장음표시 사용
61쪽
sollicitus. Quo magis integra sanitate fruuntur homines, quoque sensibilius
ac debilius nervorum genus prae se ferunt, eo minus sine taedio ac molestia quadam motum illum tremebundum fulminis instar, nunc utrumque brachium inprimis ob confluxum tendinum ejus Olecra non, nunc alterutrum occupantem sentient. Nec reticere fas duxerim , levissimum temporariumque tremorem debilitatemque partibus eorum attactis conciliari , cum elapsis horis aliquot dispareat. Quo magis contra ea labe fictati fuerunt artus ac co Oris partes, eo fortiorem commotionem eamque repetiis tam sine ullo incommodo pei serunt. Ait tantum abest, ut omnibus, qua parte vis electrica applicatur , dicta etiam sensatio excitetur, ut potius in nonnullis subjectis, etsi paucioribus, truncum sertissime percutiat, sensatione accedente nulla, nec in manu vel , parte tubo electri eo admota , ictumque ipsum perpessa , nec multo minus in manu vel parte vas lagenas continvias apprehendente, vel per catenas cum laqueis connexa. Cujus phaenomeni mirandi, vix in trigesimo quovis comparentis, manifestissima exempla tam in sene septuagenario, adolescenteque quindecim annorum, prae nonnullis aliis Obscurius eundem vel bis determinantibus, inveni. Siquis certe conjecturae locus, ejus in distributioiae nervorum, per sic dictum naturae lusum, a regula vel ab ordine naturali, ratione connexionis ac di Diributionis ramorum recedente, quaerenda videtur, etsi vix rem clarius exisplicare quis libi praesumserit. Sponte sic patere arbitror , operandi modum virtutis electricae beneficio hujus experimenti instituendae longe alius esse i dolis, ac illum, quem professus sum nondum satis experientia firmatum esse. Haec enim pro varia intentione, seu indicatione medica , jam temperata , jam sortior , immo sortissima, cum scintillulis in distans magis minusve erumpentibus, ex machina elicietur. Ut, quid expertus circa hanc rem intra annuum spatium suerim , in medium proferam , superest. Ast omnium, quotquot in adversis affectibus hujus rei periculum fecerunt, quorum certe ingens est numerus, meminisse supervacaneum essct nimisque longum. Insuper vero tam pravis moribus multos eorum esse praeditos , ut mutationes in corpore inde productas rarissime sincere profiteantur, immo, quae ipsorum ingratitudo est incredibilis, etsi multum temporis eorum gratia in opere consumserim, vix tamen , nec nisi elapso notabili temporis spatio, effectum, quicunque is fuerit, & noli nisi occasione ferente, aut spe majoris emolumenti, ubi experimentum pluries in posteriim cum ipsis ad Ornandum exoptant, ad me detulerint. Causas incultae hujus asperitatis
dispiciens, alias inveni nullas, nisi quod occasionem serie sostii quid, vel praemiolum quoddam pro studio & labore adhibito offerendi evitent, quod tamen ego in his nunquam qtiaesivi, qui potius, adminicula quaedam externa medica , pro scopo sanitatis Nip i scendo felicius, iisdem procurare lactatus sum. Variis proinde ambagibus, ac magis in directe, in successuum horum electricorum noticiam , imprudentibus subjectis ipsis , pervenire sum coactus. In quibuidam auspicati auxilii inde reportati signum evidens ipsum hoc
62쪽
hoe silentium haecque ingratitudo extitit. Quidam , non nisi tarde revertentes, ut plurimum fructum operis non contemnendum tulerunt, speque , sine ulteriori electri applicatione fore se sine euphoriae ejus obtenturos incc mentum plenius , me certe omni notitia , ceu solo laboris non exigui praemio , privassent , nisi desiderium recuperandae sanitatis integrae calcar addidisset, genuinamque consessionem extorsisset. Juvenis octodecim annorum phlegmaticae temperiei ante duos annos , mense Januarii, hemiplex iam totius lateris sinittri una cum aphonia patitur, adeo ut nec pedibus insistere, multo minus gressus sermare potuerit. Adhibitis remediis, malo opponendis, balbutire denuo incipit. Apparente aestate a matre Lauch studium tran fertur, pro aquis solericis in forma insessus, ex more consueto, adhibendis Quibus tantum profecit, ut sinistro pedi ro Nur maxima ex parte restitutumi fuerit, remanente tantum in eo digitorum flexione in voluntaria , ut, soluς:se calceare impos , alterius indigeret ad jumento , qui digitos pedum extenderet, inque calceos una cum universo pede immitteret, brachio ceterum. ad motum spontaneum inepto remanente, frigiditate perfusa manu , digiti inque adeo contractis firmiter, ut non nisi alterius manus ope explicari extendique debuerint , iisdemque Ocyus iterum resilientibus, linguaque balbutiente. Ad instantiam matris ipsius, vires electricas adeo decantatas elapsis nundinis autumnalibus superioris anni tentaturus , ante meridiem commotiones in manu aliquoties excito, in tempus pomeridianum actionis repetitionem
differens, cujus primo ictu , eoque sat forti, manui & toti brachio applic to, serio eum jubeo extendere digitos , & ecce extendit. Repelo actum
quo facto eundem hac vice dimittens , ut frictionibus frigiditati supra dictae
mirandae manus digitorumque obviam iret, ac , beneficio chir in hecurum appropriatarum, calore decenti illos semper foveret, inque extensione sua , ob eorundem ex diuturna constrictione contractum renisum, per anserculi allegationem ad volam manus pro virili conservaret, negligentiori homini impero. Diebus quibusdam elapsis, revertens universum brachium liberius movebat, distinctius loquebatur, seque pedem extremum sine adiumento alterius calceare confitebatur. Communicata singulis hebdomadibus semel aut bis electrica motione, eo usque se sanitati restitutum amrmat, ut saltem ob digitorum manus requisiiae agilitatis defectum , non aeque , ut antea , fidibus canere valeret. Quam tamen ipsis per indefessum mainus digitorumque usum restitutam iri spero. In quibus dum occupabar nundinarum tempore tentaminibus, faber serrarius atque sutor, extranei, mox hinc abituri in patriam, meas pulsant fores , quorum uterque
brachium dextrum , ex praevia hemiplexia paralysi affectuin, una cupialiis symptomatibus monstrabant; quibus cum primum ictum machinae beneficio impertiissem, sensationem inde ad regionem carpi aliqualem altero ictu sortiorem, ad cubitum usque, tertio & succedentibus ad humerum usque commotionis per ecptio, cum incalescentiae humeri sensu ,
ct exigui motus recursu, pervenit, Qualem successivum progressum sen-
63쪽
sationis applieati ictus cum in multis aliis similiter affectis, tum in mul vi re, quinquaginta & aliquot annorum, duodecim abhinc annis brachii totius & pedis si nil tri paralyti eam impotentiam, faciei in alterum latus tetractionem , perpella animadverti, ut ut parum s. lucis praedici potesat . , tamen digitorum pertinaciter contractorum , varieque intrinexocum , quandam mobilitatem , incalescentiam humeri, hujus deiectum toto un-tecedente tempore perceperat faciei mutationem, immo continuata a tione, dolores atrocet noctu aliquoties in brachio percipit, spesque affulsit et, sore , ut penitiorem e Tectum subset obtentura , niti curae domulli- . cae variique a parte mariti a cedentes animi angores animusque refractariusi obititiisent. Senex , octogenario propior, otiosus , laute vivens , vinoique indulgens , i rheumatisnao humeri dextri non sine acerbis doloribus, qui omnem denegabant membro motum, affectus, ex laudatis electricis pullibus se mediocrem solum commotionis brachii sensum, a reiteratis vero iisdem eodem tempore eundem magis magisque. increscentem indigitat. Ulut vero se insequenti nocte doloribus lirenue vexatum fuisse significaret, insequenti tamen tempore ex hac unica communieata virtute electrica luvamen in eum redundavit exoptatissimum. Vir quadragenarius, chiragra cumi insequenti tumore , carpo sedem doloris continente, detentus , commotiU-
ne hac intra hebdomadis unius spatium bis in eum deducta , cum sanitate in gratiam rediit. Quam primum vis electricae ad oculum ipsamque guttam serenam s. amaurolin seliciter extenta primum novellae meminissent, anceps haesi , lubtilissimae oculi structurae nervorumque maximo numero ex cerebro ad i eundem properantium gnarus , nolui tamen ipse ullam , siqua se modo repraesentaret, praetermittere opportunitatem , facultatem ipsius maxima cum circumspectione in hac quoque affectione periclitandi. Qua de re cum sui r typorum aeneorum me adiret, eamque oculorum, inprimis sinistri, infirmitatem maximam accusaret, quae juitum ipsi incuteret catara tae proxime instantis metum, an non per famigeratam efficaciam electricam post sit restitui, sciscitatus, organum propterea hoc probe introspexi, Obque dilatationem immobilitatemque pupillae concurrentem tu mydriasin lentisque trans irentiam , amaurosin potius subesse indicavi. Desiderio interim ejus annuens , cunctisque , uti decet, pro scopo hoc rite adornatis , applico vires electri, satis temperatas , ali sufficientes, quas lic affecti oculi per experientis m longe melius perserunt, atque integro usu gaudentes, oculo fitam iter clauso ad soramen praecise supraorbitale dictum , per quod nervus ophthalmicus Willitii, per palpebram vicinasque partes dispersus, penetrat, quandoque ad inseriorem temporalis regionis partem angulo oculi propinquam , mutata facie, eas dc termino. Qua per quartam horae partem continuata operatione, frictione levi palpebrae praemissa apertoque, polh m dum oculo , ego mobilitatem quandam iridi inductam , ipse vero claritatemm ijorem observata Effluxo dierum quorundam spatio , eadem ratione opus administro, enectus matures in pol terum expectiturus. Hebdomade una
64쪽
A dimidia praeterita , ipse aeger de maiori visi: acie , non sine gaudio, me tertiorem reddit, precibusque instat, ut semel atque iterum remedii indigitati ipsum participem reddam. Quod ipsi, quam primum mihi tempus suin
peteret, facturum me promisi. Juvenis I 8. annorum, ante hos I a. annos,
variolis laborans, tempore insequenti visus amittit aciem , demumque, pupilla semper dilatata exiliente, sic in ipsam amausorosin incidit, ut dexter oculus tantillum visionis exerceat , sinister omni potius destitutus sit. Ma ter atque propinqui urgentes auxilium anxie, id obtinent, ut miserum ele tricis effectibus committam, quos, semel applicata opera , tam propitios invenit, ut non solum levitatem capitis ac totius corporis , sed visus quoddam exercitium , quamvis valde exiguum , obtinuerit, repetitaque aliquoties actione sensim ipsius augmentum , praedicet, spemque mecum concipiat , fore , ut successive ex voto increscat', ubi, interstitio quodam inter currente, quod hac in re omnino observandum commendandumque est , repetitio decens, Deo juvante, instituta fuerit. Quibus sic constitutis, ut plura exempla omiti m , virtutem electricam in assectu allegato pluris, esse faciendam, quam in aliis solutas partes ac membra paralytica sistenti-hus affectibus, peispexi. Cujus laude dignissimae virtutis rationem quicunque tam in pluralitate nervorum, oculi membranas perreptantium, sensum atque motum exquisitissimum inducente , quam in connexione eorum pro piori cum thalamis nervorum opticorum, atque sensorio ipso pommuni in te cedente quaerit, veritatem nonnisi principiisr anatomici perpetuo innixam exprimit. ae namque materia aetherea subtilissima mobilis smaque, perrtot nervos invicem connexos, retinamque tunicam celerrime penet I S, .
validissimas concussiones excitat , fluidi quoque nervosi pressioni ac prope sioni apprime inservit. .
66쪽
68쪽
D. D. ΝEminem fugit D. diuiti, jurisconsultum venetum, primum Lisse sequi morborum per electricitatem curandorum secerit pericula : quod institutum tam prospere celsit, ut maximam omnibus moverit admirati nem. Literit enim annis IT T &49, clarus consignavit auctor vim et e tricam in tubis vitreis balsamo quodam obductis excitatam lenimen actu
lita podagrae , arthritidi . paralysi aliisque hujusmodi morbis et i mo ..
quod singulare plane & inauditum , tradidit etiam exempla solutae alvi Mexcitati sudoris & motae salivationis, actis tantummodo in motum vi et e trica essiuviis medicaminum. Tam mirabilem electricitatis virtutem hausmulto post novis etiam D. Iosephus Veratri partim confirmavit partim a sit experimentis e quibus factis, accidit ut cupiditas novam experiundi medicinam omnium sere ceperit animos. Paucis igitur post videre licuit hinc inde per Europam maximi nominis Physicos experimentis hisce o eupatos instituendis 1 at non omnes pari cum successu. Electrisatione sanarum quidem D. Iallaberi paralysin quandam brachii; Nobiliis. D. de Sauis vages hemiplegiam . rheumatismum doloremque ischiadicum ; ut & D Bianis chi morbos paralyseos atque rheumatismi : fuere tamen alii. qui frustra
omne adhibuerunt studium t immo, ut dicitur. quorum tentamina in fauistos habuere exitus. Hinc tanta orta est opinionum varietas atque serm num , ut quilibet nescius suerit, quid de nova teneret re statueretque. Haec erat facies medicinae electricae , cum ante triennium primus aggre L sus est Celeb. Miron. Pros. D. Mart. Stromer aliquot inter nos hujus gen
iis instituere experimenta. Quorum successu aliquali animadverso . factum est opera Nobilissimorum Virorum mi Archiatri Rosos & D. Brinner, ut ego constitutus sim , qui in novam inquirerem medendi rationem. Ita jam per biennium occasionem habui in variis subjectis & diversis morbis quotidie per horas aliquot electricam in No eomio Upsalensi experiundi medicinam ι qualem vero hanc invenerim , in animo jam mihi est tecum, B. L. , paucissimis communicare, casibus interea in medium relictis, donec eph merides prodeant Upsalenses.
In duobus aegris frustra scintillas ex oculorum viciniis eductas fuisse isrustra quoque commotionem adhibitam vidimus electricam , ut vix aliquid hoc in morbo de electricitate sperare liceat. /ARTHAITIS. Egritudines articulorum animadvertimus quidem scintillis iape citase H a electri. Disitired by Corale
69쪽
electricis; dolendum vero materiam repelli arthriticam, alia intus excitam rem mala. Sic crebra animadversione perspeximus, sub usu curae electricae, dolores capitis fugaces, vertiginem , hauseam atque tormina ventris aegros amixisse , quae incommoda, articulos iterum repetente materia morbi, conquievere. Deprehensi quidem sunt hac sub cura, qui vesicam tapius levare coacti sunt. & quorum corpora nocturno manarunt. dore , unde spes an, mum subiit longinquitate temporis & usu frequenti malum longe pertinacissimum minui tandem atque molliri posse; verum enim vero post parvam temporis intercapedinem aegros iisdem , ut antea, malis distineri & divelli tristes sumus experti. Non obscurum igitur est materiam arthriticam ictus elusiue electri s.
In morbo hoc chronico, a materia catarinalis vel rheumatici generis orato , experimenta cum scintillis instituentes animadvertimus dolorem. quidem in nihil leniri & dissiparii absoluta vero cura . eadem ι qua antea, acerbitate urgere et cui incommodo ut occurreremus ., simul in usum vocavimus
medicamenta interne su menda , praescribendo aegris sis usu electricitatis de Coctum quoddam .sanguinem mundificans, vel electuarium purificans Nobil. Dni Areh. Roseu , ct sic oonstantiorem nobis praestitit usum medicina haec
Nonnullis hoc in morbo utilitati fuit electrieitas , ut haud indigna sit ,
cujus periculum faciant aegri. Quendam enim vidimus per plures annos a materia catarrhali membris captum usu tandem assurrexisse electricitatis, Raliquot haculo jam diu innitentibus ambulationem conspeximus restitutam rimmo , mirum dictu, semel videre licuit in eontractura quadam genu rheumatica jam quinquenni, membrum, bis tantum electricitate perculsum . ad spatium unius palmae explicatum. In pravitate vero hac articulorum curanda perquam necessarium est, diligenter exquirere motus membri deficientes , ut patescat, quinam musculi jam morbo laborent. Illi scintillis , non vero commotione Muschenbroechiana, convellantur electricis, studiose semper evitando punctiones antagonistarum vi praevalentium. Hi potius vapori Oaquae calidae per horas aliquot quotidie exponi, & tempore intermedio pannis laneis unguento emolliente, vel oleo quodam expreta madidis foveri possunt, imponendo hisce dein vesicam , cum lateribus membro adaptatis &calefactis. Observandum vero in malo hoc rheumatici vel arthritici generis, initio curationis implenda esse vasa aegrotantis liquoribus morbo congruis, ne in motum acta materia morbi in nobiliores projiciatur partes.
70쪽
Mintillae electrica: stylo metallico materia per se electrica vestito in me, tum deductae auditorium , irritatione sua solvunt cerum en & purem stadinantem , ut & . in surditate a febribus, metastasin digerunt. Quidquid vero in cophos catarrhali, nativa , & quae ab aere humido nec non tu stri P mo efficere visae sint, solatium fluxum & evanidum fuit E PILEPSIΛ. Epilapsiam haereditariam , ut & quae a timore , nec sustulit, nec exace havit electricitas.
FURUNCULUS. Seintillae electricae digerunt. GANGLIO
In tumoribus hujus generis resolvendis tria capta experimenta bella reci
V Η Υ S T E R I A. Flammulas electricas frustra experiuntur hystericae. IS CHIAS. Niis in hoc malo contigit sub usu electricitatis doloris lenimen , consecta
curatione recrudescentis , aliis ne quidem hoc boni commodique evenit; aliis prima quidem satis prospera fuere, sed post aliquot dies conversa est vis morbi ad intestina, unde ventris tormina assidua & quam maxime molesta. Me quomodocunque sese res habet, victoria certaminis semper penes mothum.
la Montalgia . quae dicitur, cariosa , catarrhali, arthritica & scorbutica, homines numero insignes, etiam gravidae , igneam hanc experti sunt curam. Plerisque contingit levamen doloris ; pauci vero hoc bono diu perfruuntur ἔredit enim plerumque acerbitas mali vel intra nycthemeron , & jam per ali-ruot horas inprimis vespertinas gravius amigens, sponte dein decedit; voliebus sequentibus , dolor dentes iterum sed mitius fodit, repetito electricitatis usu profligandus. Circa curam observare licet, quod scintillae electricae, mediante thylo metallico, continuo communicari solent rivulo cum dente amicto, ut tremulus, qui sic excitatur, motus aequalis sustineatur usque ad , persectam cellationem doloris.
In obstipatione alvi inplus experimonia repetivimus Italica , & quidem cum variis haud parvi ponderis pharmacis, e. g. ialappa, Icammonio & theo; at semper oleum S operam vidimus perditam.