장음표시 사용
241쪽
ctatione decisa. PEmulationes ac dissidia inter Regios e amnicis 3 orta 1. ex mae ali hostiliorum distributione, a. callida mandenburgicorum a Regiis diglractione, s. male strvata disciplina militari ψ. Regiorum , quod in arenario ad Uratulaviam coenobio, ta Gisgoviae servabat , praesidio, r. dentis qυamplurimis Amhemii inplentibu4 , o altioris indaginis actionibu 1 sermonibusve. Baro Cochtitiaius a Tege Legatus in Sile ammeuit: Qmo die Retu Braunae ahquid cladis pam . Arithemius , in AIuniam ab Electore avocatus, imperio haud paret. Dissidiis , quae diseximus , componendis , colloq'ium a Cochturiis ta Arnhemio institui iur: Sed infelici mentu Cochtitet ii de Silesiaci belli satu judicium ri themii in Silem a morte Regis molimina. Caeseriani Nissam, ta alia Ioca recuperant. Foederati eo movent, γ Dumalius a Saxonicis deseritur. va inter Regios s Saxonicos transactio ; tum Francisii Alberti, Sa- niae inferioris Ducis,mandatum,de instauranda disciplina militari: Quae . . - utrassi escctu caruere. Pos haec vo redeundo ad Regem , describuntur velitationes prope Metiscnfessam, o Rinacchum , ut capitalis consti-ctus praeludia: Tum Regis, suos ad praelium animantis, verba, at s aciei ordo. Frulandis porro intentio, ta opportunus loci, quem in siderat,stus. Primus peditum consitus; ta primus equitum: In avo Rex ipse o cumbit. Regiorum a morte Domini sui fervor, o mundus impetus , prima victoria: mam Papynhemii ad ventus initio dubiam, mox g
minata laurea clariorem reddit. Funem tamen utris, parti haec aciei ob demeratorum numerum. Bemtardus, Saxonia Dux, cum Exercitu
B eis fel in retrocedit. Og o Funus regium ex inter algo in rim ramam deducitur ι ex viis ubis celebratis: Inser quas funebris D ctoris Hoe concio notatu digna. cv. Lipsam, a Caesarianis des iam; Foederati recuperant: obsesso Pleiqenburgo. Chemnicium , Ilii Oburgum, ta ultima Miccavia a Regiis risi extorquentur. Haec
Anni millismi, sexcentesmi, tricesimi secundi gesta: Qv , ta primum
pariter cum issis Historia nos volumen, Go. brevi Regis encomisae recruduntur.
ni millesimi , sexcen-rtesimi, tricesimi se- eundi auspiciis ad Rei gem Sueciae, in cujus
prudentia ac fortitudine, cum belli, tum civilis status summa, ut principali fundamento potissimum requiescebat, ex ambagi, qua exspatiari oportuit, nunc revertionem, ratione ordinis flagitant , . facimus. Tractam, Converterant autem sub hoc de Neu. tempus oculos, si animum in Galliaetralitate, Regem pontificii foederis socii: Per um uni diversos diversorum Legatos, dc He bipotensem, qui pro omnibus satage-versibat, cumprimis Praesulem, isthunc, ut tificii eorundem sacrorum jure connexum, pr violenta ecclesiasticorum bonorum occupatione irritatum, cum Rese Sueciae committere annixi, nec ulli in hoc operae aut labori parcentes. Sed eventu votis & conceptae spei neutis quam respondente, diversam ab haeriam ingressi, bellorum ob adversam sortem se pertaesos leniora & tranquilliora consilia amplecti praeferebant, Neutralitatisq; injiciebant mentionem : Galliae Regis, qui jam anno in foederatione cum Rege Sueciae, 'vim optime, ut Religionis consortibus,
242쪽
etonsultum voluerat , intercessore &missis huic siti, a Bavariae Duce,ujusq; fratte, Archi Praesule Coloniensi, nec non aliis si deris complicibus, Mo-suntiam Legatis Rex etenim Galliae, sub praeteriti Anni exitum , Marchioni Bresaeo, Consiliario status, custodiae corporis regii Capitaneo, Arcis Urbisq; Salmu
riens Gubernatori, nec non Campo
rum & Exercituum Mareschalio, tum Herculi, Baroni Charnassaeo, a status sic secretioribus con siliis, aratori uitiq; suo, de Neutralitate, & armorum induciis, quibus omnimodae Pacificationi via sterneretur, hinc inter Regem Sueciae ejusve Foederato ,Ducem Ba- variae & pontificii foederis asseclas isthinc,conciliandis, negotiu dederat: Quo serio & candidE hoc a se agi, nec aliud sub eo praetextu intendi demonstraret, promissionem postulatis adjungens. Sy Rex Storiae, o socii, oblata
amplexi, a Pontificiis qet cun)ve ratione infesta entur, praeter pecuniae summam, quam, vi foederis, quotannis debebat, certo modo, de quo inter Regem ct Ora tores suos conmentum fores, auxilio iis
affuturum: Modo Rex Sisciae ac socii, seubi forte a Caesare Domo Auseriaca, aut pontificiis Loederatis Galgiae Rex armis impeteretur, par pari relaturos, unc sim recipererat
Non deerant in primo hoc tractatus limine, qui nihil solidi aut serii subesse suspicarentur ; verum id tantum-Hodo a Pontificilis quaeri: Ut, tempore in longum extracto, languidas rep-Tare vires per otium liceret. Neutrulitas enim haec, si effectum sortiretur, non in omnimodum quidem pontificiae Religionis interitum, sed insigne
tamen praejudicium vergere, dc haere-
sum quas appellant) tolerandarum
necessitudinem invehere videbatur ;Jesultarum, qui plerorumq; Pontiliciorum in Germania animos sibi mancipatos habe dogmate illicitam: Quinimo fido potentissimae Domus Austriacae patrocinio spoliatum eos ibat.
Ipsi quoq; pontificiae foederationis complices longe secus de Rege me
erant, quam ut nunc, dum retaliandarum hostilitatum optima daretur oceano, armorum, in eorum perniciem
vegetorum, cohibere deberet impe rinit. Tantum nihilomimis apud Rege in Sueciae momenti habuit Galliae Regis interpositio, ut assentiretur: De res iis, quorum disiones nondum sub ge=ist, Pontifriciis hostilitaris eximendis
loris inferioris Palati natus, quotvotiam occuparat, Daci Bavariae, usque dum controversa cum Rideriso Pisisti
m amice componeretur , reddendi, et,
Trevirens denique Electore in possessionem eorum, qυ i sextorserat, S amodo Nemetum excepta) γου ituendo Bambergensis Iamen ErasisIob hac pactione nominatim exclusus, &, qvod Regem tractatu indisne ludificasser, indignus, qui beneficio hoc fi ueretur, habitus. E contrario a Pontis diis Rex exigebat : Amicitiam secum, Regri ve ac pro 'inciis ibis, non haere duariis modo, sedis helio in Germania par-.tis, tum cum Foederatis, se specia in I De re Saxoniae, sero anctes colerent Cis i in moriori Saxonia, diuturno hoc heltarum tractu, ab Anno usqυe mi lesimo, sexcentesimo, deci o octavo Pro testantibus eripuerant, in statum, quo
ante exortum fuerat bedium , repone rent : Copias e Protesantium, qzibus hae tinus incubuerant, territorio ab inritas, exauctorarent praeter decies, aut . duodecies miis capita, quae, non in unum Exercitus corpu's, ob unico capite gen
rati , eoadunata, sed sparsim hinc inse
distributa, retinere fas esset: Gauctoratus autem miles, ut ne ad Caesarem clam palamve transiret , darent operam : Caesari nec defectus habere termmitterent , nec diribitoria intra fines suos mintuere ; transitum vero miriq
parti, sine frauis, seu intercluderent pariter, seu pariter gratificaerentur: Provincias, quas Rex subiugarat, δε- me de Missi summa transigere tar, in
ejus relinquerent manu : Commerciorum deviris Libertatem is ut 'in inter subitos utrinque ne impegirent ; capi v o ne I tro dimissis. Inter quos Administratoris Magdebis gemis mentio expressis ver is fiucta ; lice
in cassum: Is ehim circa idem templis , ut u Protestantium doctrina &partibus ad hostium des i secret, per
suaderi se passus, Regem hac sollici
243쪽
Hi articuli: Quorum Rex Sueciae rum parte belli apparatus, quibus nul praedem Galliae Regem, &, si Ponti- tibi non occupabantur, intestorum & scii leges semel placitas migrarent, vindictam spirantium animorum indi-
erga temeratores violatae fidei ullo ces, tractatum non nisi regiarum victorum postulabat . . riarum cursui sui flaminando obtendi, Dum tractatus hac ratione inca armaq; de industria paululum proser-lescit, a Gallis Oratoribus, jam tertio ri, ut mora ipsa validiora, acrius resu- Calendarum Januarii, cautionis, qua merentur, argueri. Contrarium
Dux Bavariae amicitiam, seu Neutra- quoque testari interceptae sub id tempus litatem potius acceptabat, idiogra- Bavari ad Pappenhemium literae :p hum Regi traditum, sed, quod indi Quibus ad expeditionem in Saxoniae m criminatim loqueretur, & omni ponti- ferioris Circulum qυanto hs inscipiemscio Clero pactioni incluso, Regem dam adhortatus, potestatem faciebat, . ad restituendum, quae jure belli occu- centies milio Ioachimicos Coloniae aut parat, obligare videretur, postridi asibi mutuo sum di i res, sato coli biredditum, uniq; insinuatum: Aut me- dis, Augustae Mindekcorum res et rem morataram legum amussim seqNerentur tur. Oratores, aut, particulari tractatuρ Decurso ergo induciarum spatio, pulto, operam impenderent, omnimodae Marchioni Bresaeo, qui praesens adc- ac universali Paci conciliandae. rat, Galliae Regis Oratori, diem e His ergo, intra duarum septim, rundem ad octiduum prolongari u narum spatium pontificiorum Foede- genti, abnuit Rex: Armis, quae paratorum responsum, & consensionem rumper interquiescere passus fuerat, in supra asci iptas conditiones affutura, in manus resumtis. rccipientibus,t ex inducias& suspen- Praeter hunc tractatum, quo de Tracta, iuram armorum cousq; indui sit , hae universis pontificiis Foederatis nostili-xxi ςum
tamen lege: O Pappenhemius cum co- tati eximendis agebatur, particulatim
Iia ua inferiori Saxonia E et e gim exce- ea in re a nonnullis laboratum. Tre- ί 4όN . Arei: Izderatorum 1 os Pontificiora virensis imprimis Elector, flagranti & i intain Ordinum miles, in Bohemiam Caesari obvia quaeq; depascenti incendio priforsanthbsidio missus, inde ememplo re- ximus, ut commissas fidei suae provintro ferret pedem ; ct ita hostilitatibus cias, quas partim jam hauserat, partim
utrinque omnino ab ineretur. E diver- in confiniis lambebat flamma, praesei so expresse Rex sibi reservabat: ti exitio eriperet, consilia huc serio inducias has obsidio, s quod, anteqvam sectere visus, &, recidente quamvis in inirentur, instituisset, nec locorum ob es- ira itum tractatu, cum integro pontifi- forum deditionem, induciis si,priusquam eii foederis corpore, oblata Regis pro ex pirarentinieret, fraudisore . se amplexus, sub Anni ingressum, Edi- De quibus induciis, ut ad unguem publicitus affixo, ministris suis ne- scrvarentur, Campiductor Hornius potium dedit: Non modo apud Suecos, qvoqi, in Franconia curans, certior ι Luius h us obtentu, se excusarent factus, imperatiim qi: Omni ho silua- tributi pendendi venim etiam aura rum exercitio erga Boari, O aliorum fantem ubivis inter subditos Hispanicae, Iontificiorum Orinum militem ab - - me Christianae, flersecutioniis pes
sens, armoeriari tanti Uer pateretur. GTerruncandam, animum a reterent.
Durantibus induciis Baro Char- Clerus tamen Trevirensis, ab Enassaeus Monachio, quo maturandae lectore hac in parte secessionem faci- rei profectus erat, datis ad Regem li- ens, Hispanos, cium Augustae Treviroteris, de Bavari propenso ad tranquil - rum, tum Confluentibus ad Mosellam liora animo multa profatus, spem qui- recepit ac fovit: Electore ipso, donec lem bonam secerat: Tractatum felici a. Suecis, Gallisve in sedem reponerομx ventu haud destitutum, sed omnia ex tur, excluso. Regis voto transactum iri. Ulut autem, de Electoris Tre 4-Consumim xςHi . Interim terminus induciarum jam ren ss dicionibus hostilitati eximendis, maxur venerat, nec quicquam reperiri prosu- consilia jam ab ineuntis Anni auspici-ctum. Sed & ingentes a Pontificio- is, Gallorum opera, gemmascere coeperint,
244쪽
perint; ab ipso statim Electore complacita, in florem se induere visa: An- re mensem tamen Aprilem, quo inter Regni Sueciae Cancellarium, & dictos Galliae Regis Oratores, Marchionem
Bresaeum ac Baronem Charnassaeum, de certis articulis scripto conventum, fructus se vix exseruit, non, nisii adventante mense Junio, quo Elector ipsemet pactis conventis demum subscripsit, plenam maturitatem adeptus. Leges autem eaedem, quae universis
Pontiliciis, Trevirens praescriptae,&, majoris insuper cautionis ergo, provisum : Ut ambo Electoris munimenta euca a, M s Hermonius, ct Philippo- burgum, milite , qui hactenusservarat,
' ab Eu, GPiae Regis praesidiis firmarentur. Hic enim, ut sponsorem, se interposuerat: Conventionem invio.
labiliter, de bona fide ab Electore servatum iri. Tractariis Comes quoq; Palatinus Neobur tum Pala pensis, per Legatos, hujus rei periculum fecit, asserens : Nihil bi hactenas φρομ eum MPisu turbu fuisse commercii, nec ad has, ita e bestantium partes ut mctinasse momento ue multo minus sibi constitutum, tributorum prestationibus imposterum foedere unitorum Ponti O . ciorum sublevare necessitatem. Ab Lneret itaque Rex a Inibus suu britam; immerentive is innoxio parceret. Quia vero Legati nullo sussicientimandato, cui,velut basi, tractatio inniteretur, instructi reperiebantur, tantum abest, ut adversae partis consensum, de mutua Neutralitatis observantia, scripto exhiberent, ideo altius intractariim cum iis descendere, haud operae visum Regi; dimissiq; cum responso. GPasiane Regi eum Palatino intercedere inimicitias, nec hostilia tu hanc meditari. Caueret sero Palarinus ; ne, Manetehac feceris, Caesaris, Hispani , aut Ponti coram faed
ratorum militem ,sinu receptum, fove re deprehenderesur: Alioquin minime
Regi Citio sorsim iri, hostem, hosti e
autores ac oxiliatores, etiam intrae ues per se ere r armis. transitu interim , qsem hosti concesseerat, Regi ac Re is pariter praebendo,nultam amplius 1 per se tergiores
lac sui . Hoc accepto responso Palatinus
ipsemet, provinciarum sitarum taluti
consulturus, & belli ingruentis Hesesurus molem, ad Regem proscisci de creverat. Quod tamen iter pol tino dum intermissum: Impressionem quippe in Bambergam faciente Tillio, nRege Moguntia cum Exercitu versiis Franconiam Madum referente, Ponti
ficii ad inferiorem Rheni oram spati uni respirandi nacti, potissima pericu lorum imminentium parte se jam de
Coloniensium deniq; Civitas in Tractam
gruenti, ut videbatur, armorum tem eum Co
pestati cervicem subtrahere anxia, ad si ui .egem Legatos destinaverati Jaco bum 1 Rotthirchen , Isenburgicum, Frideria umVossiium,SeJohannem Co loniensem : Qui admisit, quod man datum ip iis fuerat, haud perfunctori Esunt exsecuti. Oritatem, nimirum,
is ei ratios inter Belgica turbamenta, licet, malo ensim in vicina ibrepente, Coloniensem quo et e disrcesin apertobedio circumplecterentur, tanta moderation egessisse: G, tans Fam Uaectione omni tiberis, is neutri DPigerantium parti ad Uriis, operam sine cujusque --
ρ Amento, commerciis dare licuerit . Durante etiam praesenti tumultu, larum, quae in Regem cuderentur, machinationum fuisse participes, nec bo-μ, penso tributo, uni m suffecisse rei
erendae nemos ; sta eo omnibus incu-uisse viribus : si , ambiguo hoc rerumflatu, sepraesentia inter pericula, immunitate, qua tempore Usticarum turbarum serui fuerant, nunc g oget . fruerentur Pesere ergo a Rege, u militi, de commeatu civibus ac incoliis uis hine inde praefando , eon merci rumve cursu neutiquam si minando, mandatam daret, certus: Ab ipsorum parte nil, qvod Regi ad Garetur, tentatum iri ,sed intra innoxiae vitae care res, qFibu e continendo vicinorum MLlorum pro Eam mitaverant , porta, MI ct ad unirem, permansuros. Ita ad tractationem deventum, secondiciones a Re e Legatis propostae: Inter quas familiam ducebat abol tis Edisti , otannis publice procla mari soliti 1, Protestantibus in civium numerum ct tribus aditus prineluaetur. Cavebatur item his legibus, is libero O promiscuo inter Protesati
245쪽
res ac pontificios commerciorum urim, nec tutum. Maxim/, eum Lipsiensi is connubiis quoque ad pontificii Cori conventus haudqviqvam istium tu ue-seneiactionem, O DCentutis educasD- rint consilia Iisbditorumsecuritati, dine ad pontificiarum scholarum informa- gnitatis suae insidiantia: Indignum igitionem minime astringendis. tur Principe ratum, incendium intra Quod vero his talibus assensum parietes proprios egniter opperiri; ML praebere,in Legatorum potestate neu- tamve inevitabile inferre mauisse , . tiqvam sorei,dimissione impetrata,re- Wam pati. Nunc tamen oblatam . R ecta ad suos, de omnibusrelatum, abie- ge condicionem toto pectore amplecti: runt. Nec horum palato Regis po- Eos libentius, od a Religionis odio ustulata, praesertim de Protestantibus causas besii procul abesse ρ rofiteatur tolerandis articulus, arridere visa. Itaq;, ut hoc decederet, scripto ab eo enixe contenderunt : In reliquis,
tantum honore o sacramento , quom int. Max. Caesari, Imperio, is
Promissam quo se a Rege amiciti summo sudio custurum ; nec recus Imrum quicquam , qυod honori famaec sua oret consentaneum. Verumenimvero facta verbis haud Umersitat uae obstringerentur, illaesis respondere, nec Lottharingues ab ar- ς
eri po ses, morem eidem ge urbs , mis comparandis, & hoste subsidiis fir- N '' polliciti. mando absistere, compertus. Pactio hui, Huic ifactatui Clerus pontificius, ne ergo inter Succiae & Galliae Rege i .dio.
maxime lesultarum secta, manibus pe- in ita , hic quidem Suram, siqvidemdibus obniti. Velut ejus notae non- amicabili monitioni aures penitus obtu- nemo, sub quadragesimae tempus de raret, helio βιmmis viribusper eqvi, is
cacadaemone, Salvatorem nostrum in eos angustiarum rediere te mimos re
tentante, verba pro concione faciens, copii ut Regi. eciae is ejus Faederatis textu huc detorto, inter alia, dixisse insultare non amplias posset: Vicever- fertur. Salvatorem nostrum praestola- sa Soeriae Rex GPo, quando forsian arum eous donec daemon ipsam tentatum Caesare,Hispano,aut alio quopiam arma veniret: iam vero procul eidem occurri, inferrentur, pro virili parte auxilio 4 o ultro mitii obviam. re, restipulabatur.
dium Regina Sueciae, quae praeterita Conjune aestate in Germaniam appulerat, Mi - venit. nia peragrata, ad Conjugem iter in turans, Hanoviae proximare intellecta. Cujus in occursum Rex Fran-
cofurto illico properans, felicemque adventum sibi pariter ac illi gratula-Moguntia abscessum formidine, quam
ejus adventus intenderat, tractatio cum Coloniensibus, perinde ac cum Neoburgenti, evanuit.
Regis ad Paulo ante Rex Sueciae Duci Lotii,3' Lottharingo, datis ad eum literis, prae Dies, ob tu negotiis se immiscendi stud ' 'tim, is bePandi selut pruritum, quem, nec Rehigionis, nec alio satis condigno tus, Geilhusium cum ea proselius est praetextu munitus, palam fecisset, ex- Ob Pappenhemii namq, irruptionem probratum ierat ; certiorem se ore in Saxoniae inferioris Circulum, , rotundo, & verbis minimc impleris arma eo ipsemet transferre medit seri, postulans: Virum Dux, in ho- batur. Sed mutato illic rerum statu, stiliproposito perseverans, is adversae & Pappenhemii receptu cognito, par parti suppetias subinde ferens, hostem hoc regior ni Conjugum retro Fran- Regem; an, in se animo epsto,is co- cosurtum iter habuit: Ubi, decimo jiueGermania revocatis, amicum ha- tertio Calendarum Februarii, vallo remauet 8 crebris, sed innoxiis, tormentorum raucis r Ad quae humaniter in speciem fulminibuscoruscante,& plateis urba hQhi qm Lottharingus respondit. Regia qui' nae plebis in armis longa utrinq; serie, dem virtutu aemulum , hostem exstitisse qua transeundum erat, stantis splen- nun - : precibus autem Caesaris, dore fulgentibus,1 gratulabunda Civis auxili uitantis, non ac Fiescere rate magno cum plausu accepti. Majorums suorum i dem, interpe Sub idem quoque tempus Remi ξ RV M um , no equi, nec honesium dux se, sueciae Cancellarius, Axelius Oxen- Gης. stirna, -
246쪽
stima, Baro, ad Regem, ejus accitu nemve Haereseos Hild ensis et, a 'VU-dam, regio Exercitu Uetassingulud
Billi leo, Similiter Fridericus, Bohemiae tem M. Rex, Comes Palatinus Rheni,qui Ha-:m iis gae Comitum apud Batavos vitam ha- Genus sustentarat, tertio Iduum Februarii Moguntiae se stitit: Aviti patrimonii , unde tanto temporis tractu exularat, hostibus a Rege jam bonam
partem extorti, possessionem redepturus. Quippe id ultro x Sueciae obtulerat: Certis tamen & his ipsis legibus, sub quibus postmodum, Rege vita functo, restitutio Palatinarum , dicionum a Regni Cancellario, ut hodiernae Reginae ac Regni Sueciae cum plenissima potestate Legato, Frideribci, pariter rebus humanis exemti, liberis, haeredibus facta,& ad colophonem perducta est. Me non Praeter hunc non pauci alii Prin- ala Prin cipes, Comites, Barones, Civitates,
28 pars ipsimet, pars per Lesatos Regi
'' praesto erant: Adeo ut unico die ad viginti diversae sortis auditi, quisqi responsum ore temis pro re nat1 1 Regeretulerint. Inter quos pleriq;, Protestantium Religioni addicti, publici boni causa, Resis amicitiam ibant quaesitum, certisq; cum eo condicionibus in foedus coalescebant.. Fodita Inprimis Fridericus Uricus Duxi P ςii Bruns.ic Lune burgensis, iisdem te
cres; Rege, re ad ipsummet iam delata,plene transegit. Quarum vi Rex Duci, m protectionem O clientelam recepto,
pollicebatur: Diaeresin Hudsensem, O tres, ae Pontificiis hum insupem
fuerant, praefeGuras, Deumauum, Femam, Marisburgum, una cum usa Urbe, antum jum Episcopus, Canonicorum GPegium, O cierin in ea sibi
minae arent, in manus eo inarer, eumdem ab omnium, nommatim quaae GHarienses intenderant, actionum molestia eximere, O liberare; nec non connum,
ut bona, in agro Isfeldio sita, ruorum
causa cum nonnuEu Pontificiae Relino-nu Ordisibin, praesertim Electore M guntino controversa intercedebat, Sucibus B muricensibus ex bono ct ' restituerentur. E diverso Dux a r
cuperandas avitaι diciones, possessio Gnaeis pensisnes, O, sicubi non sub distenderet, foum aliave, quae Hupiti rum intuitu Ioisi moris, servitiorum
nomine veniunt, praebere, inseveri dare operim, recepit, ut commeatum ac pa- Aulum, moderato facto rerum aestimio, militi emturientipraesio esset, atque ad manum. Fo I recuperarias aurem is
occupatin dictas pro Uincias, ad 'o e ρυendum porri Mitam, aut definitanum, pedum is manu Regifularum
iis, aut certam, quae mimum huic numero quipineret, exsoluturam pecuniaesummam.
Ducis sui vestigia cognominis Cum Brunswigae Civitas illico secuta, foederi, quod cumJohanne Salvio, Com- sae civi- missario Regis generali, sufficienter ad LM . hanc rem instructo, sub Anni proxima praeteriti finem pepigerat, supremam manum, adhibito ipsius Regis conse se, addidit: Fide sanctissim8 interposita. Ut Aederatos ac clientes decet, da no Regio avertendo, O promoven-
δι commodu daturos operami nec me
tem consiliis, nec operi uili manum admoturos, quae in Regis, aut ouae Rernorum, dicionum, subditorum praejuduium veringerent; quin potius fae iter pro viribus eidem a turor : D Urbe, is munitio. nibus ejus in foederationi. hu's ct utriamque paciscenIium emotamentum con- emandis, selicitos, ut parss, fore; nec intromissumos hostem, sed meo aberem do summu viribus allaboraturos. T ctationibus se transactioni, Rege inscio odissentiente ab hoste oblatu, ob recita-
ros aures ι neris commeatu, pulvere nLtrato, aliis sedi necessariis uti futuros adminiculo: Demum, Rege sagitante, quadringentos secto tarios, armis proia instructos ummo miluia regiae per inferiorem Saxoniam Praefecto missuros suppetias, is, simulac milite hoc ex on rarentur, diverso pecuniarissub di εὐ-ri promu succersuros; tribueto certo in Regis aerarium, per eandem Saxoniam institutum, ρυotmensibus coliato. Viceversa Rex prouectionem Civitati actu- telo repromittebat, M speciatim, otiescun e ueteret necessitas, ruan' tum muniendae Urbi, hostium furor moenibus εμι defendendos ceret. MED
247쪽
Ius formulam, o Urbis pro gnatio- ramen, si bis reservato dominio loco
nem civium Hersita; acramento mi rum, uris dicitione,nec non Regadibus, τυ astrictis, victissim a cimibus, quam- reduibus, caeseruoribus suis pristinis, diu in Urse commorandum, ac pro aris inuis o Iure commerciorum retinen- focis oe i orum pugnandum esset, cin dis, iisdemve per reparationis vete- hospitia, o quae consueto more ho putas rum munietionum, is novarum rams, annexa servitia appellitant praebe- monem Caetrius seniendis, assensum rentur, tum nece aria vitae Iustentandae praebebant: Liberum quoq; Regi re- annona. Hose autem depulseo, is perm linquentes, in propinqυo, etes in infulaculo de Uta Civitate, ad Senatus in- Fari, n a atiqvot munimenta e steres
flantiam, e 'es io, nulta damno into, si besii ct securitatu ratio popularet .
Urbe denuo eductum iri. Praeter certum autem mensioum, q a
- , Stenbergio,Consiliario secretioriRe- belgis tibus, ad Hur murulam ops aulico, interveniente, de foederi Wismariam, insportub- ae fluminia Ineundo actum fuerat. Verum cau- bus Metapoleos caeteris, inintuendι --. sabantur eo tempore: Rem arduam talacia: . bis tamen, quae Dares abesse, & maximi momenti, in qua tam antiqvo obtinuerant, is centes a di/ti ipsorum Principum, quam futurae YO- vectigalis ipsis reservata. Demum rosteritatis, imo omnium subditorum sa- cepere Duces: Sopito bel Germanico, Ius verteretur & incolumitas: Adeoq; ct tranquiliatis rebus sis, s mum ni- non praecipitanter, sed maturo conli- Howinus man urum, o in uaris tertio in ea procedendum, nec, nisi mo- servatum iri hoc Foedus. Δυodsi con-bilitatis Ordinumq: provincialiu con- ungeret, Regem d eciae, haeredes in ac sensu quicqvam,quod essicaciter strin- siccessores Cus, atque Regnum,aticis m-geret, convcnire possc . Hassiaci volvi belgis, amicitiae os oris, m cala quoque foederis formulam,ad quam, ve- mitaribus ipsis exhibitorum, habituras lut regulam, foedus cu ipsis ineundum rationem, at vicus , qυanruin con
amussitatum iri, Rexaliquoties spem dicis usorum ferre et, secundum id, d quo fecisset, &alia, rei exquisitim dispu- foret conventum, i serum, imilite, tandae necessaria, documenta non ha- vel pecunia, Regi, Regnove eciae, aiberi ad manum. petere igitur qua- verses eorum hopes, Decursuros. tuordecim dierum spatium ad deli- In Germania superiori Ulma, si' riuuberandum. Nec idem scedus, a Jo- bera & insignis Imperii Civitas, regiae mωhanne Salvio, mense Octobri, iterata protectioni eodem mense Februario tat vice subincudem revocatum, absolvi successit. Cui Rex spopondit. Sit adhuc dum potuerat: Quod Duces, in Urbe aut ejus serritorio Teutonici Ombrevi ad Regem ituri, cum eo ipsomet aenu, Hiorumve Pontificiorum ecco -
conventuros , prae se ferrent. Man- Deos fundos, eorum proventus, alio
sit quoq; tractatio eousq, in suspenso: fum minimδ alienatum M a Uentan- Sub finem demum Februarii, post dum praesdium, Cimitati ad inistram Adolphi Friderici Ducisadventum ad dos, O utendos fruendos ructum iri: Regem, sortita exitum. Coriqvoqis pontificii immobilia,ct alio Quo tempore Rex memorator rum, huic Religioni deditortim, satra
mures, fortunu a Caesare exutos,in pri- - , quotquot ciuicae jurisdictionis can- sinam haeredit, Od armis recuperarat, celλόω mscriberentur, Nantum tem-osiluit possies nem: Nihil quodmsua poris O rerum condicio ferret, Clistari
potesate esset, intermusuram, sed vir, tributaria, territorii vera Miseni m-sus o vibus enisurum ad GD Dran- colas, Cives o clientes Reipublicae, eo-cunque promittens , quo porsessionem, rumve familiares ac bona , ab omnibus p ita iis adeptam es illibatam reti e- diribitoriis, δειλις, hospitiis milito, rent. Duces autem Regi de Mumaria, nisi nee fias Hersium flagitaret, i eum annexis ceti, abitave munimentis, senemre. QVOd vero Civitas, et ci- Hur munda qυoque o Varei ostio, ei- vici, elapsis retro annis, per hospitiademve ineuulense pros naculo salvo militaria uno protelo cotinuata,perq,
248쪽
eontributiones varias , & acerrimas exactiones, ingentem sortunarum ja- cturam se passos, & aeri alieno adeo
immersos, ut emergere vix liceret, sonquererentur,ideo luculenta remuneratio s, ad resarciendum quadant
mis damnum, spes a Rege istis facta. vicissim Ulmenses, praeters delitatem Regi, ut Patrono, debitam, o quae hoc nomine censentur, praesidium Urbis admi e ducentorum capitum numerum aucturos , impendiis suis alituros, erextemplo,in Regis verba adactum, ejusdem militiae transcripturas,receperunt.
Fraesectam quoq; Urbis a Rege admittere haud quaquam recusabant :Ei, ct Regis, ct Civitati nomine, prae
1 moderetur 1, excubiis , stationibus f magna providentia accuratu ,
Urbis securitati uni cum Magistratu invigilaret; j itiam ad haeconectim cum eodem in militem praestarium exerceret , nec secus, ut ipsemet miles, Civirati , i arderis hujus formulam, Drejurando obstringeretur. Praesidium porro or Urbis iapermitteret securitia, o Rex δ re fore palaret, etiamforas, in e ad trecentos i, vigiliis obeundi , continuo intra pomoeria remaneret
Urbe eductum, quotiescnus Regi videretur, publicis usibus i pensuros , - vos suum succenturiato milite , numerum musse ducentorum capitum iterumsuppleturos, profitebantur. Pro. Cincialem insuper militem, urgente necessitate, in subsidiam vocaturos ad arma , ejusve opera , sub Regis directione ac imperis,ad publicae rei emolumentum usuros: Navigia deniqυe , quotquot aut jam parata reperiretur, aut confici possent,debito a compingedum pontem navalem apparatu, naticulariis instructa, Rempostulanti missuros, polliciti. φη 'φ Comites V etteraviae &occiden- veste a. talis silvae , una cum Nobilitate , quae vita& M. larem isthic habet, a paucis retro ancidentalis nis, maxima fortunarum parte ponti' silvata scit cleri importunitate.& oppeessione exuti, in regiae protectionis sinum, velut asylum, & tutum miserorum refugium pariter se recipiebant: Rege,
Operam daturum , promittente , ut
bonis , quae Religionis is seriorum , fa-Ltioni Protestantium religiose hoc b Eorrae litorem, intuitu i s erepta saerat, resiluerentur , ac siti us il acum via
cinis intercederent, amica transa non sopitu, judiciorum liberarentur m . si atquesumtibus. Ius autem, universi, singuli, Liberatorem is Patronum , um, a Deo proximum, grato Mnimorum erita agnoscebant Regem , proterition; ac clientelae iugi, absque udio communium hostium, qui nive tandem forent,
aut quomodocunque nominaretur,ref erita, subjicientes se , is dat de ob bingentes: Corpore, bonis , sanguine imsuper habitis, ut devotos christianae nisi cultores. Dei cultu, nec nonhonestate publica flagitante, decet , unam eundemve cum Rege subiturosjortunam ier, adsistentandos Exercitus, quamdiu brissum duraret, regio, qui Fra n furti ad id ordinatu foret, Commissario cerium quoiμesbus depensuros tributum. TranseIn inferioris Saxoniae Circulo Rex, circa hoc tempus, per generalem Commissarium, Johannem Salvium , ctres magnae celebritatis Urbes , Luis 'becam, Lune burgum , & Bremam si militer impulit, ut communi Prote. stantium oneri iuccedentes, communem causam fovendam amplectercimtur. E quibus Lubecenses, teditum aliquot, ex his, q in Urbi tuendae alobant, cohortes, ad mi e capitum num rum , exauectoratas, in Regis stipendia transcripturos, certa insuper intra trime e paritim numerata pecuniae sim-mλ, spopondere: Quem tamen militem , quod, sacramento solutus, sedi. tionem indueret, tradere postmodum Regiis non potuerunt. Regis vero nomine, de Civitate, iuves ditis, erhis etiam, quorum domini δε Civitati cum
aliis commune, nommatim oppido Bemere orist, nec no quatuor, os vocat, ALbi astis dbis ictibus, is militaribus hospitiis contributionibus, populaut, ct in- solisti militum licentia eximendis, Salvius reciproco illis scriptocautu ibat. Lune burgenses Regi fidem dede-Luhebum re, de Urbe, ad Regis o Regni eri Psitam
communem omniumProtesantium δε curitatem ac commodum, contra quoscunque Regis er Prorogantium hostes, summis siribus d endenda: Regiis faee,
benevolentia o ore, er omni ciorum genere proseque iis, nec o iam ineor perniciem, sim aperte seu per cuniculos,
consiliosa time molieduri Tra tu quoque Regio Regiis sera cum integro ercitu,
249쪽
su cohortatim, sngulis Legionibus,
qzocoque tempore, me mora praerinis, Regis et ero hostibus omnino praecludendo; tantum abest, ut tradere hosti Urbem, aut praesidium ejus intra moenia recipere vinent. 'in hoc potius casu, quou scalidi anguinis guttas eresset, infestis
animi, ct armis eius conatui se opposturos. Ingravescente quoque ab hostet risuis si necessitas, Regis judicio, militire praesium Urbi imponi t agitaret,
hau gracatim id admittere assentiebatur: Modo tamen miles, in Urbem reccpiendus, civium communioni juramento
prius obstringeretur; nec Muis tui
urbico, in justitiae ct rerum urbanarum a miseratione, qzicquam injiceret morae. Cum 'osrae Fario milite C ves utriusque fortunae aleamsubituri essent i is, sub absoluto Regis imperio, secundumsederis, inter Regem ct Principem, obitatis Dominum, contracti r- mulam, defensioni Urbis strenue institu. . Ti. Summatim ad omnia paratos se ostendebant, quae devotorum DEO MTatriae civium, dorums clientum munus, nec non Regis ipsius, ac regiae, pro publica salute excubantis, militiae securitas exigerent. Sub finem tamen consensum hune suum ad Otthabitionem se approbationem Principis, quemD-teriorem agnoscunt, restrinxerant: Regalibus ac principalibus ejusjuribus eo. ventione hac mi derogatum velis, protestati. Et pre- Ultima Bremae quoq; Civitas, demensium certo tribato intra sex mensis, seu in pe-
cinia numerata, seu commeatu, exsoLmendosacta, moenia, ad haec, sua contra hostes Regis Sueciae, ut Moderatoris re-hgiosi, quod a Protestantibus in Germini ereretur, MEGIro virili parte tu ri, obstrinxit. Regiis porro copiis, requirente ne ressitate, ad eorum in antriam, ruri per fines otios liberum, nec imseduum,sibi tamen minime damnosum, iterpraebitum 1, quinimo cssesidem V
surgis tramittendus veniret, nec alia, Isupra, vel insi a Vrbem, tramittendime- Hasuperessent per mediam Urbem, A, mature de eo certiores redderentur, suo tamen arbitrio, nec nisi cohortatim, se bono cum modo, transitum concessum
iri. Facta demum oblatione : Sicubi forsan ab hoste potentiore promerentur
Regii, intra fines suos, Cel sub tormentorum Dictum insuburbia non tam n in Urbem Vsiam, ultra citrave frumen)daturos receptum; O , o hosium persenicum iEis machinantium, faucibus eriperentur, pro opum suarum copia auxilio aestissidio aesturos. D. Occupationibus his politi eiu di sol bridistentus Rex, de instaurando tamen divino quoq; cultu, qui hostilium Perse-
cutionum procella multis in loci, perculsus ac prostratus fuerat, scilicitum Mesesiasti. se praebere non desiit. Inter alia, cotesta quod flatus ecclesiasticus dioeces eos rando ala Halberstadensis, temporum iniquitate i ac mole belli pressus, ruinam duceret, adeo ut. nisi remediis mature adhibitis, tanae in penitus collapsurus videretur, ingenti malis his occurrendi, Religionemq; priori ac incorrupta Augustana confessione comprehcn- . sam, jam nutantem de lapsabundam ruinis erigendi .suffulciendi 4 , desiderio flagrans, D. Johannem Bottvidi, ι
Episcopum Lincopensem, eo missum ibat: Qui diligentissima omnium rerum inquisitione habita, Ecclesiae illieres, juxta mandatorum suorum formulam, ordinaret ac stabiliret. Quod ut ipsi iniunctuin signi Zelo a Rege ipsi injunctum,
ita suppari solertia ab eodem exsecutioni mandatui . - . .
3. Sed ut revertamur eXtervallo ad bellum, quod Rhenano in Mosella tractu gerebatur, Hispani induciis, prosi satiquae inter Regem Sueciae de Pontificios scederatos pactae fuerant, ad finem Vergentibus, copias nonnullas circa Mosellam coegerant: Franchendatum& Creutanacum, defendendis inseri ris Palatinatus reliquiis, quotquot iis adhuc supererant, ituras. Nec segnis, eo intellecto, Rex Francofurto Mo- guntiam, prono Moeni se Rheni ilum ne devectus est : Conatibus eorum tempori Occurrere certus. Cujus mandatu Rhingravius Hispanos aggressus, strenue rejecit: Trucidatis ad septingentos, compluribus captis, dcocto vexillis, quorum unum hastili disreptum erat, in potestatem redactis,
Regiq; Moguntiae,velut victoriae symbolum, praescntatis.
Non distulit Rex, contum ac R inter se
250쪽
Π, sdione cin. etiam, in potetate redigit
se recipientibus: Paucos natam, sol una modo moratores deprehensos irruentium regiorum ardor vita mulctarat. Mox aia arcem quoq; militariter vis
facta: Sed, Hispanis acriter resistentibus, prima aggressio in irritum cecidit. Ubi vero, cuniculis actis, & pulvere nitrato ingesto pars munitionum in aerem, Regis jussu, evibrari vita, signo tympani sonitu illico dato, vitae gratiam sibi fieri, & petierunt, &, armis omnino depositis, Regis arbitrio
inicto hac clade hoste, Creuigna cum Dum haec geruntur, munimen- cum parte Exercitus adoriri ue Urbis tum, quod Moguntiae e Monte Divi inter prima statim armorum tenta- Jacobi imminet, nec non Urbs ipsa, ' ' μ' menta vi potitus, S: plerisque Hispano- quantum loci condicio ferebat novis sistidi rum, qui praesidio illic erant, in arcem operibus circumdari, Sc magis, magis 4 menta ja. muniri coepta : Simul Rhenus, qui intu Moguntiam ac Cascellas interfluit, de Moenus ad Costhenium, singuli fluvii singulis pontibus, d navigiis inter se connexis, & trabibus asseribusq; superinjectis, strati. Nec longule supra Moguntiam, ad Moeni, in Rhenum se
exonerantis, fauces, novi munimenti, quod Guilavoburgum indistitavimus, tandamenta Regis jussu 1aciebantur.
D Ineunte Martio , Conradus ab Legati ab se dedentes, consecuti sunt: Quos ta- sin lebes Legatus Electoris Saxoniae ad Liς ioremen, laturalibus armis ultro donatos, Regem, inter alia, maxime auxiliorum Rex liberos dimisit. E Regiis, du- satagebat, Dominosio, ad us mstum rante Obsidio, ad ducentos, partim de- am, necessitate exigente, jubm tten '' siderati, partim vulneribus debilitati. rum admouendoruina quorcindam λα- Inter istos Colmaro Rosiadino, sum- perisOrdinum Ut, 'vam praeterito LLmo vigiliarum sub praetoria equitum assensi conventu sub diaretiam pecuniam Legione Praefecto, supremus hic loci numeriar L. Auri receperiant, x gra- dies illuxit: Nee non Colfarto Hal- vassim sol rent , .lio, ejusdem dignationis, sub pedestri Nec in priori dissicilem se Rex R hi in Ducis Vinariensis Legione Duce; qui praebuit. In hunc adeo nem commodius usum globo id genus, quod, e ductili aeris ii- locis partem Exercitus tui Bariotis βλιο concinnatum, inter jaculandum se sitisse, a serens b, Iempore nec sinexpandit, cervicem percussus, occu- tatu UADHipra uestet, a man-:buit. Inter hos Tribunus Winckeli- In hunc quo e finem Latirentium Ggus, imum pedis graviter saucius repe- gium, Tristinum, cum nonsper Ida copia porro ad guim reli tam iri. Interim praecipitanter aut inconsiderate hanerem iso niasse, sedis sium prius cir et
Eurum Exercisus statu certiorem meri dindum. LXod ad asterum , non Algiriebatur.
Paulo post Brauia selsae montana&munitissima arx, quam Regii, ductu Philippi Reinhardi, Comitis Sol mensis aliquamdiu circumsederant, deditionem pacta, excedentibus Hispanis, in Resis potestatem venis. Eadem Bobent sae, arcis te oppidi, fortuna , quae Caesarianorum quorundam praesidio tenebatur. Namia hi a Colligango Henrico, Comite
Isenburgico, cum nonnullis copiis illuc misso, brevi ad deditionem compulsi. Rhingravius interim tarchbergam, in Obmiacano tractu seu Hunnorum reccssu sitam, vi invaserat. Ubi Italorum & Burgundionum quasi centum quadraginta ferro occiderunt:
Ccrmanorum, qui rum ad centum re-
pcrti, vitae parcitum, nomitia ii in Re-zis militiam transcripta. Fidem interdixisse, quὸ minus, epoueliciti fuerant, praestarent: ordines tamen novis contributionum oneribus, praeterea, qua iamdum cormicibus iiDrum incumbant, exantundu haud aqviam pares existere. Vet apropteroem Nex certam de Electore foveat εἰ Chria siland miseericordia Iactam, aequioremitu fore; quam ut, ct hinc, ct Gine, tributorum pensitationibus obnoxios, duplici volui tigro uri, atque adinci x redigi vel PHoc Regis erat, Electoris Saxoniae Legato datum , responsumta , compositis postmodum ad eundem hae de re literis, scripto itera