장음표시 사용
171쪽
eae copulatiuae id hoc soppo filo, quis a conatus ovet conuertibilis cuma, Ad secundil sititur,l assignatum n bn est contradicto diu,a i uti a nosor no per transibit ponte significas disiunctivae modo opposito ad, a. sicut saepissime est recitatum. Iam arguo contra totum funda metum insolubilium probando, quod noquodlibet isolubile secudii quid signifieat copulativaemo dictis; quia tuc quodlibet isolii bile foret impossibile simplicitςr,coseques c falso, quia insolubile e c5 cedendii in cassi ut patuit,& nullum in postibile simpliciter est concedendum infra tempus obligationis et go , Sic Ei' dd illud sequatur probatur. Nam quodlibet tale insolubile ii grustiat copalatiuae impost bile simpliciter,&:hoc praecis principaliter, ergo quodlibet ansolubile secundum, qiuid est impossibile sin pliciter, consequentia tenet, & antecedens probo sq-
mendo hoc insolubile, hoc est falsum, significat enim hoc est falsum, &,hoc est verum, sed quod licie ut falsum, & hoc est sit veruin si impossibile simpli-ςiter, ergo,&c. Hoc argumentum e it difficile valde, . sed tamen breuitet solueretur nunquam concedendo insolubile, sicut alias non oncedebam ipsum,& Duq cdicebam, quod quodlibet insolubile est propositio impossibilis iiivpliciter, Et atymbia proce feret argumentum. Uerumtamen quia concessi insolubile propositum, & negaui ipsum est e verum, non possem dicere bene, respondendo ipsumtelle impossibile simpliciter sed solum possibile. Et tunc ad argumentum, suum s gnificatum principale est impossibile, ergo insolubile , est impossibile, non ualet argumentum.
Pro quo est notandu qudd insolubile habet duo significata , unum adaequatum, & aliud principale . Adaequatum significatum est signis ea tum categoritacum simile dicto insolubilis. Vnd e significatum adaequat uni illiu sis sor. dicit falsum, est istud. Sor. dicere salium sor. dicit salsum Principale a
172쪽
. Tractatustem significatum est significatum hypoteticum,n sor' rem. dicere salsum,& istam propositionem esse veram dico ergo,quod poenas aliut attenditur possibilitas in selubilis,& poenas aliud sua falsitas. Possibilitas na nattenditur poenes possibilitatem significati adaequati ipsius falsitas poenes salsitatem significati principalis,hxe ergo est possibilis. Omnis propositio,est falsa, quia possibile est omnem propositionem esse salsam, sed ipsa est salia,quia suum significatu principale est
salsum,st omne propositionem,esse salsam,& illa esse veram. Tamen extra materiam insolubilium , pcenes idem attenditur possibilitas,veritas,vel salsitas propositiosiis,quia poenes significatum adaequatum. Notan dum,quod non quaecunq; hic locutus sum,seu in caeteris tractactibus, ea dixi secundum intentionem,propriam,sed partim etiam secundum intentionem aliorum doctorum, ut iuuenes incipientes facilius intro
Explicit sextus Tractatus qui insolubilium materiam continet.
Incipit septimus qui est de obiectionibus contra primum.
moVT svΜMvLARvM notitiam ad memoriam reducatur ponendae sunt quaed am obiectiones, contra quasdam regesas vel deiunitiones, quibus solutis relucentia habeatur. Primo namque arguitudcontra diiunitionem propopositionis in qua dicebatur. Propositio est oratio indicativa verum vel salsum significans , contra, quam diffinitionem sicarguitur,haec oratio, antichristus esset albus , est propositio , & tamen non est oratio iudieatiua,ergo diffinitio propositionisnon est sufficiς , consequentis
173쪽
tenet eum minori. maiorem probo . Nam quodlibet antecedens alicuius conditionalis est propositio. sed, antichristus esset albus. est antecedens alicuius conditionalis ergo est propositi patet consequentia,quia est syllogismus tu tertio primae figurae , maior etiam patet. quia conditionalis est illa in qua coniunguntur
plures propositiones categoricae mediante nota conditionis,minorem probo.quoniam antecedens huius
conditionalis, si antichristus esset albus, antichristus esset coloratus,est illa oratio antichristus esset albus. Respondetur concedendo diffinitionem propositionis.& nego quod illa oratio antichristus esset albus,sit propositio,& tunc ad argumentum. nego ista
maiorem omne antecedens alicuius conditionalis est
propositio,& quando hoc probatur per diffinitionem conditionalis d icendo, quod conditionalis est illa in
qua contonguntur plures categoricae&c. Dicituro ista diffinitio est salsa de virtute sermonis,sed intelli gitur, sic. conditionalis est illa in qua coniunguntur plures categoricae, aut plures orationes se habentes per modum categoricae, sed iam in propositio non coniunguntur plures categoricae in illa conditionali, sed plures orationes se habentes per modum categ ricae,unde ista oratio,antichristus esset albus,non est categorica,sed se habens per modum categoricae quia
habet suas partes principales per modum subiecti pretdicati,& copulae. Secundo arguitur sontra regulam propositions
uniuersalis est illa qua subijcitur termino cois signo uniuersalis in qua dicitur,qubd propositio uniuersili
determinatus. Nam ista propositio,non quilibet homo currit,non est propositio uniuersalis,& tamen in ea subijcitur terminus communis signo uniuersali determinatus. ergo regula salia,consequentia tenet, reprima pars antecedentis probatuesquoniam ista,non
quilibetiliomo curriliaeqvivalet ini in silera, aliquis homo
174쪽
homo non curri quia negatio praeposta laesimqui- pollere suo contradictorio, sed illa, aliquis homo nocurrit,non est propositio uniuersalis. ergo nec ilia,n5quilibet homo currit,secunda pars antecedentis probatur. Nam omne adiectivum alicuius substanti ui est. determinatio eius, sed ly quilibet, est adiectivum isti' termini homo ,ergo est determinatio eius.&per consequens ly homo, seterminatur signo uniueriali. qierat probandum. Respondetur quod argumetum verbaliter concludit. sed non contra intellectum regu- qui est iste. Propositio uniuersalis est illa,in qua inbijcitur terminus cois signo uniuersali distributiva mobiliter determinatus. Sed iam in proposito subie- ctum propositionis assignate determinatur signo vniuersalino distributivae sed solii adiectivae, & ita argumentum non procedit. Tertio arguitur contra regulam propositionis plicularis, in qua dicit. Propositiopiti nerticularis e illa in qua subiicitur terminus cois sinor rticulari determinatus. nam ista . non aliquis homo u aris. non currit, non est propositio pricularis,& tamen in ea subiicitur terminus cois fgno particulari determinatus ergo regula salsa,consequentia tenet cum ma- .iori quia aequivalet isti in sigura,qlibet homo currit, ' no e particula. minor probatur. nam oe adiectivum' alicuius substantiui est determinatio eiusdem, sed lyaliquis, e adiecti uu illius termini homo,ergo est deter . minatio ipsus ergo lyhomo,determinatur sigRorti' eulari, quod erat probandum . Dicitur quod non arguitur contra intellectum regulae . quia regula sic intelligitur . Propositio particularis est illa qua stibiicitur terminus communis solo signo ticulari determinatus, sed iam in proposito subiistitur iei minus cois determinatus signo iniculari adiective & et distributivae & per coseques no denis. ε propo terminatur solo fgno particulari. Quarto arguix comi in solis tra regulam propositionis indesinitae q erat talis 'm
175쪽
positio indefinita est illa in qua subiicitur te ninus
cois sine signo. Pono enim ' a. st preteia cens illius uniuersalis, mis homo currit. vῖ homo currit arguos a. est propositio indefinita. & in in ea subiicit terminus cois mediate si no,ergo regula falsa, colaquetia tenet eam maiori, minorent probo. Na idem est subiectum a.& suae uniuersalis, sed subiectum. a. subiicitur mediate signo. ergo subiectum uniuersalis. a. subiicitur mediante signo quod erat probandum. Dr v non arguitur contra intellectum regulae q sie
intelligitur propositio indefinita est illa in qua subiicitur terminus communis sine signo qἐν fit aliquid illius. modo ad propositum,licet subiectum. a. subiiciatur mediante signo,non tame mediante signo existete aliquid illius. a. quoniam signum uniuersale nou e pars suae praeiacentis,sed propositionis uni nersalis cuius praei cens est p/rs. Quinto arguitur cotra regulam propositionis sint laris quae erat ista,propositio singularis est illa in qua subiicitur terminus discretus
vel terminus communis cum pronomine demonstra,
livo. Contra arguitur sic ista , positio, nes isti currunt,non est propositio singularis,& tamen in ea su biicitur terminus discretus, ergo,consequentia tenet cum maiori,quia frustra adderetur signum uniuersale,& minor patet. Na oe pronomen demonstaatiuue terminus discretus, sed subiectum tertiar propositionis assignate est pronomen demonstrativum, ergo εterminus discretus. Respondetur,l quaelibet istarii. omnes isti currunt. Vterque istoruat mouetur est positio uniuersalis, & nego si ibi subiiciatur terminus discretus. Et tuc ad argumetu.omne pronome demonstrativum est terminus discretus,verum est singuaaris numeri.sed non pluralis, unde rerminii discreta voco illum qui non potest simul competere nisi uni. ut iste,ista,istud. hic,haec, hoc. Et terminum csi munEvoco illum,qui simul potest competere pluribus. ut h
176쪽
tion is,ly animal,& pronomina demonstrativa pluralis numeri,videlicet isti,istorii,& huius. Sexto arguitur contra re uias affirmativae& negatiuae proposi tionum,quae cerunt istae, propositio affirmativa este P in qua verbum principale affirmatur. Et proposi- Ο negativa est illa in qua verbum principale negas orati , Nam praeiacens illius vn iuersalis negatiuae,mil-preto φη tu, homo currit est affirmativa, & tamen in ea uerbum principale negaturiergo regulae salsae consequetia tenet cum maiori,quoniam haec,homo currit. & qlibet sibi consimilis est affirmativa. minorem probo. Nam idem est verbum utriusque,scilicet uniuersalis negatiuae & suae praeiacentis, ted verbum principale
uniuersalis negatiuae negatur. ergo verbum principalis praeiacentis negatur. Dicitur quod argumentum procedit verbalder contra regulam, sed non contra intellectum eius, Intelligitur namque sic regula propositionis negatiuae . Propositio negativa est illa in qua verbum principale negatur per negationem exinentem aliquid illius modo licet illius praeiacentis , erbum principale negetur,non ta men per negatione
existentem aliquid istius homo currit ted illius. nullus homo currili quare &c. Otacta contra mulas.ca, I N materia oppositarum seu; propositionum existentium in figura ponebantur aliquae regulae. quarum e. ni a pri- prim erat ista, Duo contraria non possunt simul etistia se vera. Contra quam regulam arguitur sic. Ista
in sunt simul vera. quilibet homo animal est,& quilibet
homo animal non est.& haec sunt contraria. ergo duo contraria sunt simul vera. tenet consequentia, & probatur prima pars antecedentis. Nam ista est vera, quilibet homo animal est. vi patet per suas exponentes.
Et quod altera sit vera probathr. Iste homo animai
177쪽
non est,& iste homo animal non est sic de singulis& isti sunt omnes homines masculi,ergo quaelibet hoanimal non est,tenet consequentia a singularibus sus . scienter enumeratis ad suam uniuersalem, &quaelibet singularis antecedentis probatur icto modo, iste homo asinus non est,& omnis asinus est animal, ergo iste homo animal non est, tenet consequentia ab inferiori ad suum superius negatione postposita S cum debito medio. Sed secunda pars antecedentis probatur. Nam uniuersalis affirmativa & uniuersalis negativa de consimilibus subiectis pr dicatis & copulis lupponentibus praecisae pro eodem vel pro eisdem, sunt contrariae in figura,sed istae duae uniuersales assignate sunt huiusmodi,ergo sunt contrariae. tenet consequentia cum minori,& maior est regula posita ibide. Respondetur breuiter quaelibet illarum est vera. sed non sunt cotrariae, & tunc ad regulam dico quod oportet addere in regula,l terminus cois no distributus in una distribuatur in reliqua,sed iam in proposito in utraq; istarum ly animal, stat confusae tantu, ideo ista sunt contraria, qualibet homo animal est & quilibet homo nullum animal est,quarum secunda est salsa, Similiter ista sunt contraria quilibet homo animal non est,& quilibet homo omne animal est,quarum secunda est falsa. Simili modo est dicendum in obliquis calibus i illa non sunt contraria. Cuius libet hominis asinus currit,& cuius libet hominis asinus non currit Ponendo regulam coem,* quando obliquus prςcedit rectum obliquus est subiectum,& rectus se tenet a parte praedicati,ut in proposito,sed quando rectus praecedit obliquum,qui est determinatio recti, uterq; illorum ponitur in subiecto,ut omnis asinus hominis currit,primae ergo uniuersalis,est haec contraria, cuiuslibet hominis nullus asinus currit, & secundae est ista, cuiuslibet hominis omnis asinus currit. Secunda regula erat ista. Duo contradictoria non possunt simul effeLog. Pa.Ve. L uera
178쪽
Tractatus . vera neq; sinuit salia. Contra quam regulam arguitur Contrastesi sie,ista sunt simul vera, quilibet homo animal est,&dam risa. aliquis homo animal non est,&haec sunt duo contradictoria ergo duo contradictoria sunt simul vere, tenet consequentia cum minori,quia uniuersalis affirmativa & particularis negativa de consimilibus labiectis praedicatis,& copulis lupponentibus praecisae pro eodem vel pro eisdem sunt contradictoria in figura, sed ista sunt huiusmodi,ergo &c. Maior probatur. Naquod illa sit vera,quilibet homo animal est,patet persuas exponentes, secunda probatur e u animal non es,
ct tu es aliquis homo,ergo aliquis homo animal non est,tenet consequentia ab inseriori ad suum superius negatione postposita cum debito medio , prima pars
antecedentis probatur,tu capra non es,& omnis ea-pra est animal,ergo tu animal non es,patet consequetia per eandem regulam. Dicitur qu bd quaelibet illarum est vera, sed non sunt contradictoriae & tunc ad argumentum dico qudd ultra praedicta intelligitur, quod terminus non diltributus in una distribuatur in alia qualiter non est in proposito, quia ly animat,in Vniuersali stat consuta tantum, in particulari dete minate , ideo contradictorium istius quilibet homo
animal est,dicitur esse tale, aliquis homo nutim animal est,& istius,aliquis homo animal non est contradictorium est, quilibet homo omne animal est. Eodem modo dicitur quod illa non sunt contradictoria. Cuiuslibet hominis asinus currit,& alicuius homini Sasinus currit,& alicuius hominis asinus non currit, sed prima tontradicit isti, alicuius hominis nullus asinus currit , secunda isti cuiuslibet hominis omnis asinus Contra ter- currit. Tertia regula erat illa. Duo subcontrariatiam regula. non possunt esse simul falsa, sed bene simul vera. Contra quam regulam arguitur sic,ista sunt simul
179쪽
subcontraria sunt simul salsa ,st aut illa sint simul falsa
patet, quia quocunq; homine demonstrato falsum est dicere, in se oe animal est,aut ipse nullii animal est, sed quod iste sint sub contrariae notum est quia particularis affirmativa & particularis negativa de consimiliabus subiectis praedicatis & copulis supponentibus pretcisae pro eodem vel pro eisdem sunt tubcontrariae in figura, sed istae sunt homini, ergo Sc. Respondetur Filiae sunt simul salsae, sed non iant inuicem sub contrariae,& tunc ad argumentum regulae dicitur quod ultra illud quod asserit intelligit quod terminus cois distributus in una non distribuatur in alia qualiter non est in proposito, quia ly animal, utrobiq; stat distributivae ideo istae sunt sub contrariae. aliquis homo omne animal est,& aliquis fio animal non est. Et istae similiter, aliquis homo nullum animal est , & aliquis ho animal est, ita quod semper praedicatum difformiter supponat s. si in una di stributivae, in alia determinate, & ec5uerso, de subiecto autem non dicitur, quia semper debet stare determinate, Ide est iudiciu de istis, alicui hominis omnis asinus currit,& alicuius hominis nullus asinus currit, aut de istis, alicuius hominis asinus currit,& alicuius hominis asinus non currit. Na in pri misi v asinus,continue distribuitur, in aliis nunquam. Ideo sicut primae non sunt subcotrariae nec secundi. sed istae sunt sub contrariae alicuius hominis omnis asinus currit & alicuius hominis asinus non currit. Item alicuius hominis asinus currit, & alicuius hominis nullus asinus currit, sunt subcontrariae.
EQVi pollentiarum prima regula erat ista. Negatio Contra praeposita facit aequi pollere suo eontradictorio. Con πλέmrzMa.
tra quam regulam arguitur sic. Ista propositio, non aliquo homine currete, tu es asinus, no aequi ualetisti, nullo homine currente tu es asinus. ergo regula salsa. L 1 con-
180쪽
consequentia tenet & antecedens probatur Nam prima est vera,& secunda est falsa,ergo nulla illarum alteri aequi pollet, consequentia tenet & antecedens probatur, Primo quod ilia iit vera, non aliquo homine currente, tu es alinus, patet quia suum contradictorium est falsum. s. aliquo homine currente, tu es asinus, probatur hoc, nam ista propositio habet tres causas veritatis. s. quia aliquis homo currit, tu es asinus, dum homo currit tu es asinus, & si aliquis homo currit tu es asinus, sed quaelibet istarum est falsa ut bene patet. ergo & ista scilicet aliquo homine currete tu es asinus.
Secundo probatur quδd illa sit salsa scilicet nullo homine currente,tu es asinus, quia quaelibet suarum causarum est falsa. quia nullus homo currit,tu es asinus, dum nullus homo currit tu es asinus , si nullus homo currit tu es asinus. Ideo respondetur negando prima Consequentiam, qua insertur ν illa regula est falla,sed deberet sic argui, non aliquo homine currente tu es asinus,non aequi ualet isti,nullo homine currete tu es asinus,& ista contradicunt. saliquo homine currente tu es asinus,& nullo homine currente tu es asinus,ergo regula falsa,& tunc nego minorem,quia sunt duae propositiones affirmatiuae probandae per suas causas veritatis,quarum nulla est alicuius quantitatis. Contimiliter non sequitur istae non aequi ualent , non quilibet homo animal eit,de aliquis homo animal non est, ergo regula salsa, quia prima est salsa, secunda est vera sed oportet addere in antecedente, ut ista contradicur, quilibet homo animal est,& aliquis homo animal n5 est,quod negatur ut in altro cap. potuit. Secunda regula fuit ista. Negatio postposita facit aequi pollere
tuo contrario. Contra arguitur sic, ista consequentia non valet, quilibet homo oe animal non est, ergo nullus homo animal est . in arguitur per regulam, ergo regula falsa consequentia tenet cum minori, quia arguitur negatione postposita , & mai crem probo , ans