장음표시 사용
51쪽
Nec ulterius prodessit curatio . quia D. D de iter circa hoc tempus me ditabatur, non tamen parvi faciendum putamus , hoc multiplex levamen. ti genus in epileptico S paralytico. In suo paralytico illustrissi lallaberi, in tribus vel quatuor nos ipsi.
artuum prius emaciatorum impinguationem ab electri satione promotam vi, dimus, magno dicendi argumento , fluidum nςrveuin ad partium nutritio Hem valere, tum vasculorum explicationς, tum euidorum prius inspissa,
Obserυatio VII, Hemiplegia in epileptim. Ger uisu, zo. annos natus, Monspessulanus, ab incunabulis hemi. plegicus & epilepidus. eodem modo latus sui strum infirmum habebat, as ruis , ulna ad humerum . manu ad uioam inflexis, ita ut mancum &carpo truncatum itatim dixiss)s ; manus vero livida S algens immobilis prorsus esset, ac macilenta , claudus erat pede si nilim, ob hujus atrophiam, rigiditatem & dς litatem: electrisatus est 4 16 Februarii 17ω , ad a I Aprilis.
Ultra duos mentes electiliationes sere quotidianas patas est , S cum antea graves & aeque frequentes. ac Ravise paroxysmos epilepsiae pater tur, intra hos duos menses , dc ultra non nisi duos eosque brevissimos expertus est; forula post primum mensem ad manum erigendam admota Ola : qioc tantum iterata illa essecit electri satio quoad hemiplegiam , ut manus prius omnino rigida & immobilis ac livida , flexibilitatem S mobilitatem , licet iisu integr*m, recuperaverit. ita ut hodie mense Aprili. sedile minus bac manu apprehendat δι attollat, non tamen eam νim ha beat, quae ad art*m manualem factitandam lassiciat ; caeterum & macies ὀρli Vor evanuere, venae saturaliter intumuere, calor rediit, & incessus f cilior evasit. Persecta certa non fuit curatio , cum noc manus in naturalem situm redierit, nep robur integrum recuperaverit. Hoc serte non mutemnendum est emolumentum, quod epilepsiae par xysmi in Geva an & Ra vise, multo rariores heyiores evaserint. Initio alterius mentis plura ia toto brachio paralytico erupere exanthe mata . rubra, dolorifica , pxuriginosa, qu ae intrδ quatriduum evanu re, scintillis ex hoc brachio quotidie elicitis ὁ idem in trunco supervenerat, alteri hemiplegico omnino muto , R in rdum febrienti, quem vulgaribus auxiliis praeparare maluissem, quibus neglectis ab iterata per me tem electri satione nullum nec emolumentum, nec detrimentum , repor
Aliis aegris puncturae volatiles , & ii parte una in aliam velocissima repentes ab eledri satione iterata exorieb ntur, in isto vero aliisque pamcis pruriginosa tantum erat sensatio, in paralyticis potissmum artubus. In calce tractatus de electricitate illustris D.. Jallaberi, editione secunda,
addidit editor historiam primi hemiplegi ei, quem Mon spelii electrisiandum in se sus perat, vir in lebetibus Librica is pexit , sed in morbis dignoscem
52쪽
gἱs minime gnaros; is autem hemipletaeus tum gravissima ficta , fibri ex.
acerbante quotidiana lenta i sudoribus profusissimis nocturnis, & macilentia summa simuI laborabat phthisi in ultimo gradu sic absumtus, aliquoties electri satus est , quod cum retavi, ne ulterius electriseretur praepedivi, eum statim ab operatione sudores prosusios & tussim frequentiorem pateretur. Ex hoc autem experimento sequitur, electricitatem phtiseis insensam videri ;nec mirum hoc idem medicamentum , quo fluidorum viseidorum attenuatio& vasorum torpentium oscillatio promovetur, ditatutorum & agrium intei datur dyserasia & suppuratio aceeleretur. Non minus tamen paralysis sere in integrum sanata est . sed aeger phthisi demum occubuit. Sudoris profusi nem , ita multo minorem experiebatur juvenis Picard ' senex nomine
St. Jean, quoties per octodecim minuta vim machinae electricae validi tis experiebantur ipso mense Novembri. Unde siqueti quantum ad persp rationem intendendam ex hoc medicaminis genere expectandum si . inc aetiam in plantis expertus erat D. Nollet. Cun septem numero essemus in eamera electricitati destinata tapuIit animus , ut vim electrifationis in velocitate sanguinis adaugenda experiremur, adeoque ex filipendulo, minuta secunda pulsante, cujuslibet nostrum pulsus frequentiam intra centum pulsationes , aliquoties exploravimus, dein fingulis successive electrisationem per horae quadrantem patientibus , rursus quotus esset pulsuum numerus indagavimus , & sit compertum Rit numerum pulsuum, una sexta circiter parte intendi ν licet enim aliis una septima aliis una quinta cresceret, Interea pluribus una sexta tantum crescebat. Ita ut, qui pulsus quovis minuto Ta habebat, is inter olectrisandum 84 numerarer. Non ita accuratam potuimua adhibere , in augmento magnitudinis mensuram , interea tamen visum est ampliationem arteriae frequentiae proportionalem fuisse, ni paulo major fuerit4 . . t
Unde concludere pronum est, ab electrisatione uim sanguinis crescere . In ratione 2I6 ad 343 seu ut 73 ad FI adeoque una sero tertia parta majsis
Reticendum nequaquam est electrisationem ι sine succeta quibusdam heiamipleocis adhibitam suisse, ut D. . quaestori sexagenario, & alteri qui
ex urbe Vigan , hue devenerat ρ verum si phthisicum memoratum excipiamus , novi neminem qui ullum ex electrisatione detrimentum passus su rit , atque tantus in dies erat hemiplegi eorum , aliorumque aegrotantium pauperum confluxus , ut plures , vel raptim vel nullatenus electrifati receiadere eoacti sint 3 singulis fere diebus , per duos tresve menses viginti circiter aegri, ad rutreiam electricam pomeridianis horis conveniebant , & succes sus multiplicis testes occulati , eum viros probitate & religione conspienos . experimentis praeesse viderent . non magicis artibva, i sed miraculis per rudem proficuis , euras illas ultimo mense, plures praesertim mulierculae,
53쪽
gine ab aliquot mensibus ita divexabatur, ut auxiliis vulgaribus adhibitis nequaquam convalescere, & ad sua munia reverti posset, accessit ad ja-treiain baculo innixus , & identidem sedere coactus , ne humi procumbeis ret , ille limul objecta duplicata videbat, quoties ad dextras vel sinistras caput horizontaliter vertebat & potissimum , si quid in hoc litu fixis oculis
intuebatur ι is vero tertia electrisatione absoluta firmius & sine baculo in. cedere , sine vertigine e lecto surgere , demum suis muniis incumbere coepit ; verum eo tempore clausa est jatreia electrica, eadem vero die. Ν. Damnas . e vico Baillargues, q9 annos natus, herpat s ab anno patiebatur cum genuum dolore acerrimo & tumore , ita ut vix ad Iedendum & surgendum stellii posset, a I Aprilis instanter oravit, ut electrisuri se paterentur quod postridie claudenda jatreia recusabant ; interea scabellum piceum mediante baculi fulcimine conscendit, & statim vibrationes ad pedis usqueviollices protendi sensit, poli septem minuta dimissus est. ait qua admiratione commotus fuerit. vix dici potest, cum se doloribus liberatum, & ad motus tibiarum expeditissimum cognovit; tanta laetitia percitus erat, ut vix se vigilare crederet, & mutationem inexpectatam tripudiando , per semihoram demiraretur ἔ uerum cum ea ad hemiplegiam non pertineant, hisce iusius recensendis supersedere vistim est. Obserυ.itiones a D. J. Fr. Pivati Lucensi, Academiae Bononensis Socio, δε- shmptae ex ejus dissertatione italica, cui titulin es , Eleltricita Medica.
I'. Notabilis est, tum in luce em In se tum in sensatione & seintillis
varietas, pro ut diversa electrisantur mineralia, ac vegetantia. Si flores, tum plantae adhaerentes , tum avulsi electrisentur, & ad pollicis distantiam admoveatur digitus, illico flammula conica , i rubro caerulea , apice petatis iu- fidente , promanat , quae nullam digito molestiam infert, nec stori nitorem detrahit . quaeque indesinenter digitum versus dirigitur, quoquo versum dimove itur ; hic fiammeus fonticulus, naribus exceptus, Odorem, floribus proprium, simulque nitrosum resert. Si vero propius accedat nasus
vel manus exiguum vibratur fulmen, quod . spinae ad instar vividissime pungit. Si plantae ipsius solium digitus sere contingat, iIlieo solium digutum versus inflectitu , etiam uno pollice distantem, & emittit Sum luxis violaceae, apice albicans, quod vix crepitat, vix pungit, si apici, fori digitus obvertatur, crepitat vero ae pungit vivide,ia disco respondeat. Notandum tamen hujusce fili fiammei dolorem eandem saepiusmiae qui color
Lapties, animaliaque lucem emittunt & dolorem inferunt, prolut se libus volatilibus reli fixis scatent: unemosa Mindi is nullum Ieri medunt, nisi salita fuerint. Lapidos vitumἱnosi e Vesuvio projecti, arullum effectum praestant. Nivis jubar emittit mirabile, quo tota crystidii ad illarpone quam accensi fuerit candela. tollustrato, & ictum uolaiocere so-
54쪽
tito vibrati olacias exiguam lucem Amulio minorem ictum promit aqua
Nitrum nativum non erystallisatum . vividissime radiat. & pulcherrimes endet. Ardens titio lineam tenuissimam flammeam pedem sere long uti emittit. Minerie vividam sensationeω ct crepitationem inserunt, simulque scintillas diverso colore praeditas pro diversitate metalli tu ipsis contenti. Eplumbo tetra , ex aere rubella cum itimulo acuto, ex serro fortis & gravis..ex argento albissima, & maxuue sentibilis, ex auro suavior , ex regultim artis vividior & sulminea vibratur Liutilia. Calamita suis polis armata.& adamas non minus crepitant, sed jubare vividiore coruscatu : Sal murianum crepitat & lucet, lutum e laute lueeuli selitum . phosphorum effor.
Si globus vel cylindrus vitreus interius obducatur resinis, gummatis , balsamis , aliisve audicaminibus, deinceps vero vel hermetice, vel si eis ope soram ea claudatur, atque ad electricas operationes adhibeatur ι prima & secunda vice vis medicamini propria ubertim exhalat . cum effluviis electricis, opacitas vitri discutitur. Odorque late dissundiis r. ac d anum iterata electrisatione evan scit.
Adhibito balsamo peruviano ad cylindrum obducendum . eum quidam hujus ope sintset electrisatus, is ichiadico dolore prius laborans, nocta ιequente placide dormivit, ct copiose ludavit, indusia vem & cubiculum. imo dum pectebatur . capilli odorem hujusce balami suavissimum spirab.lin.' Si medicamina em meu agoga adhibeantur , jamdudum deficientia restiuum tui mulieribus catame uia. Ita ut pro divertis medicaminum viribus parari possint cylindri diuretici. antapoplectici, hysterici, sudoriseri, cardiaci. asthmatici. &c.
3'. Inter varias observationes nuperrime factas, tres tantum resensere iuvat.
Adolescens as au nos natus , molesto tibiarum dolore laborans , quem Balneis repetitis, & humiditati non suis expunctae tribuebat, vix incedere poterat, sumptis non sine aliquali levamento jusculis viperinis . electris i nem tentare voluit, accessit ad me , & eum cum aptis cylindris, per pauca misuta electris avi, & scintillas ex tibiis . potissimum e sinistra gravius affecta , more solito, excitavi. Sequenti nocte pacate dormivit, nec consuetas anxietates expertus est ; sequenti vero mane. ostendit mihi intumescentiam rubrum & pruriginosam, qua uor digitos trausversos longam , circa malleolum ; unde sensus non tamen moletius . humoris calidi per tibiam divagantis oriebatur : per subsequentes octo dies, horis matutinis profuse sudavit haec tibia , & sic omnis dolor atque incessus difficulias evanuerunt. Illustiiss. Episcopus Sebenicanus, s annos natus, digitos manuum ab arthritide conflictatos rigidos, semifimos gerebat, quos nec ulterius flectere nec extendere valebat, genua non nisi aegerrime flectebat, unde aditan- . brachiis inucius, tantum incedere poterat. Vix electri satus est per
55쪽
duo minuta, cum digitos movere coepit; iterata electri satione per aIIa dus minuta, subito coram omnibus, ambas manus libere explicavit, & ita valide constrinxit, ut brachio Μonachi manu prehenso , & compresso . suin-mum dolorem ipsi creaverit: dein pro lubitu, sedis , deambulavit solus , manus invicem percussit strenuissime, genua flexit, pedibus terram qua-tiit, tanta admiratione percitus, ut somniare se crederet. Paucis ab hine diebus , mulier sexagenaria ad me venit, quae k sex mensti hus digitos rubros & tumidos gerebat, atque brachia prae tremore notabili, in nullo situ continere valebat. Ea vero per duo minuta electri sationem passa & digitos movere & manus stringere coepit ; paucis post diebus ad me reis versa, tumore & rubore sere liberatas ostendit manus , quibus pro lubie utebatur. Multo plures observationes institui, atque ita mihi compertum est, hocce novo medicamenti genere digestionem juvari, perspirationem promover vulnera brevi consolidari, status hypochondriacos discuti, dolores sedari & sic hane multa similia morborum genera feliciter curari.
56쪽
58쪽
Ertium jam agitur lustrum, quod electricitatis, experimenta , in I hac civitate & mercatura bonarum artium celeberrima , non exigua industria adornata, & paribus impensis sensim sensimque amplificata , plerorumque oculos & animos ad se rapuerunt, nec levem admirationem in iis excitaverunt. Causas mirandorum phaenomenorum illi scrutabantur, quicunqtie frequenter ea coram initi tuebant. Caeteri de usu, qui hinc in corpus redundare posset, solliciti quaerebant, quaerendoque instabant. Nec vitio illis vertendum esse probe intelligebam, cum, qui mortalium sunt mores, cuncta in suam convertere selicitatem gestiunt. Ego ipse praevide-ham , facile in mera speculatione rem hanc non substituram , sed plurium , imprimis medicam artem exercentium, animos occupaturam, ut illam seu tuosam proficuamque olim hominibus sisterent. Ingenii proin vires in hoc genere exercere, electrica tentamina ad rationes revocare, &, quid ad aegrorum nonnullorum rem olim conserre possint , in scriptor de homineesectrico , simili occasione , edito, praedicere allaboravi. Ac veriti pluribus his elapsis annis, totque notatu dignis inventis locupletatis electricis appariationibus, quod modum , quo contingant, concernit, eandem, uti tunc, teneo mentem, mecumque postmodum alii, ita non minus rem me satis
assecutum esse gaudeo, ubi, si ullis unquam partibus corporis , sive soli. dis, sive fluidis, imprimis nervosis, tendinosis ae subtilissimis spirituosis
partibus, praeternaturaliter assectis, opem laturam esse audacter pronum vitavi. Factum hinc est, ut ejusdem scripti in obsigrvationibus variis de ele aricis experimentis, hisce annis editis passim mentio fuerit iniecta. Lubens novas ili4s observationes electricas physicas, tempestatum tempore tonitruque imminente institutas, vere admiratione dignissimas, praetereo : quae Tem meam concernunt, propius paullo, & quantum angusti limites ri tionis permittent, traditurus. Vix, ne dicam annus, mensis est elapsus , quo non novellis publicis varium eorum ad corporis partes applicatorum successum commiserint. Dedecori prosecto cedere videbator Lipsiae, si exteris, adeo in rem intentis, scireque cupidis. quid valeat eadem pro Icopo medico, quid ferre recuset, indagare negligeret, cum tamen in initi- tuendis variis curiosis, eam illustrantibus, experimentis strenue satis invia laVerit. Eoque magis, quo minus coeco quodam a plausu ac fide ali rum promiscue litteris consignatas observationes excipere, sed sollicitius veritati inhiare convenit. Scilicet eum nonnulli servant morem , ut pro excitanda aliorum admiratione cunctas circumstantias morbi, personarum, auxilii inde reportati &c. exaggerent. Quale exemplum paralytici, adeo ad incitas redacti, ut intra universum mensem vix potulentorum guttulam , ac ne vix quidem, assumere potis fuerit, novellis non ita pridem relatum legimus. Machinam igitur pro operis hujus exercitio, propter temporis
imprimis ei impendendi penuriam , qua, pluribus diltemus negotiis , pr Digbis. Medico-Prassi Tom. I. G mor.
59쪽
mor, cogebar instruere, ut ad summam , quoad fieri potest, 'persectIonem
perduceretur. Cum aliae, quas inspexi, centies, immo ducenties, repetitam rotationem requirant, priusquam talem virtutem electricam, inprim' pro experimento Muschenbroeckiano , ad decentem gradum exaltatam, prodant, satis erit, si mea vices es rotata fuerit. Duplici nimirum fundamento sortiores ejus vires inniti experti lateri coguntur. Altero, ut fri tio vitri, ad pulvillum , vel, quod olim placebat quibusdam, ad volam maianus rotati, quantum ex proportione magnitudinis machinae, atque cap citatis rotae fieri potest, intendatur: Errant enim, quicunqDe contrarium asserunt, quorum multos esse reperi, & concita experientiam loquuntur. Altero, ut vis electrica in loco hoc frictionis in , quoad modo fieri potest, longissimum spatium perducatur: quod per catenulas serreas, funiculis sericeis convenientis coloris ex tecto vel parietibus prominentibus annexas, pro conclavis tamen capacitate di vecti mo)e diductas , ut plurimum fieri comsuevit. In quem finem fila ferrea straminis mediocris crassiti ei per hiatus catenularum gyris magnis ad stupendam longitudinem ac tamdiu traduxi, donec virtus electrica hinc ultro augeri desineret. Quibus modis id obtinui, cui pro simplicis experimenti demonstratione, vix apprehenso rotae manubrio , atque ad quartam solum unius rotationis circularis partem moto, scintillulae jam producantur, quae proin ex rotatione consueta adornata tantum manibus ac digitis, cum clangore acuto imprimunt sensum, qui& leniter ad totum brachium usque se extendit. Quibus sic constitutis, experimentum ad mentem Muschen oeckii adornatum frequentissimum extitit, quod ad corporis hum ni partes hactenus applicatum fuit. Etsi enim simplex illa , scintillarum ex tubo electrico exeuntium, ad partes Rregiones corporis quasdam adactarum , admisso sensum quendam punctorium subardentem, ceu vellicationis, imprimat, riteque, ut descrip si, constituta machina tam potenter pars ab illis seriatur, ut sexies vel decies percussi, maculam quandam rubore perfusam , quas ipsis sagacissiumus harum scrutator , Schaeseris, in libello de Piribus esectricis p. 29. 3. I 3. prodidet, signum levissimae sugillationis contrahat, sicque, p- tracta diutius operatione, nervosis , per cutem distributas, papillas, i ritare , eoque ipso commotionem in sanguine ac prolectionem erus ad m, Tipheri an eorporis efficere queat: respectu tamen illius imbecillior longe, atque ad notabiles partibus corporis inducendas aherationes impar habenda videtur. Majores hac mihi adhue polliceor virtutes de vir bus electricis, in corpus humanum , pici, vel reticulo sericeo super scabellum expanso pedubiis insissens , ad tempus introductis, aliquoties de die justoque tempore repetitis, ' aliquandiu continuatis. Vix a veritatis tramite aberro, si hane operationem , Ob hominum impatientiam haud satis adhuc exploratam , in posterum curatius indagandam commendem. Illa enim vel toti corpori,
vel peripheriae sol uni ejus inde inducti dispositio emittendi scintillulas, causas levioris Inde productae sensationis, ubi corpus alienum accesserit,
60쪽
satis mihi documenti sistit, quanta corpori, etsi non statim ad sensum manifesta , altera i io inducta sit. Hanc mihi ipsi in posterum magis magisque
explorandam sumana electricam' actinem. Frequentius paullo ejusdem experimenti proprietates, admotis ejusdem corporis affectis partibus , rebus extraneis omnique virtute electr:ca destitutis, ut ibidem scintillulas easdem & una cum illis vellicationem illam subardentem excitarem, tentasse me fateor, veluti ab supra laudato Experientiss. D n. D. Schadfero, Ratisbonensi, e sdem methodi mentio quaedam facta fuit. Siquis conje turae locus erit, illoe mox adductae species sangliinem & humores magis ad Ieripheriam allicient, spasmodicis cutis constrictionibus, in plerisque morbis chronicis urgentibus , relax undis inservient, liberioremque aperiendo nervos culaneos, diapnoen sistent. Nili me omnia saliunt, iussationem venarum , per dorsom manus distributarum , Oculis magis patentem, continuata paullo actione, animadverti. Verum enim vero, quod primo nominavi , experimentum ob validissimam commotionem & alterationem
modis reliquis a plerisque praepositum , ejus descriptionem duco supervacaneum hic suppeditare cum neminem fore putem, qui electricis demonDirationibus semel adstitit, ejusdem ignarum. Nec operandi modum, ab
aliis no parum abludentem, rationemque, qua tantos motus in corporis
partibus excitet, hic tradere expedit, cum alii, rebus physicis inhiantes ., passim , immo ego ipse in supra allegato programmate, id negotii susceperint. Nec minus & litum locationemque subjecti ejusque partium diversarum, qua vis electrica illis admovenda sit, tradum , cum & ratio haec dictitet, eoque hodie pervenerint, ut virtus haec ad locum affectum solum rectius determinari queat, quam olim factum fuit, nec opus sit, partem
sanam aeque impetuose commovere. Pro quo scopo catenulae supra allegatae , cum lagenis pro adducto hoc experimento requisitis connexae, subiecti parti affectae praecise applicari, aut manibus ejus comprehendi, aut his vel pedibus circumvolvi, atque pro circumstantiarum qualitate, vel altera aegri manus clavi vel catenulae, cum machina nostra cohaerenti , admoveri , sicque scintilla atque una cum illa commotio sat valida excitari potest. Sique utriusque manus brachiorumque vel pedum ministerio orbatus fuerit miser, machinae iuniculis sericeis proportionatis instructae imponendus extranei omnino poscit opem. Quem in finem etiam quatuor columnulis ligneis, quadrato asserculo insertis , aequali mensura dillantibus, utor, a quarum superioribus extremitatibus funiculi similes seri cet circumducuntur. Quibus in operatione tubulum ex laminis ferreis stanno obductum , alteraque sua extremitate acuminatum, & in globulum minimum desinentem , uinae longitudinis, pollicis craisitiei, impono, ejusque altero exti emo tubo majori, cum globo vitreo connexo, incumbente vis Omnis, Ope
machinae mox descriptae dirigenda , vel propria aut ulterius cujusdam manu ad punctum requisitum dirigitur. Quae, cum, ceu plerisque nota, a me praesupponantur, verbo saltem attingere malui, de viribus potius medicis