장음표시 사용
211쪽
188 De Basilica S. Lauren. in Damasb.
assumimus, ereamus, constituimus , ω deputamus, sibique euram , regiis men, θ' admini attonem Ecclesiae S. Ginentii in f rituadibus, o temporalibus , nee non O si buu Odi, cujus ratione ab ipso 'volito Cardinali fidelitatis debitae solitum recipiemus juramentum , ω quod etiam per 'gentem, S alios Ministros, prout alii praefatae Romanae Ecclesiae Viceraneellarii , qui pro rem re fuerunι , facere consueverunt ,
etiam facere, ρο exercere volumus, liberum exereitium plenarie eommittimus, ae eisdem auctoritate , ac tenore praesentium saluimus , ω ordinamus , quod
de caetero perpetuis futuris temporibus Ecclesia ipsa S. Laur/nisi dictae 'manae Eeelesiae Episcopo, aut Presbytero , seu Diacono Cardinas ἰeui O iam ipsum vacans concedi eontigerit pro Eeclesiae Titulo , seu moejus denominatione eo ipso absque alio Iuris, vel bominis ministerio dicta auctoritate concessa, ct a gnata, θ' ipse eidem Ecclesiae S. Laurentii Praefectus fit, ct esse censeatur; ita quod liceat eidem Η polito , pro tempore ad dictum Viceeancellariatus incium assumpto per se, πιι alium, seu alios Ecclesiae S. Laurentii, ae Palatii, seu Domus membrorum , Iurisdictionum, Iurium, oe pertinentiarum praedictarum eo mralem fessionem pronia auctoritate libere apprebendere, et retinere , illamque regere, ct gubernare, ct alia facere, oe exercere, quae 'Gsbteri , seu Diaconi Cardinales, qui illi pro tempore praefuerunt facere
S. II. I qua H polito Cardinati, oe Visecaneellaris, ut omnibus, oe sintulis privilegiis, praerogativis, facultatibus, immunitatibus, exemisptionibus, libertatibus , indutiis , concessionibus, ct gratiis nobis dum in
minoribus eonstituti illud obtineremus, ct euicumque alteri dictae Romanae Ecclesiae mereancellario, ratione O si Vicecancellariatus bujusmodi. aut nostrae, vel illius personae intuitu, ct alias quomodolibet tam in genere, quam in specie eoncessis, quorum omnium tenores praesentibus ' fincienter, ae de verbo ad verbum infertos babemus, ct quicumque alius ejusdem 'manae Ecclesiae mee eaneellarius utebatur, potiebatur,oe gaudebat, ae uti, potiri, oe gaudere poterat, uti potiri, oe gaudero libere, oe licite valeat indulgemus.
g. III. Go circa eidem H polito Cardinali pre Apostolica scripta mandamus, quatenus impositum jsibi onus regiminis, ct adminiserationis
212쪽
Dei fide S. Laterentii , ae O ii Reeeaneellariatur bujusmodi, prompta devotione suscipiens , euram , regimen , adminiserationem Ecclesiae S. Laurentii, ae incium bujusmodi juxta datam sibi a Domino providentiam se exercere studeat sollicite, Meliter, oe prudenter, quod EGelesia, ct O cium praedicta Gubernatori provido. ω fructuosio Adminia Dratori gaudeant se commissa, oe optati fructus, quos speramus suee dant, i eque Hyppolitus Cardinatis praeter aeternae retributionis proemium , nosram, oe dictae Sedis benedictionem, θ' gratiam exinde uberius consequi mereatur.
S. IV. Me non dilectis filiis Capitulo, θ' Clericis ipsius Aelim. S. Laurentii , ut eidem H polito Cardinali , ω Visecaneellario in omniabus, ει per omnia pareant, oe obediant; alioquin sententiam, seu posnam , quam rite tulerit in 'belles, ratam babebimus, ct faciemus, auctore Domino, usque ad satisfactionem condignam in Molabiliter observari. S. V. Ae omnibus, ct singulis ipsius Cancellariae O talibuι, Θ aliis, ad quos pertinet, ut 'fum Cardinalem H politum ad dictum mereaneellariatus O cium recipiant, O admittant, eique tamquam vero dictaa Romanae Eeclesiae Visecancellario, in omnibus ad O iam ipsum spectantibus, similiter pareant, oe obediant, ae de Iuribus, obventioni-hus , θ' emolumentis consuetis integre respondeant. Non obsantibus cinasitutionibus m. sit oeci si quir oeci Darum 'mae apud S. Petrum anno Inearnationis Dominicae millesimo quingentesimo trigesimo fecundo, die V. Iulii, Pontificatus nostri anno nono.
213쪽
19o De Basilica S. Lauren. in Dama Q.
De amphyma S. E. Vice mellarii dignitate.
P Raeclara S. R. E. Vicecancellarii, seu Caneellarii dignitas, sua vetustate eximia, atque omnium probabiliter prima in Ecclesiae primordiis, a multis Scriptoribus multiplici Titulorum varietate elata est, ut restatur Lud vicus Gomes se Episcopus Sarnensis de Regulis Cancellariae Apostolicae, illiusque prorsus ignoratur origo. Cur autem Vi-cecancellarius, & non Cancellarius denominetur, aliqui id fieri tradunt in obsequium Beati Laurentii , quos refellit eruditus Praesul Johannes Clampinus II hujus Basilicae olim Canonicus in suo tractatu de S. R. E. Vicecancellario, dicens Beatum Laurentium potius fuisse Camerarium in erogando temporalia Pauperibus, unde respondit Valeriana Tyranno;
vitias, 99 quas requiris in Caelestes 7 besauros manus Pauperum deportaverunt. Praeallegatus Clampinus putat dignitatem Cancellarii in Ecclesiam introductam fuisse Beati Damasi temporibus, vel paullo post. Etsi quam plures alii Scriptores sentiant ab ipso met S. Petro adhibitum fuisse Cancellarium pro scribendis Epistolis, aliisque Apostolicis monitis, & decretis, ac
etiam aliquorum Conciliorum actis; quemadmodum postea a S. Clemente creati fuerunt septem Notarii, ut Martyrum acta scriberent. Cumque hujusmodi munus a Uiro Cardinalitia dignitate minime decorato exerceri consueverit; ideo Vicecancellarii nomen ab illo assumptum a Posteris etiam si Purpura insignitis retentum fuit. non ex speciali decreto, sed ex quadam incuria, quae postmodum in legem transvit. Maximo semper in Romana Curia praefulsit decore hoc Vi-cecalicellarii munus. Asierit enim celeberrimus Vir Franciscus
214쪽
stus Cardinalis rabarella cib), quod major in Curia post Papam est Vicecancellarius; magna siquidem est ejus praerogativa, non solum quia conspicuo decoratur titulo hujus Basilicae, insignique, vereque regio Palatio, quod Cancellaria nuncupatur, in quo veluti in aedibus publicis ipsa Cancellaria tanquam per speciem magni Tribunalis statutis diebus propriis ministeriis periungitur: verum etiam quia primaria, & graviora Sedis Apostolicae negotia, uti Aeta Consistorialia, in ipsus Consistorii rubrica insinuata , ac etiam aliarum Apostolicarum provisionum literae solemnes in forma Bullarum sub antiquo sigillo plumbi prae ejus manibus geruntur . Et revera quantum utilitatis Sanctae Sedi asserre valeat, dignoscitur ex Epistola Claraevallensis Abbatis ad Eugenium Pontificem et
Habere bonum, justum , ct bonae famae Cancellarium Apostolicae dignitatis non modica pars es, Apostolicae eonscientiae non medioeris custodia est. Et his quidem de vicecancellarii titulo, & dignitate explanatis, proximum est, ut ad ipsius Basilicae descriptionem accedamus.
aedum de Basilicae fructura generatim, singillatino
SAncti Laurentii in Damaso Templum, Cancellariae, ut
diximus aedibus conjunctum, ac pene insinuatum, tametsi non admodum felici gaudeat loci situ inter praecipuas tamen Romanae Urbis moles, atque construetiones, propter operis magnitudinem , & praestantiam semper est habitum. Ostium Basilicae maximum Tyburtino structum marmore, satis commode capax ad Populi accessum, Uignotam praeclari
215쪽
102 De Basilica S. Lauren. in Dama Q.
ri nominis Architectum habuit. Totum, solidumque Basilicae
spatium quatuor interiores porticus, quas naves vocant, Occu pant, atque discriminant. Prior, eademque transversa, per interiores omnes eXcurrens, majorem, & mediam circumcludit;& haec quidem ligneo Iaquaeari, caelaturis eleganti opere variato , atque auro incrustato, reliquae opere coementitio
fornicatae. Transversam quinque arcus, & quatuor pilae inediam quatuor item pilae, & tres arcus sustinent. Hanc a lateribus pilae sex integrae, totidemque arcus coronante qua vero parte absidi nectitur, pila dimidiata fulcitur. Columnae strumles, quemadmodum reliqua Basilicae molitio ad Dorici ordinis modulum, atque commensum eriguntur. Quod architecturae genus constantiae robur, & animi firmitatem invictissimi Martyris Laurentii apposite repraesentat, quemadm dum a Vitruvio observatum est in aedibus iis olim Diis excitatis, quorum sortitudo praecipua laus est. Minervae enim,
inquit, Marti, Herculi, aedes mricae sent: iis enim Diis propter virtutem sine deliciis aedificia construi deere. Transverso eadem porticus fenestris quatuor arcuatis Orientem excipit Solem, quae porro pari dimensione divisae medium recipiunt Basilicae majus ostium inter pilas, arcusque indicatae porticus. ipsumque ostii murum solidum: bina hinc inde tolluntur Sacella Sanctissimae nimirum Eucharistiae, & a Iterum ab Eminentissimo Cardinati Russo excitata: item duo minora Ostia, quorum altero aditus est ad atrium aedium Cancellariae, altero as viam Publicam. Explet autem ea porticus longitudine palmos septuaginta, latitudine viginti quatuor cum dimidio supra centum. Media interior porticus relata superius ad ipsum meridiem vergit, lucemque admittit fenestris omnino quinque , iisque quadratis. & spatiosis. Tres aliae ad ovi figuram supra abidem lucem ab Occiduo capiunt Soler Postremo geminae super arcum absidis utrinque adapertae ad sormam trianguli novam
216쪽
Iucem impertiunt. Eadem porticus lata est palmos fere septuaginta septem, longitudine palmos adaequat centum, &quinquaginta duos. Lacunar areolis coerulei coloris interpositis, cum extantibus coronulis inauratis praefert in medio praegrandem tabu- Iam cum effigie S. Laurentii. Infra supraque conspiciuntur
insignia Cardinatis Farnesii cum hac Epigraphe.3exander Farnesius Cardinatis Viceraneellarin Deo, θ' S. Martyri Laurentio dedicavit.
Adjacent iis Insignibus quatuor tabulae, quae eumdem S. Martyrem demonstrant, Ecclesiae thesauros egenis distribuentem, oculorum usui reddentem luce cassum, Uyppolitum abluentem aquis Iustralibus, de cratis ignitae supplicium coram caelesti Aulico sustinentem ; eximium id liberalitatis suae ,& beneficentiae monumentum praefatus Cardinatis Farnesius
reliquit i qui insuper parietes, qui illustrium artificium spe fiatissimis picturis, quae S. Laurentii Martyrium oculis
subjiciunt complexus est, aliis ad hoc additis ornamentis stru Eturae, pretiique singularis, quae sacram aedem vehementer nobilitant, spectatorum vero oculos mirifice capiunt, alliciuntque. Demirantur Praecipue omnes, atque suspiciunt parietes majoris interioris porticus arte praestantissima udo tectorio coloratos S. Lavitae acta praecipue proserentes. In duplici a Septemtrionibus tabula stipem pauperibus erogat, & comitem se adjungit S. Sixto II. ad paratum supplicium festinanti, Opus egregium Iosephi Equitis Arpinatis. Ab opposito latere ad Iudicis Tribunal adducitur, & caeditur, pedibus apposito pondere praegravatis, auctore Nicolao antiquiore Pomarancio. Absidi, & arae primariae adversam parietis amplitudinem Iohannes de Uecchiis Biturgiensis depinxit, refert S. Martyrem, in igneam projectum cratem. Infra Commemoratas tabulas corona , & Zophorus Dorici ordinis ambitum porticus usque ad arae maximae emicyclum ample-
l) Alex. Donat. de Urbe Rom. Iib. q. cap. II.
217쪽
194 Basilica S Lauren. in Damasb.
ctitur. Splendidis hisce a memorato Cardinali Farnesio heneficentiae Olficiis huic Templo collatis, illud rursus sacro ritu ex praescripto majorum Deo optimo Maximo dicatum fuit,
die prima Septembris anno i 177, qua item quotannis dies Dedicationis anniversaria hujus Baslicae recurrit, atque solemni ritu celebratur. Ad hujus interioris porticus caput tollitur absis ad figuram emicycli concamerata, juxta commensum, S Diagramma Laurentii Equitis Bernini primae notae Architecti, sumtibus Cardinalis Francisci Barberini Vicecancellarii. Eadem duplici ordine discernitur Odeis quatuor interstincta,
primum ordinem a fronte extra arcum exornat duplex pila Dorici ordinis . altera integra , altera dimidiata ex candido marmore asperso maculis, atque striato. Interius compar pila cum extante Odeo rotundo, illustratoque transennis ex aere
inaurato , & quadratis marmoreis halaustriis. Desuper marmorea ejusdem Cardinalis insignia prominent . Iterum post Odeum altera Occurrit pila prope majorem tabulam, & eodem rerum ordine pars absidis altera secernitur, & nobilitatur. Latera angulorum inter pilas numidico marmore vestiuntur. Infra odeum Cherubin capite duplex mutulus marmoreus regitur: tum tabula lutei marmoris cum eleganti, & versicolori ornatu item marmoreo. Ea Pars quominus tota COnspici possit, prohibent sedilia interposita ex nuce sectili , α
egregia caelatura, discriminata circa aram maximam, quae undique avulsa peregrinis marmoribus, & metallorum nitore persusa conspicitur. Alter ordo similia fere continet ad sormam Doricam: pilae vero incisae cratibus, aliisque S. Marinis supplicii instrumentis, tanquam Tropheis. Odea hujus ordinis ex nitido pariter marmore, aureis laminis, & picturis ornata ostendunr organa ex inaurato aere soliis excurrentibus sane conspicua, si structuram reputemus, ad operis exactissimi specimen, usumque absolutissime elaboratam. Sublata in Ara maxima tabula desuper commonstratur hinos Angelos referens ex marmorato , & aspersione inaurata, quorum a Iter diadema Ponti ficium
218쪽
seium S. Damasi Insigne, a Iter palmam gestat S. Laurentii
Martyris tesseram, dc praemium. Ipsa vero tabula ex Lava-.niensi marmore auctore Friderico Tuccaro pictore eximio , evectam in Caelo Dei param coronatam superius exprimit :paullo insta Apostolorum Principes Sanctos Petrum, & Paulum stantes : tum Sanctos Laurentium, & Damasum in genua procumbentes. Corona tabulae ex marmorato auro sparsim diriminato. Fornix absidis renitet opere pariter marmorato, & auro item conspersio, & coeuntibus ad ultimum pi- Iarum divisuris ad simetriam Odeorum , & tabulae majoris. In superius ovatis recensitis fenestris omnino tribus, e lateribus gemini Angeli ramos laureos sustinent: in ipsis vero senestrarum frontibus conchyliatis iterum bini astant divisim Angeli, tria sustinentes numismata operis anaglyphi ex marmorato, Mauro sparsim collucente. Prius numisma compIectitur baptisma S. Hyppoliti , alterum supplicium S. Laurentii, postremum eumdem Martyrem caelestium nunciorum corona, & radiis praefulgentem. In centro fornicis Columba Divinum Spiritum adumbrat in emicyclo, ubi sex pueri caelestes sustinent encarpos eleganti flexu dissusos. In arcus vero fornice iisdem ornamentis Urbani VIII. Pontificis insignia effulgent. Aram maximam muro absidis olim assixam longo temporis circuitu vetustate labefactatam, Franciscus Cardinalis Barberinus renovari curavit, Se in medium ejusdem absidis pertraxit. pretiosisque marmoribus Sacros S. Eutychii Martyris, & Κ Damasi Pontificis cineres veluti superius cum de ejus translatione nobis fuit sermo γ atque carbones nonnullos S. Laurentii sanguine ,& pinguedine aspersos, tumulo nobiliore compositos, ea qua
Par erat, veneratione decoravit: qua permutatione obtentum etiam est, ut priscus Ecclesiae ritus renovaretur, quo rem divinam facientes, & publice orantes, Orientem 6ectarent So- Iem . Praecingitur eadem Ara triplici ordine graduum marmoreorum porticus mediae latitudinem aequantium. Eos gradus, & orbiculatam in medio eorum Partem tuentur, EXONB b a nant-
219쪽
196 De Basilica S. Lauren. in Dama Q.
nantque crates serraee cancellatae cum interpositis metallicis columnellis additis aeneis Apibus Gentis Barberinae. A Do te hujus Arae eminet urna versicoloris antiqui marmoris leoninis pedibus metalli suffulta, inter geminas pilas vario distincta
marmore, su per Aram excurrens gradus Zapphyro, & aere inaurato illustratur; caetera, ac praeci Pue pavimentum marmoribus intermixti coloris relucent.
Universae Basilicae Iongitudo ad centum viginti tres, porticus transversae ad septuaginta, absidis ad novem supra viginti palmos fere protenditur: latitudo Templi non minor est centum viginti quatuor. Extra absidem ad porticum faerarii per angustiorem scalam patet aditus ad inferiorem, & subterraneam confessionem, ab eodem Cardinali Barberino renova tam , atque nobilitatam . Ara marmorea coloris intermixti cum supereiecta tabula item marmorea exprimente Opere anaglypho Sanctissimum Salvatorem extinctum, & Angelos ad moerorem, tinctumque Compositos, quod est Nicolai Menghini illustre opificium. Ea molitio cum universo operis ornatu non minus duobus, de viginti aureorum millibus stetit, ut constanti fama compertum est. Ut vero perpetuam pro tot Beneficiis
grati animi significationem Posteris commendaret Capitulum Laurentianum, in ipso Basilicae Sacrario marmoream tabu Iam locavit cum inscriptione, cujus Auctor quo operi universo cumulus summae, & immortalis gloriae accessit J fuit Clemens XI., ejusdem olim Basilicae Canonicus , qui dum Ecclesiam
universam gloriose moderaretur nobis haec exarantibus. ut
idem ipse Pontifex, tanquam praefatae Inscriptionis Auctor apponeretur, benigne indulgere dignatus est . Inscriptio autem in hanc sententiam, legitur.
Francisco Barberino S. E. Viere cellario d ps buus Basilicae absidem eaelato marmore eleganter Ornatam
Odaeum magnificentius extructum
Et Sareos n. Eutiebis Mararris, ω Damasi Pontificis cineres
220쪽
Cultum divinum Sacerdotum in moro psallentium aecessione Amplificandum euraverit Sacram suppellectilem pretiosis muneribus auxerit, Aream ante faciem . Templi protuleris
iisque plurimis assiduae pietatis exempliς , Tum Ecclesiae splendori, ae dignitati. Tum pauperum eidem subjectorum commodis large prospexerit Capitulum, ct Canonici posuere anno Iubilaei MDCLXXV. Animadvertendum tamen, post hujus quidem operis complementum, ante vero ejusdem editionem, Petrum Cardinalem Otthobonum praemisse ad subterraneam consessionem aditu penitus obstruso, alterum ab anteriori Arae maximae parte bino ex marmore scalarum ductu magnificentius adaperuisse ;confestionem ipsam pretioso marmorum ornatu, atque picturis elegantibus in fornice decorasse, praenobiIe in ea erexisse Altare ad similitudinem confessionum , quae in Patriarchalibus Urbis Basilicis conspiciuntur,&in ipis excellenti posito simu Iacro D. Hyppolito Episcopo Portuensi, & Martyri solemni ritu dicasse anno 1 37. in solemnitate Immaculatae Conceptionis Virginis Mariae almae Dei Genitricis; sub eodemque Altari partem Corporis ejusdem S. Hyppoliti ex Ecclesia S. Iohannis
labytae in Insula Lycaonia, san. mem. Clemente XII. annuente , desumtam , decentissime collocasse una cum Reliquiis Sanctorum Taurini, Herculani, ac Iohannis Cola tae. Peracta hujus Altaris consecratione idem CardinaIis Otthob nus argenteam Crucem, Candelabra, Thecas cum ReIiquiis hymni angelici, ac reliquas tabellas, lampadesque ex argento omnia consecta, cum eleganti casula auro contexta, religiosa liberalitate, piissimaque munificentia est elargitus.