장음표시 사용
61쪽
ita quod nollem videre ipsum,& pla. sit amicus meus similis sor. existenti icoram me quem credam esse pla. Isto posito, sor. volo videre,quia hunc qui est sor.volo videre,ex eo quod puto ipsum esse pla.& tamen nolo videre sor, quia nolo videre aliquid sub ratione qua est sor. Tertia conclusio propositionem hypothetica scis,& tamen nescis aliquam propositione hypotheticam, probatur, & pono quod credas firmiter nullam esse propositionem hypotheticam , sit tamen aliqua hypotetica quam credas esse cathegoricam sciedo, de considerando de significato eius. Ilio posito,aliquam propositionem hypotheticam scis,quia illud quod est propositio hypothetica scis, & tamen non scis aliqua propositionem hypotheticam, quia no scis aliquid sub ratione qua est propositio hypothetica. Et consequerer conceditur,quod propositionem affirmativam credo,& tamen non credo propositionem assirmativam,& ita de infinitis, quarum quaelibet ex prioribus potest verificari.
Et se est finis Secundi tractatus , qui suppositio
Incipit tractatus consequentiarum qui est in ordine tertius. Cap. primum. CONfE Qv ENTI A est illatio consequentis ex antecedente, ut homo currit, ergo animal currit antecedens voco propositionem praecedentem notam rationis, ut homo currit, consequens vero illam quae sequitur,ut animal currit, & notam rationis nomino, lyergo,& ly igitur. Pro huius diffinitionis declaratione si laec prima diuitio consequentiarum alia bona, alia
mala. Consequentia bona est illa cuius oppositum cosequentis repugnat antecedenti, ut tu es homo, ergo tu es animal, nam haec repugnant, tu es homo, & tu non es animat,ideo ista consequentia.fuit bona.Consequentia
62쪽
tis stat eum antecedente, ut tu es homo, ergo tu sedes nam haec bene stant limul, tu es homo,& tu no sedes, ideo illa consequentia, non valuit. Secuda diuisio est ista consequentia tu bonaru alia formalis,alia materialis, consequentia bona, S sor malis est illa cuius co tradictori u consequentis formaliter repugnat antecedEti,ut tu curris,ergo tu movens. voco illam formaliter repugnare,quar no sunt imis ginabilia flare simul absq;
contradictione, ut tu curris,& tu non moueris. Consequentia bona, :& materialis est illa cuius contradictorium consequentis materialiter repugnat antecedeti, ut deus no est,ergo nullus homo est. Illa dicuntur materialiter repugnare, quae no possunt stare simul, sunt tamen imaginabit . a stare simulabiq; contradictione , ut deus non est,& aliquis homo est, licet ista non possint simul, stare propter impossibilitate illius deus non est, tamen sum imaginabilia state simul absq; aliqua
cotradictione, qui ais deus no sit,& aliquis homo sit, non videtur implicatio contradictionis. Iuxta ista dis finitionem pontitur duae regulae. Prima ex impossibili sequitur quodlibet Secunda necessarium sequitur ad quodlibet. Et intelliguntur istae duae regulae, quod illaco sequentia est bona,& materialis in qua antecedens est impossibile,vel co seques necessariu subductis aliis modis quibus consequentia soret bona, & sormalis. Tertia divisio:est issa. Consequentia rubonaru quaedam est bona de forma. quaedamst e bona materia cosequentia bo na de sorma,est illa cuius quaelibet consiri, ilis in sorma est bona, ut albedo videtur,ergo color videtur. Ille conscientis sunt smilis sormae quq habet consimilem modu arguendi cosequentiae sormalis de quibns modis dicetur postea,et cum hoc antecedentiadi consequentia sint similia in forma. Notandu,qubdillae categoricae sunt similes formae quae se se habent
quod si una est affirmativa de secundo adiacente vel
63쪽
de tertio,& alia similiter. Et si una est particularis . definita, vel singularis,&alia similiter. item si una est .exclusiua, exceptiua,reduplicatiua, vel modalism sensu composito uel diu se , & alia similiter. item si una est de termino simplici, vel coposito copulato,disiundo,uel conditio nato,& alia similiter. Et ideo ille non sunt similes in forma,homo vel asinus currit,& homo currit,quia una est de termino simplici, alia de composito. Similiter iste non sunt similes in forma, quilibet homo currit, & aliquis asinus mouetur, quia una est uniuersalis,alia paticularis, sed sunt istae similes in foema,homo, est asinns,& homo est animai,non obitante quod una sit necessaria alia impossibilis, quia habet omnes conditiones ab signatas. Ex quo sequitur quod istae cosequentiae sunt timiles in forma, homo currit. ergo animal currit,albedo videtur,ergo color videtur quia habet co simile modu argnendi consequetiae sor. malis ubi troq; enim arguitur ab inferiori ad suu superius affirmatiuae. Consequentia bona de materia est illa quae est bona, & no quaelibet sibi consimilis in sor
ma est bona, ut tu n5 es homo, ergo tu non es animalista consequentia est bona, quia contradictorium consequetis repugnat antecedenti. Ex praedictis sequitur quod aliqua est cosequentia bona, & formalis quae no est bona de forma, sicut praedicta,& quaelibet istarum tantum pater,e ergo non tantu pater est, tu scis te esse lapidem ergo tu non scis te esse lapide,& sic de aliis, tu credis praecisae,qubd aliquis homo decipitur,ergo aliquis homo decipitur. De regula generalibus consequentu formalis .
FORMA Li s consequentiae quaedam sunt regulae uniuersales ponendae ipsius insinuantes notitiam,quarum prima est ista. Si alicuius consequentiae ex contradictorio consequentis sequitur contradictorium antecedentis,ista consequentia est bona,vt ista,homo
64쪽
currit, ergo animal currit, quia bene sequitur, nullum animal currit ergo nullus homo currit,vel nihil quod est homo currit. Ex ista regula sequitur aha,videlicet si alicuius consequentiae contradicto tau consequentis non est illativum contradictorii antecedentis,illa consequentia non valet. Vnde non sequitur, tu loqueris, ergo tu disputas, quia non sequitur , tu non disputas ergo tu non loqueris. Secunda regula est ista. Si alicuius consequentiae antedens est verum,& consequens similiter, quia ex salsis verum ex veris nil nisi veram ut dicit Arist. 2. priorum. Ex ista sequuntur regulae. Prima. Si alicuius consequentiae bonae consequens est falsum, S antecedens similiter. Secunda si alicuius c5 sequentiae antecedens est verum, & consequens falsum ista cosequentia non valet. Ideo no sequitur chim era quae currit non mouetur, ergo chimera currit, quia antecedes est verum, consequens salsum. Tertia regula est ista. Si alicu:us consequentiae bonae antecedens est necessarium,& consequens similiter est necessarium, ex qua sequitur quod si antecedens est necesrium,& consequens contingens,quod ista consequentia non valet, ut Omnis homo est animal,ergo tu es animal. Quarta regula est illa.Si alicuius consequentiae bonae antecedens est possibile, consequens fimiliter est possibile,ex qua sequitur, quod si antecedens est possibile, S co sequens impossibile, quod illa c5sequentia non valet,unde no sequitur,omne currens est homo,ergo hoc currens,est homo, demonstrando asinum, quia antecedens est possibile,consequens impossibile. Quinta regula est ista, Si aliqua est consequentia bona,& aliquid sequitur ad consequens illud idem sequitur ad antecedens, unde bene sequitur homo currit,ergo animal currit, ad quod sequitur, ergo corpus currit,ideo ad bene sequitur ad antecedens,homo currit, ergo corpus currit. Ex ista regula sequutur duς regulae. Prjma 2cquid antecedit ad antecedes antecedit ai
65쪽
ad consequens. unde quia liqe consequentia est bona.
homo currit,ergo animal currit.& haec tu curris,antecedit ad istam homo currit. ideo antecedit ad istam animal currit. Secunda regula a primo antecede te ad ultimum consequens: quando omnes csi sequentiae intermediae sunt bonae & forma les & non variatae, tuc consequentia est bona & formalis. ver. g. homo es ,ergo animal est. animal est,er o corpus est, corpus est.
ergo substantia es , & sic a primo ad ultimum sequitur formaliter homo est,ergo substantia est. Conse- Nota. quentiae intermediae non sunt variatae quando consequens primae consequentiae est antecedens posterioris consequentiae, sicut in exemplo. Nullum tempus e ergo dies no est. dies no est aliqua hora est, ergo nox est nox est. ergo aliquod tempus eli. & tamen no sequitur a primo ad ultimum,nuli una tempus est, ergo aliquod tempus est. propter variationem factam, quia primae consequentiae fuit consequens dies non eli & no suit antecedens secuda . sed illa copulativa dies noest,& aliqua hora est. Sexta regula est ista. si aliqua s. retula
est consequentia bona & aliquid stat cum antecedente, illud idem stat cum cosequente. ver. g. sequitur omnis homo currit. ergo homo currit. & cum antecedete stat quod aliquod animal currat,&quod nullus alinus moueatur.& sic de alijs ideo quae libet istaru stat eum consequente. Ex ista regula sequitur alia. videlicet quicquid repugnat consequenti repugnat antecedeti. patet ista regula. discurredo per omnia. Septima regula. Si aliqua est consequentia bona scita a te esse bona,& antecedens est cocedendii a te,& conseques eiusdem est concededum a re. ex qua sequuntur duae aliae. Prima,Si consequens est a te negandum & ante tecedens similiter. Secunda, Si antecedens est conce- 'dendum a te & consequens negandum. ista consequeri a non valet.verbi gratia omnis homo est. ergo anti
christus est Octaua regula. Si aliqua est consequentia sit, ia
66쪽
bona scita a te esse bona.& antecedens est scitum a te consequens eiusdem eis scitum a te. ut tu es homo. ergo tu es animal,& notanter dicitur scita a te esse bona. quia ista consequentia est bona brunellus est asinas ergo brunellus est rudibilis. & antecedens si scitum ab aliquo a quo tamen non est scitum consequens. quia sorte nescit consequentiam illam esse bonam. quare Sc.
De regulis con. fori poessuperim,a ua ' infertur. Op. 3 N v N C sequuntur particulares regulae conseque. tiae format s poenes superius 8c inferius materiam con' prima est ista. Ab inferiori ad fusi Vide de hu superius affirmativae, sine distributione, & sine signopu lo. . a confusionis impediente, est bona consequentia. ut homo currit ergo animal currit. Secunda regula est ista.s8.19 Ab inferiori ad suum superius distributivae, vel confusae,tantum immobiliter non valet consequentia,quia non sequitur,. omnis homo currit : ergo Omne animal currit. nec sequitur,nullus homo currit,ergo nullum animal currit. Et notanter dicitur vel confuse tantum immobiliter, quia non sequitur. si homo est asi nus, homo est rudibilis,ergo si homo est animal, homo est rudibilis,Sed arguendo confusae tantum mobiliter,est bonum argumentum. ver. g. omnis homo est animal ,ergo omnis homo est subitantia. Tertia regula est ista. Ab inferiori ad suum sepe rius negatione postposita & cum debito medio, e bonum argumentum. ver g tu non curris,& tu es homo ergo homo non currit. Et notanter dicitur, cum debito medio, quia sine isto non non valet argumentu, unde non sequitur,tu non es animal ,ergo homo no a
est animal,quia antecedens est possibile, consequens impossibile. Q iam
67쪽
i maria regula est i ita. A superiori ad suum inferius
affirmative & sine distributione, non valet argumentum, quia non sequitur,animal currit,ergo homo currit. Quinta regula est ista. A superiori ad suum inserius Armativae, distributivae non valet argumentuni si cum debito medio, quia non sequitur. Omne aumat currit. Tu differs ab alino , ergo tu di siers aibrunelio , sed cum debito medio est bonum argumentum. ut tu differs ab asino,brunellus est asinus, ergo tu differs a bruuello , Sexta regula est ista. A superiori ad suum in serius negatione praeposita est bonum argumen in m. unde bene sequitur. nulluanimal currit, ergo nullus homo currit, &intelligi εista regula de negatione distribuente superius,quia si
non distribuerer, non valeret argumentum. unde non sequitur. non nullum animal currit, ergo non nullus homo currit,nec sequitur . non omne animal currit,e ego non omnis homo currit, patet enim cuiuslibet istarum contradictorium consequentis stat cum an recedenter quare.&c .
D. .regulis paenes propositiones quantas . cap. 6.R E G v L A s aliqnas tangentes quantitatem ypositionum seriatim propono. Quarus prima est ista. Ab uniuersali ad suam particularem vel indefinitam quae vocat ut sibi sub alterna, est bonum argumentum ver. gra. Omne animal currit, ergo aliquod animal currit. nullum animal currit,ergo animal non currit. Secunda regule est ista. A particulari vel indefinita ad suam uniuersalem non valet argumentum nisi forte gratia materiae , unde non sequitur. aliquis homo currit,ergo quilibet homo currit. nec sequitur animal non currit, ergo nullum animal currit. sed aliqua do tenet gratia materiae, aut quia cosequens est ne eessarium, vel impossibile. aut quia contradictorium coasequentis repugnat amecedenti. unde bii sequitur. ali
68쪽
.is. l. in . qui hQmo est ergo omnis homo est, aliquis homo .ii. .l.i nuitu homo est. Tertia regula est ista. fili. , Ad uniuersali affirmatiua ad omnes suas singularesie str. r . sumptas,cum debito
medio est bonum argumentum.&econuerso collectivae.ver. gra collectivae omne animal currit,& haec sue omnia animalia. ergo hoe animal currit , ct hoc animal currit,& sic de singulis. Exemplum diuisivae.omne animal currit,& hoc est animal, ergo hoc animal currit. Similiter sequitur econuerso. hoc animal currit.& hoc animal currit,& sic de singulis,& haee sine
omnia animalia, ergo omne animal currit, Et notanter dicitur cum debito medio,quia line illo non vale- ret argumentum,nisi gratia materiae .unde non sequitur omnis homo est animal ergo iste homo est animal ergo iste homo est animal S ille homo est animal, R. . sic de singulis,quia antecedens est necessarium&consequens contingens, quia est una copulatiua,cuius q- νι cim et . contingens & nulla alteri repugnat, tamen sequitur aliqsi gratia materiae. ut omnis ho e asinus,ergo ille homoe asinus. & ois sol lucet ergo iste sol lucet etain prima antecedens est impossibile,& in secunda consequens est necessarium'. Quarta regula est ilia. Ab uniuersali negativa ad quamlibet suam singularem,est bona consequentia,sive arguatur cum de bito medio siue non, sed econuerso non tenet, nisi cudebito medio ver. gr. nullus homo currit, ergo iste homo non currit,& iste homo no currit. & sic de sita gulis. sed ecouuerso non sequiturinec iste homo cumrit,nec ille homo currit,& sic de singulis,eigo nullus homo currit, quia post mille annos erit antecedens verum & consequens salsi ob sed bene sequeretur dicendo.& isti sunt oes homines masculi. Quinta reg. est illa. A particulari ad suam indefinitam dieconuerio tam affirmativae quam negatiuae, est bona consequentia.ver gr.animal non currit ergo aliquod an mal
69쪽
mal non curtit,& econuerso. Similiter , aliquis asinus
mouetur,ergo asinus mouetur,&econuerso. Sexta resula est ista. A particulari vel indefiqita ad oes suas singulares disiuncti ut sumptas cum debito medio, est
bonum argumentum. ut homo currit, & isti sunt omnes homines,ergo iste homo currit,vel ista, homo currit,& sic de singulis. El. notanter dicitur cum debito medio,quia sine illo non valet argumentum. ut homo est animal,ergo iste homo est animal, vel ista, homo est animal,& sie de singulis. quia antecedens est necessarium,& consequens contingens.quia est una disiunctiva,cuius quaelibet pars est contingens,nec una alteri repugnat, nec suum contradictorium est impossibile.quare &c. De regulis paenes propositiones non
D E propositionibus non quantis sicut sunt ex elu- suae & exceptiuae, sit haec prima regula. Ab exelusiua Vide in se ad suam uniuersalem deterministranspositis, est bona consequentia,&econuerso. ut tantum homo currit. ergo omne currens est homo. Similiter econuerso . omne animal mouetur,ergo tantum quod mouetur est animal. secunda regula est ista. Ab exceptiua prin. Lnegativa ad exclusiuam sibi correspondente est bona Q consequentia,ut nihil prς ter sor. currit, Ergo tantum ' Α sor. currit,& econuerso,ut tantum homo est risbilis, ergo nihil praeter hominem est risibile. Tertia regula 4 est ista. Ab inferiori ad suum superius a parte sebiecti dictione exclusiua addita eidem,est bona consequentia unde bene sequitur tantum homo currit,ergo tanrum animal currit,quia arguitur ab inferiori ad suum superius consuta tantum mobiliter. Quarta regula est ista. Ab inferiori ad suum superius a parte praedicati dictione exclusiua addita subiectis, non valet argumetu unde non sequitur. tantum homo est homo,ergo tan-. Log. Pa.Ve- S tum
70쪽
tum homo est animal,quia arguitur distributivae, sed
econuerso bene sequitur cum debito medio. vitant si homo est risi lis,sortes est homo,ergo tantum homo est sortes. duinta regula sequens correlarie ex praedictis est illa quod a termino stante confusae tantum, vel determinate ad eundem stantem consulae distributivae, non valet argumentum. ut homovit animal, e go tantum homo est animal. tu dissers ab omni homine,ergo tu dissers ab homine. Sexta regula est illa. Atermino stante confusae distributivaead eundem stan tem determinate ,est bonum argumentum, ut tantum, homo est animal,ergo homo eu animal. tu es aliud ab . animali,ergo tu es aliud ob omni animali. Septima regula est. A termino stante confusae tantum ad eundem stantem determinate respectu eiusdem sincatego remitis vel distributionis,non valet argumentum, ut tantum homo est animal, ergo homo est omne animal, omnis homo est animal,ergo animal est omnis homo. De re esu paenes termisias pertinentes oe impertinent α. cap. 6.- P o N E N D AE sunt regulae pertinentium atq; impertinentium terminorum quarum prima est ista. Ab - .i affirmativa unius disperati ad negativam alterius,est bonum argismentum, ut tu ei homo. ergo tu non es asinus , tu curris ergo tu non sedes tu es albus,ergo ma. p . tu non es niges. Sed econuerso non sequitur , quia biseinbec.vῖ ex negativa non sequitur ashrmativa, Secunda reguetis. 6.rgi . laestista. Quandocunq; sunt aliquae duae propositio at ex nega nes, quarum subiecta conuertuntur atquae praedicatarina non se manente consimili denominatione,ab una ad reliqua, Dial irma- est bona consequentia. ut tu es ho,ergo tu es alat ra- mam vide' tionale,& econuerso, Et notanter dicitur manente c5fam. 22. pii, si misi denominatione,quia si una esset affirmativa,&alia negatiuainon conuerterentur ut tu es homo,& tu non