Philosophiae practicae pars altera, complectens oeconomicam, libris 2. pertractatam, auctore Clemente Timplero ..

181쪽

torpus humanam reuulso ab eo capite nihil nisi

truncus iners est&inutilis, omnis vigoris vitalis expers. Ita etiam domus Patrefamilias, &vx

& moerore moltiq;&progrelsu salici priuatur. 6. Quia honesta dc proba uxor non tantum marito in rebus secundis adeste debet, omniaq; beneuolentiae& humanitatis ossicia dc obsequia ei praestare .sed vel maXime in rebus aduersis, utpartimi anni ea sua conuersatione malorum leuamen & latium illi affetat, partina omnem caentemptus

1 suspicionem, qnae in homines calamitosos facilii me cadit,ei praecidat & adimat: partim ctiami virtutis laudem & gloriam tum apud ipsum in f ritHin , tum apud alios conseqtiatur. Et hoc est, i quod idem Aristoteles grauissitne monet, Cum iis,que sub finem praecedentis capitis ex ipso citaui , nam verba subiicit: Deinde vero fi conuersata

fuit cum viro in rebus nos eris. no sive virtus ipsius iutantum laudu ct gloriae processit. Non enim parum est,rebus Iecundu bene mi sed coxtrartum aquo animo ferre inulto est maim. Io magnis enim calamitaribus imurus nihil abieti e facere est ammι omnino excelsi. t Optandum sane nihil υnquam tale cirra virum couistingere. O vero aduersitas aliqua ipsium csmprehende-γιt,existima e debet uxor, inde iraelaresegerendi plus laudis oriturum, multare apudstimim,quodn que Asiestu tangam gloriam sibi compar in fiet, nes P nelope tansis laudibus dignafuisset habita cum marito fortunato utras vixisset. Sed res Admeta re Vissis

182쪽

cui unt. Rernuia enim secundarum secim facile est

sacer pudor i sum S opulentia qua secundum Orpheam gmammVoboles es, consequatur. Hactenus Arbstoteles. In quam sententiam recte etiam canit Ouidius tibi Tristium, elegia ultima: E e bonam facile es, ωι quod vetat in rem otire'. Et nihil officiι nupta quod obstet , habi

r athesi af is a Duxor maritum iuuare debeas in administro firmativa da domo, cs quomodo tSTatuitur thesis assirmaticia. Rationes sunt. I. Quia uxor est materfamilias,cisi post maritum regimen domus a Deo&Natura est commissi ii n. a. Quia marito adiuncta est, non tantu ut thala. mi consors , sed etiam ut socia vitae, & fortunarum omnium. 3. Quia non dcbet elle fucus, set frugi apicula. Quia quo d ligent rore curam domus habebit,eo magis animum mariti sibi deuinctum reddet, & concordiam domettieam cons Ds. Dabit s. Quia inhumanum S iniq ium est omne domu, curam ab uxore in maritum coniici, prae-m mois sertim cum is ali s negotiis externis,&ad Rempu- io blicam pertinentibus est occuParus. ia Admiri, POrso tum demum vXUr Iccte uiuabit mari s a M. tum in administranda ino , si. i. marito ablo mo. lutum & Qpremum imperium relinquat, & sine cius conssensu & voluntace inie expressa , si

183쪽

tacita nihil suscipiat & agat. a. Si fit sedulata laboriosa , ct inst.ir teli udinis domi potius

manere, quam foris , versari cupiat. Vnde etiam Phidias Venerem finxit pedibus calcantem testudine in . Et Euripedcs in Meleagro

grediens autem forin uulum streιιι est. 3. Si muliebria tractet opera , cuiusmodi sunt domum purgare & Ornare, cibum praeparare aut eoquint te, mi me, curate, ancillas docere & regere, lectum sternere , cicca lanam ac lintea loticesque ac tinam versali 4. Si omnium eorum , quae in domo sun , ct in domum inferuntur, curam suscipiat, eaque bc ne tegat ac dispenset. s. Sit i. i ea, quae extra donaum publice gerunntur, eu-

mestici operis aliquid suscipere& agere, quam mulierem exteriora curiose scrutari, ut docet Aristotel .in append.ce lib. I.Oeconomicae.17 Ansecreta Matrimonisint diuulganda S Tatuitur thesis Negativa. Rationes sunt. l. Io.Quia sic vim ndum in coniugio, ut nemo focis tesciscere pollit,quae inius aguntur: Ideoq; secreta Matrimonii intra cubiculi parietes delitescere debent. 1. Quia male sibi suaeq; pudici iae & ex- Listimationi con utunt coniuges , qui ea prO-duiit, quae tacenda sunt. 3 Quia sanctum concor 3. Qiς coniugalis vin ulurn Dp . numelo per intem- relliua matrimonialiam pace αOnc dicimitur. 4

184쪽

so OEc ON OM ICAE Lib. 2. Cap. . . Quia silentium in re uxoria adhibendum esse Athenienses consuetudine.& exemplo domerunt. Nam cum bellum contra eos gereret PE, lippus Macedo, & eorum exploratores literas Olympiadis ad Philippum intercepissent, eas in ctas inuiolatasque reddi iusserunt, siquidem a bitrabantur coniugii arcana non hostibus quidem scire licere. 1, si ne-1δ An bonsam matronamdeceat maruo moris raso alters nubere '

QEntentiam negantem defendit Patricitis lib. . O de Repub. tir. s. Argumenta praecipua iunt. i. Quia ingenui animi est non nisi uni viro conium gi, &hac in re turturis naturam imitari, quam Physici asserunt, si parem amiserit, nunquauialterius congressirin quaerere. i. Quia impatiens libidinis esse videtur mulier,quae rursus mibit, prae sertim si l: beros habeat, matrimonii pignora, α

mortuum maritum facie&nomine exprimentesis. Quia magni & constantis amoris coniugalis vinculum & argumentum est, nullum alium vi

Ium,plaeter Vliuni agnoicere. 4. Quia quae rursus

nubit, impia in bberos este cernitur, quos orbato patre & ab omnibus delli tutos, quali in ii in me vitae negligit, eo etiam tempore, quo magis par tis ope indigere videntur. s. Quia Romani vetustitimi corona pudicitiae honestabant eam δε-

minam, quae via o contenta matrimonio tantum

suisset, perpetuaqua viduitate incorrupti animi sinceritate in ostendistet. s. Quia honesta matrinna, quae vidua est. semper exitii mare debet, eum cui semel consenserit, cuique uni adhaelerit vitae- ,ani:

185쪽

De Usiciis mutuis coniugum. Q i8. Ici re. animoq; illi semper haerere veluti si peregre hiilitiaevc ellet. 7. idem siladelit exempla honestat um matron. Iuni .qui: in historiis ad imitandu nobis proponuntur. Hinc Cornelia Graceliorum mater post mortem mariti Ptolomaei Regis nuptias ieipuit,&cu:n ille regni & diad

malis communionem offerrct, vidua, quam regi na elle maluit. Hinc Valeria Messalae soror cum

nini sibi viuere virum , q rem animo gestabat, a cuius mem oria ne mors quidem eum eripere po terat. Hinc Porcia natuor Catonis filia, cum apud eam laussaretur mulier quaedam, quae rursus nu- plerat,Tacete, inquit: Nam nequefelix, neque bene morata,aut pudica potast se famina,qua secundo nu- .Hinc An iaRomana cura eius propinqui ac necessarii ei suaderent, ut alteri nuberet: cum integra adli uc aetate&facie optima esset, respondit, se ad nequaquam esse facturam. Nam limrum Musi,

argumentis addi potest, quod nuptiae secundae,

tard snt secundae, ut docet Richterus axiom. 37. Oeconomico. Interim tamen idem Patricius incitato loco non improbate videtur consiluim viduarum , quae vel ob desiderium liberorum, quibus earent, vel ob libidinis impatientiam in primo a talis flore ad secundas nuptias trali seunt. Melius enim esse putat viduitatis laude carere, quam pudicitiae: cum illa sine ignominia ac turpitudine, haec autem non sine probro ac dedecore omittatur. L

187쪽

D Uyclis parentum bberorum. I c 1 i Cura nutricationis postulat, vistarentes

cunt.

D IEa autem reaeperagetur,si r. mater ipsa mammissiuis infantes lactabit. 2. sipro rationestiatis se temperamenti alimenta iis exhibe-bunet, qualitates quantitate diuer . g. si ab omni ingluvie eos arcebunt.

Is Cura protectionis postulat, ut parentes istiber usuis rotegendus niseliciti. 14 Earis consistit partim in procuratione amictus netessarii se idonei, aliorums vitae sub

sidiorum sine quibus liberi salui ct incolumes

esse nequeunt Partim instedula eorum aduersus omnia pericula,damna orinia in externas de- snsione ais Cura discipsinae polistit, ut parentes ἰtiberis bene instituendis, se ad certum vita gem in praeparandis se assu D. tendis sintseliciti. isi Eas disciplina est duplex, una corporis,

cta conrmatione, est cultura membrorum, par

lim in decenti alubri assuefactione 9excra

latione corporis.1δ Disciplina animi oectat partim salutarem rerum notitiam, partim moris integritatias Virag. ve eispriuata,veipublica. '

188쪽

1όi OLCor o Mic ' Lis 2. CU et o Prauata disciplina liberorum est, qua δε- mi intra priuatos parietes a parantibuι velim. mediate vel mediate opera Padagogi insiluitur.

2 I Eag.primo quinquennio seu septennio inprimis institui debet: se quod corpus hunestosum sibi ha berepropositum, ut incrementum ιι lius promouesur se omnis pigritIes euitetur. Ad quam rem multum conducci oi liberorum

corpora 1nterno Cr externo motu moveantur,

tDI. interdum potestas ludendi moderate ludos pueriles, se liberales concedatur 2 2 Guo ad animum ve=opriuata disiciplindliberorum recti iustituetur G. rectoart doceatur. 2 fabulae es narrationes honestae ac tibι ra. os itis proponantur si prohibeantur conuersaricum hominibus vilibus o 1Lib.=alibus. q. ετ uo audituo loquela rerum turgiumo obscoenarum arceantur. D liantque prima titerarum rudimenta imis proponanIur, o sic ad artes raeparentur.

13 Publica disiciplina liberorum est, qua publicem se holis apraetepIoribu Padotrabu ιπ- si turtur. 2 Eaque exacti iam septennioprimo incipere debet, tota 1 se honestatem salutem δε- mus ac Reipubistae referri: ita tamen ut inter l, b ros mares o foeminas Vcrimam habeatur,crutraquesexui Iribuatur id, quod daturae est co

189쪽

Da ogkiu parentum s Merorum. Iesias Asiue de cura paterna primaria. Sequiis xursecundana, quae duplex est, cura elocaIιonis est curatrouxea ιIonta 2 6 Cura elocations exigit,ut parentes deliberti bene elocandis sints.liciti. 27 Iu ista habenda est ratio illarum condi-rionum, qua νum mentio facti eae tibro I. Oeco

nom. cap. q.

II Cura promotionis exieit, ut parentes de medus vita bene extra aedes paternas ιransigemaeae liberi uis prudenterpros=icrant, inter qua f. ni tu opificia, tum ossicia honesta, qui ι Respubtica indiget. Da o mi 29 Restaι υι de ogkiis tiberorum dicamus. ι rarum.

Im resticiunipartim i sparentes partim liberos luter se. Io Prioris generis ogkia eo fissunt partim

32 Reuerentia filialis exigit, ut liberi siues

modo contem Nant.

33 Obedunita sitialis exigit, ut liberi iussis,

monitis se consitiis suorum parentum in omni hin rebus hooesiso mitispareant Gobseauantur. L 3

190쪽

3 Grattitureo illi Hu exigit, ut tiberi sese

i a Ior partutum erga liberos, civice ve ms, yr oprie in sayci dica tur '. ia Ommunis hominum opinio est amorem il- ' ζη lum,quot' 'retes suos liberos, de rctro liberi, s OS pasciues proicquuntur,innasci,&propterea illum appellant ;: γ άψυmκ-. Etsi vero degarin Cnpo est amorem illum csse naturalem, quatcnus Natur e ost contentaneus, S ex causa Naturali toficiscitur, nimirum ex languinis coniunλο- ad , Oct alcgc N. turae praecipitur:rarrien vide-V SNι cibi Gonc e conccd cndum limpliciter, quod ille ι. a. oori Iol , .lcinnat at r. Rationes sunt, ι. uia

nihil pro rid dicitur innasci. r. isi quod enti a primo tui or H mclic incip t. I .m autem parcntcs libet os mos non amant stiti in ab eo ic mi Ore . quo primum In Viel O mazci no iunt gen ti: led mater quidem tum dc natim, cum tae motu eos in I tero Pici ires pci ci P t: pat crvcrd tum d cmum ordinarie, cum Cos in. lcem c. itos pro ldgitimo suo foetu agnos . it. N ' l b ri aptimo sit: ortu rarentcssuo, amant. 2. sed tum demutia cum cos Vro suis L sitimis patentibus. ignoscunt Sindicant. IcnΟ-οῦ t enim inii lacu pido,nullus amor. 1. Quia sensus de te ibi ratio c il causa procreans amo. s. qui citintcr patentes dc liberos. Quidquid autem peinde ti