장음표시 사용
91쪽
tet exponendo & resoluendo. Tertia eoneIusio. Ego , sum ita sapiens sicut tu & deus S tamen ego no iam Vita sapiens sicut deus. secunda pars est de is manifesta.& probatur prima. nam ego sum sapiens , & tu &deus estis sapientes,& non tu & deus estis sapienti
res me. ergo &c. patet consequentia ab exponentibus
ad expositum,& prima ac secunda pars sunt manifeste,tertia vero probatum quia si non ,detur oppositum Tu & deus estis sapientiores melargo tu es sapientior me.consequens est falsum ut ego stippono.Quarta conclusio Tu eris ita senex sicut tu eris.&tamen in nullo illati tu eris ita senex sicut tu eris, prima pars patet per exponentes. tu eris senex, & nunquam eris senior quam tu eris. ergo &c. secunda pars
probatur,quonia quocunq; instati dato in quo tu eris senex, in isto instanti non eris ita senex sicut tu eris. quia post illud eras senior . ergo in nullo instanti tueris ita senex sicut tu eris, patet consequentia, quia cotradictori u cosequetis tepognat antecedeti,pp distributione istius termini, sicut supra Verbu substatiusi.
COMPARATI vvs gradus exponitur similiter per
tres exponentes visor. est fortior platone, r.est fortis et plato est sortis, et plato non est ita fortis sicut sor. ego etc. item tu es fortior aliquo homine , tu es fortis et aliquis homo est fortis,et non aliquis homo est ita fortis sicut tu,ergo et caetera . sed huius, tu es albior omni homine. secunda exponens non debet esse ista, omnis homo est albus, quoniam tunc exposita esset vera et una exponens falsa , quod non est concedendum in logica, sed debet sic expo ni ista.Tu es albus,et homo est albus , et non omnis homo est ita assius sicut tu ,ergo et caetera . Ex prae dicto modo exponendi infero aliquas conclusiones. Prima. Tu es albior omni homine, et tamen tu nou
92쪽
, es albis aliquo homine. prima pars patet per exponentes,& secunda similiter , quia suum contradictorium est falsum scilicet tu es albior aliquo homine, quia tertia eius exponens est salsa, videlicet non alisis homo est ita albus sicut tu, quia tu ipsae es ita albus sicut tu, vel quilibet qui est albior te, est ita albus
sicut tu, licet non praecisae. Secu uda coclusio, sor. qui non est melior deo,est melior omni ente mundi, patet quoniam sor. non est melior deo ut satis liquet, α tamen est melior omni ente mundi, quia ipse est bonus & aliquod ens mundi est bonum. & non omne ens mundi est ita bonum sicut sor. ergo &c. Tertia r. ibi diuu- conclutio. Ego sum scientior te et deo,& tamen noniatur. to scientior deo, secunda pars patet de se', & prima prin. 3.du. probatur p*r exponentes. nam ego sum sciens, & tutarii. coma. & deus estit scientes,& non tu & deus estis ita seletes sicut ego. ista patet,quoniam detur oppositu , scilicet tu & deus estis ita scientes sicut ego .ergo tu es ita sciens sicut ego, consequens est falsum. ut ego suppono.Quarta conclusio. I u eris senior quim tu eris in ali quo instanti.& tamen in nullo instanti tu eris senior quam tu eris in aliquo instanti. prima pars probatur. quoniam tu eris senex,& in aliquo instanti eris senex di non in aliquo instanti eris ita senex sicut tu eris. ergo tu eris senior qu1m tu eris in aliquo instanti, conliquentia tenet ab exponentibus ad expositum.& tertia pars antecedentis probata est in alio capitulo in quarta conclusione. Sed secunda pars conclusionis Phatur, quia si non detur oppositum, scilicet quod in aliquo instanti tu eris senior quam tu eris in aliquo
instanti,& sit illud instans. a.& patet quod ista est salsi. in.a instanti tu eris senior quam tu eris in aliquo instanti,quia una exponens est falsa, scilicet non in aliquo instanti tu eris ita senex sicut tu eris in. a. instanti. quia in . a. instanti tu eris ita senex: sicut tu eris in .a.
in stati. Et in infinitis in statibus ultra, quare &c NO dum
93쪽
du queadmodum exponitur co parat tuus gradus ita exponit magis,& quam, ut ego sum magis vans quam
tu,sic exponitur,ego stam valens,&tues valens & notu es ita valens, sicut ego, ergo,&e. Cosimiles ronclusiones possunt inseri de magis unde conceditur, quod
animal quod est magis debile quam sit musca, est magis forte quam sit omne animal mundi. Et homo qui est magis sapiens quam omnis homo, est minus sapiet quam omnis homo, & ita de infinitis aliis, quare,&e. De gradu superiativo. Cap. 8.Su PERLAT ivvs gradus exponitur per tres exponentes, nisi una istarum cum altera coincidat, ut tu es
fortissimus istorum, potest dupliciter exponi, aut per comparativum,aut per positiuum comparabiliter sumptum. Exemplum primi,tu es sortis,& isti sunt fortes& non aliquis istorum est fortior te, ergo,&c. Exemplum secundi, tu es fortis fortis,et isti sunt fortes , &non aliquis istorum est ita sicut tu ,ergo,&c. Ite tu es fortissimus omnisi hominu sic exponitur, tu es fortis, homines sunt sortes, & non omnes homines sunt fortiores te,ergo,&c. vel non omnis homo est sortior te. Secundo modo sic exponitur, tu es fortis,& homines sunt fortes,& no omnes bomines sunt ita fortes sic iit tu, ve l. non omnis homo est ita fortis sicut εu ergo,&c. Et ita de aliis de praeterito,& de futuro suo m*do dicatur. Ex praedictis infero aliquas conclusiones, Ρrima
est ista.Tu es sortissimus istorum,& debilissimus ilioru probatur,& pono, quod tu,& sor.& pla sitis aequar fortes,et per lyistoru,demonstro vos tres, isto posito patet prima pars, quoniam tu es sortis,& isti sunt fortes,& non aliquis istorn est sortios te ergo,&c. Etiam secuda pars est uera, quia tu es debilis,& isti sunt debiles,& non aliquis istoru est debilior te ergo &e.ἰHare
tamen conclutio no esset vera exponendo ea secundo modo, ut puta perly ita,sicut, quare,&c. Secunda conclusio.Tu es sapientissimus omni ui& in tu no es sapietissim ux
94쪽
tissimus aliquorum hominum, prima pars patet per
exponentes, ut tu ex sapiens, & homines sunt sapientes,' & non omnes homines sunt sapientiores te; ergo,&c. secunda pars probatur quonia suu contradictori u est falsum,videlicet tu es sapientissimus aliquoru hominu propter tertia exponente falsam. s. non aliis
quis homo est sapientior te, & haec similiter non ali quis homo est ita sapiens sicut tu, quia tumet es ita sapiens sicut,tu ergo,&c.Tertia conclusio. Tu fuim calidissimus omni u hominu, & frigidissimus omni u hominu,prima pars patet,quia tu fuisti calidus,& homines fuerunt calidi,& no omnis homo fuit calidior te,etianon omnis homo fuit ita calidus sicut tu, secunda pars etiam eodem modo probatur,quoniam tu fuisti frigidus, & homines fuerunt frig idi, & non omnis homo fuit frigidior te etiam non omnis homo fuit ita frigidus sicut tu, ergo,&c. QEarta conclusio. Aliquod est maximum istorum quod non est maximum istorum , exponedo comparabiliter, probatur,& pono quod. a. sit magnum,& B. maius. vero maius quam a& maius quam . b. isto posito. b. est maximum istorum quod non est maximum istorum, probatur, quoniam. b. est magnum , et aliquod istorum quod non est maximum iliorum est magnum, & nullum istorum quod non est maximum istorum est maius. b. ergo. b. est maximum isorum, quod non est maximum litora patet consequentia ab exponentibus ad expositum
inu.m. f It DrFFERT, aliud, & non idem, eodem modo μ*rσdfqὴ exponuntur per tres exponentes, ut tu differs ab homines,tu es,& homo est,& tu no es homo ,ergo,&c. Item tu differs ab omni homine,tu es,& ho est,& tu, non es omnis homo, ergo,&c. Esl.tamen aliqualis diuersitas in praeterito,& suturo,haec enim,tu differs ab
95쪽
antithristo non sic exponitur, tu eris, & anu christus erit , & tu non eris antichristus quoniam exponentes sunt ver ,& exposita falsassequitur enim tu differa ab antichristo, ergo simul eris cum antichristo,consequens est falsum, ut suppono, sed sic exponitur,tu eris N antichristus erit quando tu eris,& tu non eris antichristus ergo,& eae t.& ita de praeterito dicatur, quare,& caetera. Ex praedictis infero aliquas conclusiones
quarum prima est ista. Tu disters ab omni homine, Se tamen tu non differs ab aliquo homine prima pars pater per exponentes , quoniam tu es , dc homo est, &tu non es omnis homo, ergo &c. secunda pars etiam
probatur,quia si non detur oppositum. stu differs ab aliquo homine, sed haec e salsa, ga tertia eius expones est salsa, l. tu non es aliquis homo, ergo, etc. Secunda conclusio , tu differs ab omniente quod est , et quod fuit,et quod erit,et tamen tu non differs ab aliquo ente quod est, quod fuit,et quod erit,prima pars patet , quoniam tu es,et omne ens quod est,quod fuit,et qaerit,est,ut patuit in prima propositione secundi capituli huius tractatus, et tu non es omnes ens quod cui e& quod erit ergo, etc- secunda pars etiam patet, quia
suum contradictorium est falsunt, cum una eius exponens sit falsa scilicet tu non es aliquid quod est,quod
fuit,et quod erit. Tertia conclusio. Ego differo a te et a me,et tamen non differo a me. prima pars patet per exponentes . Nam ego tum 'et tu, et ego sumus et ego no sum tu et ego: ergo etc. secuda uero pars patet
de se. et ita posset probari quδd tu differs ab homine
et ab asino, et i si non differs ab homine. Maria coaclusio.Tu differs ab asino, et tame tu non diUrs ab homine vel ab asino, prima pars patet per exponentes,et secuda similiter, quia detur oppositu,tu differs ab homine vel ab asino haec e falsa si a tertia eius exponense salsa. s tu nsi es ho vel asinus, quia eius contradictoriu est veru uidelicet tu es homo vel asinus,Q uec siq:
96쪽
sunt de hoe uerbo,differt quo ad exponentes,ee conclussones, possunt applicari istis terminis,aliud, S: non idem. 3 De exclusiuis. Cap. Io.
Excvvs rvARvM quaedam sunt primi ordinis, quaedam secundi,et quaedam tertii. Exclusiva primi ordinis est illa cuius dictio exclusiua,tantum, solii minodo aut,praecisae, praecedit subiectum, ut tantum homo, sic exponitur,homo currit,& nihil non homo currit, e go,&c. ita,qubd semper prima exponens est praeiaces exclusi vaeae cuda vero e uniuersalis negativa de subiecto exclusiae infinitato . Et cosmilis expositio est de praeterito,& suturo, ut tantum sor. fuit, sor. fuit,& ni, hil non sor. fuit, Item tantum antichristus disputabit, sic exponitur,antichristus disputabit,& nihil non an tichristus disputabit. Notandum quod exclusiva primi ordinis conuertitur cum uniuersali de terminis tra spositis,ita,qubd si una est vera,& reliqua similiter,& e couerso, unde si haec esset vera, tantum homo est animallige esset vera,omne animal est homo sed quia exclu-siua est falsa ideo uniuersalis est salsa. Exclusiva secudi ordinis est illa in qua dictio exclasua mediat inter subiectum,& praedicatu siue praeponatur, siue postponatur copulae,ut sontantu est homo aut, r.est tantum homo, & exponitur quaelibet irarum sic,sor est homo,& sor. non est non homo,& ita de praeterito,& suturo dicatur. Exclusiva tertii ordi nis est illa cuius dictio exclusiva ponitur inter partes
praedicati, vi. a. propositio significat praecisae sicut est . quae sic exponitur. a. propositio significat sicut est , dca propositio, nsi significat non sicut,est ita quod semper negatio infinitans cadat super eundem terminum super quem in exposita cadit dictio exclusiua,ut patet in cuiuscunq; ordinis et clusi uis. Notandum, quod si dictione exclusiua alicuius ordinis praecedat . iter
97쪽
terminus probabilis: non debet illa proposito probari ratione dictionis exclusiuae, sed secundum exigentiam termini praecedentis. Exemplum omnium ordinum necessario tantum homo est homo. Omnis homo tantum est animal . Aliqua propositio significae praeciscae sicut est prima est exponi bilis ratione istius termini necessar o secunda ratione illius signi omnis tertia vero est resolubilis, quia particularis affirmatiua . Opposita harum exclusiuarum assignantur pernegationem praepositam toti ex lusiuae. ut huius. Tantum homo currit. contradictorium eis hoc. Non tantum homo currit.& habet duas causas veritatis oppositas exponentibus. exclusiuae affirmativae a vi nihil quod est homo currit,vel aliquid non h5 currit. Scu una harum causarum est vera,excluliua negativa evera.& si ambe sunt salse,ipsa est falsa, sicut exesusiua affirmativa eit vera,si ambe exponentes sunt verae, &salsa, si una eit falsa. Exclusiva vero negativa in qua
negatio sequitur notam exclusionis. etiam exponi bilis est. vi tantum homo non currit. sic exponitur. homo non currit,& quodlibet non homo currit. R ita
exponitur quaelibet talis primi ordinis. Item secundi
ordinis. ut tu tantum non es asinus, sic exponitur. tu
non est asinus,& tu es quodlibet non asinus. Exclu- sua vero negativa tertii ordinis exponi bilis non datur. quia licet ista sit negativa. scilicet. a. ppositio noest praecisae significans sicut est. non tamen e exponi bilis sed est probanda per suum contradictorium. qatalis negatio semper sequitur verbu principale, sicut S dictio exclusiva. vi. a. propositio significat praeciis sicut non est. Opposita harum exclusiuarum negatiuarum datur similiter per negationem praeeedente totam propositionem. ut huius tantum homo no currit. contradictorium est illud. Non tantum homo non currit. quod habet duas causas veritati s oppositas ex
98쪽
Suam,videlicet omnis homo currit, vel aliquῖd notchomo non currit,quarum si una est vera exclusiva', ista est vera, sicut prius dictum est de opposito exclusuae affirmatiuae. Ex praedictis in sero aliquas coclusiones quarum prima est ista. Tantum homo est homo, S tamen non tantum homo est animal. prima pars Patet per exponentes,& uniuersalem ne terminis traspositis. Secunda pars patet similiter. quoniam una suarum causarum est vera scilicet aliquid non homo est animal nam hoc est animai,demonstrando asinu ,& hoc est aliquid non homo ergo caetera. Secunda concluso. Tu tantum es animal, & non tantum rues animal, prima pars patet, nam tu es animal , & tu non ea animal ergo & caetera. Secunda pars conclusonis patet etiam simili teri quia una causarum est vera scilicet atquid non tu es animal. Tertia conclusio A. propolatio est praecisae signi scans sicut est & tamen. a. propositio non e t significans praecisae sicut myrobatur.& pono, quod .a, sit ista, homo est asinus. asto posito, patet prima pars. quoniam. a. est significas sicut est δt .a, non est significans sicut est . probatur, quia detur oppositum scilicet. a. est non significans licui est: ergo. a. non est significans sicut est, conseques falsum,immo a.eli significans sicut est,quia est significans hominem esse, secunda pars etiam patet .: quia sui contradictor ij una exponens est falsa videlicet. a. propositio non est significans non sicut est,ex quo significat heminem este asinum. Quarta conclusio. R.
propositio praeci ' significat salsum & impossibile M
tamen. a propositio prFsi' significat verum & necessar: um prima pars patet per exponentes. Nam a significat salsum impossibile.&.a. non est non significas falsum & impostibile probatur. quia detur oppolitu. La,est non significans salsum impossibile,ergo. a,non
est fgnificans falsum.& impossibile, quod non est verum,immo. a. fgnificat falsum de impossibile, quia sisnificat
99쪽
gnificat hominem esse asinum . quare&e. secuda pars etiam eodem modo probatur nam l. a. est sign ficans verum & necessarium quia significat hominem esse , S. a. non eis non significans verum & necessarium. Pbatur,quia detur oppositum,a est non significans verum & necessarium ergo.a. non est significans verum S necessar um,consequens est falsum,immo a. significat verum S necesserium,quia significat hominem esse quod est verum & necessarium. pater consequentia cum prioribus similibus per illam regulam. Affirmativa de praedicato infinito ad negativam de praedicato finito est bona consequentia,quare &c.
Dic Tio NEs excarptiuae sunt istae praeter,pσterque,& nisi & disserunt eo quia praeter,& praetere in differenter excipiunt tam in uniuersalia firmativa quam negativa, sed nisi,non excipit nisi in uniuersa- Dp. li negativa. unde ita congrue dicitur nullus homo pter qο-io. 8 prcsortem currit,sicut omnis homo praeter sor. curri .no .d tritam e congrue dicitur.omnis homo nisi sor currit. ubi congrue diceretur. nullus homo nisi sor. currit. Ex ceptiua affirmatiua exponitur per duas exponentes. in quarum prima negatur praedicatum a parte extra capta .in secunda veroiaffirmativa praedicatu uniuersaliter de subiecto supto cum parte extra capta infinita. ut omnis ho praeter sor. currit. sic exponitur,sor. n5 curri.,& omnis homo non sori cutritiergo &c.
Excaeptiua vero negativa similiter exponix p duas
exponentes. in quarum prima affirmatur praedicatum de parte extra capta,in secunda vero negatur uniuersaliter a subiecto sumpto cu parte extra capta infinita .ut nullus homo prςter sor. currit sic exponitur. r. curritin nullus homo non sor.currit. ergo &c. NO an Sub. oino. dum P aliqua est ex caeptiua propria aliqua est i in p-pria. Ad exceptiuam propriam duo requiruntur pria geudum.
cipaliter..Primu et id a quo fit excarptio stet eoia
100쪽
distributivae.Ex quo sequitur quod ista est improbia..
Aliquis homo. praeter sor. currit. Secundo quod pars extra capta sit terminus inferior ad illud a quo fit ex caeptio. Exquo sequitur quod haec est impropria. Omnis homo praeter hominem currit, sed haec est propria. Omnis homo praeter sei. currit,quia bene habet istas duas conditiones ut patet. Praetetea est notanduquod quaelibet ex caeptiua negativa conuertitur cum exclusiua affrmativa cuius subiectum est pars extra capta,& praedicatum est terminus compositus ex dicato vi subiecto excaeptiuae sic praecisae silphonente. unde bene sequitur. nihil praeter sor. currit ergo
tantum sor cuurrit.& econuerso. Et notanter dicitur
praedicatum est terminus compositus ex pr dicato α1ubiecto exceptiuae quoniam non sequitur . nullum animal praeter hominem intelligit. ergo tantum homo intelligit antecedens enim est verum, conseques salsum .sed bene sequituri ergo tantum homo est animal intelligens. dicebatur etiam sic praecisae supponente. quia non sectuitur nullus homo praeter sor. currit, ergo tantum sor. est homo currens, sed solum sevitur,ergo tantum sor. est aliquis homo currens. Dato enim quhd de specie humana non curreret aliquis masculus nisi solus sori sed cum hoc multe mulieres currerent. tunc haec esset vera. nullus homo praetersor.currit,& haec similiter,tantum sor. est aliquis homo currens, sed haec esset falsa tantum sor. est homo
currens. Ex his insero aliquas conclusiones,quarum prima est ista. Haec consequentia non valet. Omnis homo praeter sor.currit. ergo omnis homo praeter hominem currit . quia ant e cedens est una ex caeptiua
propria,consequens non . Secunda conclusio. Omne animal praeter antichristum est animal,& tamen non omne animal praeter hominem est animal. prima pars patet per exponentes,quoniam antichristus est: