장음표시 사용
411쪽
De Ecelesia S. Samaioris de Primicerio.
Sla nuncupatam Ecelesam hanc putat Martinet lus υ ab
aliquo in Primicerii dignitate constituto, qui eam condiderit; ejusdem opinionis est Petrus Martyr Felimus li); alii sic dictam credunt, quod antiquitus dependentiam habereta Primicerio sacrosanctae Lateranensis Basilicae, cujus in lignia olim gestabat in fronte, ut ex Codice Visitationum Alexandri Papae VII. apparet si . Hoc Primicerii nomen aliqui ortum putant a Primicerio, idest primo Notariorum, quod nomen antiquitus Notariis tribuebatur, sic appellatis a cera, cum in ceratis tabulis esset olim scribendi usus: sic&Secundicerius, seu melius Secundocerius, secundus Notariorum, cujus sententiae fuit Alciatus,& Molanus in notis ad Usuardum ε . Alii opinantur
Primicerium non esse comm situm nomen, nec aliud in eo notandum, quam Primus , reliquumque extensionis loco sit additum . Nam in quocumque gradu, ordine,&dignitate quis positus sit,& primariam Sedem , vel primum Iocum obtineat, hic Primicerius vocatur, qui vero secundum locum occupat, secundocerius, similiter tertiocerius, & sic de aliis per plures numeros, ita ut additamentum illius verbi Cerius sit veluti complementum primi, secundi, tertii ut in lingua Hispanica Primero loco primi. Id quidem exprimit S. Gregorius in inscriptione Epistolae i), cui praefigit titulum privilegiorum Primicerii Defensoris , agens in Epistola de promotione in priorem locum eiusdem muneris. Item S. Augustinus,& S Fulgentius m eadem ratione ducti vocant S. Stephanum Primicerium Martyrum, ho est primum Martyrum: similiter & inter Notarios Princepserat, ut diximus, Primicerius Notariorum, nempe qui post
412쪽
emeritam justitiam in eo ordine digne, & cum laude administratam ad Primiceriatus dignitatem evehebatur, ac inter Senatores adnumerabatur, ut apud Cassiodorum diffuse videri potest, qui etiam resert formam Notariorum, cum qua ossicium hoc ab Imperatoribus alicui deserebatur, ubi haec leguntui:
Sed cn9 quoniam te probatis moribus Institutum venatrix, bonae conmersationis follicitudo nostra respexit; ab illa indissione Notarium te nostrum esse eensemus, ut ordine decurso Militiae ad Primiceriatus feliciter pervenias summitatem p bonor, Pi incit Senatorem, cui Patrum aula
reseratur . Praeter quamplures diversi ordinis Primicerios ab Auctoribus relatis enumeratos, notati alii etiam videri possiunt in vetusto illo monumento notitiae Provinciarum Romani qm
perii, ubi sub ossicio Comitis sacrarum larsitionum, hi Mas
stratus positi relati veniunt. Inter primos etiam Romanae Curiae Magistratus, cum ista coepit Ecclesiastica, & Saneta Sedes esse, ob inibi degentem Christi Domini Vicarium, recensiti sunt Primicerius, & Se cundocerius, qui continuo in omnibus sacris assistebant Pontificiis functionibus, quorum vices nunc gerunt Diacon Cardi nates. Ad Primicerium, & Secundocerium, sic testatur Pan, eirolus so) Palatii caussas judicare attinebat, & in processio
nibus assistentis Pontificis unus ad dexteram, alter ad sinistram, latus tegebant . Dignitatem etiam Consiliarii Pontificis isti duo tuebantur, quibus inauditis. nihil fere Pontifex ipse statueret. In festorum dierum matutinis solemniter celebratis assistente, nec non praesente Summo Pontifice, octavam unus eorum lectionem, & nonam Episcopus legebat. Praeter istam Romae conditam in Regione Pontis, alia etiam reperiebatur, ait Pancirolus PI, nuncupata S. Mariae de Secundocerio, ad quam Gelasius Papa II. defensionis caussa sese recepit, ob contra ipsum excitatum tumultum ab iis, qui factionem Henrici IV. sequebantur. Diverso attamen nomine alii
413쪽
De Filialibus Ecclesiis ejusd. Basilic.
nuncupant Templum, tibi praefatus tumultus adversus Gelasium accidit ; nonnullique putant esse Monasterium ad Palladium , seu in Pallaria corrupto vocabulo, cujus nobis fuit sermo agendo de Ecclesia S. Sebastiani in Via Papae. Autumat idem Auctor hanc S. Salvatoris ab aliquo Primicerio fuisse fundatam, ut de a Secundocerio illam Dei parae Ecclesiam mox allegatae; sed nullus recens, vel priscus Ecclesiarum Urbis Scriptor certiores nos reddit de tempore fundationis, & erectionis hujus
filialis S. Lau rentii in Damaso Ecclesiae; ex quampluribus vero indiciis pervetustam esse liquet. Ex inscriptione siquidem in marmore incisa, de parieti laterati a cornu Epistolae infixa apparet fuisse a Leone Episcopo Hostiensi anno Domini itis., Pontificatus Paschalis II. r . iacris initiatam, & sub Ara maxima tunc repositae sunt nunnullae Sanctorum Reliquiae insignes, versibus rithmicis descriptae. Est simplicis structurae,
unicam tantum marticum interiorem, quam aiunt navem continet, superior ejus contignatio satis vetusta, & rudis est, ae in ea tria adsunt solummodo Altaria; haec igitur Parochialis Ecclesia, cujus ereelionis, ac fundationis memoria nulla superest, amplos redditus olim habebat, exinde tamen diminutos, &praesertim tempore Gregorii Papae XIlI., qui ad supplicationem Alexandri Cardinatis Farnesii tunc Vicecancellarii . ac Laurentianae Basilicae titularis, ex redditibus hujus hcclesiae summam scutorum 133. separavit, & Collegio Beneficiatorum S. Laurentii in Damaso applicavit. Alia pariter diminutio redadituum ad summam scutorum 7s. facta est anno rσ3s. ab Urbano VIII., & applicata eisdem Beneficiatis. Adhuc in filiatio ne dictae Basilicae persistit, eique dependentiam, ac obedien
414쪽
ANtiquum titulum adhuc servat haec Ecclesia, estque Pa
rochialis, sita in Regione Pontis. Ipsa olim Cardina- Iitio titulo decorata fuit; uti affirmat Pancirolus se , a Sixto v. tamen eodem fuit spoliata, quoniam ad deteriorem statum redacta erat, & sere inter alia aedificia sepulta . Porro anno rsio. fuit prorsus renovata a Cardinali Hyeronimo Lancellotti, qui etiam Altaria restituit. Verum enim vero laude dignissimum censeri debet ab hoc Purpurato susceptum opus S. Simeonis Ecclesiam asservandi gratia, quae unica est Romae dicata felicissimo illi Sancto qui in ulnis suis puerum Jesum suscepit, pronomine Senis, ad discrimen aliorum septem, Simeonis nomine, Sani horum. Apud nullum etiam Auctorem ex his, qui Ecclesiarum ob Ietarum Urbis meminerunt, reperimus eidem Sancto Seni aliquando aliam, praeter hanc, fuisse unquam dicatam Ecclesiam. Natalem hujus Sancti octavo idus octobris consignant Usuardus cs I. Αdo , Beda , Baronius , coeterique Latinorum. Graeci autem tertio nonas Februarii , ut constat ex eorum Menologio , atque ex Constitutione Emanuelis Imperatoris apud Theodorum Balsamonem fr9. In hac tamen Ecclesia dies Purificationis Beatae Mariae Virginis, pro primaria festi vitate celebratur.
415쪽
39 Filialibus Ecclesiis ejusd. Basilic.
De Eec a S. Θhesbi de Posterulis.
ECclesiae hujus denominatio, ac situs in Regione Pontis
nec non cum praecedenti proximitas s ordo, ut pluries dictum est . servatus in enumerandis filialibus Ecclesiis S. Laurentii in Damaso J, induxerunt Clampinum u , Auctoresque manu scriptorum, quibus dirigimur in elecubranda earumdem Ecclesiarum S. Laurentii in Damasci filialium narratione, ut asserent hanc. alias S. Sylvestri di stam, eamdem esse, quae nunc S. Mariae de Posterula nuncupatur, vulgo durorso, quaeque parum distat a via Veredorum sub Vrsi tessera. Imaginem R. Virginis super Altare majus veneratam testatur Panci-rolus x prius fuisse super parietem domus Ecclesiae Rectoris;
atque anno i 73., ex quo Caecum illuminavit, eique plures in dies oblationes fierent, ad hanc Ecclesiam fuisse translatam; permutata tunc titulo S. Sylvestri. Nec facessere negocium debet hanc Ecclesiam nunc esse filialem S. Laurentii in Lucina, quia, ut notavimus, multae aliae Ecclesiae translatae sunt ab una Matrice ad aliam, cum longo temporis ambitu res fere omnes immutentur. Denominationem de Posterulis, ait Fellinus 3 , derivatam ab aliquo ex quadam Familia Mediolanens, ita appellata, qui hanc Ecclesiam condiderit. Hujus etiam Ecclesiae meminit Martinellus, cujus en verba: Templum S. Mariae Ursiolim in Posterula ad Roam Taberis in Iligione Pontis proximum Moitio ad senum si,qin bule viso dat nomen, es Paroctiale , θ' paucis ab bine annis traditum Curae Monaeborum Caelestinorum , estque ibi Mago B. V. M., quae anno I 173. Caecum illuminavit.
416쪽
Da Delesia S. Salvatoris de Lauro.
ETsi Martinellus, Pancirolus, Gaspar Alvarus, aliique
asserant a fundamentis Ecclesiam S. Salvatoris de Lauro, vel in Lauro erectam fuisse a Cardinati Latino
Ursino anno rqqs., nos tamen cum Clampino auctoritati Manuscriptorum a recolendae semper memoriae Clemente Papa XI. nobis concetarum , aliorumque Laurentiani Archivi, innitentes, credimus, ae Certo tenemus ipsa sua vetustate labentem, ab eodem Cardinati Latino Ursino penitus dirutam , & solo aequatam, in elegantiorem formam fuisse denuo excitatam , ut pluribus aliis Ecclesiis contigit; inde est quod allegati Scriptores non procul a veritate abjerunt asserendo, Ecclesiam a praefato Cardinali Ursino fundatam, & conditam fuime, utpote ab illo, prout diximus, denuo reaedificatam Id confirmat situs ejus proximus caeteris Ecclesiis ab Urbano III. designatis; in exaratione enim Bullae Pontificis ejusdem, ut pluries observavimus, talis ordo est habitus, ut ex propinquitate ad alteram Basilicae S Laurentii in Damaso filialem aliam argueremus: quin & dedicata Ecclesia haec Sanistissimo Salvatori propriam probat antiquitem p quippe quia ut notavimus, agendo de Ecclesia S. MIvatoris de Unda. a primis Ecclesiae saeculis in honorem Salvatoris potissimum Ecclesias consecrare mos erat. Quamobrem etiamsi praedictus Cardinalis hane fundaverit Ecclesiam, ut citati moderni Auctores scri-hunt, videtur nihilominus id praestitisse in eodem omnino situ , atque sub eodem titulo , & denominatione EccIesiae relatae in Urbani III. Bulla anno G 8s, quae erat filialis S. Laurentii in Damaso, Sanetique Salvatoris de Lauro pariter nuncupata. Idem Latinus Cardinalis Ursinus, cum non solum Ecclesiam, verum etiam ipsi adjacens Monasterium erexisset, ad ministeria sacra obeunda huc perduxit Canonicos S. Geor-
417쪽
396 De Filialibus Ecclesiis eiusd Basilio.
gii in Alga prope Uenetias, quorum institutum exordium habuit anno r o . a duobus nobilibus Venetis Antonio scilicet Cornario. qui a Gregorio XIL ad Cardinatatum fuit postea evectus, & Gabriele Conduimerio , qui Purpura ab eodem Gregorio decoratus, ad Apicem exinde summi Pontificatus pervenit anno i 3i, & nomen sibi imm,suit Eugenii IV.: magnus plane Vir, semperque sbi aequalis, juxta graviorum Historicorum sententiam. Praedicti autem Canonici nomen S Georgii in Alga sortiti sunt, quia existente in ea Insula Fratrum Eremitarum Monasterio, in quo regularis disciplina ob Rel igiosorum paucitatem
trium numerum non excedentium servari neutiquam poterat, praefati duo nobiles Veneti illud sibi compararunt , ibique quamplurimos Uiros. pietate, ac doctrina praestantes congregarunt, quos inter, ut fulgidum corusca vir sydus Beatus Laurentius Justinianus. qui exinde ad Episcopalem tunc Venetiarum regendam Ecclesiam invitus eductus. Gradi non multo post translato Patriarchatu. ipse primus Venetiarum Patriarcha fuit renunciatus. In eo Monasterio uti Canonici saeculares ad annum usque r 7o. convixerunt. tunc enim a S Pio U. ad Regulam , Constitutionemque S. Augustini servandam fuerunt adstricti.
Α praemissis itaque Monasterio in ΑIga ad istud Cardinalis Latini Ursini sumtibus erectum nonnulli ex praedictis Canonicis
convenerunt ab ipso Cardinali accersiti , in eoque usque ad Clementis IX. aevum perseverarunt, quando, cum hujusmodi Religio ab instituta pietate deficeret . a prae laudato Pontifice suppressa fuit, datisque die s. Decembris Dis 8. literis Ecclesia una cum Monasterio Picenae fuit concessa Nationi, quae nunc amplissimam aedem in Collegium AIumnorum usui accommodatum convertit, ad quod ex Picena Provincia moralibus virtutibus, ac scientiis erudiendi quamplures conveniunt Adolescentes. Sixtus insuper ripa v. Cardinalitio titulo hanc decoravit Ecclesiam. Superest modo inquirendum quare haec Ecclesia in Lauro, seu de
418쪽
de Lauro sit nuncupata. Quamplura olim habuerunt Romani intra Urbem parva nemora, tum ad Publicam oblectationem , tum etiam ut inter ipsius Urbis moenia Sylvestres Dii colerentur, quae Luci appellabantur, de quibus ita Rosinus: a Et
Luci consecrabantum , qui nomen babent a lucendo , vel quod minime luceant propter arborum umbras opaeas, vel potius quod Sacrificiorum luminibus , quae ibi per noctem baberi solebanς, quaquaversus lucerent. Hos licebat interdum conlueere, boe es Fuceidere, ω succi s arboribus
Lee implere Sacrifieis prius facto. Hujusmodi Sacrificii formulam Cato de re rustica praebet. Meminit etiam Plinius b , quamplures hujusmodi sylvas in Urbis collibus extitisse, & passim a Romanarum antiquitatum Scriptoribus traditur; quod autem in loco ubi praefata S. Salvatoris de Lauro assurgit Ecclesia, vel penes ipsum aliquis adsuerit Lucus apud neminem Contigit reperire, quapropter probabiliter cum Pancirolo cI censemus hoc de Lauro pronomen ortum duxisse ab aliquibus viis de Lauro . dii his, ex quibusdam Idolis Lares nuncupatis, quod etiam affirmat R snus, cujus en verba: d Arta ius scribit Lares meorum, atque
Binerum Deos esse, ex eo quod Graeci Vicos cognominant Lainos.
De Ecelesia S. Salvatoris in Versis.
IN aliarum quamvis filialium Ecclesiarum disquisitione, ad
certam earumdem assequendam notitiam, multa quidem difficultas occurrerit, in hujus tamen Ecclesiae designanda notione plurimum suit adlaborandum, cum apud Auctores, qui de veteribus Romanis Ecclesis, aut ob alios profanatis usus, aut in alium titulum, vel denominationem mutatis tractarunt, nulla ejusdem reperiatur memoria. In eumdem scopulum se incidisse
419쪽
De Filialibus Ecclesii is ejusd. Basilic
cidisse testatur Ciam pinus, dum de hac eadem agit Ecc Iesa,
inquiens: se ) Salvatoris in Versis, non ex situ, nee ex nominis
inuitate . apud Cencium Camerarium , qui SIncisonus cum Urbano III. Dii in illius rituali, ubi diversae Urbis Ecclesiae tune extantes recensentur, nee apud ullum alium Auctorem supramemoratum , Ecelesiam ubinam fuerit reperire potui, quare spe destitutus bane Provinciam aliis in dieandam relinquo. Nos autem quaenam haec esset Ecclesia invenisse opinamur; illa enim, quae nunc S. Salvatoris de Cup- pellis, seu Coppellis nuncupatur, ex Visitationum Apostolicarum antiquo Codice apud Eminentissimi Urbis Cardinalis Vicarii a secretis asservato, in visitatione habita anno is q. asseritur denominata S Salvatoris de Pietate in Regione Campi Martii, atque filialis S. Laurentii in Damaso: haec autem Ecclesiacum non sit illa, de qua Cap. LVIII egimus, ut erronee Crediderat Ciam pinus, cumque nulla alia Ecclesa inter S. Laurentri in Damaso filiales numeretur , quae ex situ,& denominatione alteri in Urbani III. Bulla memoratae magis possit congruere, ideo veritati proximum arbitramur Ecclesiam S. Salvatoris in Versis credi eam , quae olim de Pietate , nunc vero de Cuppellis denominatur, cui etiam adstipulantur animadversioni
M. S. a se n. mem. Clementis XI. nobis communicata; Chronologica tamen in hujusmodi assertione statim sese offert dissicuItas, cum enim a Pancirolo, f)& Martinello asseratur hanc Ecclesiam anno ris s. fuisse aedificatam, & a Caelestino III., adjecta Animarum cura, Sanctissimo Salvatori dicatam, sacrisque initiatam, cumque nostra Urbani III. Bulla de anno ri8 s. aedita fuerit, hinc est quod in praefata Urbani Constitutione haec Ecclesia, utpote post annos decem condita, nullatenus comprehendi posse videatur. Verum hujusmodi objectum faci Ie diluitur, si error animadvertatur, quem apud veteres praesertim passim irrepsisse compertum est, tribuendi scilicet fundatoris nomen illi, qui aedificia aeque sacra, ac profana jam erecta vel auxerunt, vel in
Martinetia Roma sacra pag. 398.
420쪽
staurarunt. Non dillimili aequivoco deceptos esse opinamur Scriptores praefatae Ecclesiae aedificationem tribuentes Caelesino III., qui eam sortata vel auxit solum, vel reaedificavit. Secus enim cum in supra citatis Visitationibus hanc Ecclesiam S. Laurentii in Damaso filialem esse asseratur, opus foret, ut aut ab ipso Caelestino III., aut ab alio ejus Succetare Matricis Jus, &Auctoritas huic Ecclesiae fuisset concessa;& tamen nulla penitus de hac concessione habetur memoria, quae utpote de singulari facto prorsus fuisset servanda: e contra autem constat filiales omnes Ecclesias S. Laurentii a suo fundatore S. Damaso, vel ab aliis ejusdem Succetaribus suisse concessas quin immo post ipsum Urbanum III. a dicta Basilica quam plures filiales segregatae Potius, quam unitae reperiuntur. Ut vero clarius pateat hanc Ecclesiam S. Salvatoris de Pietate Caelestini III. aevum longe processisse, sequentem asserimus Epigraphem, quae ut narrat Gruterus si olim in hac extabat Eecle sa, cum Consules ibidem descripti anno 3 8. a Christi nativitate floruerint; ex qua evidenter remota ejus deducitur antiquitas , cujus nullum superest vestigium praeter Saluatoris nomen, quod & longiorem redolet vetustatem, ut pluries notavimus. Inscri ptio hujusmodi est. Felix juxta Viri, filicior exitus ipse
Catani crescat semper per saecula nomen .
Nescit fama mora, sed semper vivit ubique , A enit bospes, Prineeps 'manus ad Urbem , mi fuit bis primum Iuris Consultus Amicus miscit in pace dem itum quarto nonas AEquin