장음표시 사용
361쪽
31o METAPHYsIE A.. quam amis : porro volitio duplex est, alia necessaria , alia libera : volitio libera est ea quae potest non esse ; volitio necessaria est ea quae non potest non esse. In Philosophia morali probatur esse in Deo actiones vuluntatis & necessarias, &liberas : v. g. amor, quo Deus seipsum diligit, necessarius est; decretum, quo voluit futuritionem hujusce creaturae potius quam illius , liberum est. Ciresi liberum Dei decretum quaeritur I'. Quomodo actus liber, de amis necessarius, differant. χ'. An decretum sit causa fuisturorum contingentium.
Quomodo actus Dei liber ct necessarius Ddisserant. Non differunt re , quia non sunt res,
Thom istae volunt actus illos non differre intrinsece , sed extrinsece tantum, terminative , connotative & respective ad effectus , secundum determinationem virtualem quae petatur ex con notato extrinseca : alii. alia dixerunt : sit vero P R OPOSITIO.
A ctus Dei libet & necessarius positive serinaliter differunt.
362쪽
METAPH Ys Ic A. 332 Probatur : nam ex omnibus diversimode concipiuntur quae vero, ut demonstratum
est, diversimode concipiuntur, sunt positive diversa : formaliter quidem , si sint forma litates ; actus velo liber oc necessarius sunti format irates; ergo, &c. Hinc qui nostram sententiam tenent, di
cunt id quod a se concipitur : sed adversarii aliud dicunt ; scilicet ab idea seu conceptu non habent actum liberum & actum necessarium esse politive quid indistinctum ;cum atriusque diversis sint ideat , & diversae definitiones ; verba dicunt, Sc fatentur se non satis feliciter solvere difficultates, quae proponi solent. Nec est , quod dicas decretum quidem
connotative, terminati ve & extrinsece sumptum, posse non esse in Deo : sed decretum sumptum intrinsece eu principiative non posse non esse in Deo , & idem esse cum iactu necessario.
Nam haec verba sunt nihil declarantianam quid tibi volunt per decretum termi native sumptum , &c. per decretum sum pintum principiative , &c. Si per decretum principiative sumptum intelligant ipsam facultatem decernendi, certe non potest non
esse in Deo ; at de ipsa non disputatur: si per decretum sumptum terminative intelligant decreti terminum, seu id quod Deus zec ζ Viv i. ccue. nQu. est in Dς0 A u cim
363쪽
3sa META PHYSICA.st contingens , potest non esse : at neque de termino disputatur : quaestio est de ipso facultatis actu , qui nec cum facultate, nec Cum termino confundi debet : quaestio est ,
utrum actus ille in se praecise possit non esse in Deo; cui quaestioni suis distinctiunculis ,
principiativ. , terminative, entitative , con- notat iv. , &c. non satisfaciunt.
Deinde quid est decretum illud connotative sumptum nisi ipsa connotatio decreti
ad creaturas 3 porro haec connotatio ad creaturas potest non esse ; ex quo sic argumentor : quoties relatio contingens est, toties fundamentum ejus proximum est contingens, lices remotum sit necessarium: atqui Connotatio contingens est; facultas ipsa decernendi est fundamentum remotum, de cretum autem ipsum est fundamentum pro-Ximum ; ergo facultas necessaria est, ipsum vero decretum contingens est. Praeterea illa connotatio in quo est an in Deo λ an in creatura λ non potest esse in Creatura , sed est ad creaturam , quia relatro est in subjecto ad terminum , & non est in termino e atqui creatura terminus est , Deus autem subjectum ; ergo haec conno
latio est in Deci ; jam vero estne in Deo positive estne per mentem tantum 3 si sit in Deo positive; est igitur in eo aliquid quod potest non esse : si per mentem ; ergo, primo concipitur aliquid Deo intrinsecum
364쪽
METAPHYsICA. 333 quod potest non esse in ipso : secundo, quis dicat virtualitatem, seu potius cogitationis figmentum, ut putant Thom istae, esse causam futuritionis entium , & constituere naturam decreti liberi εDices : si decretum possit non esse in Deo; ergo aliquid aeternum in Deo potest non esie Distinguo consequens : aliquid , quod persectio non est , nec habet necessitatem existendi, concedo : aliquid , quod perfectio sit, & habeat necessitatem existendi,
Itaque, quod Deus possit habere decreta, persectio est; sed quod habeat haec, vel illa,
persectio non est ; nam non est Deo melius quod ab aeterno decretum tulerit de Pr ducendo mundo. Instabis : decretum necessario aeternum est; ergo persectio est, & habet necessitatem existendi. Distinguo antecedens: ex hypothesi quod sit, neque enim Deus potest in tempore nova habere decreta, concedo : absolute , quasi debuerit existere, nego.
Utrum decretum divinum sit causa futuritionis
contingentium. Haec quaestio summa animorum contenistione agitata est a Theologis ex adversa
365쪽
31 METAPHYsICA. pugnantibus, quasi pro aris & socis, superiore praesertim saeculo : ex ea pendet Concordia liberi arbitrii cum divina scientia , cum decretis. Si velimus nodum difficultatis solvere , audienda est Scriptura sacra, audiendi Pa tres , praecipue Augustinus ad cujus tribunal Provocamus tanquam ad iudicem constitutum ab Ecclesia Romana, in quantum quotquot ipsum secuti sunt Patres , & Epita coporum conventus, ipsius doctrinam amplexi sunt, ut habet Petavius Ut opinio nostra intelligatur. I'. In contingenti tria spectanda sunt,li ossibilitas , futuritio & existentia : possibi-itas necessaria est ; futuritio & existentia sunt contingentes : quaeritur 1 quo sit faturitio : quaeretur a quo sit existentia. Σ'. Contingens aliud dicitur necessarium quoad operari, aliud liberum. Necessarium quoad operari, illud est cuius actio tota est a dispositionibus mech nicis , aut necessario sequitur dispositiones mechanicas ; sic ignis dicitur necessarius quoad operari, quia tota ejus actio est dispositionibus mechanicis, sic belluar, in communi sententia dicuntur necessariae quoad operari , quia , quaecumque sunt in ipsi functiones, sequuntur necessario dispositiones mechanicas.
Liberum quoia operari illud est, cujus
366쪽
META PHYSICA. actio nascitur ex electione propter aliquam superioritatem circa media , qua fit, urquaedam asstimantur, alia respuantur.3'. Actio libera , vel est bona, vel est
mala : bona conformis est tectae rationi , mala vero difformis , dicitur peccatum. 4'. Peccatum sumi potest duobus modis, ve materialiter , vel formaliter.
Peccatum materialiter sumptum, materiale peccati, est ipsa actio , quae mala est. Peccatum formaliter sumptum, formale peccati, est ipsa malitia , seu difformitas ;ergo itiplex dissicultas. Prima : a quo sit futuritio actionis in substantia necessaria quoad operari. Secunda : a quo sit futuritio actionis liberae, bonae. Tertia: a quo sit suturitio actionis liberae ,
Sic ego hac in re sum argumentatus: Deus solus habet in se existendi necessitatem; ideo. futuritio & exilientia non sunt essentiales creaturis ; sunt ergo ab extrinseco, puta a Deo , qui futuritionem decrevit Antichristi. v. g. independenter ab Antichristo , a Deo , qui existentiam actualem faciet solus ; creat enim nos sine nobis, & nullus est ex parte
Substantia creata duplex , corpus & spiritus ; substantiae corporeae nulla est actio χ st de se iners &, otiosa : sed Dec. ab ae terno
367쪽
3 16 METAPHYsICA decrevit, ut produceret in corporibus ceristam quantitatem motus communicandam juxta certas leges aliquando exponendas
pol δ ex illo decreto de producendo motu Isc communicando , sequitur futuritio actionis in corporibus, qui quidem motus semel pti ductus effectum consequitur. Subilantia spiritalis, vel est perceptionis capax , vel non est ; si non sit, nulla in ipsa funistio , quae tota non sit necessario ex dispositione partium corporis, cui unitur, ut pateb t in bellu s; ideo , cum dispositiore echanica futura st Pi motu futuro per decretum futuritio actionis est 1 decreto. Aliud existimandum est de actione suta stantiae, quae perception s capax est: sapientia Dei attingit omnia a fine usque ad finem
fortiter; id est, infallibiliter & suaviter; id
est juxta modum agendi peculiarem unicuique : porro in idea substantiae, quae perceptionis est capax, reperitur potentia agen di cum superior tate & independentia a mediis e verum , quia non potest concipi adhici
causae secundae, nisi prius intelligatur actio causae primae, ideo debet intelligi decretum
divinum antecedens, quo DeuS, V. g. decrevit , fore ut scriberem, possem non scribere, decrevit non eventurum ut non scribererre : quo posito , jam scribo , pollum non scribere, non evenit ut non scribam;
atque , dum scribo, non ideo insunditur
368쪽
Tea manus, ut dicetur postea. Haec omnia
liceat jam syllogistica ratione demonstrare:
PRIMA PROPOSITIO. Futuritio actionis in substantia necessaria quoad operari est a decreto. Probatur : nam haec substantia , vel est corpus ipsum, vel est spiritus minime percipiens : atqui futuritio actionis, tum in corpore, tum in spiritu minime percipiente, est a decreto Dei. 1 v. Quidem futuritio actionis in corpore est a decreto; nam omnis adhio, quae est in corpore , v. g. in igne, est a motu; unde sic argumentor: si motus ipse non sit futurus nisi a decreto , futuritio actionis in corpore est decreto : atqui motus non est futurus nisi a decreto : nam quod non est existens nisi a Deo producente , illud futurum non est nisi a Deo decernente : atqui motus non est existens nisi a Deo producente , ut demonstrabitur in Physicii; ergo , &c. Deinde futuritio actionis in spiritu qui non est perceptionis capax, oritur a decreto ;nam haec actio necessario sequitur dispositiones mechanicas corporis, cui unicus est substantialiter ille spiritus: atqui suturitio actionis , quae necessario sequitur dispositiones mechanicas corporis, oritur a decreto a
369쪽
nam ad hoc satis est quod illat disposito.
ines futurae sint a decreto: verum consequensi ergo dc antecedens.
Objectionum Solutio. Objicies. Futuritio actionis substantiar,
quae habet naturam de se determinatam ad agendum , non est decreto Dei : atqui substantia necessaria quoad operari naturam habet de se determinatam ad agendum; ergo , &c. Nego majorem e nam I'. Corpus non habet naturam dede determinatam ad agendum; quippe est quid mere iners & otiosum; si quiescat, movebitur nunquam, nisi ab alio determinetur ad motum. 2'. Spiritus perceptionis incapax non habet naturam de se determinatam ad age dum independenter a decreto ; quippe ejus actio necessario sequitur dispositiones mechanicas corporis cui unitur ; quae quidem dispositiones suturae non fiant , nisi per de- Cretum : quamobrem accuratius corpus, &brutae animantes dicuntur agi quam agere, passiva quam achi Va. Probatur minor : ignis habet naturam
de se determinatam ad agendum, distinguo: dc illa natura sutura non est nisi per decre-1um , concedo: & futura est independem ei a dectato, nego.
370쪽
METAPHYs Io A. 3 s Itaque nomine ignis non intelligitur sola ignis materia, sed intelligitur praeterea quaedam dispositio partium mechanica , praetertim quaedam motus quan itas cum certa determinatione conjuncta ; totum illud resultans ex materia & tali dispositione quod dicitur ignis , naturam habet determinatam ad agendum , sed dependenter a decreto, quia a decreto materia futura est, a decreto sititura est dispositio , ipse motus futurus ; Sc ideo futuritio actionis in igne est a decreto : tevera , posito semel igne, inutilis est qualitas anticipans, quam Tho
mistae quidam postulant , sed, ut ignis sit
futurus , ut futura sint quae ab ipso ortu tur , requiritur decretum. Instabis : si ignis naturam haberet dete minatam ad agendum vi decreti, jam non ageret necessario. sed libere : absurdum com sequens; ergo & anteceden S. Distinguo majorem : ageret libere respeciative ad Deum , qui libere producit & conservat motum , quem libere decrevit tum
producere , tum conserVare , concedo : age
ret libere, si spectetur in ordine ad se, nego: porro absurdum est actionem ignis spectatam in ordine ad se dici liberam, quia ignis est perceptionis incapax, sed absurdum non est ipsam dici liberam in ordine ad Deum; quippe Deus & libere decrevit productionem & materiae. , & motus, & libere pro-