장음표시 사용
251쪽
Auento- In superiori Rheni tra- Vnomen habet, Comes, Regis S - ω - λ
ctu, & Alsatia, Argentoratenses, gra, ciae nomine, ambo ad Drusentiemum Drusens tura Lotthacingorum qui illi, in & Lichtena in munimenta , quibus, heimi irinoo iri ori liquamdiu pro libidine domina. 'in ut m Rheni ripa excitatis, princi soloe iv pi huic amni elut compedes C 'ringo, in V u siquamdiu pro libidine domina vadunt . ti, ipsum Urbis temtorium infestare
. ad extremum ausi suerant) irritati , i patientia tandem in iracundiam veria, arma correptum ivere: Ableg
. ius ii Urbe, mense Januario , Wci ratus, equitum Magister, turma sua, le ducentis selopetariis, Arnoldi Bovenesti Centurionis ductu, stipatus, cum mandatis; ut Lottharingos, ubicunq; locorum copia illorum foret, armis hostilibus persequeretur. Hi , superiorum jussu, e vestistio Plessentiemi arcem, pagum que, ubi quatuor Lo
tharingorum alae, cum magno calonum de impedimentorum numero hospitabantur,oc insignem eo, tanquam in pelaeum quoddam, praedam congesserant, contenderunt: Post masculam tentatam impressionem , utut
Lottharingi acriter initio repugnarent , superiores facti; obtruncatis ad centum, duobusque equestribus v saris miles injecerat, aggressus, nullo negotio, una cum Lichtenavi oppido occupata, insigni rusticorum , vicina arva incolentium , jubilo demoliebatur.
Christianus quoq; Palatinus Rhe- Chtim
ait Birehenset densem communiter nus Pati appellavimus qui inter regios Duces unus Rhς nomen Muper suum prosesius erat, su- ni P QR
premi equitatus Praefecti titulo a Re Π φ 'ge auctus, nulli parcebat labori, quo 'h novum pro Rege Exercitum in Ma
chionatu Bade no-Duriacensi, ct conterminis locis coniiceret: Magno militum undiq; ad novos hos delectus
Eeontra Rudolphus ab Ossa, - Orim. neralis Caesaris Commissarius, bis cir-stetum citer mille milites Brisaci hoc tempo- occupaure coegerat, Loliriq; oppido, quos ad quartum milliare Argentorato distat
illis , quamplurimis senerosis equis, Occupato, Offenburgum ducentorum G opima praeda ab hoste reportata. prae idio simarat. Unde duodeci- Argentoratensibus econtra septem , mo Calendarum Martii, Wil stetum,
nec plurium, militum impendio viis toria stetit. Facto autem apertae hostilitatis exordio, ter centum denuo milites Urbe mox emissi, prohibitum: NOLottharingi,exulceratis clade animis, ultionem meditantes, Civitatis pagos urerent. Incidere isti sorte fortuna in I.ottharingorum manum, deducendis, nescio quibus , impedimentis destinatam, sedec niq; inde cauis, reliquos in fugam compulere: Uno clegantis structurae pilento, curru itidem uno,& carris aliquot, varia supellectile onustis, nee non eqvis compluribus
rotiti. Ruricolae interea Alsati ei soli, hospitum horum & eorum petulantiae itidem pertaesi, haud masis iis parcere , sed, ubicunq; praevalere dabatur, neci dare: Quo factum, ut residui, infesta sibi omnia experti, nec aurae adversantis rigorem diutius tolerantcs, ex Alsatia in Patriam sensim dis lapsi fuerint. Lubrico hoc Caesaesanorum inis Licia Aliatia statu, Hanoviae, qui Bus escri Comitis Hanoviae vicum, prosectus, deditionem fieri imperabat. Sixte-lius, regius Centurio, qui, sexaginta siclopetariis 3e aliqvot rusticis stipatus, hic haerebat, acriter primo resistere, M propius subeuntes Caesarianos repellere , hi quoq; initio trepidate, &Grishemum usq; pedem retro ferre; adventantis regii subsidii, illinc spe, hinc metu: Quorum illa Sixtelio animos secerat, ut restituet; hie Caec
rianos perculerat, ne instarent. Sed, evanescente utroq; , ad oppugnati
nem postridie a Caesarianis, integrata ira viribusque, reditum, &, irruptione vi facta, quicquid in armis occurrit, serro mactatum: Ipsomet tamen Cei turione , & plerisq; militibus, incolia..imbelli 4; turba, quotcunq; subitus h
stium impetus occupare non potu rat, in arcem ejus surori se subducem tibus. Interim vicus totaliter direptus, es moletrina, maxima , de poti sima aedium pars incendio hausta :inae flammae injuria centum circiter innoxiae aetatis insantes miserando
exitio involvit; ingentem. insuper
252쪽
annonae copiam, in molendino repo- lendarum Januarii, loco, quod, se sita, &,una cum aedificii pretio, quin- cundum fidem a Maiis idio datam , . e Joacl linicis p us minii, de re omnino transactum iri putaba-
aestimatam, absumsiit. Refugi inar- tur, datis ad Baianerium literis, eidem
deditionem fecere: E quibus Centu- condicionibus & articulis deditionisio captivus retentus, milites vero sub scripto comprehendendis Maiis l- Caesarianorum signa distributi, arce dius occuparetur, de subsidio, quod
direpta, Readem, quam vicus exper- prae foribus esset, certiorem redditus fuerat, sorte in cineres redacta. tum: Ad resiliendum ergo a conven- Map- - t . . ri xiono nondum consummata, fides MdEbu hi' si ' honoris vinculo obstringi. Et hae ra- dedition. Um a Lilinensi victoria, Regis Jussutione tractatus istius tela penitus abusi ioci. Laurentius Canius Tribunus, omnic rupta
primus, cum propria, nec non Roce Nec vanum erat, quod Manssel-inae pumaribuni Legione draconum Calbae dius jactarat. Pappenhemius enim, pei hemii civerterat, & Saligam,Schonbeccam, e dioeces Coloniens cum nonnullis advenina glam, Stasfurtum, alia opportuna copiis movens; Visurgi tramisso, &imς pG circum loca, ipsam b Hal berstadii UD & coactis illic e vicinorum locorum, ρ bem validis stationibus firmando,tum, praesidio aliquot militum millibus, iacreberrimis noctu, diu factis excursi- in propinquo versabatur: Baianerium bus, itinera infestando, Magdebur- adoriri, & plagas, quibus Magdebursum, seu Ma eburgi potius reli- gum circumdederat, vi perrumper quias, eminus velut incinxerat; . mox certus. Quod veroBaianerius hiemis Bannemus, cum novis copiis superve- inclementia, & diutinae obsidionis tra- mens, lenti hujus obii lii nodum ar- ct u sessum ac languentem militem inctius adhuc contraxerat: Adeo ut, tegris atq; recentibus hostium viribus sub Anni proximἡ exeuntis snem, objicere, donec auxiliis Gulielmi,Sa- praesdium Caesaris non mediocri re- Xoniae Ducis qui conjunctionem ob- rum necessariarum angustia urgeri in- tulerat suffultus, auctior contra iret, stciperet. minime consultum arbitraretur; ideo,
Compertum id Bavariae Duci, qui ' adventu Pappeuhemii cognito, trans Campiductori Pappenhemib idcirco salam recipere se cum suli, satius ha- mandata dedit: Copiis, quotquot ad buit: Transitu fluminis hostes, si tena
manum essent, in unum conductis, tarent, omnibus viribus defensurus.
huc siquidem possibile & consultum Relicto itaq; Halberstadii praesidio
videtur properaret, obsidio 4, solu- qvod,aut Urbi tuendae, aut deditionito, & munitione Urbis ad terram de- honestis legibus impetrandae sui scies posita, praesidiarium secum abduce- videbatur, reliquum Exercitum Cal-ret militem. Sin expeditio isthaec nec bam contraxit, ibique, in ultrata salae possibilis factu, nec utibilis, Mans l- ripa, opportunitate loci ab hostiui dio Comiti, ut, honestas deditionis impressione tutus, consedit. . leges pactus , militum , quod Urbi Pappenhemius autem, ultimo M. inerat, robur conservaret, ab eodem narum Januarii, Guelpherbyto cum Duce injunctum. milite, Mem constipaverat, movens, Mansfeldius ergo, cui tardiuscu- scheningam & Helintadium pro res-dus visus Pappenhemii adventus, sub sus est: Quibus direptis, Bariebam, praeteriti Anni decursum, cum Ban- tertiiso inde castris, pridiE Nonarum 'nerio in tractatum descenderat de Januarii, Magdeburgum perventum. Urbe dedenda: Spem iaciens, modo Magdeburgo variae militum ma- a Saxone & Brandelaburgico Electo- nuS in viciniam circumcirca excurrereribus scripto, utriusq; manu ac si l- jussae, crudelitatis ubivis & saevitiae losrmato, una cum milite Glogoviam suae vestigia alte impressa relinqve- silesiae tuto deductum iri, ipsi cave- bant. Inter alia, ipso Epiphanio-- retur, excessurum tradita in Regio- rum festo die, Gomeram, Electoris rum manus Urbe. Quinto autem Ca- S Oniae praefecturam, irrupere Fo-
253쪽
Tes redium, scrinia, & quicquid ferri tarat, milite,vacua relicta penitus Ur
duritiae mollitia sua cedebat, assula- be, discedere: Domersiebam, Sehu-tim magna petulantia comminuentes, frumentum , cerevisitam, vinum. alias annonarias species, quatum in eorum facultate erat, aut singulari absumentes prodigentia,aut secum avehentes; reliquo per nequitiam in terram ei luse, projecto, pedibus conculcat O. Nec Mutingae arx, illi: proxime sub-- i jecti duo pagi, mitiorem sortem experti. In Barbyam par faba cui a me- . rat: sed praecursores, cum vineis, Urbi praejacentibus , proximarent, multis ignibus conspectis,uelut dispostarum excubiarum indicibus absterritos, totum agmen retro episse,serunt
Quod ab incolis, qui nu lorum ignibum excitatorum sibi erant conscii, in religionem versum, ac pro divini Numinis coelestiumq; Spirituum praesenti custodela habitum. Non diversa sor
tuna Servestam quoq; manebat; qVor sumGotti chium, Breunerum, Gleniuria, Tribunos, cum milite aliquam- multo id nonnullis tormentis destinaverat Pappen licinius: Verum rumor,
gressu, aures percellens, propositum interpellavit, cnecitq,; ut, milite in unum coacto, dc reculis convasatis, ad iter denuo accingeretur. Magdo Jam res annonaria Magdeburgi, burgum, ut diximus, in arctum redierat, necentii te vicinia, maximam partem des lata &exhausta, de necessario commeatu
des iiiiii Praesidiario militi providere dabatur, adeoq; trahendi hoc loco belli nulla amplius spes supererat. Pappen hemius ergo tormenta, qVotquot avehere secum non poterat, partim pulve-
ris, plus justo inditi, onere dirumpe- . re, in Albim partim praecipitare, partim, clavo posteriori, fiammae excitandae relicto, soramini impacto, corrumpere ; naves, molendinum navale, pontem recenter constructum, de militum casidas igne qui residuas a
priori incendio piscatorum quasdam domunculas complexus quo li, depavit) absumere; praeda deniq; quam velut in spoliarium e finitimis locis
huc congesserat, curribus imposita, cum omni, quem adduxerat, & qui
praetidium bactenus M igduburgi agi sitim , Emen stadium transgressus, occ vel pherbytum recta pergens. Magde burgi Caesarianorum jugo ita liberati custodiam Baianerius, haud diu post, tribus, salomonis Adami, &Tupadelii, Tribunorum, Sopii iij sub- Tribuni Legionibus committebat :
ives etiam, qui nuperae cladis procellam vivi evaserant, ex parte, ad pristina limina, ruinis deformia, reversi, in ruderibus domos, sed antiqvo structurarum splendori haud comparandas, moliri coeperunt. Quibus calear simul additurus, simul, quantum in se soret, adminiculaturus Rex,
publico rescripto, de privile ispristi
nu, in vorax evrs pleras hauserat, non cons mandis modo, sed novoru
Gincessione augenius, iidem dedit ; indulgens insuper . Ut curam, O qui qbidae ciu in aurandis idoneae mare-riaturae duplicem Min is summae injuniam eva erat, gratis, nuEo inde ex lapretio, inter cives dis ibueretur. Pappen hemius autem, praesidio sex pede frium cohortium, & unius equitum alae Guelphobyti relicto, Visurgim versus inde movebat: Atrociter, quocunque per Bruns icensent& Lune buri cnsem agrum pedem serret, debacchatus, εἰ in seniorem praecipue Luneburgensium Ducem , qui
regiminis clavum tenebar, ira, mini Mi; ac verborum impotentia exaestuans,
nec Cellis modo, aulae ducariae sedi, obsidium, sed toti provinciae dira
quaeq; de excidium interminatus. Quas minas ne in effectum conferret, Regiorum, Gulielmi, Saxoniae Ducis, & dicti Bannerii ductu, appropinquantium interventus impediit. Gulielmus enim Dux cum aliquot militum millibus, veteranis partim, quos Rex , in superiorem Germaniam transiens, illi attribuerat, partim re- center ad Regis mandatum, Eribrdiae te hoc terrarum tractu conscriptis, superato Herciniae silvae seu Histonis aspreto, decimo quinto Calendarum Februarii, Baniterio se junxerat , junctisq; viribus se animis uterq; Pappen- hemium, ubi ubi foret, quaesitu ibant. Verum hic, rota sigillari versuti , papperi. ancipiti, quod imminebat, discriiuini b.nuui,
254쪽
visurii caput maturi subduxit; tramisso ad Praefectoq; Urbis, de deditione bis in sipo,to, Hamelam Visurgi, in Wesiphaliam. terpellato, sed aures militioribus ob- in in divertens: Ubi Lemmae Urbem, im- struente, ac defensioni se accingente, ph munitatem ab hospitiorum militarium
onere ambientem, octies mille quini gentis Ioachimicis, in argento signaro, frumento, lardo, panno, similibus, Hervordiam autem quindecies mille, Bile idam ac alia loca pariter non modica pecuniae summa emunxit. Hoste ergo certaminis aleam subterfugiente, Dux Gulielmus & Ban-nerius in diversa mox iterum abiere.
Et Bannerius quidem in dioecesin Magde burgensem iter flectens, praelidio Magde burgi Urbi imposito, rebus ii necessariis illatis, Albis securibtati ante omnia prospiciendum duxit. Gulielmus vero , Saxoniae Dux adHerciniam silvam de conterminas oras haesit aliquantisper: Goslarii interim imperata faciente, & Northemo, ab hoste deserto, in potestatem
ejus nullo negotio transeunte.
Guliel, Nec quicquam praeterea memo ira M- ratu dignum accidit: Nisi quod Bodendorisus, summus excubiarum sub Legione equestri Praefectus, cum du- quinquaginta quasi equitibus, Visurgim hostium statum ex
pomii: versus ploratum missus, ad semimilliare sub
Hamelae Urbe, in Lobelii, apud ho- stes Tribuni, Legionem peditum, quae
sex constabat signis, & DomitZae antehac servaverat, incidens, nec-opinantes facile perculit, captisq; ad tre- centos, reliquis maximam partem trucidatis, re bene gesta ad suos rediit; sex, quae diximus, signis, omnibusq; impedimentis potitus. Id quod eo magis in proclivi fuerat, quia sui ribunus Straubius, de primores quique militum Ductores Hamelae hoc ipso
temporis momento haerebant: Milite ob id segniore, & ad resistendum
remissore. Gottinga Comperto autem per explor pugn/x: tores, Gottingam exiguo, nec nisi tre centorum circiter militum praesidio, inter quos equites quasi quinquaginta,
ducta Johannis Georgii Carthusii,
Centurionis, teneri, Gulielmus Saxoniae Dux, aliquid hie audendus ratus, sexto Iduum Februarii, copias, in unum conductas, sub obtutum stitit, loci situm exacta prius cura expiscatus, tertio Iduum, summo mane, horiquarta nondum audita, octo diversissimul partibus impressionem summa vi tentatum iit; felici adeo successu: Ut Urbem,propugnatorum paucitate munitionii amplitudini debito modo defendeciae haud iussiciet e. priusquam sexta ingrueret hora, exigua suorum ja
ctura irruperit. Caesarianorum quicquid in primo armoru fervore Occur
rit , ferro mactatum: Reliqui, inter ;hos Praesectus, & non ulli alii militiae Duces,vivi, cum tribus lignis, in Regiorum deveniebant potestatem. Qv rum recentem his oris armaturam grandiora aliquot tormenta, aliquam- ,
multae duplices bombardae, pulveris nitrati, & aliorum bellicorum apparatuum non modica copia, istiue reperta, affatim instruxere. Ipsis Februarii Idibus Gulielmus nudet sta Dux , tubicine Dudei stadium, adsit duam in
premum Isset dii agri Praefectum, Ecdedi i Euniversos provinciae Ordines, nec non R Upit. Urbis Senatum ablegato, postillabat: Amicam viam ingressi, regiorum a morum imperio cervicem submitterent. Cui, decimo tertio Calendorum Martii mos quoq; gestus, & conductitius miles, qui Dudisrstadii is praesidio erat, signo cohortis suae Duci ultro oblato, regiae militiae nomen dedit.
Sub Pappellemii, quem diximus, Guliebaccessum ad visurgim, nonnullae dioeces eos Paderbornensis Urbes, quae
antea tempori & praesenti necessitati
se accommodarant, cum Gulielmo , eum Hassae Landgravio, de certo tributo cupat, exsolvendo pactae, tum, verso, ut vi- aliave l debatur, rerum statu , a conventione ς :resilientes, non modo id ulterius de trectabant, sed pars hostile insuper receperant praesidi uiri . His ergo ad pristinam obedientiam reducendis, Land avius, a Rege jam redux , copias in unu convenire iussit, & omnium primum M arburgum, quod ali- quot hostium centuriis tenebatur , adortus, vi expugnatum iit; compluribus impetu trucidatis. Quam aleam ne
255쪽
ani ne subirent , Stadhagum & Volc- maria, sub jugum, quod abjecerant, . ponte rediero. Inter haec Ericoburgum deinde, Gruben-
Eri Obu hagensis principatus arx, & Amoeno sum, η ς burnum deditione ab eodem occupavio ipsi. - ujus posteriorisyraendiarn,prm
die Calendarum Martii, impedimentis, & armis salvis, fomitibus accensis, iore globulis oppleto, militari morodoco excedentes, Confluentes ex pacto convento deducti.
voliemia vicione magna hoc tempore malacia mi is Crat, & popularibus, bello ex Ele ctoris in Caesaris fines ac Bohemiae Re-snum translato, ab armis, armorumve incommodis respirare dabatur. In
Bohemia quoq; , postquam prima pro cella, qua Caesariani non parum per caesi, & insigni Regni parte mulctati, desaevierat am tranquillior paulo apparere status , nec quicquam accidere, quod, Annalibus inseri, admodum mereret. Saxonici enim bolo, qui sub Anni exitum, secunda Numinis &sortunae aura aspirante, obtigerat, cotenti vivere , nec solicita ulteriorum
cura angi, Sed in hibernis placide qui
escere, genio indulgere, & hiemem, quam longa, luxu inter se fovero. Quod etiam vivendi media aliquanto improbius, nec prout bonos Patresfamilias decet, daspensarent, plurium rem penuria obreptare sensim incautis ue militi l , hospitiis idoneisja destituto, retinacula militatis disciplinae necessario magis magisq; laxari. Hinc Cives & incolae Pragae, Metropoleos, multiplicatis procedente temporioncribus, durius indies afflictati, misseriis tantum non obrui,plurimiq; eorum , relicto domestico lare, in exilium voluntarium proficisci: Ita ut brevi ad bis mille aedificia, habitatoribus vidua, conspicerentur. Acceder demum mortifera venenosi contagii lues, in Cives pariter grassata, mili-resq;,lasmates, Summates: Quorum d numeroJohannes Georgius, Solme- iis Comes, Tribunus, abreptus, miliatem simul& hominem exuit. Adeo autem hac lue amputatiLegionum numeri: Ut per novos delectus, qVan quam, totam litemem haud intermissi,
uno protelo continuarent, vix sic centuriari potuerint, qui decedentisum supplerent lacunas. Inter ista Saxo & Brandelaburgi- Congre, cus Electores de belli, periculorumq;, ssi inter quotidiE ingravescentium, mole , cer- Clectores,
vicibus ipsorum incumbente, ac Da ' 'ratione averruncari posset, deliberatum,Torgae conveniebant. Ubi, qua- utum nobis in consiliorum haec adyta , penetrare licuit, de sequentibus artis
culis disquisitio instituta. io D Facu tractatu, a Caesare ac Pontificus oblato ; des Paris adbiscendae mediis, ineundae condicionibus, os mandae se
caritate ,seu cautione ab ad res parte
ceras,ridem refundendu . 3 GIDDdeno Palatini, tot iam annos exulis,
restitutis ) Si cis pes penitusdecia ret, de a remor ardere juvenis, ct armu litoribus, ad defendendum hostis ingruenti urorem, comparandis. Qvs ad Pacis negotium, condiciones ineundae Pacis non tot implicatae dissicultatibus reperiri , quot PQ cis imposterum firmandae, & de securitate in si ituru sibi prospiciendi ratio. Quae res diu hinc inde agitata, & intera vi expensum: Utrumne Regis Galliae cautio , aut Ponto cis Romami con sensus is rati bitio scrupulo huis uigendo foret 8 Illam non satis idoneam utero; El ector arbitrari: Eυod internus Gaialiae tus lubricus, in Ges, is ad rerum
mutationes ac novos motus pronus videretur, Rex autem, non secus ac Pater
ipsius, ficariorum injuriae o ferro esset
obnoxius, aut mortalitati alias etiam,
absque hoc, subjaceret. Si ita e AB,
quocunque tandem modo , humanitus quid contingeret, mutatoforsan Regnii tu, undamento sublato, cautionem etiam, huic super ueram, subversum , eademete ruina inetoluta iri. Pontificis autem Romani interventus absurdus& incongruus apparere ex eo: mo Religionis principiis adversaretur, Hi , em Protestantes omnes ut Antior sum execrantur, tantum deferre honoris , aut fidei tumium, qui, sectariis j dem haud servandam, primam habe t tussis rationem. Saxo Elector te tiam viam reperisse sibi visus: Caes re, nimirum, Murae Eserit u
256쪽
'nomine, easι, o paritas siram complaritis haud saret, omnibus bomisi , quae, viam in Imperio, ut Coar o ArchiDux Austriae, tuis, ut Rex Hungariae ct Bo- hemiae , in Regnis sis sibi cindicaret;
pontificium Gerum, omnibus ben scis,quae in traditatione Fas aciens, aut actas bireservasset, reno iure debere. Brandelaburgicus vero, huic causioni, etiam olidis mis verborum claui liud erraretur, minimes Ardum, asser
re : Pari ine facilitate, qua padu
principalia, hanc eorum appendicem vio-
Iare Caesarem cer Ponti cios posse. Erigilem itaque, Eacem, o dissam iu-ocaret, nec, nis aerea estat, agnoscere iussicientem. Saxo nihilominus in opinione sua, quod futurae securitati optime per illam consultum foret, perstitere, sed ambigere, num obtineri posset: Caesarem enim is Ponti-
cios extrema potius tentaturos, quam
has velut leges praescribi sibi passuros.
De perpetua etiam Tace. aut in uelis, ad longum tempus ineundis, consultatum, S Saxoniae Elector 1 quindecim aut viginti annorum induciis haud abhorrere comper S. Bran-denburgicus econtra inducias Prote-santibus damno ON, autumare. Ponti
Arios etenim per inducias in posses o-nem omnium commodorum ac opporth-nitatum, quorum a Iuram, betio i elicriter huc nos geso, fecerant, restitis: Erotestantibus, WiPonis esu ea extorserant, in e ejectis. Conducibile ita emastis hau videri, si nunc, dum viribus Mysipares, de beata omnino sopiendo ageretur : Nec dubitandum; rum ancepso armorum aequilibritate, nunc hac, nunc utae propendens beati motus, arvas Pari. condiciones esset impetra-
Bellicorum sumtuum 4c satisfactionis generatim tantum, obiterve dissertando mentio facta: Unanimi tamen calculo res iniquissima visa, sicorundem nulla haberetur ratio. Regem enim animo plus quam heroico ca-
ut situm obfecisse periculis, rerum ummae adeo fideliter praefuisse, frenti eaede' pro ranasse communem cauam
Ur, secundum um, sti non mori laus ct gloria in aeternum deberetur, sedo conveniens re ipsa pro Manualis labori s is periculi. re a timemnnta . Huc tamen in Senatu collimabant L
fragia: In iuriarum me erat res, malσ-rumve in Imperio inde sub cutornm autores, onus pro rata c usque parte δε-risan m : M, quod Iti batores si dueliquerant in alios expeteret innoxio si et iconatibus eorum, qui consilio, a ira , opera, summis viribus O fide retant res agati. Palatini causam Brandenburgsecus impensὰ urgere: Hanc tandem a
Saxone declarationem extorquens
ae, vinae Iam is talionem medit. λα-
di; his Θr tamen istud habuisse hiacte
nus, o in ea adhuc dum re sens. et ita: Si Palatino,ob certos di conmtra Basianum re isto auxiliari ne eat, δ minus tamen in uia restitu Tetur. suculo aut impedimento neutiquam fu
Deniq; articulo, de belli apparatu δε mediis ad hoc necessariis,in c u. sultationem deducto, Electores marmmu qc viribus uis tantum festiriae L ,2 repos ore; ut ingenti Exercitus mose, viam Fridianditis cogere via que sum referebatur, paria futura censerent: Ad RQu itaque auxilium Aenuo biconia su unaetim rebantur. Hic vero a Saxo nis parte scrupulus oriri coepit desiimmo imperio; dc quanta ac quam
valida subsidia a Rege flagitanda so-rent. Metus enim erat, ne , si Rex
integrum Exercitum , sub insigni de magni nominis Duce , siti, mitteret .
eidem etiam, ae vi foederis ipsi competebat, committeret imperii sum mam : Qvo Electoris dignitas, emi nentia ac iplendor, maxime ubi prae sens ad Exercitum existeret, ostiis e tum iri videbatur. Hac ratione mo
ti Saxonici, accurat. . Rege expisiari, in animum inducebant: Non modi quanta se quam valida auxilia fulmi surus ipsis, sed is quiriis mandatu Du cem, lubsidiariis hu copiis praesecta, es hi in usurus. sina in re Aria hemius
solicitum admodum se praebere , &eo obnixὸ laborare visus ue ut arctiorem cum Regiis conjunctionem praepediret: Gravatim serens quod iactu iri verebatur summiimperii aemulum, H h dc con
257쪽
& consiliorum actionumve inspecto di ni is arcum, & Caesari condici rem a Rege sibi a iungi. Adeo Vt, nes pro arbitratu praescribendi habe- increbescente de adventu Johannis retansam. Tandem nihilominus,&Baianerii, Saxonicis copiis se su iacturi, praemiorum illicio sensim huc induci.
rumore, apertE prae se tulerit: Simul se passus: Nec alia tamen ratione , , ac appelleret, missione impetrata, quam imperium, non a Caesare iam Exercitu discessurum. His obstacu- tum, verum universa Domo A riaca, lis remorantibus, Electorem Saxoniae ct Rege Hispaniarum, cum ab olutus extrema praestolaturum prius appa- ma, nisi e regulis limitatapotes terebat, quam Regis opem & auxilium ipside mandaretur. Nam, ante omnia imploraret. expressim cautum ibat: Ne aut C Tandem de conjunctione quoq; far, aut lius Caesaru praesens Exerri moram inter utrumque EI Ioram ritui adesset ; multo minus, imperium actum. Et Brandenburgicus quidem arrogando, potestate iasius ac aua postulare: Aut Saxo cum parte em ritatem obumbraret. Non autem mi- citus Siosum irrumperet, ad quam ex- litiae tantum, armorumq; arbitrium, pedesionem aliquot militum mugia com sed bonorum quo e in I perio cons ferre esset paratus; aut, hoc ejus pali scationem, o facultatem dandi veniam to non arridente, i copias nonnultas, criminum sibi asserebat; sub obtentu:
ad i issensionem, o faciendum huVus f od Caesar, plus fuso indulgentior ,
in pro onismo Mesam periculum, com- quibusvis, Hementiae fores pudantibus, daret saxo vero, Exercitum diis m grati facile receptis, hae ratio ne stractis viribus debilitare, haud consul- media Tribunos, Ducesve remunerau tum ratus, post bidui moram, huic po- di, ac militibus exsol ni pendia, b stulato assentiri, periitus renuit: Quo met praeiaderet. Unde Caesar fidem factu, ut, Brandenburgico copias suas illi obstringere coactus: Nee aulicum Saxonicis in altu finem jungere aeque suum consitium, nec summum Imperii detrectante , deliberatio haec pro Trisu I quicquam hie sibi arretat tempore ad irritum ceciderit. rum, nec in ejusmoia causis, seu ne iij, seu speriatim, laturam sententiam,
i Et haec praecipua suere aut uagarenus in messem hanc auream
tractatus istius capita: Quantum ni missurum manus, vero detin entium instaurat, bis quidem de iis innotuit. Dum au- cuipiam fides publisa, aut venia comda ibi ut tem Electores verbis & scriptis inter WV serum in aula Caesaru eo ederetur, est, se velitantur, Fridiandius rebus ma- id, nis Fridiandio ratum habente, nuLgis intentus, recentes, ad integrandas liu fore momenti, neque ulterius, qua mCaesaris vires, delectus habere,& con- de reparanda fide ac fama, neutiquam quisito undiq; e subjectis Caesari pro- veris de recuperandis bonis retinuen- vinciis, aliisve locis milite, ingentem in zmine. Luculenter autem rem Exercitus molem constipare strenud suam agebat Fridiandius, ex haeredisi perrexerat: Nec oblivio hominem ce- riis a riacae Domus disionibus ord perat catum, &militiae apprime gna- nuriam exantiatorum labornm, pericurum, aliorum comparandorum; quae, orum remunerationem, o in his, vae seu sustinenda vis sit, seu inserenda, jure bini esset occupaturus, summum belli ratio &usus efflagitat. Saxonis in i em Regasse, velut extraordis cis ad omnia conniventibus, neq; de rium reos entum a Caesare stipula- hostis conatu,aut novis diribitoriis in- tusi addito: Si res ad Pacis tractatum terturbandis,admodum laborare visis. deveniret, ne tunc quirim, quod i is summu Interea, quod ingeniosa Fridian- intererat, maxime quoad Metapoleos Qxum dii industria, Primorum aulae caesareae Ducarum, a Caesare oblivione praeter- p animos mirum quantum assiceret, de missu iri.' summo armorum imperio iterum si Has condiciones, quibus, Caesarisi uiti sti scipiendo, agi cum eo complacitu est. auctoritate Fridiandii lubidini subje- stibii.' Et initi' sane rogari velle Frid- minister pend supra Dominum landius, atq; i in speciem, quasi invis evehebatur, utut caesareae & Austriatus eo pertrahi: Ut sorsan incenden- cae magnitudini parum decer
258쪽
uiderentur, praesens, pro tempore , re in posse. Ponti rem harυρ, uinecessitas, durum telum, a Caesar communem omniamFanentem ieco er extorsit: Nec enim alium inter omnes disse atrum g, tum Caesarem,tum B gena imperatoriorum armorum Duces re- Catholicum, o,qua majoripos snt co
perire crat, col lapso militiae statuitio tentione, humiliter positi fare : Non tib-Haurando magis idoneum. veniret modo lubluae necessitati, eo tar Dux autem Fridiandiae, ne pro- am largis me pecunia i sedi quod vinciae,quae bellorum incommodis va- put rei, Catholicos omnes Ages , Prin- itide pressae , summis conflictabantur cipes,Respublicaae, periculii tantis ad angustiis, omnino pessum irent, cer- monitos, ad Religionis causam, in Gratas hospitiis militaribus praefinivit le- praesenti discrimi otinens viribus 2 eges: Ultra quarum praescriptum nec nue defendendam Merao hortaretur: Tu militi ab hospite exigere quicquam fas lems sepastorali filiciturine praeberet, esset, nec hospes praebere militi quic- ozales Ianctis imus Anteces orti cxqvam tenere ur. hibuer mi, apo micam voci , tubae in- Lubrico hoc rerum statu Caesar , sa morae, exaltrin ea, pro tuenda, δmissis diversiis in Italiam Oratoribus, propaganda fide, univer,um Ch/θὶ - Pontiscem,S: Italos Principes, Resq; num Orbem ad oris a fi dera si nu- publicas, de auxiliis praestandis inter. mero conciendo. Nec dice sum ab ho pellare non desiit. dierno Pontifice, pro Iunima, quae ex . carpo Neq; a Savellio Duce, ut ordina- ipsius actionibas hactenus eluxe it, ru-v5ς RQ rio faris in Romana Curia Legato, dentia ac pietate, Cae rein, Re w m- eui Cardinalis Pasmannus, Strigoni- Cathol crem sibipodiiceri, aut habere eniis Archi Episcopus, optio extraor- perfiaulum. dinem adiunctus fuerat, adminiculan- Haec & smilia apud Pontificem cardini. tibus Hispaniaru Regis Oratore, Car- magna instantia urgeri: Nec pernao-ii, dorsindinale Borgia, aliis sach ionis Hispanae veri is tamen, ut votorum ardori. pari in Patribus purpuratis, quicquam inter assensionis promtitudine per omnia , 'V ii missum: Quod Pontifici in Regis Sue, responderet. Hinc Cardinalis de-Γ. ciae odium accendendo, subsidiisq; D- maim Borgia, pridie Nonarum Martii, dui, ' ceret adversiis hunc impetrandis. in publico Patrum purpuratorum co- Post coniuratam, nimirum , cum Rege sessu, nomine Hispaniarum Regis, pr Sueciae haereticorum omnium vim, acce- testationem Pontifici insinuatum iit; ptismil ad D iam cladem, se exantiata repetii a postulatorum summa, quot-
tota Catholicu damna, Caesare laboras- quot adessent Patres, tot apud Deum, se idem manibus, pedibi ,ut vacisian apud homines,testes invocans: Regem item communisca . a um restauraret, Catholicum, nec studio, nec auctoritate,
E adsensu hosti s CDiantiae impetum nec re ipsa Dei aut fidei ea e d uis in neret: Nec miniis Regem Catho D sed quisvid Arrimenti Religio es etpascum , in Butem et e ligus rum, es jurA, nonpientissimo Regi, sed Poniij pro Religione magi , q am imperio H- ci unice venis e imputandam. micantes, glorio um hunc sibi titulum Ad Principes & Respublieas Ita- si
pNere riu,consilia a omnia et ire eis liae, Antonius Rabatta, Baro, Caesa- apud ita, direxisse; συο tanto periculo tim au- ris Consiliarius, Cubicularius, sc Gra-liae Prin-te Uilina abiceret, occurreretur. Hinc discae Praefectus,ablegatus: In Caesa-ς pes ac
postabisu rerum harum in utras india, ris partes suada eos sua pellecturus, R pμ Italiae, Ie io, rationibus, mognam pe- δc auxilia, ad bellum majoribus cuili e Cim Caesari uppeditasse, uasve ribus resumendum , impetraturus. s.' 'in Belgio copias jus isse S eco res cere: Neq; in se desiderari hic quicquam, ' '
Dam interim omnium virium molem,ad passus, suse ad animum illis, quo- et alentiorem opem ferendam , ex intimo cunq; veniret , revocabat .. Cath Regnorum reces a cieret. Experienti- licae fidei, o totiui Ituliae Lile iisti, ani tamen restatum dare: Conseirantia quieti, securitati, adversus secturis
inter haereticorum arma non commora, ut commors a Gersarios , con eret n-
nisi itinctiis pariter Catholicorum armis dis, tuenduze, jure, merito iurentρs
259쪽
e in furia, ob ingentes Regii eciae in bus pubi cu n aerarium adeo exhaustum, Germania retrojus, lictos esse debe- omnis stipe ntidatum sit, ut ab conti
re. Regis eterim Sisciae non capitalem fis damnis, atque impendiis, vixdum
modo Romanae Eccles ae hosti . profi- spiran, ae Ores reco fere detur Duaae ori ue sedo ista orbis terrarum plaga. ergo Megarensium Peas, piaupertatem
ritit. Obtigiisse iis a summo Numine is inhibere: s Caesari tisio pe- hanc praerogativa, , quod antl in cuniae sub dis adminicularipos ut P. .genuina Chii Zianorum Religio princi- Venetiarum exemplum alii Prin- Iem apud eos fixerit sedem : itas cipes ac Respublicae Italiae secuti,Le-- LIAri emere, eo a/ more vinculo gatum, benignis verbis habitum,& ma-obis ictos. Incendtam, ad maris ballici gnifico apparatu exceptum, inani roii tora tenui luit os ubortum, indiss et azi- ipsa & casso rc sponso dimittebant :inus grassari,o Metu metiri, proxima- Fadicabat enim adhuc animos eorum re. Tempore itaque, dum Memus adhuc recens Mantuanae Urbis, quae a Caesa- paries arderet, ad res ruendum com re obtigerat, desolatio. currerent: Ali qeti merum es e, ns tu Mantuam autem quando Lega
Iroxima quis que serpens flamma, i, s ius appulit, adeo gratum fui se perhi- ρ uniugis, errans, taliae quo υλ bent; ut a promiscua plebe pene dis-xes ambederitio invalescen i nimum cerptus sit : Ni Dux, prudentior Mero/bo, atit et ijs, aut re i ingentictim moderatior Vulgo, extreniam vim a ca-iIcommodo queλe. eru medicina. Cae- rite Uus arcu ibi. Qui tamen, loco areis non abhorrete a porcuties o ar- re potui, deplorandum Urbis ruinam, . . . ὸZiori findirae, in utrori se carita- quam Caesarianis debebat, oculis & remiae defusionem. Ῥὼγ per idios etiam, animo Legati repr.esentatum iit.
θ Eoa m communis Religionis alutis Magnum nihilominus Hetruriae cardo in hoc bePo vexteretur, meis so- α Modenae Daccm, de auxi iis C: esari cturos, si volantati Caesario aut foederi iubmittendis,inter alios,annuisse sorbnom suam resse dando, aut fatem butar: Maximὰ istam, quemCaesar,fa- , mi Erum I ecuniaeete ali o ob saeo arma cta de tiruto Regis Hetruriae tribuen et Hasal εndo morem gererent qzam do spe, inescaverit.
sfinitimo Re pronas praeberent aures: in Polonia quoq; , Comitiis sub
τι C leoneam se nomine ct : in peciem ingressum hujus Anni habitis, Arnol- p D Gruns, re o fas Io isto seritario uis dinus a Clai stela, Caesaris nomine': commodis Imper hactenhs suu et vel comp. ruit. A Rege ac ordinibus Re p. b.
fuat'. gia', ut Caesari in extremis his angustiis Legatio isthaec non eodem ani- 'opem ferrent,armaq; ejus mi ite subsi- morum sensu ab omnibus accepta: Sed diario roborarent, antiqvorum scede- apud nonnullos operari aliquantulum rum, quae inter Hungariae, Bolicinita, isse, apud alios infrugifera penitas Austria & Poloniae , Rege Principes exstitit . ve intercederent, & non ita pridem, Venetiarum Dux θc senatus ex- Anno millesimo, seXcentesimo, vice- cusatione ad postulata usi. Antiquo simo primo essent renovata, praetext , Rei Hicae in tituto vnn miseeri tritis enixe contendens. Qua in re tamen, extraneis, orgi et is, catast pertinen, tum ob sexennales cum Rege Sueciaeribus : Sed P eris is tranqbi itatem inducias, tum, quia Moscovitico bel-atalie unicum habere ccn suorum, iactio- lo implicati, fat domi habebant, quod num I uarum scopum. Et in hoc qui- agerent, tum alias sorian ob causas, deo conspirare cum Gare,omnema δε- Caesari gratiscari, haud consultuni
ycendi. Praeter hoc, garem haud ti- s. ita Franconia gliscere iniere: quanta nuper citra tranqui ando ter haec novus ccoepit ignis : Qui, licet Baliae sartii recubuerint, is quanti Tillius Bavarijusui, aurcstinguendum n:uanae ians co iturinitur . τμ ε vestigio accurrerct, tantum abest, ut
260쪽
nus' interventu suppressus sit; ut potius debili restingvere volentis conatu velut irritatus, in luculentius proruperit incendium, & summi Numinis providentia aspirante, ipsam Bavariam vinracibus flammis amplexus, magnam partem depaverit. Hornius Rege Franconiam primum ira RVet in rumpente, Praesul & Clerus dioecesse-v-mb os Bambergensis tractatu simulato in
s 'h ML gruentis tempestatis procellam sub is i. o. ' ' tersugerant: Mox, evanescente Ob' Regis abscessiim metu, &, ob Tillii in Franconiam divertentis, ipsiusq; No-ribergae moenibus succedentis adventum, novi spe Pontificiorum armis aseiulgente, tractatus velum rejicientes,
hostes palam se ostenderant. Hinc factum : Ut Rex Sueciae Campiductori
Hornio, quem armorum summae in Franconia per abs)ntiam suam praefecerat, de invadendo Episcopatu Bambergenti, & vi armisq; sub obedientiam redigendo, mandata daret. Bamber. HOrnius itaq; , sub Januarii finem metatbem lustrato circa S infurtum Exercitu, . di Hoch, Bambergensis dici cci eos fines intrans se iam ' una ciuili Hoc hileto, & aliis locis fam-s ς bergam ipsam, principem Praesulis sedem , sed a Primoribus Cleri pontificii desertam, & praesitatio etiam, quod Forchemum ante ejus adventum se
receperat, Vacuam, occupatum iit ,
ibi i , ad exitum pene Februarii usq; , quietus substitit: Quod uvidus primo
continuis pluviis cceu status, mox ingruens intenti frigoris intemperies ul- teriores ejus progressus inhiberet.
Regio si Parum aut cim, dum hic haeret, memoratu dignum accidit ; si leviores H h aliqvot Velitationes excipias. In primis, dum Hornius ad Hoc hiletum occuparetur, hostis valida equitum, peditumve manu, ipso Tribuno de Hispania Duce, Forchemo excurrens, in stationem equitum, E Sol mens Legione, ultra stum excubantium,impegit. Q. i, ut noviter conscripti, militariumq; adeo discriminum in iolentes,sclopetulis eminus displosis, ct coactis in cyrum equis, jam muneri suo satisfecisse rati, icrga hosti obverterunt: Et in cillusim fugam ruebant; ni Baro Coclitit κkius, eorum loco in praelium cum satis mature succedens, hosti instanti intrepiae se objectuse .
Nec stitit hostem modo, sed post aere
certamen, in quo ipiemet brachium vulneratas est, impulit; & Forchemum raptim se recipere, campum qi, pluribus cadaveribus stratum, Regiis victoribus relinquere coegi , Interea Bambergens Praesul,ad Tillius navariae Ducem profugus, magna eun--idem instantia prensare: Ut, iuppetias ς- propere occurrens, Regios dicionibus suis , priusquam firmius in iis nidula.
rentur, iterum exturbaret. Nec ab
nuere Bavarus; sedTillio illi eo injun. gere: De exercitu, qui Nord lingae partim & vicinis locis, partim ad ripa riam Danubii oram, in Palatinatu de niq; superiori partim hactei us hiemaverat, conducendo in unum, & faciendo expeditionis litibus periculo. rimandato sine mora obsecutus, copia militum omni insuperiorem Palatinatum conventre justa, ipse quoq; eodeni perrexit: Ubi cum ficto Praesule, de re dextre peragenda, Amber0ae consultatum. Mox, lustrato ad Neonia cum Exercitu, vicena quasi Capitum millia reperta: Q ibus tamen provincialis miles, ad octies mille, conducti liis Legionibus inter stuς, accensebatur. His viribus, quas viginti duo to menta cum Om: i instrumento comita-
bantur, in Noribergensium sines ca- stra promota: Attoi is q;, Lausto, aliis, in vicinia Noribergae suis, oppidis occupatis ac praesidio firmatis, Forchemum porro iter suit. Bamberga, diffusae amplitudinis, Homici x velut ex diveris, Urbibus conflata desensio- Urbs est, alibi ad invadentium injuriis i c- omnino patens, alibi debili& levidensi φὼν muro cincta,& imminentium pro imε montium incommodis adeo obnoxia ;ut Hornius, de hostium intentione certior factus, subdubitaverit: Num ab irdum loci ingenium arte, hominumq; ingenio corrigi, & vel medio criter adversus impressionem hostileni muniri posse ; adeoq; defensioni
qua lata tenus aptum foret PraevaluE- re tamen rationes noli exigui momen iis quae, possessione nuper occupata,
nullo alio facto operae pretio, d nubita facile cedere, dis vadet, .nt: Maxi in . quod Gulielmus, Saxoniae Dux, de subsidiis mox affuturis certam spenidaret. Coepta itaq; muttiri Urbs, val- , io , tu