장음표시 사용
81쪽
ues Og c o N o M I C .e Lib. I. Cap. 4.tur. Illae enim cum plerunq; sint lasciuς & improbae infantibus per lactis alimoniam, morum ii probitatem & petulantiam quasi instillant & infundunt. Idcirco Cicero in educatione futuri Oratoris iubet praecipuas adhiberi mulieres, non ignarus per lac naturam ex alia in aliam polle tris- ire. Et Gellius resert quendam lactatum lacte caprino, cum adoleuisset, more caprarum solitum fuisse saltare. Alii dento; culpam imputant Diabolo, qui maxime infensus est viris de Ecclesia &Republica optime meritis,& ex odii illius impubsu. plus illorum liberis, quam aliorum insidiatur. Et si vero nulla ex cautis iam enumeratis sit,cui dissimilitudo liberorum aliqua ex parte non pos-st ascribi: tamen inter causas secundas, qninta, sexta, septima & octaua sunt propinquiores. hi 9 Ansocietas herius Natura sit constentauea 3ΡRothesi affirmante valent haec argumenta. I Quia omnis societas domestica. quae ad fami liam recte constituendam requiritur, Naturae est consentanea. Ergo etiam secietas herilis. r. Quia Naturae conueniens σ, ut illi, qui neq; sibi neq; aliis bene consulere & praeelle polliint, aliorum imperio & dominio sint subiecti. 3. Quia societas herilis necellaria est utilis ad domum bene instituendam& administrandam. Et, ut Hierocles
Quod autem ita est comparatum, a Natura non est alienum. Quia Deus ipse suo verbo societatem herilem approbat, dum ossicia tam heris,
quam seruis praestanda praecipit & praescribit. Quod
82쪽
De causis internis familia. Q. I 6. I Quod autem Deus approbat, id Naturae est consentaneum. 3. Quia societas herilis est imago se- scietatis citillis, quae est inter magistratum & sub-
ditos. Haec autem Naturae est consentanea. Ergo
S illa. 6. Quia etiamsi homo in paradiso non ellet lapis; tamen opus habuisset societate herili. Noenim Adamus sine adminiculo seruorum , domum praesertim rem familiarem commode adis ministrare potu illet. At pro thesi negim te adduci possunt haec argu- Pra rhasi is
menta. i. Quia homo ad imaginem Dei est crea- ροι - mo. tus, eamq; in omnes suos posteros propagasset,
si non fuillet lapsus, & in statu innocentiae mansisset. Omnis igitur homo natura fuisset libet de
dominus,&nullus alteri, tanquam seruus subiectus. Idcirco etiam Deus non hominem homini,
sed hominem pecori dominari iussit. Imago siquidem Dei in dominio, non in seruitute consistebat. Ex quo sequitur seruitutent &per cons quens societatem herilem naturae esse contraria. 1. Quia seruitus est status hominis, qui eum d - . .. minio alieno contra naturam subiicit, seu ut lib.r. Instit.definitur, est constitutio iuris gentium,qua quis dominio alieno contra naturam subiicitur.3.Quia seruitus iuri naturali est contracta, quatenus per id omnes homines ab initio liberi nascebantur. 4.Quia vis seu violentia est causa criciens . seruitutis. Posteaquam enim bella sunt oborta, secutae statim sunt sciuitutcs& captiuitates iuris& libertati naturali contrariae. s. Quia seruitus γ'
Rebuspub L Christianis est noxia: eum impium &iniquum sit, pretiosissimam Dei creaturam tam dirae sevituti addicere.
83쪽
38 Oi O , o M I c AE LE..i. Cap. apro decisione quaestionis distinguendum est inter seruitutem legitimam & illegitimam, ii sta&iniustam. Prior est. Cui homo subucitur vel ea lege recte condita,vel ex libero pacto, vel ex uia inita causa. Posterior est ,cui homo subiicitur. vesex lege perperam condita,vel ex violenta sine iusta causa; &quide ita,ut dominus ustae Sc necis in eum ius habeat. Illa Naturae est consentanea;que- admodum etiam locietas domestica,quae est inter tales seruos & herum. Et de ea thesis a limatiua est intelligenda. Haec vero Naturae est contraria. Quod igitur ad argumcnta attinet pro thesi ne ante allata. In primo concedo qnidem omnem nomine ex naturae primaevae eonditione elia liberum, & nulli tanqua seruum addictum: interiiri tame dico ex libero pacto aut alia iusta & legitisma eausa polle siubiici aliquem seruituti, ita ut co-tra naturam nihil agat. Ac licet Deus homine pecori dominari tullerit: inde tamem non sequitur quod Deus prohibuerit hominem homini etiam n te lapium dominari. Nec seruitute,qua homo alteri homini sponte sese obligat ad praestada ministeria seu seruitia pugnare cum imagine Dei,ad quam homo est conditus: cum illa ab ipso Deo, Gen. IV. 26. Videatur poni in dominio, quod homo in bestias exercet. Ad reliqua argumenta respondeo illa ellu vera de seruitute illegitima &inis iusta: non autem de legitima & iusta, cum violentia, quae dicitur causa efficiens seruitutis ex iusta causa proeesserit. ao omnes serui sim Minalem geueris'
STatuitur thesis negativa. Nam primo serui alii sunt priuati seu domesticitatu publici: quorum
84쪽
illi seruiles operas praestant in usum domm: hi in v sum Reipublicae a. serui domestici secundum A..ristotelem libr. I. Oecon. cap.f. alii sint ἰπιτροπε procirratoreS,aliii, operarii:quotum illi cuigrei familiaris Sc operariorum habent,& sunt ἰρ διώκτα seu directores operis: hi verbministeria seruilia operando exequuntur.3. Serui secundum A. ristotelem lib. i. Polit. cap. s.&6. alii sint natur1 serui alii lege, quorum illi sunt nati ad seruie dum aliis:hi verδ facti. Vnde etiam seruitus alia dicitur naturalis,alia legalis. .Bodinus lib. i. de Republica cap.F. quinq; genera sertiorum constititit: v num eorum, qui natura serui dicuntur ex ancilla Concepti:alterum eorum qui eapti sunt ab hostibus,qui antiquo iure belli serui fiebant: tertium eorum, qui ad opera publica damnati fuerunt, qui serui poena: oppellabantur: quartum eorum. qui ieipsos in serumitem spote dediderunt,ac potissimum n,qui suς libertatis pretium acceperunt:
extremum eorum,quia piratis aut latronions ve-diti bona fide ab em proribus possidentur. s. Pic. colo mineus gradu io .ci lis Philosophi e. s.seruos alios esse docet natura, alios moribus, alios fortuna, alios pacto. Notandum autem, quosdam inueniri, qui inter famulum de seruum distinguunt, tanquam inter genus & speeiem Famulum enim vocant, qui hero suo Amulatur, si ue sit libera petibna,eaq; conducta mersede, siue non, siue sit non libera. Seruum veia, proprie dicunt elle hominem non liberiam, siue sponte tralis fit, siue non . Sed quia hoc discrimen in communi loquendi usu non obseritatur, non magum omenta esse videtur.
85쪽
De ea β, ioternit amita. P. N. 6 sreliquas creaturiis terrenas in prima creatione a ceperunt. 2 Quia natura omnes homines prodit cit aptos ad imperandum dc parendum: tametsi non omnes obduersam constitutionem &αγM- sui corporis, diuersimq; educationem &institutionem aequaliter sint apti,sed alii magis,abi minus. Vnde recte dici solet in communi prouerbio: λεών ει α Dν, Non potest bene imperare, qui prius imperio non paruerit,ut citatui ab Aristotele lib. 3. Polit. In quam seii tenuam etiam Plato lib. 6. de legibus inquit: . . γαν δεσπό mc γίνο in sim nunquam fuit se mus . non potestsierι domnus laude dignus, siue, ut alii esserunt: Nemo recte dominum agere potessus non aurea num strum egerit. M Quia si quidam homines natura client domini, quidam serui: sequeretur Naturam non aequam omnium hominum esse matrem sed quorundam nouercam. Quod tameest absurdum.
Pro decisione qiuestionis propositae obseruan-
da sunt aliquot theoremata. I.Omnem hominem respectu Dei sua natura esse seruum;respectu platarum bestiarum sua natura esse dominum. 2 Omnem hominem respectu aliorum hominum ex generali Naturae humanae conditione aptum elle
imperate & parere, praeesse Sc stibiici: ex speciali
vero natura luae proprietate alium magis, alium minus siue ad dominandum,siue ad seruiendum esse idoneum. Sed inde non scqui alios natura esse dominos .alios seruos. 3. Omnem seruitutem, qua unus homo alteri est obligatus esse aut iustam aut iniustam : ac priorem quidem Naturae esse consentaneam; posteriorem non. ψ. Neminem
86쪽
per se nasci posse ieruum ex servavi naturalis generationis,qui; in omnibus homini baxqualiteris 3. habet: sed vi pacti de leg s ciuilis interuenientis: r. Omnem seruitutem iustam dici polle naturalem, vel quia in Iure naturali est fundata, exq; Naturae ablatis in principiis orta: vel quia Naturae est congrua &rummia no contentanea. Quod igcur ad aTumenta artinerΘsse i sentemia A- ex illis non videtur probari posse thesis assirmatiua quaestionis. Na Primum aluersa&inaequalis a-va prptitudo naturalis nominum ad dominandum &
ieruiendum orta ex diuersa quantitate bonorum naturalium siue animi siue corporis non est cauli essiciens proxima, siue dominatus siue seruitu sic activis. Deinde exeo,quod corpus natura subi chum est imperio animae. non sequitur hominem quoq; unum natura liabiectum elle dominio alterius hominis quantumuis melioris & praestantioris.Deniq; ex matre serua nascitur seruus non
vi naturalis generationis, sed vi pacti aut legis
uilis interuenientis, ut antea dictum sui c. Pu ths af 11 An delectm seruorin sit habendici, ct a milia si prima Hrte quaestionis faciunt haec argu- menta.i. Quia seruorum natura non est ead
L. sed diuersi, quemadmodum et a naores ipsorum multum inter se discrcpat. 2. Quia maximum m , mensum domus bene admini lirandae positum est
in seruis idoneis.3. Quia intcr possessionesdomesticas prima&praecipua sitiat semii:quippe qui sunt
instrumenta ammati & rationalia,quorum virtute reliqua instrumenta domestica siue animata de
87쪽
De causis Aterni amis a Q. 11. 1 itum tales eligantur, qui ad ministeria domestica obeunda sunt idonei. Quia sine seruis idoneis Paterfamilias neq; reliquas pollustiones domesticas sibi acquirere,iaeq,ad sclicitatem Oeconomicam peruenire potessi s. Qui aut gubernator 1aauem sine clauo& remigum opera regere non pOtst: ita neq; Patersemilias domum sinc struorum Dil. se, idoneorum ministerio. Morum G terum delectus seruorum ita institui debet, moia νυ ut primum praeserantui serui periti Oeconomicae administrationis imperiti sondustrii ignauis, fide Ies infidelibus: medioeciter timidi vel conlidenates nimis timidis vel confidentibus. Nimis enitutimidi plerunq; sunt ignaui,&laborum impatientes ob desectum caloris natiui. Nimis vcrd considentes sent inquieti& difficulter regi possunt ob caloris natiui & lpirituum vehementiam,qua agutantiir, ut Aristoteles lib. I. Oecon. c. F.docet. Deinde ut a prima aetate si fieri potest in aedibus educentur,qui Patri familias liberaliter seriti re debet: illi. n. status domestici siin t peritiores,magisq; ad mores & nutus sui heri sese accomodare possunt. Tertio ut caueatur, ne multi serui peregrini eiusadem gentis in domum recipiantiar. Illi enixi,
non tantum ex patria communione occasionem
arripiunt perpetuo inter se garriendi de rebus partim patriis, partim domesticis, atq ita opus herile negligendi: sed etiam facilc contra herum interie consipirare polliint. Postremδ ut inter seruos distinctio instituatur , ita ut unus si
perarii. Obseruandum autem sestandum Xen phonte,in Oeconomicis eligendos elle seruos n.
88쪽
ς Οεco No MICAE Lo. I. Cap. 4. temulentossimnolentos,libidinosos,sed potius auaros Rationes iplius sunt. I.Quia temulenti ad diligentiam assuetieri non possunt, cum ebPetas omnium officiorum obliuione inducat. 2. Quia
somnolenti neque ipsi suo ossicio fungi pollutar, neque alios ad ig hortati. 3.Quia libidinosi nullius rei,quam rei Venereae curam habere pollunt. MQuia auari cum lucri lint studiosi ad rerum agrestium curam valde lunt dociles. A societas propivuorum pertineat adcen ' stituendam unam num Tofamiliarm δDEr societatem propinquom intelligitur par-ι --. r tim cognatorum, seu consanguineorum,pata
rimamium societas. Et cum illa ex societate co- iugali primam suam originem habeat, non temere quaeritur, utrum pertineat ad constituendam familiam. Sciendum autem nullos pertinere ad constituendam unam numero familiain, nisi qui
unius& eiusdem Patrisfamilias imperio sunt subiecti euiusinodi fiunt liberi nondum emancipati, item illi, quid ad seruitutem ultro se obligarunt. Quoniam enim reliqui propinqui aut siunt pec tiates Patresfamilias,aut sub alterius Patrisfamulias imperio vivunt: idcirco non possunt unam numero familiam constituere. 24 a n omni amilia constet ex tripliciscietate domestica, coniugali, staterna ct herib Ristoteles lib.r.Polit. cap.3. dc I2. secietatem. . do mesticam triplisem constituit, unam vocat Diuitigod by GO Ie
89쪽
igitur quaeritur an omnis similia ex triplici illa Q- euastis μcietate domestica constet 3 Distinguendum aute est inter familiam perfectam & imperfectam. Persecta familia est, quae ex triplici societate do--εὐιέ δmestica, nempe coniugali, paterna & herili, tanquam cx tribus partibus integrantibus est com- -- posita. Imperfecta est, in qua aliqua ex tribus illis societatibus deest. Estq; vel magis vel minus imperiecta. Magis imperfecta est, in qua vel conju- salis, vel patetna vel utraq; deest: cuiusmodi estiamiliatum vietitorim,tum viduarum,tum cadi-bum & Oeconomiam propriam instituentium:
Minus imperfecta est,in qua deest societas herilis vel ob paupertatem domesticam, vel ob aliam causam. De hac similia videtur loqui Aristoteles
ss M. Bos pro seruo pauperibus est. C A F. UDe rei familiaris natura.
Ρ R AE C E P T A. 1 T Actenus de famitia. Sequitur rema-LAmiliaris, in qua consideranda pamrim eius natura, flanim media acquIrenssi remfamiliarem. a Natura rei familiaris cognosiitur, partim ex definitionestarιιm ex distributione. i3 Res familiaris est multitudo bonorum ex- R.i familia
90쪽
ranisis. 4 Eius partes sunt distincta poses ne, a
. Oeconomιam stertinentes, quarum aba est naturalis alta artificialis.s Pos egio naturalis est,qua a Natura in vasum hominum immedisate Producitur. 6 Ela vel auimata,vel inanimata.
S Eris mel anima vel planta. 9 Animal spossIsis animarasensi tradita.
io Epis vel Gonale,vistrum, velIrratio. niae , ut bestia.. II Seruin est animal rationale, quod inter
possessiones Gmesticas primum est , ct maxime
noresartum. ia Settia est animal irrationale Deconomia plurimum raseruiens.
is Eri vesterrestris,uelaquatilis.1 Terrestris est,quae ex terra v cta quaris., is Vs vel alata,velinatata. . I 6 flata velest apis velavis: quarum illa ad mesi elum; hae ad vinum est uti, ε, carus modie algina, anser,an π,columba, O rdi
I Intiata vel ect eitur, vel fera. i S cicur est, qua manibus hominum intracti bilis ob naturam eius mansueram. I9 Eius