi lum&alimenta , sed etia circa alias quascunque res siri occupata. quarum acquisitio ad vitam hanc commodius transigend. io videtur esse accommodata. Tertio fine, quod Naturalis reseratur ad stupplendum Natum indigentiam & n cessitatem : artificialis vero ab hominibus excogitata sit ad splendorem voluptatem & luxum. Ueniq;adiuncto,quod naturalis sit finita, hoc est, certis terminis ab ipsa Natura quae paucis est cintenta, circumlcripta: artificialis vero sit infinita, eropterea quod ab hominum cupiditate,quae insatiabilis est sit prosecta. Carteriam ex his quatuor discriminibus solum primum simpliciter est ve rum: Reliqua vero tria consistere non possunt, Nam primum falsium est, quod Naturalis tantum circa victum & alimenta versetur cum 1 etiam Occupetur circa metalla, lapides,sylvas&si miles Ies,quae per se omninδad victum non pex
113쪽
tur ad supplendarii Naturae indigentiam & ne cesIitatem,quam Naturalis: & salsum est, quod
cxcogitata hi erit duntaxat ad splendprem , voluptatem & luxum. Deniq; non minus artificialis Q 2κη per se est finita ac naturalis:tametsi utraque per accidens propter auaritiam hominum fiat infinita.
s An agricultura sit bona, re inter omnia media
a quirendι rem faminarem maxime naturam necessaria 'STatuitur thesis assirmativa. Rationes sunt. t. UQu a . bipso Deo statim a creatione in udi in . .' 'stituta lu.t,hominiq: iniuncta agricultura. Vnd etiam ab Aristotele lib. I. Oecon. cap.a. 4 γκη dicitur Et ab alii a nullum vitς genus antiquius agri cultura. 2. Qesia magis secundum .
Naturam est ex terra, quae mater & nutrix nostra est, quam aliunde nutriri. Nat draliter enim cun-ctis a matre nutrimetum suppeditatur teste Arist. libr. I. Oecon. cap. a. 3. Quia, Vt Musonius ait, Q τὰ Abi ἐῶ, ho aest, res honesta, beata, es Deo grata est, agricustae τιuere. Idcirco etiam Horat ius recta cainit: Eeat ira 3ste qu3 procul negotιM, Myrisca ens morialium, Paterna rura bobus exert et suM, s.
Item Virg lius lib.2. Georg. O fortunatos nimium suasibona norima gracoia quib- 'sa procul discordisin armis nati humo facilem vidJum iust sma telia .
4 Quia omnium rerum, ex quibus aliquid a
114쪽
OECONOMICAE Lib. I. C p. c. o qniri turn daal agri cultura melius, nihil Iberitis nillil homine dignius habetur. Terra si quidem, veMosonius ait, op me iustillimeque r. spondet i-plius cultoribus multo cum faenore rEdacias, quae accepit, copianium exhibens omnium ad vitam neccitariorum, ido; honeste ne omni dedecore. Idcirco etiam Philemon redie ait:
iustissima pus fio est bominibus Ver, Ea enιm quibuου eget Natura, ab*n proseri Cui consentit illud Amphidis.
Nec inscite, Theognide ager dicitur
Quam ob caulam Cicero in dialogo de senectute inquit: Agro bene culto nihil poste esse melius, nec usu ubernas, nec specie ornasius. s. Quia agri cultura est ratio acquirendi victum prae reliquis iusta, innocens, fraudis expers: nec pendet ab a bittio hominum felix eius successus & pl ouentus, sed a solo Deo&Natura, omnium rerum mali nutrice. Vnde Columella agriculcitrae roditus vocat innocentissimos. 6. Qiua non tantum corpori prodest, quatenus simitate illius conseruat & co roborat,& quae ei ad nutritionem sunt necellaria, suppeditat sed etia animo, quatenus partim sed cilitatis, iustitiae, paxsimoniae, humilitatis&llinitum virluxum cinagistra &ossicina fi-
115쪽
terra neglecta iacet, ' Quia agri cultura ad Ctes bellicas hominem idoneum reddit, strenuumque de fortem efficit: siquidem agricolae subsulion in labore nutriuntur : simique solis patieri.
te S, negligentes umbrarum, ignaui deliciarum, Iaruo contenti, & ad omnis generis labores to-erandos quasi indurati.Et hoc etiam testatur Vegetius,cum ait: Optimus miles ex agro linitur. 8. Quia agricultura hominem variis modis oblectat, ejusq; voluptates nulla impediuntur senectute, &ad sapientis vitam proxime videntur a cedere. 9 Quia olim sancti 1Iimi &prxstantissimi s quique viri agriculturae operam dederunt: Imo Romae multi ab aratro ad magistratus amplissi-
imos vocati fuerunt. Pra rhs MAt in contrarium partem obiiciuntur haec ar sora argu
gumenta: a Quia agricultura est opus sordidumde m ης ceruile, nulliusq; praeceptoris magisterio eget,te- δ' ste Columella & Menandro r. Quia res cst infinita, nec unquam absolui potest: Serendum. n. vi metamus δc metendum, ut teramus, absurdo rei circuitu , ut refert Stobaeus ex Favorino serm ys. 3. Quia non ratio & labor , sed res incer- 34tissimae, venti & tempestates eam moderantur Hinc fit, ut agricolae modo siccitatem, modo imbres, in octo viedinem, modo nubigene modo caritore vel frigus intcpestiuum metuat. 4. Qui acer' tum quotanis laborem de sumptum exigit,incerto tamen euentu. Fundua enim saepe mendax est,
vanaq; spe agricolas iactat. Idcirco Zeno Philos phus Stoicus cum videret familiare quenda curis
116쪽
Sc negotiis agri nimis intentum dixit: Nisi tu agrum perdideris, ipse te perdet. 1. Quia annona pretium nisi in calamitate fructuum non habet. Vbertatem enim in percipiendis Luctibus, con sequitur vilitas in vendendis. G. Quia voluptas vendendis. G. Quia voluptas de delectatio, quam agricultura affert, longe minor est, quam molestia, quae agricolis est deuoranda. Idcirco recte ait Menander:
Habet aliquid aman wricultura dulcedo.
Pro solutione harum obiectionum in genere I spondeo committi in iis partim fallaciam petitionis principit: quatenus falsum argumentum sumitur pro vero: partim fallaciam conlequentis, quatenus inde necellarib non potest inferri &concludi thema priori oppositum. si Qua Patrifamibas in agricultura exercenda sint obseruanda iis genere
P Rimum necesIecst , ut coeli sub quo vivit &
terrae,quam vult excolere, naturam de conditionem naturalem probe cognitam habeat, ut intelligat, quid quaeq; regio patiatur & ferat. Non enim quae uis quouis loco feliciter naicuntur &crescunt. 3. Vt instrumenta rustica tempestiueps paret, ac in promptu habeat. 3.Vt tempus id neum a rationis, alternationis, foecundationis , iterationis,sationis .messis ac triturationis accura te Obsciuet.d. Vt de curandis vitiis frugum sit solicitus,cuiusmodi sunt luxuries, rubigo, carduus lymestris, lippa, tribulus .lolium,&c. Plul a ea dore si cognoscere cupis, lege Varroncm . Columellam,
117쪽
De mediis acquii .r m familiarem O. . 'Imellam, Plinium&allos rei rusticae scriptores; Et inter poetas Hesiodum lib.χ.Operum & dictum, Et Virgilium in Georgicis. ari praedatoria sit medium licitum acquirendι rem famistarem tDIstinguendum est inter artem praedatoriam, stro, quae circa curam bestiatum, ferarum vel f tuni &ab Aristotele dicitur inter illum 'quq vertatur circa capturamliOminum hostilium aut barbarorum; & ab eodem Philosopho nuncupatur πολιμικὴ ἐλη-μέ. Prior est licita, si modo is,qui eam exercet, ius habeat in bestias illas, quas vult crapere. Posterior vero videtur partim licita, partim illicita. Licita est quatenus qui capiuntur, sunt hostes publici.Illicita est, quatenus homines barbari sunt innocentes, inhilq; hostili animo aduersus alium suscipiunt demoliuntur. Proinde Itρ Aristoteles errat,quando lib. i.Polit. cap. 8. inter
modos naturales acquirendi rem familiarem numerat πιλεαμυὴλ ωκη praesertim cam , quae in
capiendis hominibus barbaris &agrestibus occupatur: propterea quod illi natura facti sint ad pa- . . ibrengum imperio, nec tamen velint parere: Ideo h. que bellum aduorsus cos susceptum natura iu- stum sit.Haec enim ratio principium videtur petc-te.Ideoq; ad probandum thema inepta est. . δ εχ vitapastoralia sit medium legitimum a quirendi rem familiarem l νSTatuitur thesis affirmatura. Rationes suLt I. moma Quia vita pastorii a ab ipsa Natura est initia tuta Mintroducta. Ideoq; ρb Aristotcle lib. i. Pol. L
118쪽
Orco NoxlICAE LURI. c . c. Cap. .inter modos naturales acquirendi rem si miliarem numeratur. 1. Quia versatur circa albmentum, quod ab ipso generationis initio omnibus viventibus,in primis verb homini tanqua mnium animantium perfectissimo a Natura co-
ceditur. 3. Quia inde ab initio mundi sanctissDeoq; gratim mi homines vitam pastoritianactati sunt. .Quia ante uiuentionem pecuniς ut diuitiis hominum consistebant in copia & abundantia pecudum, irca quas vita pastoritia vcrtur. Quia vita pastoritia est quasi viva agriculra,reste Aristotele lib. i. Polit.cap. 8 cum ait : Pstores dum pecudes sectantur locum ob pasc
At contra hanc sententiam obiici potest, vit: p1sto citiam esse otiosam ignauam, hominea laboribus & cura recit honestissimarum abs here. ideoq; etiam ipsum Aristotelein in ciloco astirmare: m. pigerrimi illi. qui pasto citiam vitam sequuntur. Et apud gyptio astores in odio fuit te, quod , ut qui volunt , pro otiosissimis fuerunt habiti. Respondeo vitam pastoriciam otiossem dici ne absolute, sed comparate respectu vitae Degotiosae, quam agricolae aliiq sectwtur non secus, ac vita Scliol istica vulgo otiosa dici solet. Neq; illain perseelleigna iam , hominesq; a laboribus Se curirerum honestissimarum abstrahere : sed per accidctis, nempe culpa & vitio bona inum, qui eam eo modo. quo debebant, non sectantur. Et hoc
testari exemplum 'sanctorum Patriarchaium, qui cunt m rerum di amarum&ad religonem veram pcri nentium habuerunt etiam tunc , clampc,ra in agris secuti sunt. 9 Aa
119쪽
Ili'. rem familIsrs An permutatio sit medium artisiciale acquι- rendi rem familiarem Vm permutatio sit triplex , una rei cum re , Sententia A altcra rei cum pecunia , tertia pecuniae cum rim sis ex- pecunia: Aiistoteles primi: permutationis specie pρ' i ointer modoS naturales acquirendi rem familiare m' num crat. 1.POE . cap. 9. quatenus propter indigetiam instituitur, non autem propter lucrosum rei, familiaris augmentu. Rationes ipsisus sunt.1 Quia a Natura est introducta, quatenus illa non eadem omni b. in locis producit,neq; aequali mensiura sua dona hominibus communicat,scd aliis plura aliis Pauciora dat: Ideoq; iubet, ut is qui plura liabet, qua opus est,c5 municet&permutet ea cum illo, ut pauciora habet qua nec elle est. 2. Quia natu- L xalis necessitas Rindigentia hominu emagitat eiusnodi rerum necellariarum permutationem. auia ad desectum Naturae explendum cst ordinata&conducibilis. Ac licet nihil a Natura neretur propter permutationem tanquam prima,
pro petium & principale fine, sed propter nutritione de sustentatione vitae: tamen a natura non est alienum res naturales ad permutationem acco-: nodare tanquam finem secundarium de mimis uincti ale. Cui usib. n.rei est duplex usilo per se. V Pus proprius&principalis: alter non proprius & . Izi muS principes S.V.g. calceivsus principalis est Vi I. IV aniat pcdem : minus principalis, ut cum aliare permutetur. Sic frumenti & vini vius principa- ii: estot nutriat hominem : minus pi incipalis, ut
. rati alia re permutetur. Vcium uale sentcnt a Ai videtur simpliciter non elsu p pro mi illis ., ba. i da. Ucet enim permutatio rci cum re Naturae amina H.
120쪽
st consentanea,abeaq: primam ortus sui occasionem acceperit: tamen non video cur inter media artificialia acquirendi rem familiatem cum aliis speciebus permutationis non sit numeranda. Est enim Propite S immediate arte hominum inue ta. Et IIcut ars cum Natura non pugnat, sed potius eam perficit: ita quoque ea, quae ab arte sunt prosecta , naturae non repugnat , si modo inter mediocritatis terminos sese contineat. Idcircωrecte ait Aristoteles tib 7 Polit. p. vlt.
ars s ciplina,id quod Natura dees,vult implire.
An mercatura sit medium ficitum acquirendi rem familiarem pro thesi νε- thesi negante a nonnullis afferri solet haeci ars umenta. i Quia mercatura virtuti est ini' i mica hommiq; variam peccandi occalionem or- fert & praebet. Et hoc testatur etiam Sacra Scri- litura Eccles 26.v. 37.Vix eximitur mercator ede- icto, neq; iustus est a peccato Caupo.Item cap. 27. 2. Inter compages lapideas pangitur clauus, x inter ve n ditionem attemptionem peccatum vitab . cirroq. teritur. a. Quia cum auaritia de iniustitia est coniuncta. Mercatores enim omnes Volunt viliter cinere &care vendore , ut docet Augusti ntis Ib. l .de ciuitate Dei cap. 3. 3. Quia nulluuialium finem sibi propositum habet, qua lucraruLucrum autem habere non pollunt mercatore i' nili fraudem secerint: Flaudem autem si fecerit 'x, capiuntur. Est enim lucrum esca Diaboli, &sis,u , illius laqueus, ut idem Augustinus stiper Psalmo