장음표시 사용
391쪽
o De Filialibus Ecclesiis ejusd. Basilic.
intulerunt Gentiles aliqui odio perciti, quo ejus filium Constantinum, utpote Idololatriae destructorem , prosequebantur, dicentes ipsum natum de Concubina, ac S. Helenam non legitimam , & veram Constantii Clori uxorem, quamvis constet huic ipsam vere nupsisse, quando in Brittannia Romanae praeerat militiae, de antequam ei a Maximiano traderetur Imperium, in quo postea succesiit Constantinus ejus filius ad Beliacissimam Catholicae Ecclesiae sortem. De hoc piissimo Imperatore dicitur in Martyrologio. t) Primus Ecclesiae tuendae , atque amplificandae exemplum caereris Principibus praebuit. Viget illustris memoria S. Helenae Romae in agro Sestoriano in Basilica nuncupata S. Crucis in Ierusalem, quam constat olim dictam fuisse Basilicam Helenianam.
DI scite admodum est indicare quaenam sit haec Ec
clesia tempore Urbani III. Sanctissimo Salvatori dicata, nulla extante de ipsa denominatione, sequentem tantum habet additionem , quam praedictus Ponti et in sua Bulla proseri: Ecclesia S. Salvatoris , ω Ius Paroetiale , quod babetis in Ecclesia S. Mariae Iuliae, de qua Ecclesa S. Mariae Iuliae insequenti Capite sermo erit . utpote descripta in Bulla eadem Urbani III immediate post hanc S. Salvatoris, quam proinde eidem valde propinquam fuisse probabile videtur. His itaque praejactis cum apud Pancirotum u habeamus ad extendendum Monasterium Montalium Urdinis S. Benediisti, olim S. Mariae Juliae nuncupatum, modo vero S. Annae Funariorum , demolitam fuisse Ecclesiam quamdam S. Salvatoris anno is 38 , seu eidem Monasterio tunc maxima ex parte restaurato inclusam a similique Ecclesiae nullam apponi
392쪽
ni denominationem. Hinc clare constat praedictam Ecclesiam pro Monasterii i ampliatione dirutam fuisse, quae tempore Ur- .hani III. inter filiales Basilicae S. Laurentii in Damam enumerabatur, & de qua modo agimus. Haec omnia etiam Marti-
nellus confirmat, cujus en verba: fae I Sanctae Mariae Iuliae Monoerium , mne S. Amae mmalium O dinis S. Benedicti, in quarum Monasterio anno r138. erat aedes S. Salvatoris , quod adhuc magis
roborant manuscripta tradita a Clemente XI. sanctae gloriosaeque memoriae. Quapropter circa hanc filialem Ecclesiam errasse videtur Clampinus I eam putans , quae S. Salvatoris de Pietate denominatur, nunc vulgo Cupellarum, seu Coppellarum dictam, de qua Cap. LXIII. erit sermo.
De Eeelesia S. Mariae Iuliae. NEo titulum , nec denominationem veterem amplius
haec servat Ecclesia, quippe quae hodie S. Anna Monialium appellatur. Α Panciroto γ, & Martinello dicitur etiam S. Anna ad Funarios. Sita est in Regione Arenulae, sive Areolae . Ad milites Templarios olim spectabat, qui eam anno ras . cuidam Dei famulae nomine Santuccia Terrebotti ab Eugubio, Iargiti sunt, quae praesentis Monasterii fuit fundatrix, vivebatque in tanta sanctitatis, regularisque disciplinae fama, ut eam Summi Pontifices Romam vocaverint ad reformandas Moniales S. Benedicti 99, ut ex Brevibus Apostolicis adhuc in hoc Monasterio asservatis, eam generalem Abbatissam creaverint, auctoritate concessa visitandi ali qua Monasteria, quae ipsa variis in Italiae locis fundaverat sub Regula ejusdem S. Patriarchae Benedicti. Obiit haec Sancta mulier anno 13os, & in hac Ecclesia sepulta est. Cum Equitum,
393쪽
371 De Filialibus Ecclesiis ejusd. Basilie
seu militum Templariorum memineriimus, qui praesentem Ecelesiam possedere cum omnibus bonis ejus, & Juribus, videtur extra rem non esse, nec injucundum de eorum ordine, origine, ac instituto pauca referre. Coepit ordo Templariorum Jerosolymis anno io 8, fuitque eorum Institutum praecipuum defendere eos, qui ex devotione ad visitationem Sepulchri Domini Nostri pergebant. Dicti sunt Templarii ex prima eorum statione prope Jerosolymorum Templum; virtuti, & strenuitati, vitae sanctitatem copulantes, ingentes obtinuerunt divitias, quae postmodum tamen in eorum ruinam versae sunt. A prima enim institutione recedentes, sedente in Apostolica Sede Clemente V. omnino sublati, extincti fuerunt a Concilio Viennensi anno
De Gelem S. Mariae de Publico .
Non aliam passa est haec Ecclesia mutationem, quam
cujusdam additionis priscae ejus denominationi : ea porro in Urbani III. Constitutione appellatur S. Maria de Publico, nunc vero S. Maria in , vel de Publicolis; estque filialis Basilicae S. Laurentii in Damaso, quam in Baptismalem, & Matricem agnoscit. Fellinus U affirmat melius in eam nomen de Publico cadere, nec ita alienum esse, ut A men de Publicolis; porro rationem ducit a situ , ubi iacet Ecclesia , antiquitus nuncupato Clivus publicus, quod nihil aliud sonat, nec aliam habet notionem, quam publici ascensus, vel collis; oppositae est sententiae Pancirolus se) existimans denominationem de Publicolis accepisse a fundatoribus, atque haec opinio communior est inter Ecclesiarum Romae Scriptor S.
394쪽
Publicola enim Gens erat Patritia apud priscos Romanos. Valerii etiam dicti, ut testatur Quintilianus d). Horum multi celebres viri fuerunt, quorum primus cognomento Publius Ua. Ierius Publicola, sive Poplicola, qui expulsis Regibus, Junii Bruti in primo Consulatu collega se , in Collatini locum a populo Comitiis Centuriatis suffectus est. Ejus quidem nominis originem multis narrat Rosinus . Monet Manutius re- cstius nuncupari Poplicolam, quam Publicolam si , idem senatit Terentius Scaurus b9, subditque hoc ei nomen ita datum. Cum domum in Velia tutissimo loco haberet, in suspicionem Principatus venit, quo cognito misit qui domum suam sternerent, eodemque tempore apud populum conquestus est, quod de se hoc timuissent. Fasces item populo ad concilium vocato submisit, tulitque legem de provocatione adversus Magistratus ad populum, quamobrem tam impense cultor, & observator populi, ab eodem cognomen Publicolae, seu Poplicolae accepit, quod & posteris commune fuit. Plurimorum est Scriptorum opinio, hanc Ecclesiam ab aliquo ejusdem stirpis Valeriae succetare fuisse conditam, eamdemque postmodum cessisse in Juspatronatus Familiae praenobilis, α vetustissimae, quae a S. Cruce nuncupatur; cujus insignia cum inscriptione in fronte Ecclesiae, Sc in duobus sepulchris exi stentibus in Presbyterio ad latera Arae maximae spectantur. Ecclesia habet unicam navem, ad quam Per aliquot gradus Iaapideos ascenditur, concamerato fastigio tectam. In ea solemni ritu celebratur festum Nativitatis Deiparae Virginis.
395쪽
De Ecclesia S. Mariae in Formosa.
V Ulgata est omnium Scriptorum Urbis Ecclesiarum sententia, in situ, ubi condita videtur praesens Ecclesia, modo nuncupata S. Ambrosii, olim extitisse paternam domum ejusdem Sanisti, etsi in ea ortum non duxerit, ejus enim Genitor cum Galliarum Praefecturam obtinuirit, illuc comite uxore se contulit, ibique in lucem prodiit eximius hic Saninus Doctor, cum altero majoris aetatis Fratre, ac Sorore. E vivis sublato Praefecto, omnes cum Matre ad hanc incolendam domum rediere. Accidit autem, ut Ua Ientinianus Imperator, insante Anicio Probo Praetorii Praefecto ad regimen Urbis Mediolanensis Ambrosium designaret, ubi ex morte Auxentii Arriani Haeretici vacante Episcopali Sede, idem Ambrosius ii, cet renuens totius populi consensu, ac voluntate in ejus Iocum
suffectus fuit, & in Episcopum proclamatus. Electio ad Valentinianum deIata, illius siquidem requiri videbatur assensus, nam Imperatoriis sanctionibus vetitum erat, ne Decuriones. vel publicis adstricti ossiciis adsciscerentur in Clerum Imperator I summopere laetatus est, ac libentissimo inquit animo tales a se constitutos Magistratus esse, qui in Episcopos eligantur. Remansit Romae S. Marcellina ejus Soror cum Matre, qua orbata, una cum aliis Virginibus Candida scilieet, MIndicia in hae domo a S. Liberio Papa sacro velamine fuit donata. In operibus S. Ambrosi l) ejusdem Liberii sermo reperitur , eo solemni die , quo sacrum velum illis imposuit, habitus . Idem Ambrosius in Epistola ad Siagrium meminit domus paternae non longe a Capitolio prope Forum Piscarium, in qua S. Marcellina degebat, una cum aliis Virginibus, quae quidem domus semel usui Virginum Deo
396쪽
oblatarum dicata hactenus perseverat. Testatur Panci rotus contiguam domui S. Ambrosii, in qua aliquo tempore vixerunt Sacrae Virgines adjunctae Sanctis Marcellinae, Candidae, &Anniciae absque voto vitam exigendi intra Coenobii Claustra, extitisse Ecclesiam S. Stephano dicatam , qua hae Virgines usae fuerint, quae postmodum Ecclesia intra septa Monasterii clausa fuit . Hic tamen extremum vitae diem non clausit S. Marcellina , sed Mediolani, ut ex Martyrologio colligimus nI, & ante ipsam S. Satyrus ejus Frater, cujus pariter idem meminit Martyrologium ο , in cujus lanere luculentam orationem habuisse S. Ambrosium testatur Baronius f p) . Hoc
autem Monasterium exordium,& incrementum, nec non Constitutiones creditur debere Sanctis Virginibus sociis S. Marcellinae, quae hic remanserunt. Postea anno 32. Ecclesiae Dei imperante S. Caelestino primo, damnato in Ephesina tertia generali Synodo impio Neitorio, qui negabat Mariam appellandam Dei param, hominemque Sanctum, non Deum ex ea natum, cui divinitatem collatam esse pro merito asserehat: praedictus Pontifex ad suam erga Virginem Dei Genitricem devotionem explicandam, in ejus honorem plures Romae erexit Ecclesias, inter quas tunc condita suit haec, cui nomen indi
tum S. Mariae in Fornu sa, uti & in Bulla Urbani IlI. nuncupatur . Torrigi us asserit vocatam esse S. Mariam de Maxima . Anastasius r vero Bibliothecarius eam nuncupat S. Mariam Ambrosii, aitque S. Leonem Papam hujus nominis III. multa ei dona obtulisse. Sed ex quo vero tempore Titulus antiquus S. Mariae conversus sit in hodiernum S. Ambrosi de Maxima. incassum exploravimus, amissi quippe fuerunt occasione Bellorum, ac direptionum, quas Urbs passa est, ab his Monialibus non veteres tantum CodiceS, ac memoriae, at etiam, ut testatur Panci rotus cs , quam plura temporalia bo
397쪽
3 6 De Filialibus Ecclesiis eius i. Pasilic
na a S. Marcellina ipsis opulenter elargita. Ignotum pariter est, quasnam observarent Constitutiones priores illae Virgines centum ante S. Benedictum annis, cum nunc Moniales istacthujus S. Patriarchae instituto, & regulis obtemperent. Animarum curam habuisse hanc Eetclesiam, his verbis a stirmat Marti- nellus : si Templum S. Ambrosii de Maxima in Ruione S. Angeli,
prope Maojorum Palatium , O Forum Piscarium, idemque existimamus quod alibi dicitur S. Maria de Maxima, olim erat Parocbiale.
Quando autem fuerit haec Ecclesia ab Animarum cura exempla , ejusque Paraecia suppressa, uti in optatis fuit, non licuit reperire; quamobrem silere cogimur qua occasionea filiatione Laurentianae Basilicae disjuneta fuerit. cui suberat tempore Pontificatus Urbani III. , ut ex ejus Bulla dignoscitur. Denominationem fert haec Ecelesia de Maxima a Cloaca maxima, quae hinc non Ionge fluebat, & de qua fuse sermo nobis fuit agendo de Ecclesia S. Sebastiani de Via Papae ruinam demum vetustate minitans haec Ecclesia, a fundamentis denuo excitata a nobili muliere Beatrice I orres ibi nionasticam vitam ducente anno 1 sos. ipsi ad hoc pium opus suppetias praebente Cardinali Ludovico ejus Fratre Archiepiscopo Montis Regalis. In Ara maxima conspicitur Imago S. Ambrosi liberantis infirmam: opus egregium, α ab omnibus celebratum , coloribus expressum a Circi Ferro. In primo latere dexrero Altaris Visitur Icon S. Stephani a Petro de Cortona depicta; in altero latere adest Sacellum Mariae Virgini dicatum, cujus imaginem fama fert fuisse coloratam ab Equite de Arpino. In memoriam antiquae hujus Ecclesiae denominationis S. Mariae quotannis ex antiquissimo instituto solemniter celebratur festum B. Virginis, nec non S. Stephani, quia ut superius notatum est huic Sancto Protomartyri dicata erat olim Ecclesia inter hujus Monasterii septa clausa , praeter quas festivitates adhuc sestum
398쪽
S. Marcellinae colitur die 17. Julii, ae S. Ambrosi duobus scilicet diebus quarta nempe Aprilis, in qua felicissima ejus mors contigit, α septima Decembris pro ejus Cathedra Mediolani . h
IN Platea Mathejorum, ea parte, quae vulgo nuncupatur
asi' Olmo sita est haec Ecclesia in Regione S. Angeli. Olim unicum nomen S. Valentini praeserebat, ad praesens etiam S. Sebastiani potitur titulo, & vocatur Templum SM. Sebastiani, & Valentini : erat pariter Parochialis, Basilicae S. Laurentii in Damaso dependens, & filialis, ut testantur Codices Visitationum Urbani VIII. mP. Cura suppressa.& applicata Parochiali Ecclesiae S. Nicolai ad Caesarinos, Laurentianae Basilicae item filiali, & concessa Universitati variarum Mercium Institorum, vulgo dictae de Merelari, scilicet Sericariorum, a Cardinali Montalto titulari, vigore ut ajunt Instrumenti celebrati sub die 17. Novembris anni r3sq. per acta Mainardi Notarii Auditoris Camerae. au storitate Apostolica confirmati vigore literarum in forma Brevis Clementis Papae VIII. sub datum 8. Septembris isss. Tutam non contigit fundationis hujus Templi reperire notitiam; putat Pancirolus sae) tunc fuisse constructam. cum a S. Paschali primo sublato S. Valentini Corpore ab Ecclesia ipsi extra Portam Flaminiam dicata, in Templo S Praxedis collocarum suit, ne collapso, ac penitus everso praediis o Templo extra Portam Flaminiam , memoria pariter, & cultus huic Sancto
Martyri, & Presbytero Ualentino periret 3 . qui fustibus caesus, & capite minutus sub Claudio Caesare Romae in Via Fla- Bbb minia,
399쪽
De Filialibus Ecclesiis ejus i. Basilic
minia Martyrium subiit, s prout asserit at Petrus Martyr FeI- lini J ubi eadem diruta extabat Ecelesia. cujus aliqua etiam ejus aevo apparebant vestigia ., Cardinalis Baronius ait antiquam illam Ecclesiam a Theodoro hujus nominis primo fuisse
conditam, cujus en verba: buus Mart is bonorem Theodorus Papa erexit Ecclesiam Via Flaminia.
De Ecelem S. Salvatoris de Gallia ,
O Muino sibi consonant manuscripta, quae circa S. Laurentii in Damaso filiales Ecclesias perscrutati sumus, pari consensu asserentia Ecclesiam in Bulla Urbani IIl. nuncupatam S. Salvatoris de Gallia, eamdem esse, quae hodie iuxta S. Ludovicum Gallorum conspicitur, retento eodem pariter titulo Sanctissimi Salvatoris. Magni Ducis Etruriae aedibus adjacet prope Forum vuIgo Madama appellatum. In Visitationibus Urbani Papae VIII b) reperimus Animarum curam huic Ecclesiae prius concessam, postmodum suppressem fuisse, ut S Ludoviei Gallicae Nationis Ecclesiae adderetur. At quia antiquitus Neronis Thermae hic aderant, adeo venustae, Sc commodae, ut de his lepide cecinerit Martialis e Gid Nerone pejus p id Tbermis melius Neronianis 'Quod postea in proverbium transiit; ideo Ecclesia haec in erectione denominationem a Thermis accepit, & nuncupata fuit S. Silva totas in Thermis. Alexandrum Severum postea ubi fuerunt Thermae Neronianae suas aedificasse testatur Helius Spartianus d). Blondus refert e) ubi positae erant hae Alexandri Thermae, quarum in
400쪽
gentes ruinas' ab Ecclesia S. Eustachii, & Aedibus Johannis Baroncelli Jurisconsulti, & a Campo S. Mariae Rotundae hinc
ad Aenobarborum, sive ut vulgus appellat Longobardorum Plateam ,& Circum Flamineum, nunc Agonem, variis in locis videmus attolli; idem colligitur ex Sexto Russo in descriptione nome Urbis Regionis. Erat pariter eo in loco, ubi nunc
haec visitur Ecclesia Templum Gentilium Pietatis dictum
ob mirum eventum in tabella parieti ibidem assixa descriptum . a S. Sylvestro Christo Silvatori Nostro postmodum dicatum, quod postea S. Gregorius sacris initiavit, uti Martinellus testatur, Cujus verba referimus: t) Templum S. Salvatoris in Tbermis non procul ab Agonis Campo , cs' Platea Madamae e Ruione S. Ludovisi Gallorum, olim, ut alserunt, Pietatis , a S. SI Uiro dicatum Salva-
rori, ct a Gregorio consecratum.
Cur in Bulla Urbani III. de Gallia, & non in Thermis appelletur haec Ecclesia , cum omnes Romanarum Ecclesiarum Scriptores eam in Thermis dicant, aliam reperire non contigit caussam, quam concessionis Gallicae Nationi; quae postea una cum aliis Ecclesiis solo aequata, pro Templi ere-inione S Ludovici in ea elegantiori forma, qua hodie conspi- citur, ut distincte reseremus Cap. LV., dum nobis' erit sermo de Ecclesia S. Benedicti in Thermis, tunc enim forsan veterem denominationem in Thermis reliquit, & sortita est in Gallia. Prope hanc Ecclesiam extabat etiam Xenodochium sub invocatione S. Jacobi in Thermis, quod hodie inservit infirmis. ac peregrinis Gallicae Nationis. Antiqui Xenodochii S. Jacobi meminit Nardinus b , aitque vocatum fuisse in Thermis, quia adhaerebat Thermis Neronianis , quarum antiqua rudera in aedibus Magni Ducis Etruriae e conspectu Palatii no .hilissimae Romanae Gentis de Justinianis adhuc remanent. Ejusdem sensus est Ciam pinus i circa hanc Ecclesiam S. Salvatoris , ac se vidisse testatur , Alexandro Papa hujus no Bbb 1 minis