장음표시 사용
431쪽
A Ogertur ipsi in latriam & cedit, 3c parit si ctum ni ilcricordiae respectu proximi, inquatum sit buenit ipsi , & releuat ip uina mileria,& parit fiuctum meritorum respectu largietuis,& facientis eleemosinam. Item bona quae facium pr lati & sacerdotes in ecclesia exercendo,& ministrando sacramenta,&celebrando diuina ossicia, & orationes: primo pariunt Christo fructum latriae inqua tam illa acceptat in seruitutem, delatriam sibi gratam. Secundo pariunt toti populo fructum gratiae. Tertio pariunt praelato fructum meritorum. quia duplicem fructu colligit propter duplicem laborem. Item bonus praelatus, & praedicator S relipiosis triplicem fructu parit in bene vivendo, & operado. Nam primo parit Christo fructum latriae. Secundo parit sibi fructum meritoris. B Tertio parit cuilibet proximo , & toti populo fructum boni exempli: quia piopter exe-plum eorum omnes videntes, i eum gloria scant.Ideo dixit saluator Oibus praelatis,&religiosis. Matth. 1.Sic luceat lux vestra coram hominibus ut videant opera vestra b na,& glorificent patrem vestrum qui in coelix est. Per oppositum autem mali praelati,
sed martyribus,& doctoribus, & praelatis ,
qui fuerunt ampliatores, & cust laeshuius vineae,debetur mictus duplex, stilicet ducetesimus.quia ultra praemium essentiale debetur ipsi aureola tanquam praemium accidentale.Christo autem plantatori debetur fructu, millesimus, id est festitudo omniumnieritorum,& praemiorum ad dispensandu .
Et se sedet a dextris, id est in potioribus bonis patris. Vae habitat in binis.
siciaram te r Fae me audire vocem tuam.
Fuge dilecte mirnas Alta e capreae his do creuora
Ex quo patet v iter non sim cultores.
Christiti semper,& continue colligit si 'us ex hac vinea: quia continue collisit i triam quae consistit in tribu, bonis: scilicet in adoratione, & oratione, & oblatione,&continue colligit numerum electorum ex hac vinea. Et ideo multo plures fructus colligit Christiis ex hac vinea qua omnes praelati simul,&custodes: &ideo Deus pater arbiter,& iudex dicit: Mille fructus dabuntur tibi paci co ex hac vinea, & ducenti his qui
custodiunt fructum eius. Tacet aute de cultoribus: quia si custodibus dantur ducenti:
signum est quod cultoribus dimidio labore
laborantibus dabuntur centum fructus: aut sexaginta:aut triainta,unicuique secundum quantitatem fuit laboris. ut patet Mau. II.
Et sic patet qualiter cultoribus debetur cem ttamus fructus huius vineae, & custodibus ducentesimus: sta Christo plantatori debetur millesim . Item cuilibet cultor huius vineae debetur centesimus fiuctus. scilicet
praemium essentiale per diuinam visionem D. Nam prinid petiuit oscularia sponso. s eundia trahi: tertio introduci in talamum siue cellaria eius.Sed plebs gentilis idololama denistrata petiuit alia tria,sicilicet cum sponsa Israelitica sectari,&Wis,de seb umbra sponsi quiescere simul cu alia. quae omnia compleuit sponsiis.Nam primo ia ostii- latus es sponsam Israeliticam per incarn
tionem ex ea earnem sumendo. secundo iatraxit eam, dcu uit per praedicationem.& iam introduxit eam incessarium gratiae per mortem,&passionem & ecclesastica s cramenta ut patuit a cantico secundo usque
ad sextum,& imum inclusuE. Item iam competuit petitionem plebis gentilis: quia iam uocauit eam per Apostolos: di deal inteam lingredine idololatriae, & sociauieram cum plebe Israelitica sub una Ecclesia,& pauit eam eodem pabulo gratiae sacravitorum, & doctrinae , di init eam quiescere sub umbra suae protectionis,& quietis, & in uota ' eam' cellam uinariam, dc invia
decimi cantici:in qua sponsus vocati& appellat sp'nsam ad recipiendo
praemium ultimatum sui laboris peregrinationis:ql est praemium glori postquam si perius vocavit eam ad laborandii in vineae ex qua collegiti Uus inerit ru nuc finaliter vocat eam i iii Hiii patriam coeleste:v bi re vltimatu ni sit Sc& sacerdote ,& religiosi male vivendo, pri- mo ostendunt Deum. Secundo beatituatnis, & colligat fructusi in suam. Tertio sicandalia nepi una. gloriae. Ad cuius i ntellectum est mimon ιχ tandum: u, issa sponsa tria petiuit in primo cantico dum erat in staria ueteris testanae
432쪽
A Π.Iacobi de Valentia Christopolitain Episcops.
A neam Ecclesiae.ut patet ab octauo cantico us Gen. 18. Et sic dicit Hieronymus 2per Marque ad decimum inclusilae . Postquani aute thaeu,quod Angeli deserunt orationes no- onis compleuit petitionem sponsae quo stras apud Deum. Et ita etiam dicitur in ra- ad omnia quae pertinebant ad gratiammue none missς.Supplices te praecamur omnipoin calce totius libri, & in fine cantici vocat tens Deus, iube hare perferri per Angelum, eam ad cellarium gloriae, id est in patriam tuum in sublime altare tuum. Et sic pate diκcelestem:vt introducat eam adultimas nu- qualiter Anseli sunt mediatores inter i ponrtias, S ad talamum, & amplexum gloriae , sam,& spontum . Secundo sent mediatores in pastum ultimae,&aeternae stultionis su per sancti qui in patria sunt. Nam quia nos su- montes aromatum . quod complebitur in mus indigni exaudiri, ideo interponimus die iudicii ouci ad uniuersiam Ecclesiam, & virginem matrem Christi,& omnes alios sacompletur particulariter in fine cuiustibet ctos,ut intercedant inter nos, & ristum iusti. Vocabit ereto sponsus sponsam in no- sponsum: ideo dicimus. Sancta Maria orauissimo die ad recipiendum ti uctus gloriae, nobis,dc Sancte Petre ora pro nobis.Tertio dicens.Quae habitas in hortis amici auscul- siint mediatores Christi sacerdotes:qui au-aant te, ac me audire vocem tuam. diunt i ccata nostra per sacramentum
Ad cuius intellectum est notandum:s, dii sessionis. Ex quibus patet quod ' flatu isto
Christus fuit peregrinatus in carne morta- sponsus non audit sponsam familiariter niv i in hae via pse loquebatur familiariter cu per amicos suos scilicet Angesos,& sanctos, tonsa praedicando & miracula faciendo, & S sacerdotes tanquam per mediatores. Sed sa loquebatur cum sponso petendo nece . post diem iudicii,quia nulla erit miseria. nulinia: quia Magdalena familiariter loquen- l a necessito:ideo non erit opus intercessiodo φ ipsis petiuit veniam suorum peccato- ne nec aliquo mediatore.Sed liberata a mi-rui sc omnes infirmi familialiter loque seria huius mundi sponsa Deum facialiter vido p ant mari ab eo,&omnes A postoli de bit, & secialiter eum in secu la seculorum ac discipuli mi ter loquendo cu Chri- absq; aliquo medio laudabit, Sc eo seueriar. so petebant do em deo dicebat Et hoc idem praestabitur unicuiq; iusto quo
sponso in cantico t. rtio. has mortali vita ad aliam uita im-NV. Sed polia elisione mortalem triuiseretur. Et hoc est quod di-quitur mihi,& ego illi r iam sponsus non locutus est sponsat familia cit sponsus ina huiu calum. Vnde ait axiter,& perinaliter, nisi per amicos AN sponsa quae habiti ii orti siae milialos mediantes,& hoc durabit usque ad secu tantis 'sterendo mihi Auctust alii ni odum aduentum in nouissimo die, quado no rando in vinea mici mei,scilicet Angeli,ihis loquetu':post quod erit iudicium,& tue suacti,& sacerdotes auscultat te, & audiunt introducet sponsam ad ultimas nuptias, ses vocem ruam tanquam mediatores per melicet gloriar,& ibi sponsa persisnaliter loque deputati,& ipsi deserunt mihi vota tua tanqtur sponse verba laudis, & s γnsis gaude- interces res. ergo veni ad patripiam coelestebit stiper sponsani,& absque medio sers & recipe fructum ultimae beatitudinis S saenaliter audiet uocem sponsae. Vnde Ecclesia me in patria audire persisnaliter vocem tua. per pria genera amicorum loquitur sponso s. smul cum Angelis me in secula secutorii pro statu isto. Nam prinid loquitur ipsi per laudando.hoc antem dicit sponsius; quia ibi Angelos,qui reuelat sanctis hominibus, de in parria cessabunt oblatione , & sacrificia, perfectis voluntatem Dei per uisibilis appa & cessabit omnis labor,sed Qtum vocabiturritiones, auisando Ecclesiam de periculis iis Dei laudibus.ut inqrit August. 11.de ciuit . turis: vel reuelando nobis secreta mysteria. Dei capit. vltimo. Quia beati qui habitane
unde Angelus domini extraxit Petrum de in domo tua domine in secula seculorum carcere ,& angeli reusarunt Apostoli pro- laudabunt te psil.83 . Ulterius est notan-pinquani ruinam Hierusalem monetes eos duni quod duplii es nuptias celebrauit Chrivi recederent inde. ut patet in ecclesiastica sus cum Ecclesia sponsa sua.Primae fuerunt historis,& sic Angeli sunt mediatores inter nuptiae redemptionis, & incarnationis, Sesponsam,& sponsum:prout fuit fsuratum mystic unionis,& ad has uocauit sponsus an visione Iacob, qui videbat anges desce sponsam in primo aduentu. Secundae nu-
, M. de indici eadeatorer scalamis stii dicuntur nuptiae florificationis: ad
433쪽
uas vocabit Christus sposani sita in secun
o aduentu. cde quibus dicit Apo. I s. Gau
deantus,& exultemus qni venerui nuptiae a-
πni,& uxor praeparauit se. Et hoc ostedit Salomon in calce,& fine totius libri.Nam postquaXps per supradicta deceratica vocavit Mn 'am ad primas nuptias dices. Veni de ii
bano sponsa mea , & celebrauit cum ea nuptias redemptionis dicens. Venite amici, &comedite &c. & ornauit eam ornametis gr* tiae: ut patuit eatico quinto. 8c nono:io in fine huius libelli vocat ea in secundo aduetu
ad nuptias glorificationis dices. Quae habrutas in hortis &c. Deinde sponsa praebet sponso spontaneum assensun i cum dicit. Fuge dilecte ini: assimilare capreae hinnuloq; ceruorum super montes aromatum. Ad cuius intellectum est aduertendum,4 illa sponsa in statu ve test petebat trahi a Christo, & cu rere in odorem unguentorum eius:sed quando venit Christus in carnem effudit sua ungueta gratiar: ad quorum odorem cucurrit sponsi: ut patet per omnia cantica stipradicta.Ideo postquam experta est odore unguetorum gratiae in praesenti:hinc est, st in fine huius peregrinationis petie trahi a sponse in cfestem patriam, & currere in odorem unguentorum floriae eius: ide ici Gge dilecte mi &c.q.d. astende in trahe me post i cicuream h H rem unguen
fuerita sponsa concludit fine silican-
in hoc lib. cu principio. Na in principio
lebat currere pol Cni istu in odorem unguentorsi gratuae: in fine aut petit, di desiderat trahi, & currere in odore unguentorum gloriae.Et ia iters est notandit,u, caprea dicitur capra sylvestris: qinae quide caprea habet ruatuor proprietates. quaru prima est,mvale sugit cosortia hominu ..Secunda,li cuserendo,& fugiendo est animal uelocius, & leuius caeteris animalibus.Tertia,'' seper petit ardua, & cacuminae montiu inaccessibilia. Quarta, cu caetera animalia ta uolatilia i quadrupedia cu vulnerantur.atu insequuntur a uenatoribus dimittat filios, & fugiant: caprea tame uexata a uenatoribus nuquam dimittit nec deserit filium: sed innuit ipsi dando signum fugae,& trahit semper filium secum praeuium vel ad latus,& animando, & concitando filium ad fugam trahit, de ducit ipsum secum ad ardua, S praeru-pra cacumina . montium inaccessibilia ii millibus,& sic saluat se,& filium. Et has eandem quatuor proprietates habet ceruus. αideonlius cerui dicitur hinnulias: edri annuit,& paret nutui, & signo m..tris fisiendo consortia hominum,α velociter seciuea do matre usq; ad cacu mina montiu ut satur . tiar cu matre:vel hinnulus dicitur ab hinni εdo, & est quodda animal simile ceruo quod
vulgariter dicii capreolus: quae quide aialia. maxime abundant in Corsica: quae sunt v locissima cursu, similia caprei; supradictim qud ad proprietatem. Xps ergo per has quatuor proprietates fuit similis capreae hinnu loti; cervoru in die ascensionis.m primo ipse rugit cosbrtia,& miserias hominum mo estu. Secundo fugit, & ascedit velociter: i in paruo spatio ascedit usque ad eluempy reu .Tertio petiuit ardua,& altiora:qa ascedit stiper oes los, & hierarchias angelorin aQuneto non dimisit fideles filios suos: imo eduxit eos de ergastulo, & periculo inserpiu& collocauit eos simul Λcum in coelo: quia
rii Christus ascendit in altu, captiua imm
uxit captiuitate.psa. 67. Et ita iaciet in nouissimo die: quia in corpor Uorificato ab ista mundana miseria lini a Pnsam sua uniuersalem mi ira collocabit stiper monca talis beatitudinis. & hoc
idem tacit continue de qualibet anima iusti post transitum ab hac vita mortali. Et hoc
est quod vult explicare sponsa in fine huius cantici,& totius libelli nuptialis, S pastoralis. Vnde ait.O sponse rii dicis, et facia te audire praesentialiter in coelo vocem meam,&non loquar tibi amplius per amicos , & in- tercessores: sed per naliter loquar tibi, &ego dico tibi, etiam cupio dissolui ab hoc Fcorpore,& vita mortali,& misera, & periculosa,& cupio esse tecti in coelo. Io fuge dilecte mi abnac mortali vita, & non lis similis lupo,& caeteris animalibus. quae deserunt filios,& fugiunt ut selum saluent seipsa. Sed assimilare,& esto similis capreae hinnulo uel ceruorum , qui non deserunt stios: sed secasugiedo ducunt,& trali sit filios ad ardua motium,& sic liberant, & saluant eos.Fuge e
go tu super montes aromatum l.super montes altillimos,& arduos coelorum,& hierarchias angeloria ubi semper spirant aromata gloriae . Et fugiedo ad tales arduos montes: duc me tecurii:sicut capreae, & cerui ducunt secum hinnulos silos . quasi.d suge tu : quia
ego sequar te. sicut hinnulus sequitur in
434쪽
r 6 D. Iacbbi de Valantiaeli istopolitani Episcopi.
trem. unde hinnulus dicitus,quia annuit, Scobedit nutui matris: Sc sequitur eam: ita ego
sequar te in montes aromatum:&curram anodore caelestis gloriae Sc stultionis. in quibus montibus Christus pascit oves suas haerbis viretibus. de quibus dicitur Ede. 33. Ego ipse requiri oues meas, d risitabo eas.&li rabo eas de omni b locis in quibus dispersae troduxit in thalamu suum:& ipsam dotauit, D& ornauit bonis,& ornametis spiritualibus
ut patuit in quintd cantico. Item quarto irripleuit sextam petitionem: quia de cruce omnes vocavit ad comedendum,& bibendum
saluti serum cibum, & potum suae passiornu ut patuit in sexto tantico. Item adimpleuit quartam, & quintam petitione: quia plebe fuerant in die nubis,& calignis:&educa ea, gentilem per1postolos suos an igredine idode populis,& congregabo eas de terris:& in Iolatriae dealbavi ti&ornamer eam eas in terram suam,de pascam eas in Pascitisvberrimis,& in montibus excelsis Israel erunt pascua eorum. Ibi requiescent inhaerbis virentibus:& in pascuis pinsuibus . Itent Wal. lxvii. Mons Dei mons pinguis tornamentis spiritualibus deeorauit:& cum sponsa de populo Isralitico in unam Ecclesiam sociauit: ut patuit in cantico octavo,& nono. Item septi md adimpleuit septima petitionem: quia sposam suam ex utroque populo congregatam sub mons in quo Deo beneplacitum est li bita prosperosa uore tuo amplexus est:&subum re in eo: etenim dominus habitabit in fine. ora,& amplexu suo protexit:& copia bono
Et sic patet qualiter sponsa petit sugere euk nse de suetoribus huius mundi:&nabita
super montes aromatum coelestis beatitu
'is.& fruitionis ut ibi sponsus audiat v em laudis eius.Ex omitii laus ergo sit pradictis in supradictis decem canticis patet,qualitewhristiis sponsus Ecclesiae utriusque testamenticonin uit desiderium,&omnes petitiones qinsitas ta saciebat in veteri terum spiritualium,&temporalium ditauit,&locupletavit: quia diuitiis spiritualibus,&teporalibus affluens innixa superdilectum suu tempore Constantini,&eius successorum in mundo apparuitiquam dilectus eius stab a bore malo, idest sub umbra erucis suscitauit& in ciuitate ecclesiae muro inexpugnabilidi propugnaculis munitam ad pugnandum contra haereticos,& infideles introduxit sumento : quas petitiones 'rauit in pri- exi de in vinea huius Ecclesis per gratiammo cantico. Nam pri md peteDrevicularia, . ais 'isculo incarnationis.Secudd petebat ut Christis incarnatus inunderet suavnguenta odorisera ad reparandam naturam humana: &traheret ipsam ut ipsa posset ipsi in sequi: &post ipsum currere in odoremunguentorum eius.Tertio petebatut ipsam introduceret in cellaria sua: ut ibi posset satiari talibus v
guentis , & qisescere cum sponse . Quarto Pebs gentilis percgrina sorde idololatris denigrata petebat deolbari. in id cum plebe
Israelitica sociari. Sexto cum ea pasci bii pasci bonis spiritualibus Septimo si bumbra sponsi quiescere,& tutari.Has quidem petitiones Christias adimpleuit.nam pri md venit in carnem ct per consequens osculatus est nsavniendo ipsi naturam nostra in unitate suppositi: ct postea uniendo ipsi totam ecclesiam in v-nitate mystica,ut patuit in secundo cantico. Secundo adimpleuit secundam petitionem: quia effudit decem genera unguetorum aromaticorum quibus ad se traxit omnes fidera 'dum,&lucrandam mercedem col locauit an i autem ad supernos montes
aromatum a tu dum oe seriam appellauit. ut patuit in vi mi imo cantico.Ex quibus omni b. patet. quanus sponsus Ecclesiae in sit adue tu ruit totum desiderium sponsae suae,& satiscit omnibus septem petitionibus quas exposuerat in primo cantico . Ulterius est etiam ad tertendum sicut dictum fuit in principio& etiam in cantico secundo:quo Salomon in hoc libello volitit cantare, & describere mutuum amorem risii ad Ecclesiam sponsam suam,&ecouersis:& quomodo Christus voluit olledere omnia signa, sc essectus amoris erga sposam sita scilicet Ecclesiam quos
potest ostendere amicus ad amicum. Vnde dictum suit in s cundo cantico: et viginti Ssit essectus veri amoris, charitatis. Prinid clazelat n5 patiens malum in amato. Secundo quia no patitur moras abistis. Terti0 aeum diligetia quaerit amatum. aliarto quia lau& omnes cucurrerunt,& currunt post eu trahit amantem ad amatum. Quinto quia lita odorem ungitentorum eius: ut patuit in guefacit amatem. Sextὼ 'uia liquefacit cortere: ,& quarto cantico.Item terti d adim eius ab omni duritia. septimὀ qiuia vulnerat se tertiam petitionem quias tonsam in cor eius. Octauo quia inebriat aman nu
435쪽
in Non3 quin instaminat. Decimo quis uest
Vmlecimo quia uia haniantem cum anulo.
Duodecimo quia sortiter inhaeret. Decimo-temd quia sole iter tenet postquam repperit
amatum. Decimoquarto quia ordinat voluntate & omnes actus amantis erga amatsia
clinoquintd quia non quaerit, quae sua sunt sed quaeamati. Decii sexid quia ad morte
se exponit pro amato. Decimoseptimo quia magis est in amato quam in stipso. Decini octaud quia trisformat amate in amatu .Decimonond quia in eo extasim & seporem s eir. Vigesimo quia in amato llatuit in aeternum quiescere. Et i5 Xps tanquim verita m6sus,& amator humanae natur & ecclesiae sposae suae oes sibi radictos viginti effectus osten
die erga ecclesiam sponsura sua. nam primo non patiens malum culpae nec malu peccatid nec iugum seruitutis in sponsa suam pa- aiens moras eius absentiae : de celo in terram descendit:& venit in s militudinem carnis reccati: ut peccatu nostria damnaret in carne: ct tolleret culpam nostram: εἰ nos a seruitute peccati liberaret. ac sic ostendit primit, & secundia effectu amoris: ut patuit in secundo cantico Ite c li etia& labore cu sita praedicatione & doctrina & operatione mira loru nos quaesiuit: & ad se traxit lavinar . tertio & quarto cantico. Et sic MUd imisi,
r vulnerauit cor eius: ut patuit in cantico. s. Et sic ostendit quin tu & sextum de septimii efiectu amoris. Ite charitas inebriauit ipsit ni in cruce, & inflammavit: dc vilit:& transforniauit ipsum in amorem sitae sponC f in tantum in extasim mortis suit in cruce.
quia dum ibi dormiuit cor eius vigilabat in
nostra redemptione. ut patet in cantico. in qua cruce ossedit oes viginti essectus ana tis.ut pol patere intueti de deuote coteplanti omnia quae dicta fiant in illo.6. cantico: ecetiam in decimo cantico: bi dicit Christus: Sub arbore malo suscitaui te dcc.Ite ibidem.
Pone me ut signaculum seper cor tuum:quia sortis est ut mors dilectio. dc dura ut in te nus aemulatio. lampades eius lampades istiis atq; flammarum 6 c. Sed ultimum effectum amoris , quod est in aeternum velle quiescere in amato, ostendit Christius erga sponsi in fine totius libelli cum vocavit eam ad aeternas nuptias gloriae, dicens.Quae habitas in horti uti me audire vocem tuam ρα
sed omnes hos supradictos viginti essectus Damoris ostendit ecclesia erga C ristum
sem suum, volens repenueres reddere viaces amoris quo ad suam possibilitatem: quaerendo sponsum rc currendo post ipsim et de tenendo ipsum sortiter :ve patuit in cantiaco. s. & 6. dc patiendo persecutiones, & to menta usque ad mortem pro fide sbonsi: vepatuit in s. cantico . 6c iugiter laborando is vinea sponsa vi patuit in I o. cantico. Et in dem vocata ad ultimas nuptias gloriae fugiendo pericula & miserias liu uis saeculi secuta est bonum. ut pate t in calce , dc sne totiua diuius libelli. Ex quibus patet qualiter S lomon in hoc libello prophetice cantauit
mutuum amorem Christi ad ecclesiam, de econuerso quem Christus ostendit in suo aduentu operando nostram redemptionem , de
reparationem. Sed quia quod dicit apostolux ade tota ecclesia. c quod est desponsata uni vi io Christo: veris catur etia de qualibet a mas leti: ut inquit Au.li. de sancta virgi , rare: hinc est et pro maiori parte omne, --cti exponentes hunc librum aΗγn multum cararunt de sensu prophetico: m' i inpraesupponebant fidem: sed on t ci
ca sensum in ' quantum anima cuius ih t Melo sedet laborare reddere vices amori ponse suo Christo: α quaerere eum per bona opera: ec relictis rebus nuintanis iungi,& inherere per bona opera:& per gratiam de sde Et charitate : ut post hanc vitam mortale iungatur ipsi per gloriam. Et his fuit sellicitudo vim sanctorum antiquo-rii. circa expositione huius lib. sed quian uimus nostris temporibus sitim minui, Sctepestare.&ex diminutione fidei charitatem PDigescerer quod sorte, accidit ex ignauia dedimi tione studii sacrarunt literatum: quia a maximo usque ad minimum omnes si dent auaritiae εc honoribus huius seculi: veinquit apostolus: dc quia etiam nouimus nostris temporibus complures recidiuantes a vera fide dc intelli cia sacrae scripturae apo statasse: & ad vomitum cstimoniarium I gi Monum animam diabolica fraude dec piam reuocasse, εἰ forsan in mortifero ritu
terseuerasse: ideo mihi vissim sitit in li-ro psalm. David: dc in hoc libro cantic rum Salomonis cum diuino auxilio sensum propheticum perscrutari, εἰ inues ligare. vemysteria verae fidei eu melica: quae maxime
in his di obus libris prophetice latebant: hi ος 3 sdem
436쪽
1 Iucem simplicibus sacerdotibus, & eaeteris virtuost: siciat Socrates & Plato & pitagoras tysidelibus manifestentur: ne Iudaei obstinati & caeteri: & apud Roma. fuerunt multi viri ceci cuni suis mendacibus di callidis fig- famosi, qui gesserunt Sc fecerunt opera m mentis possint veriotem fidei in scriptura moratu clignissimia: sicut filii Brutus&FL e. te. latentem simplicibus Christianis oc- britius & Cato & Scipiones & Marcus RG cultare: & ad falsium sensium peruertere atq, caeteri quos Romana comendat hi retrahere. R ideo cum charitate& humilita floria: & tamen isti nunquam habuerunt note rogo omnes fideles Christianos: vi cu cha titia de Christo. Ite hoc ide patet apud Sarritate velint legere hunc libellum Salomo- racenos: inter quos reperitur magna iust nis cu praesenti expositione. Quia nil alind ria: S multi viri eleemosynarii & miserico ostendit, nisi qualiter Christus Deus & ho- des. sed Sarraceni non colunt nec sequunturmo,verbum incarnatum,est inetrum & men Christum nec legem eius: ergo sequitur' sura,& principiti,& sons,& largitor omnium praeter Chrisum sunt boni. In oppositu auc bonorum & reparatnr humanae naturae lap- est illud Io. i. Omnia per ipsum facta sunt: sae per peccatum primorum parentum . qua & videmus eu plenum gratiae dc veritatis Aequide naturam sanauit & reparauit per Ue- cuius plenitudine omnes accepimus. Ite ca.
cem unguenta quae effudit per totu mundu: rs. Sine me nihil potestis facere. Item M. . prout dictum est in primo cantico . sine quo Non est aliud nomen sub coelo et in quo nos
nihil est bonum, nihil sanctum , nihil perfe- oporteat filum fieri &c. Respondetur ut vG t jum,nili l sanum, nihil validum 3c firmum. ritas huius quaestionis comprehendit quasi Uua quidem expositione habita faciliter totam theologiam viatoris. ideo ut ab omin usquisque mediocriter eruditus poterit bus simplicibus fidelibus intelligatur 3t c
ad e positionem moralem peruenire, appli- piatur:oportet,s humano, & simplici modo calido ea quae dicuntur de tota ecclesia, se pertractetur: quia hic non moueturnis ad
O . ni in eli & deuot simplicem intelligentiam simplicium face SEd quia dici init n primo eatico qua- dotum εc religio rem dc caeteroru fidelio.
liter tota huma nato xpectaba ct pro eius decisione erunt in. articuli. petebat Christum ut sanato e declarabuntur riuilam termi sonem unguentorum suorum uti dore eo ni cum sui 'sauri distinctio tibiis, ne labo. rum omnes possent currere post Christu: dc remus in aequiti . Inii. et 'o autem vid dictum est etiam per omnia cantica sequen- bitur qualiter humatia ii tura , mr Deutia qualiter Christus ' via uenta aromatica cieata: fuit pec peccatum primoturi n-siae praedicationis & mortis dc passionis qui tuin dii irata.Tertio vero videbitur quali 'bus reparauit ruinam humanae naturae: Bc per Christium fuit fissilienter per i aliam
danauit infirmitates omni um nosirum, & sic G gloriam reparata.In quarta autem artic
conclusium est in sine huius libelli Christum to movebuntur de seluentur quaedam dubita
suis. metrum.& metari ara dc principium, times multum utiles ε necessiariae. ει sontem omnium bonorum εc reparatore, mVantum ergo ad primum articulum est humanae ruinae: Ideo ad maiorem declara primo aduertendum. et ista tria nomiC tionem eorum quae dicta sunt, Qtrerit vim m. s persectio siue persectum, di optimum, Ius Christus sit metrum & mensura εἰ la hec bonum, idem Ebllantialiter significant: gitor omnium bonorum: ec re tor huma sed disserunt penes modos lanificandi. Nam naturae: ita vanullo alio ruina humanae persectio dicitur inqua sim perscie rem, 'naturae potuerit reparari sed si oporteat om dc sic persectum dicitur quod per aliquamnes currere in odorem unguentorum eius ad psectione persicit.Optimii aut dicitur inqua quodlibet bonum consequendum. Et argui- is est optabile dc appetibile yp tale ricctio-tur primo quod non.Na ante aduentum Xpi ne. nonu vero dicitur inqui si beat.i. coterat fuerunt multi viri sincti dc virtuosi in ve. te. 3c siissicie ter satiat appetitu: Et sic Oe psectu qui praeter Christum consecuti sunt vii tu- est appetibile: Si oe appetibile dum possid tes. quia Christus nondu venerat. ergo Xps tur beat,& coletalite satiat,& quietat appetino est principium dc largitor omnium bono tsi habetis.Nec est cura luna de consiletudinesu.Ide icdo: no λltim in populo hebraeoru . gramaticors, qui hoc nomen optimii P suP. sed et in populo stili sueriit multa philosos sementum assignant , in comparatione summi
437쪽
Iummis dus respectu huius nominu b num .dicendo bonum melius optimum. His
emo habitis ponitur prima dictinctio: scialicet quod bona sunt in triplici genere .
nam quaedam dicuntur bona naturae qil dant bona gratiae , & quaedam bona gloriae. Nec est neces. poni quartum genus.na b na moralia & bona fortunae lunt per se bona naturae: sed propter peccatum primi h minis amiserunt nomen post lapsum: prout patebit. Vnde bona tiaturin hominis sunt illa quae naturaliter perficiunt eius natura ad suas naturales operationes sibi proportionatas.Bona autem gratiae sunt persectiones prior naturam a solo Deo gratis datae, & naturae super additae ad subliniandum desectum eius. prout patebit in tertio ae in quarto a ticulo. Bona vero gloriae sunt ilia quaes pernaturaliter beatiscant hominem in aliero seculo. scda distinc. Bonae naturae sunt in
Quadruplici generema qus a dicuntur bonai eciei,& qua da bona modi: & si tarda bona ordinis: &quaedam bona finis naturae hois proportionati. Bona quippe sp iei sunt illa
Quae immediate perficiunt speciena ab intrinco sicut sunt potentiae animae quae oriuntur ab anima,&per conseques fluunt ex
ripis speciei: ο sunt accidentia formam & principia operandi a vi H m: sicut sunt poten' res potitiae,& sen
diovit irDona naturae speciei, quia immedia intrinseco perficiunt naturam specis-m, & sitiat immediata principia operandi. Sed est aliud bonum perficiens speciem ab intrinseco quod est esse actualis existentiae innixuin a primo ente, perficiens & actuans ct smositans naturam, & constituens eam in esse actualis existentiae. & ideo Aristotii. posteriorum genus & disterentiam ponit in
primo modo dicendi per se: eo et sunt principia essentialia ipsius speciei. Sed accidentia propria cosequentia sermani ponit in secundo modo, eo quod fluunt ex principiis speciei & ex forma. sed esse actu iis existentiae ponit in tertio modo, edri actuat & perficit totam speciem cum suis potentiis. & trahit ipsam adactum indiuidualem & personale, ει sic competit primae substantiae. verum quod Boetius in libello de hebdomadibus ponit esse existentiae in secundo modo dicendi per se, tanquam primum bonum natura-
de quod omnia appetunt sic patet qualia
ter Utentiae animae ct esse actualis existen- Rtiae dicuntur bona naturalia ipsius speciei immediata. Bona autem naturalia modi dicuntur habitus de dispositiones potentiarum animae, eo qudd naturaliter modificant & perficiunt eas& habilitant ad suas naturales oporationes: sine quibus potentiae non posset
cxeicere operationes suas, nee exire in actu
semiendi.nam sicut potentiae lanctivae non exirent in actum sentiendi , nisi actuarentur&disponerentur, per species morum obiectorum: ita pariter potentia intellectina non
intelliperet nisi dis neretur per species in- . 'telligibiles aut habitus obiectorum. & sic habitus,& dis sitiones dicuntur persectiones
potentiarum. Bonum autem ordinis naturae
hominis.est quod partes in seriores sebiiciantur & obediant sit perioributis. qudd caro,& sensualitas obediant rationi,sc voluntas ob: a diat Deo, & sit consormis per omnia diuin voluntati. Ista ergo se habent per ordinem mlicet anima potentiae:habitus siue dispontiones:& ordo operationum siue ordo i 'perando. Bonum tandem naturalis finis .sius hominis eius naturae propol ris Mati crat ante lapsum ut perpetuaret Uin foeticem in illa terrestri & imp 'p' ia animalia 3c plantas & min ratia,utedo eis libere ad stam facultatem. &hoc erat ipsi pi emisi meritum,& promissum pro eius laboribus, & sic patent quatuor b na naturae homini debita, & proportionata. Tertia distinctio:* licet omnes grati conueniat in hoc quod omnes sunt a solo Deo gratis datae & naturae superadditae tamen aliqua est gratia quae non solum est a Deo gratis data: sed etiam est gratum faciens habentem. dc F lita est gratia habitualis quae datur in baptismo,& confirmatione & pnia:quae perficit totam essentiani animae, & facit hominem deo fratum εἰ acceptu ex solis meritis Christi: citius homo per tale gratiam imaginem seri
&Christo configuratur. oes autem aliae gratiae perficiunt potentia satae,& non senas gratificant habentem apud Deum: sicut gratia potestativa ordini in gratia sanitatu N pr phetiae,& gratia sermonum dcc.quae quidem dona fratiarum dantur ad utilitatena totius
ecclesiae: prout ait apostol. I. ad Corinth. t r.
Quarta distinctio:quod praeter gratias habituales se pradictas reperitur & memoratur in sacra scriptura quaedam gratia , quae dictitur mox a & auxiliatiua liberi arbitrii: si
438쪽
m esu de Valentia Christopolit ni Episcopi.
A nequa post lapsum n5pot resistere tent itionibus interioribus nec exterioribus:
nee uitare ma nee implere diuina praecepta: infra patebit. Quam quiden, gratia defendit Rug,c5tra Pelasianos, &diuidit ea in pue
mente,& inci pientem,& operantem,S pro sciente &GEt magister senti in a.disi. 26.dia vidit eam in praeuenientem,S subsequente.
m quas paries no pol diuidi gratia habitualis gratificat me licet habeat gradustii Natroducitur in inllanti per sacra meta. illa aut 'tur prieter sacra meta: ut infra patebit. Quinta distinctio, θ bonorii gloriae quaedassint bona corporis, sicut inutiortalitas siuae impassibilitas:& claritas, Si sibi ilitas , S tibias,& quaeda pertinent ad alam, sicut urso diuinae ellentiae:& quaedam pertinent ad utrumq;, sicut uiso humanitati, Chi illi: &Psuuio,ac secura postasio ia homo gloria
hoc videmus manifeste. nam inclinatio praua,S appetitus carnis ducit holem in uarias S pessimas insi mitates abbreviantes uitam hois usq; ad interitu: ut patet de gula & luxuria. Item luxuria non iblii inducit uarias aegritudines: sed et causiuit in mundo varia bella, & seditiones, & homicidia: ut pater de bello Troianops raptum Helenae,&ω bello staterno Tebanorum,& inter Atreu,
Pru.n Lucretiae Sc. Item propter cupidit tem dominandi & diuitias acquirendi mutati perierunt .ut non sthi secularis,sed et sa- , cra testatur historia. quae ola impediunt α ferunt uita hominis :& inducunt infinistas miserias contra oem 9licitatem: qua naturaliter unus uisque desiderat,&appetit. ciste fuit steundus perplexus que philoibsit
nunquam potuerunt absoluere. Tertius maecatus post resurrectionem per sensu, ext Yplexus apud philosophos sin in omnes philos res uidebit humanitate Api: & per ocu- sophi cognouersit illum inord i iratum προ- mentis videbit humanitate etsi diuinita situm sensitiva esse peruersum in hiae conare 'sic totus homo uidebit totuXpm. Stotu homo in corpore, & aia beatificatur
uertenduμ notiti ii: tres perplexus sue
ipsi nunqua potueriit soluere,nec ν
cause cognitionem peruenire. Quorum primus est,il, omnibus est insitus naturalitervida appetitus euius da statu, uitae si elicis absq; omni desectu εc miseria. isitum sensitiva esse peruersum inhiae conatorii ordinem naturpic totius uniuersi. Nain ordine naturae omnia inseriora subordinantur,& obediunt si perioribus: et elemereta obediunt corporibus Klestibus: & iunt intelligentiis mouentibus: &om-tiae obediunt primae:&mouet propter De i amatum :& desiderarum .uc
patet. I 2. mimeteororiam. puta quia
mnes naturaliter desiderant uita immortalem, quia oe ense appetit permanere in hoe
siculo:& desiderat hanc immortale uiti tane omni desecta di miseria cum susscientiaolum bonorum ad s.cietate appetitus: quavita oes putant esse beati. Sed quia uidedit ilosephii talis status non pol haberi innac vita. nec unqui aliquis habuit istustam: ideo mirabatur pnilo phi unde inerat omni b. talis appetitus:& unde priuatio talis flatus: cu appetitus naturalis no sit frustra. a uident ista duo cotradicerea re sit naturalis appetitus Oibus insitu s: s sit frustra. & se e
rant pbi olbpbi in hoc perplexu ante aduelli i. Secundus perplexus philosephorii suit:
sto experimus in nobis quanda perue iam inclinationem in carne, εc sensualitate tot si ter contrariam ,& repugnante sapra dicto naturali appetit uir de tollentem & ii redientem totaster esiectum: sc finem eius:
iste peruersus ordo quia sensualiquae est pars io serior & utilior: semper gnat adirersus spiritu& aiam. i. aduersiis itionem, quae est superior de nobilior & semper resiliit ipsi: & ut plurimum trahit uoli tatem rationalem: ut sibi consentiat in suo prauo appetitu &sic si et unusquisque gnoscat talem prauam inclinationem esse
contra rationem. & contra uirtutes mor
les, de contra legem Des : tamen omnes pro maiori parte temporis sequuntiar sensuvi tatem contra constientiam,& diuina praecepta:& ta men ante adeuntum Christi nullus philosophoru potuit reddere rationem v ὸ e proueniat talis puersitas in solo hominerde tale monstrum in humana natura: imo uolentes philos. inquirere de hac peruersitate inciderunt in diuersos errores . Vnde Anaxa oras dixit hoe monstrum accidisse in principio mundi quando omnia erant consisa in illo oos,u quando ille intellectus separando discordia. α combinando cocose
439쪽
Auia creauit oia recta,& ordinata in stra na' iltura canaen non recte compaginavit hominem, quia comi aginau: e carnem siemale dispositam, & ducordem cum anima rati m. i. ta ideo sicut tunc in illo com illa duo eram di cordia, ita,& nunc ideo semper discordant , & pugnant inter se adinvicem in
homine contra totum ordinem uniuersi.
Alii aute Philosophi dixerut hoc euenire ex c letii bus coniicitationibus,sub quibus
homines generantur,& nascuntur. Aristoteles autem non ausus est calere soluere hanc
dissicultatem imo quandoq; uidetur sibi cotradicere. Nam quandoq; dicit sensialitate
esse naturaliter inclinatam ad malum: mcum grandi dissicultate per virtutes mor
les posse domari:& quandoq; dicit et Delicitas quae per morales uirtutes acquiritur, est donum Deorum, & per consequens etiam ipsis morales uirtutes, in quarum operatione consistit,& acquiritur Relicitas,essent donum Dei,&non naturae. &sic Aristoteles no potuit reddere huius causam. Manichaei autem uolentes reddere causam huius peruersi ordinis,& monstri dixerunt in homine esse duas animas , unam bona factam ex substantia principis lucis: alteram nolsa tam ex substantia principis
ideo in homine erat continua Gu . Iri
tes dix ' Onte ruisi i constitiitio nes animas suisse in coelo conuersa peccasse contra Deum: ideo siet ut po , . C Aea positae in corpora male complexionata& ideo est continua pugna inter carnem &animam .Quas quidem detestabiles opiniones improbat Aug. contra Manici eos in li-ζode duabus animabus:&in lib. de naturaoni .Ex quibus patet: u, nee Philosophi nee haeretici potueriit soluere tres supradictos Perplexus: edri non nouer ut sacras scriptu, quibus fuit nobis reuelatu qualiter, istanaala sue iit humans natu is inflicta itana peccati primorii parentu. ut in sequenti articulo patebit. Sed nuc restat quartus perplexus qui scandalizat & iacit titubare simplices christianos in hoc tempore. nam nosti idemus hom ines scientiscos,& sacris literis eruditos, qui ex sacrasti ipturasci ut reddere eiusas supradictorum nutorum:&ssiluere perplexus supradictos, & sciunt, & praedicant qualiter nemo potest euadere poenas aeternasaiec consequi xitam aetata vis persolutio. obseruantiam legiis euangelis munim msit perbis Deus resistit:humilibus aut dat gratia, & in eoplures eoru videmus insatos tumore superniae.Ite sacra scriptura quam prς dicamus nil aliud clamat niti bona temporalia esse transitoria,& falsa, Sc per consequens
coiitemnenda,& bona sutura quaerenda: tamen nos videmus complures eorum esse sauciatos auaritia,Sc luxuria, & ambitione ii norit,dc dignitatum, & ila faciunt totum oppositum eorum quae sciunt,& praedicant. Ite videmus oes principes,& reges terrae, sic platos ecclesiae scientes se reddituros ratione desiis omnibus subditis a maximo usq; ad minimum, & hoc sub comminatione poenae ternae, & tamen plures eorum extorquentes bona temporalia cum sellicitudiue ita con- .
temnunt salutem, & utilitatem populi: ac si nunquam essent morituri nee ratione De reddituri:ideo iste perplexus scandalirat simplices fideles: & sacit eos titubare. Sed in rius luetur iste perplexus: ubi videbit rqualiter eraeter scientiam de fidem est n s saria gratia auxiliatiua liberi arbitrii rivi tandum omne malum: de ad implen, a uiua
praecepta. Et hoc de primo culo. Varissim odim articulii ponuncia isiones de mente Auguaini cotra Pelagianos. Quarti prima
si ista. cet Ada fuit creatus Oibus quatuor bonis naturae. Ista conc.sie probatur
ex sacra scriptura Gen. I. Nam ola quae secte Deus erat valde bona . i. integre & persecte ibona & non diminute secundum integrit tem & sufficientia suae naturae t dicit glos .
Quia omnia fecit Deus in numero pondere,& mensura. Sami Out sub specie&modo,& Fordine, & per consequens propter aliquem snem .ut inquit Aug. si per Genaergo sequitiir quod a creauit hominem cum omnibus bonis proportionatis eius naturae, sc susficientibus ad integritatem, & necessitatem eius.Sed quatuor sunt bona necessaria ad i tegritatent,& sussicientiam humana naturi, scilicet fraecies,& modus,de ordo,& finis homini sumciens,& proportionatus: ut dictiunest.ergo cum omnibus istis bonis suit erratus homo. unde bona species hominis sunt totelis,& proprietates,& vires,& esse, quiaus homo operatur. Sed quia homo omnitainserioribus debebat praesidere L minerali-biu,& plamis,& aialibus: io fuit creatus cum
ossius viribus eorum: ut cum Oibus conuenire
440쪽
i si D.Iaesit de Valentia Christopolitati 1 ppiscos.
ret.ideo habet esse cu mineralibus:& habet dum.unde iustitia dicit perpetu uolnostri oes uires atq vegetatiuar cu plantis, & oes buens unicuici; quod si uni est. i. est perpe- votentias sensiti uas cum animalibus: & ha tuus & integer habitus voluntatis: quo u Dei appetitiua potentiacueisilcm.sed ultra luntas tribuit unicuiq; quod suum est peristas inferiores potentias habet uires ipsius que habitu ipse Ada regulabat oes suas ope aiae intellectivae. sintellectum, & memoria rationes erga Deli, & liciis, & erga stipium S uoluntate,quae pertinent ad partem ra-- na tribuebat Deo uera latria ipsi debitam 'tionalem,in qua cenuenit homo cis Ange- & hoibus mutuu obsequiti. Et recte uolun-lis.Habet emo omnes uires sensitivas ut co tas imperabat sensiualitati: & ceteris animagnostat omnia sensibilia,& habet intellectu tibiis, di plantis , mineralibus utebatut in ut cognoscat omnia intelligibilia. & sic ani facultate suam . Non. naioluntas fuit creatama intellectiva hominis continet uirtuali- minus intefra , & persecta cum sito proprio ter oes uires inseriori & oes aliae continen habitu iustitiae,qua intellectu cum suis nabitur in ea, sicut trigonu in terragono: ut ait tibus scientiscis, & intellectivis. & quam Aristo.2. de ani. Omnes aut uires dicuntur irascibilis,& cocupiscibilis cu suis habitib . bona speciei humanae, eo immediate sor& uirtutibus moralib. & ista dicebatur ori- quisitur forma: & sistit immediata principia sinalis iustitia in Adi Dicebatur.n origina operandi. Sed quia ola secit Deus cum suo lis inquantu ab origine creationis in cat modo,&dispositione ad expedite operandii ias habitibus traxit ipsam:&et inquantum di ideo creauit istas uires in homine ta sui omnibus suis posteris per generationem cohabitibus: ut absq; impedimento , & mora municasset ipIam . Vnde omnes isti habitus p et faciliter operari. Vnde sicut creauit supradictidicebatur et originales, natura olims arbores in illa paradiso cu fructibus, tes: primo inquantum ab origine suerunt sui, cita creauit in tellectum & voluntatem concreati ad modificandas uires naturales ecap tu iri sitiust hominis habiti- in suis operationibus. Secundo inquantunibus tuis:quia ali e Pia hois no fuisset ualde erant proportionatii,& necessarii ipsi nat S integre bona.& s citauit Hllectu cum r*ad suas naturales operationes exercen-
tu intellectus, quo immediate adhaerit pri- bantia interitatem naturae, & ideo com-
mis principiis: A cu habitu sapientiae, quo putabantur . Sed ultra immediate incepit contemplari primas, & haec bona modificanti uiri 'tia uires
superiores causias altissima.sDesi, Scintesti- naturales hominis luit necetiariuniis, gentias: & cu habitibus olum scientiarii re- ordinis in potentiis supradictis. qui qui, ru naturalium,&mateniaticalium: quo illi- ordo consistit in debita consorinitate cd sipeculabat oia naturalia, quia illico im- rium,& partium inferiorum ad superiores. posuit nota Oibus rebus creatis sim naturas & ideo fantasia erat sit bdita intellectitii: &stasmi patet Gen. 2.Item habuit Adam habi sensualitas erat subdita, & obediens uo- 'tu prudentiae de Oibus agibilibus. & habitu luntati rationali, & uniuersaliter tota ca- Fartis de Oibus Actibilibus.Ite no solum in- ro,& corpus erat subditum spiritui: & uo-tellectiis sed et appetitus sensitivus, & sen- Iunias hominis cum omnibus uiribus erat. sualitas fuit creata habituata cu oibus habi subdita, & obediens, & tota intenta diuitibus uirtutu moralium:puta cu habitu te- hae uoluntati . & in hoc consistebat tota oriperantiae qua modificabat concupiscibilem ginalis iustitia ipsius Adam, & debitus o circa ola delectabilia,& utilia, & cu habitu do eius. & iste ordo dicebatur naturalis in fortitudinis circa oia terribilia: &cucaeis Adam. Nam sicut omnia elementa naturis habitibus modificantibus sensualitatem res iter subduntur coelis,& coeli parent intel- circa bona utilia:& circa honores &c. quos lisentiis mouentibus intelligentiae paret quide habitus habebat sine impedimeto ali diuinae uoluntati, quia mouet propter Deucuius passionis. Ite sicut creauit intellectu amatu&desideratum. rΣ. metaphili :ita se δε sensualitate cum suis habitibus: non crea cundum ordinem naturae sensualitas debetuit uoluntatem sibi proprio habitu natura- parere uoluntati rationali, & uoluntas d ai,quae est iustitia modii cas ipsun uolunt Det parere Deo . Et ideo species: modus ,