장음표시 사용
141쪽
non modo inter ea quae distincta sunt, qsae inseparabilia sunt, ted etiam inter ea quae separabilia sunt , imδ quae separata sunt;
v. g. est vera unitas indiversitatis inter animalitatem Petri & animalitatem Bucephali: quapropter un tas indivisibilitatis addit alia quid unitati indiversitatis , cum dicat inse-Farabilitatem , eamque omnino postulet. De Bonitate Entis.
Lege quae a nobis dicta sunt in compendio Metaphysices. De Extensione ct Duratione.
i Legi possunt in introductione, sub titulo de Quantitate, quae a nobis dicta sunt de extensione & duratione, de quibus sermo erit in plerisque locis. Extensio definita est amplitudo permanens, cujus partes simul manentes & exis. tentes , sunt aliae extra alias.
Definiri potest brevius positio partium extensionis extr partes extensionis , cujus tres sunt dimensiones, longitudo, latitudo,& profunditas, si finita sit. Cum extensio cujussi bet entis si sormalitas , ipsius partes non sunt nisi formalitates, quae sint ipsae extensiones. Duratio est quantitas continua successivar
142쪽
META PHYSICA. I 2'definitur amplitudo partium successivὸ fluentium; quae quidem amplitudo nihil aliud est quam permanentia entis in esse
Contendimus utramque quantitatem, tum Permanentem, tum successivam , esse duas Proprietates entis ut est ens; atque proinde esse gradus genericos omnium Sc singulorum entium quae existunt, atque ex ho cap te pendere nostram Metaphysicam undiversiam.
Inter perceptiones omnium clarissimas certe suum locum tenent extensio & duratio; neque enim est homo tam stupidus&tam hebes qui ignoret spatium esse, esse tempus ἱ utrumque enim clarissime perci Pitur , vel ab iis a quibus negatur : itaque sit PRIMA PROPOSITIO..Extenso est proprietas Entis ut est ens. Probatur : nam extensio est proprietas enistis ut est ens, si nullum fit ens quod non sit, aut locus , aut in loco : atqui nullum estens quod non sit, aut locus, aut in loco ,& hoc manifeste concipitur , vel ab iis . quibus negatur, v. g. 1 Cartesio, qui ea de spatio dixit ; quae innuunt illud, ratione modi cogitandi, differre a corpore; hoc , vel ab ipsis Thomistis, qui extensionem virinalem in spititibus , vel in ip o Deo aia
143쪽
χ3o METAPH YsI A mittunt , hoc ab iis qui spatia ultramn in dana , ultra coelos concipiunt; ergo , juxta regulam generalem & infallibilem totius. philosophicie certitudinis, assero extensionem esse proprietatem entis ut est em.. SEc UNDA PROPOSITIO.. Duratio pariter est proprietas entis ut eae
Probatur : nam duratio est proprietas
entis ut est ens , si nihil potest supponi existens quod non permaneat in esse suo atqui nihil supponi potest existens, quo1
non permaneat in esse suo : nam, si nullum assignabile sit instans quod non sit successivum , nihil suppon, potest existens:
quod non permaneat in esse suo : atqui nullum est instans assignabile , quod non: si successivum ; ergo nullum est existens quod non permaneat in esse suo ; ergo duratio eniis ut est ens , est ipsius proprietas..Hoc pariter manifeste percipitur vel ab, iis a quibus negatur, qui, ut admiSere ex tensionem virtualem, itὶ admittunt dura tionem virtualem , quia nullum ens intelis ligi potest existens adeoque in esse suo, permanens, nisi concipiatur partium suciscessio : unde adversariorum doctrina ad summum. explicaret quid ipsis videatur du
entibus, ut sunt in ordine ad stipetiysos,
144쪽
M s T K Ρ ΗY s I c Aοῦ τ 3 2 non autem de entibus , ut sunt in seipsis.. Quid est Deus 3. Spiritus est in ordine a Lipsos necessario existens, intelligens , volens, immensus, aeternus ut autem in se est is
est actus purissimus sine duratione sine: extensione : sed qualis est haec duratio is qualis est haec extensio , quantum dista
utraque a duratione rerum creatarum , Scab earumdem extensione , imo quantum
distat ab extensione, quam Spinosstae videntur tribuere suae substantiar, exponet ut in Theologia naturali , necnon cum agam dervariis entium speciebui, & de ipsa materia.. Nunc cum Spinosistae fundamenta suae Metaphysces posuerint longe diversa ab iis quae a nobis hactensis posita sunt in nostra Ontologia, operae proelium est ut non pro .grediar ulterius, nisi postquam recensuerimi haec sundamenta, & ea devellerim ut totum aedificium cujussi bet Religionis, vel naturalis, eversivum, & ad humanae naturae: dedecus natum , monstrum nempe antra nusquam visum, radicitus extirpetur.
Dogma Spinosa. . Dogma Spinota visum est , & ipsi ejum
auctori, & ejus asseclis ita abhorrere ab omni verisimilitudine& communi hominum Isensu , ut si nude proponeretur vocibus ad certum determinatis sensum , vix posset:
145쪽
stolidissimis persuaderi r hinc utuntur u
Cibus aequi vocationum plenis, sermonemque popularem cum Philosophico malignΑPermiscent, ut facilius incautos in hoc et Toris monstrum abducant. Nos imitati Chirurgos totum ulcus aperiemus , ut tota sanies effluat, id est, vitiatum doctrinae, tum methodi qua pervenitur ad hane infamem doctrinam i demonstra- 4bimu
Quapropter hinc stipponimus Spinosiatam, qui viam qua Spinosista factua eae
methodice proponit e debet autem semet ipsum alloqui , & apud se recogitare , quaenam tandem sibi certa sunt, ut ea asserat; quaenam erronea ipsi videantur , ut ea repellat; quaenam tandem dubia , ut ea proponat; atque ego interim quaproportione vitia in ipsius sermone deprehendero , innumera autem deprehendam , haec judicio censorio notabo.
Certus sum ex sensu intimo me cogitan rem existere; notum enim mihi est illud entymema , quod instar axiomatis habeo οῦ Ego cogito , ergo existo cogitam
146쪽
Judicium. . ortum. . Ne confundantur iudiciorum motiva, tria in hoc entymemate distingui debent, ' antecedens , Consequens & consequentia et duo priora, ego cogito, ego existo cogitans, ex intimo sensu certa sunt; sed consequentia ergo non constat ex intimo sensu, Verum ex ipsa perceptione, quia nimirum percipio fieri non posse ut qui cogitat non exi stat En duo motiva, puta sensus intimi &perceptio, quae nusquam confundi debent ;sensus quidem intimi motiva sunt judici rum de entibus, ut sunt in ordine ad nos Perceptio vero ex attentione & reflexione nata, putii intuitus ipsus objecti, motivum est judiciorum de entibus, ut in se sunt . ex perceptione vero habent haec judicia
quod sint evidenter certa. . , .
tia, eodem mihi constat cum eadem evidentia res alias a me plures existere : non sum ego solas homo qui cogitem, alios intueor, qui pariter cogitant, & qui suas cogitationes vocibus mihi significant; nec pariter solus sum qui sentiam ; eamdem reperiorroprietatem in pluribus a praeter homines. .
147쪽
ν MET A P H Ys I e A. subjectis: forsan eorum sensus comites h bent cogitationes, saltem voce donantur, qua ipsum exprimant ut ab ipsis hominibus exprimitur ; sed haec expresso a me nequit integre intelligi : hinc ignoro seriem illarum cogitationum. Denique solus non sum qui sim extensus, intueor corpora extensa sicut extensus sum, & haec corpora nullo sensu videntur praedita; unde concludo ipsa cogitationibus carere.. Judicium Censorium.
Nihil hie tribuo Spinosistis, quod ab ipsis
non statuatur : haec errorum sentina ipsis necessaria est , ut profiteantur universum
unicam esse substantiam cum suis modis& accidentibus, & ut eos qui Philosophiae limen nequidem salutarunt, ad suas partes.
trahant.1'. Si Spinosista philosophice ageret, .non diceret, eodem sensu quo mihi constat de mea existentia , sed diceret de existentia mei cogitantis; nam hac voce mea subdole sumit existentiam totalem ejus qui, & c gitat , & extensus est ; existentia vero mei cogitantis mihi quidem constat ex intimo sensu; existentia vero mei extensi mihi non constat ex intimo sensiti, sed ex solis relati nibus & testimoniis, quae consequuntur sensus intimos : unde illius judicii , ego cogitansr
148쪽
META ΡΠ YsI A. 13 ssim extensus, motivum, nec sunt intimi se sus, nec ipla perceptio, sed solae relationes & testimonia quae consequuntur sensus.
2'. Cum addit, non sum ego solus qui cogitem, supponis quidem se esse hominem ,.sed nondum scit : hoc autem probandum
foret, non Vero supponendum , atque hoc probato, quid inde sequeretur Hominemι rem esse totalem, quae resultat ex te cogi tante & re extensa smul unitis..3Q. Cum ex intimo sensu non habeat Spinosista se esse extensum,1 sortiori, non habet ab eodem sensu intimo, quod existant alii homines; nec enim aliorum cogitationes ex sensa intimo nobis innoteseunt, sed illud
prudenter judicatur ex organorum similitudine, atque praesertim ex cogitationum sig-nificatione. 4'. Paradoxum est ad haec usque temporae inauditum opinionem de sensationibus. belluarum esse ex eodem sensu intimo natam, quo mihi constat me cogitare, & cum eadem evidentia cognitam. Popularis est iste sermo, & accommodatus ad captum vulgi, quod dubitanti utrum existat corpus nostrum, manum suam porrigit tangen dym , cuique judicia, nixa solis sensuum testimoniis certiora videntur mathemat cis
axiomatibus ; applaudet sane Spinosistis . Ullue favebit cum imitiei calis a Maz. μ
149쪽
1 36 MET A PHYSICA. Canum suorumque selium patronos habent eos qui sic opinantur, sicque loquuntur.
Ex supradictis observationibus, de quibus
tam certus sum quam de mea existentia , quippe nituntur sensu, quo mihi constat me existere, concludo dari entia extensa quae in tres classes possunt distribui; alia nempe quae evidenter putamur cogitantia ;alia quae ita sentium, ut conjici possit eadem cogitare, sine tamen assirmatione ς alia denique quae nullatenus cogitant. Iudicium Censoriamiai . Non sine causa sensus intimus iterum invocatur a Spinos sta tanquam motivum
illorum judiciorum, quia, si non adesset sensus intimus, haec judicia ipsi forent probanda : si probaremur autem , & certitudo plaia diversa aperte constaret in ipsis judiciis, & diversias in entibus per judicia
enuntiat s , & manifeste pateret rem cogi tantem non esse rem extensam extensone
divisibili; quod quidem unum totius systematis Spinosae certa pernicies est Sc ruina rhoc autem ne contingat, recurrunt Spino-sstae ad sensum intimum tanquam motivum
eorumdem judiciorum, ut ipsa confundan
150쪽
ex qua confusione alia ipsis commoda nas
χ'. Ex praedictis Observationibus id unum sequebatur, tres esse entium species; alia quae sentiunt & cogitant , quae putantura Spinosa extensa extensone divisibili; alia quae sentiunt, & extensa hac extensione ab eodem putantur; alia denique mere extensa hac extensione divisibili, atque de Dii tuta sensu & cogitationibus; id unum, inquam, sequebatur, unde homo dici poteratres totalis resultans ex re extensa extensione
divisibili , & ex re sentiente simul &cogitante; bellua verb, in hypotesi Spinosae,
res pariter totalis resultans ex re sic extensia ,& ex re quae sentit, & forsan cogitat: sic mineralia & metalla dici poterant res ex tenta per partes quae sint res , extra partes quae sint res : haec autem, quae manifesta Hint, excludunt Spinossiae ; sola confusa postulant & admittunt, hac nempe via non dum scitur utrum entia quae ab ipsis tesvocantur sint substantiae, sint modificationes : sed ut integrum se servet Philosophia candidatus , meminerit sensus intimos, coisgitationes , extensiones, postulare subjecta quibus in sint, inhaereant & inexistant: unde semper quaerendum se perest utrum sint compatibiles in eodem subjecto. 3'. Dum supponit Spinosa dari entia extensa extensione divisibili, quae sentiunt,