장음표시 사용
201쪽
I9o META PHYSICA.re 3 ut bene , sic male aliquid potest nega i. Distinguo consequens : potest concipi
res cogitans cum exclusione extensionis per judicium, concedo e cum exclusione per Perceptionem , nego. Equidem , ut modδdicebam, potest concipi res cogitans, si concipiatur cogitatio; & quia potest concipi cogitatio, non concepta extensione . Certe concepta inadaequale re Cogitante,
poterit per judicium excludi ab ipsa extenta 1io : sed an bene, an malὸ excluditur, en dissicultas, quia, dum concipitur res Cogitans, nunquam extenso percipi potest ab ipsa exclusa : itaque perceptio rei coingitantis omittat extensionem, hoc forte fieri potest, sed excludat, si deprehendisset Carteilus, alicubi dixisset. Praeterea, si advertimus ad responsiones Cartesianas, quamlibet extensionem spirituum non negabat; sed proprie negabat illis inessse extensonem substantiae materia iis, cujus partes sunt totidem substantiae ext ii se positae. Dices iterum : ad distinebonem realem sussicit quod duae res concipiantur seorsim ut completae : atqui spiritus Sc corpus Coricipiuntur seorsim ut duae res completae ;ergo distinguuntur realiter : sic Cartesius
in responsione ad objectiones doctissimi Arnaidi.
Revera sic Cartesius loquitur ; sed nus:
202쪽
M ET A PHYSICA.qpam probavit spiritum & corpus esse duas res completas, quia nusquam probavit incompatibilitatem extensionis cum substantia cogitante, & cogitationis cum subia tantia extensa : quapropter ista resiponsio effugium potius est quam dissicultatis solutio , quo Gentiles uti potuerand ut plures Deos admitterent; quid enim est justum , nisi substantia quae justa est 3 quid misericors, nisi substantia quae est misericors 3 Admitte in subjecto quaecumque pertinent ad justitiam, & in misericorde, quaecumque pertinent ad misericordiam : nega de jucto, quaecumque pertinent ad misericors,& de misericorde, quaecumque pertinent ad justum; ideone misericors & justum futurae sunt duae res completae 3 requiritur; ergo non modo requiritur diversitas formalitatum, ut constituantur duae res , sed ipsarum incompatibilitas, non modo simul, sed etiam successive. Hic mihi liceat observare potuisse Carte- sum argumentum esticax proponere, quo demonstravisset corpus & spiritum substanistias esse specie diversas, si ab extensione divisibili, qualis est in corporibus, & a cogitatione, processisset, non autem ab extenissione generatim sumpta; hoc modo nimirum : corpus δc spiritus sunt duae substantia specie diversae, si sunt modificationes essentiales corpori dc spiritui, quae sint incomis
203쪽
I92 METAPHYsICA. patibiles : atqui sunt modificationes essenatiales corpori & spiritui plane incompatibiles; nam corpus extensium est extensione
divisib li,& spiritus est substantia cogitans: atqui extensio divisibilis & cogitatio sunt
prorsus incompatibiles; nam eatenus extenso corporis divisibilis est, quatenus corpus habet partes quae substantiae sint, extr1 partes quae substantiae sint ; & eatenus1piritus cogitat, quatenus est substantia entitative una , quae caret partibus, quae
substantiae sint: unde cogitatio est ab una& indivisibili substantia : atqui modifica tio , quae est ab una & indivisibili substantia , iociari nequit , & esse in substantia entitative multiplici; unde substantia entitative infinita est omnino distincta a subia
tantia entitative una; ergo ex extensione
divisibili & cogitatione sequitur rem qua extensia est hac extensione, & rem qua cogitat , esse duas res specie diversas. Refelluntur alii Recentiores. Cartesii discipuli observarunt demonstrationem ab ipso datam maximas pati dinficultates. Agnoverunt tandem substantias non posse colligi diversas ex sola diversitate modificationum , sed ipsas esse debere ira- compatibiles; nu 'uam autem probari posse tensione m & cogitationem , si1mptas ut
204쪽
META PHYS 1 A. 19 modificationes, esse incompatibiles; adeoque aliquatenus. 1 Cartesio declinantes non distinxere cum ipso inter substantiam
cogitantem & cogitationem, inter rem extensam δί extensionem; sumpserunt extenis
sonem esse corpus ipsum, & cogitationem esse spiritum: unde facilis fuit demonstratio diversitatis inter corpus & spiritum, hoc modo : ideae, quae in nobis sunt persechi iasimae, sunt idea cogitationis, & idea extenis sonis : diversae sunt autem; ergo Carum objecta, ut in se sunt, sunt diversi : sed objecta sunt extensio & cogitatio, ergo cogitatio de extensio sunt entia diversat jam vero extensio corpus est, & cogitatio , spirituS. At quam infeliciter ab ipsis sumptum fuerit extensionem esse corpus, & cogita tionem esse spiritum, aliquando videbitur, Sc manifesta fiet astutia , qua usus est clarissimus Regis, ut haec duo tanquam Philosophice fundamenta haberentur. Liceat impraesentiarum inquirere an a mis Cartesianorum expugnari possit Spinosudogma nequissimum : clarissimus Iacque- lotius, & venerabilis amicus, e florentissima de sanctissima Patrum Benedichorum familia, multa certe ingeniose, egregia, multa ad persuadendum utilia, scripserunt, sed , eorum pace dixerim , nimis addictos cartesianis principiis proposuisse argumenta ia
205쪽
r' META PHYSICA. quae non sunt plane essicacia: Amici pace dixerim me impatienter tulille in praefatione sui libri indicium praejudicii manifestiusquam par sit in viro quem omnes ut meta physicum suspiciunt. Legit ipse librum adinversus Spinosam scriptum, inqao Auctor fatetur spiritus esse extensos: quid tunc amicus librum claudit & protinus judicat doctrinam hanc non esse minus noxiam quamst Spinosis Atheismus : hoc, induam, impatienter tuli; & tamen non sine jucunditate Sc attentione librum Amici semel Bc iterum legi : nescio quis sit ille liber do quo loquitur , Auctorem non novi, sed hoc positam asserere sine ostentatione; posse nimirum hanc opinionem teneri, spiritus esse extensos; nec inde sequi aliquid sive moribus, sive fidei, sive rationi noxium: sit Nostra Sententia. Hic breviter in memoriam revoco quae supra nobis diista sunt, tum de ipsa subia tantia in se praecise spectata, tum de variis speciebus entium quas agnovit Spinosa ritaque eadem quae prius dicta sunt ad usum scholae accommodata : sic propono. PRIMA PROPOSITIO.
Haec substantiae definitio, substantia ess i' se, porsecta & completa est.
206쪽
M ET A PHY SIC A. 79 φΡrobatur : nam 1lla definitio completa& persecta est, quae constat e X genere proximo, & ex differentia , quae proxima genus contrahit: atqui haec definitio constat ex genere proximo, de ex differentia, quae proxime genus contrahit; ens enim genus est; in seitas, quae ipsum contrahit, differentia est ; ratio enim entis communis est omnibus ; per in seitatem vero substantia differt a modificationibus , quaecumque
sint; ergo haec definitio substantiae completa est & persecta. Et certe haec definitio completa est &persecta , qua Matura substantiae intelligiatur integra : atqui hac definitione natura substantiae intelligitur integra ; ircelligitur enim quod substantia nusquam inhaereat,& inexistat alteri tanquam subjecto in harsionis ; cum substantia sit , id est, stans sub , jacens sub , quod substantiae in sint, inhaereant & inexistant modificationes; erga hare definitio completa & persecta est.
Non debuit igitur addi huic definitioni
quod substantia sit praeterea ens a se; atque haec vox astitas non fuit addita, ut clarius innotesceret quid sit substantia, sed ut Spilios stae a notione substantiae excluderententia, quae modificata dixerunt; quae sem-
207쪽
per habita suerunt, ex quo extiterunt Philosophi, ut substantiar, & res proprie dictae; quatenus nimirum entia sunt in semetipsis, id est, quae nusquam in sint S inlaarreant alteri tanquam subjecto inhaesionis; quod adeo verum est , ut Spinosistae fateantur haecentia imitari naturam entis absoluti, id est, Mecessario existentis ; non quia , ut aiunt astute, videntur esse a semetipsiis, sed quia semper visa sunt in semetipsis , id est , minime inhaerentia ; scilicet ex quo extitere Philosophi, nusquam quaesitum est utrum existerent vel non in semetipsis , sed probatum semper fuit ea non existere a semetis
SEc UNDA PROPOSITIO. Entia , quae Suinosa dixit modificata , put mere extensa , extensa simul & sensitiva, extensa sensitiva & cogitantia, sunt verae substantiae & proprie dictae. Probatur : nam entia illa sunt verae substantiae & propriὰ dictae quae sunt in semetipsis , nec alteri inhaerent : atqui, ipso Spinosa fatente , haec entia sunt in semetipsis , nec alteri inhaerent tanquam subjecto inhaesionis; nam haec entia, juxta Spinosam ipsum , existentiam habent distinctam.& separatam ab existentia ejus , in quo dicuntur esse, existunt in semetipsis , ne
ulli erςnt alteri, aut inexistunt, e stentia,
208쪽
quippe inhaerentium, distincta licet, nul quam potest elle separata ab existentia rei
cui insunt & inhaerent ; ergo haec entia sunt verae substantiae. Et certe si haec entia inhaerere nequeunt substantiae Spinosistarum , certe nihil est cui inhaerere possint : atqui haec entia nuia quam pollunt inhaerere substantiae Spinosi C. tarum , quae ita una est , ut totum dici non possit , quatenus non est totum, si non sint partes; partes autem elle nequeunc in substantia Spinosistarum ; partes , inquam , vel metaphysicae; a fortiori, partes quae habent existentiam separatam ab alio quocumque ; quae quidem propositio minor est ipsius Spinosae. Praeterea sibimet contradicit Spinosa cum ex una parte haec entia dixit substantiae modos, & modificationes, neque tameneste polle in re modificata, hoc nusquam auditum est, hoc nusquam perceptum fuir. Denique haec entia, quatenus extensa sunt, non sunt nisi materia variis affectionibus mechanicis affecta & disposita; quae quidem materia ingenerabilis, est inco ruptibilis, eademque semper manet, qua cumque fiat alteratio, mutatio, corruptio
in ipsius formis; quod quidem fatetur ipse
Spinosia : unde intelliguntur in extensis duae entium species, scilicet affectiones mechaianicae , quae ipsi materiae insunt , necnon
209쪽
materia , quae quidem subjectum est illarum affectionum , nec ipsa alteri inhaeret; sed in se est ; ergo ipsa entia extensa, quae non sunt nisi materia hisce dispositionibus affecta non in haerent. Quid ad haec Spinosista 3 Non possum sateri ens pertinere ad materiam , licet varia partium ejus dispositio ipsi praebeat existentiam, quia ipsam separare non possum ab iisdem affectionibus, quas entia nominat, neque ipsam concipere, nisi eam sua universalitate spoliem, eam videlicet determinando ad existentiam specialem: sed conti a eum sit TERTIA PROPOSITI ct
Quidquid concipitur est intelligibile; quidquid est intelligibile est verum; quid
quid est verum est ens : atqui materia exten forum concipitur ab ipso Auctore; ergo
Et certe varia dispositio partium mare viae est in ipsis materiae pari bus, sed non sunt in nihilo ; ergo ipla materia est ens. Praeterea nihili nulla est virtus, nulla pro prietas, nulla affectio, adsunt affectiones;
aliunde ent a vera , puta extensa , nascuntur
N ex illis dispositionibus , & ab ipsa materia tanquam subjecto ; adsunt pariter pro-Prietates , nempe divisibilitas, mobilitas ,
210쪽
METAPHYs Ic L. ''quae quidem proprietates non modo aris guunt materiam esse ens, sed esse substantiam cujus partes sint totidem substantiar. Itaque modificationes aliae sunt estentiales , aliae sunt contingentes; ens quodcuminque existere nequit separatum a suis modificationibus essentialibus: potest autem exis, tere separatum a contingentibus ; modificationes et sentiales pollunt in ente percipi; contingentes autem in ipso non percipiuntur nisi ut sunt possibiles, licet enti in sint& in existant: porro materia concipi potest , ut caetera entia , sine suis modificationibus contingentibus; sed, ut caetera entia, concipi non potest sine suis modificationibus essentialibus; concipitur quidem ut substantia entitative infinita , sive ut substantia cujus partes sunt totidem substantiae, proindeque divisibilis & mobilis , capax omnium formarum , sed ad quassibet distributive sumptas indifferens; ita tamen , ut ali quae ex collectione ipsi semper adsint inhaereant; atque in hoc praecise posita est ipsius universalitas : sic sumpta concipitur; sic sumpta universalis est , nec sua univer salitate spoliatur , neque determinatur ad existentiam specialem, nisi cum aliae affectiones accedunt partium transpositione , additione, detractione ; ipsa vero sempermanet ut subjectum omnium illarum a me